장음표시 사용
41쪽
Regia Universitate practicae Medicinae primarius Professor, qui in Dideriatione sua, cui titulus De studio inquirendae veritatis in Medicina' certissimis argumentis ostendit Medicorum studiorum. Cum Mathematicis conjunctionem . Huic ego celeberrimo viro tantum tribuo , ut di*utationem hanc ejus nomine & auctoritale non solum ornare velim , sed etiam claudere. Ergo quicumque se ad Medicos contulerunt,
non iam illius subsellii, quam nostri sunt. Agite igitur, Adolescentes optimi , qui & ingenio Valetis, & prudentia ingenii moderatrice , ne V aetatis aestu abripi ad faciliora sinatis ; ab ijcite compendia illa, quae nihil compendii ha-
Pt 3 huc operam cogitationesque convertite ἔnihil erit tota vita, de quo magis laetemini, quam de rerum Mathematicarum studio, sive Contemplare velitis, sive agere aliquid. sive in otio eisse, sive ira riegotio. Et sane circumspicite tantisper, ingeniosissimi Iuvenes , utilissimas artes . & squam invenire Potestis , quae non vel maxime ex hoc Veluti sonte Concrescat, tunc me falsum dicere existimate- uuae enim ratio esset colendorum agrorum, quae arborum serendarum , niti temporum ViceS , lunaeque tam varias mutationes Astronomica disciplina
42쪽
perpenderet i Quae Praediorum dimensiones, quae fluminum derivationes, qui regnorum certi limites , nisi ubique suis occurreret mensuris Geometria r Quam confusa temPorum ratio sine Chronologia Quae regionum descriptio, quae certa Peregrinationis ratio , quae locorum notitia, nisi doceret Geographia Z Quanti cum in privatis , tum in publicis negotiis laterent doli, quantae fraudes, nisi subducendis rationibus praesto esset admirabilis numerorum scientia Z Quid de navigatione dicam Ecce cui tor,
tamaque mercaturae commoda debeatis ; cui eorum, quae asportantur , & importantur , innumeras utilitates ; cui denique unde rerum omnium copia circumfluit , unde floret , unde omni ex Parie mirum in modum augetur
Quanta denique sint Matheseos hona satis luquet in omnibus artibus sellulariis, in re militari , in Architectura civili , ut Plane dicendum sit, universa pacis bellique Praesidia in M, thematicis disciplinis collocari . Talis tantusque est ri Adolestentes honestissimi , Matheseos
usias . Neque vero quae ad publicam utroque tempore utilitatem exponit Mathematica ancipi ii quadam methodo, vel incerta ratione , ut Ierse facultates, in hicem edit. Enimvero
43쪽
quid certius , quid evidentiuS , quam ea ratiocinandi Methodus, quam Analysim appellarunt Z Haec vetuit primum Μatheseos elementum est ; idque pro certo habete, Posse UOS, posse hommes universos infinitas quaidam Peneam demonstrationes invenire,& ipsa Problemata facillime solvere , quae sunt olim per longissimas demonstrationes ac molestissimas a Veteribus Geometris soluta . Haec finitis terminis coarctari nescia infinitum Penetrat , novisque& numquam antea cognitis quasi regionibus viam planissimam aperit collustrandis et haec Phy-scas quaestiones reconditas plane illustrat, quaeque in vulgari Geometria, propter calcidorum infinitatem, impervia erant, facillime solvit, quasque Per ludum : haec denique se Per Omnes artes scientiasque omnes insinuat. Quae cum ita sint Mathesi sedulam navate operam. Habetis hominem carissimae Patriae vestra caussa oblitum , de vestro Progressu laborantem unice, Pruvatim ac publice vobis addictum. Quae a labo. re & industria Pendent , a me omnia postulate jure vestro et quae ingenii sunt, i ab his praestantissimis viris exigite , qui ceteras disciplinas profitentur . Hic Velut in Trojano equo litterato. rum Principes videlis, Regis munificentissimi
44쪽
cura & liberalitate vocatos, quos tamqUam Oracula consulatis , quorum eX ore PendeatiS , a
quibus genera doArinae omnia, quasi ex fonte aliquo purissimo , in vos derivetis. Ego nihil his simile promittere possum , nisi diligentiam: sed haec tamen ejusmodi est, ut ingenii infirmitatem, nisi fallor, aliqua ex Parte compensare possit . Porro ipse me Mathematicarum rerum ordo a Geometria auspicari jubet, qua absoluta ad ceteras subinde partes ita descendam , ut ipsa Scholae ratio, & eorum necessitasPoscet, qui se nobis in disciplinam dabunt . Ita faxit Deus, ut quo animo provinciam hanctam honorificam suscipimus, eo diutissime sustinere possimus , Regique nostro talem navare
operam , qualem summa ejus in rebus omni-hus selicitas postulare videtur . Vos mihi voti hujus testes appello, amplissimi Moderatores, ut siqua in re sorte deficiam , auctoritate Uestra moneatis , consilio regatis , benignitate confirmetis . Nullis profecto poterat cura loci hujus tutius concredi , quam vobis , qui cum multis animi ornamentis supra ceterOS ValetiS, tum praesertim in re litteraria ita praestatis , ut non solum hoc tam illustre Moderatorum Πωmen a Rege collatum, sed litteratorum etiam,
45쪽
CIVILI ET MILIΤARI ARCHITECTURA
Nonis Nopembris MDCCXXI. Primum magni Maecena- tis ac Regis jussu evoca. tus e patria, in hunc amplissimum honestissimumque locum ascendi, & stui mihi hac publica luce , hoc
litteratorum hominum comventu datum est; ea Princeps cura suit, ut Medicinae adjutricem M thematicam facultatem ostenderem, totamque
Medicorum cohortem, Mulis & Apollini longe
46쪽
carissimam, in mea castra, artium assinitate pro- Pollia, traducerem. Id vero impensius ut facerem, alia ei iam caussa non suasit modo, sed coegit, ea Dimirum, quae cum strage ac terrore populorum late grassatur calamitas , Πωstroque caeso pene imminens morbus, ad quem sane prohibendum conjurare amice dcbent am- Des arus , ac vires suaS , quascumque habens, ingenium vigilantissimi Regis imitatae, ad Augustissimae Urbis salutem felicitatemque conUe tere . Nunc cum iterum datur mihi locus, &facultas, in hac tanta doctissimorum hominumssc quentia , tamquam in aliquo sapientiae templo de Mathematicis studijs liberiore , quasique
oratorio Stilo dis serendi , jovat animo Parum-Per meo indulgere, juvat quod tamdiu Pariurio , tandem parere , juvat ingentem illam ex-Plicare admirationem ac laetitiam , qua statim Commotus sum, cum speciem hujus vestrae nobilissimae Urbis oculis animoque hausi, Taurinenses honestissimi, aediumque cum Privatarum, tum publicarum incredibilem magnificentiam, perspexi . Statim enim cogitare coePi , me in eum locum Venisse. Dbi homines ad Mathesim natura Pene ipsa comparati essent , quippe qui tantopere Architectura delectaremur . Lbi
47쪽
vero ad bellicae artis monumenta oculos adjeci, tum multo magis in hac sententia confirmatus,
sius sere patriae memoriam deposui, Deoque optimo maximo grates egi , quod me ibi colloeasset, ubi pro inito studiorum cursu libentissime tota vita conquiescerem. Quod ne videar gratis dicere , aut blandiendi studio confingere, hanc ipsam conjunctionem diligenter exponam, quae Mathematicae disciplinae cum civili ae militari Architectura intercedit, ut omnes intelligant, quam silat Taurinensia ingenia ad no.
stram hanc scientiam prope nata. Utinam autem negotium hoc. tam grave ac sublime ita expedire verbis possim, quemadmodum mente &cogitatione concipio , nam vel ex hoc uno lectissimi juvenes ad nos audiendos incitati praestantissimae facultatis studia magis magisque suo labore & industria propagabunt . Atque illud primum statuamus, cum Deus ut Sapientissimus Salomon ait j omnia condiderit in num To, Pondere , ac mensura ; Μatheseos , facultatis divinae , quaeque divinum pro viribus Opificium imitatur tres omnino esse praecipuas ParteS, quarum una de numero agit, quae inde. Arithmetica graeco vocis ulo est appellata ; de Oondere altera , quae Staika dicitur, graecum
48쪽
pariter .ex ossicio mutuata nomen; tertia de quantitatis mensura, quae quod in terra dimetienda primum occupari coeperit, . strictiore, quam quod ejus ossicium postulet, vocabulia Geometria dicta est. Porro Geometriae ProPagines quaedam sunt optica, .ae Geodaesia ἰ Statices Verogermana , ut ita dicam, soror est Mechanica quarum scientiarum omnium, & siquae sunt si miles his, qualis quantusque sit usus in utraque Architectura , dum breviter Ostendo, faciis, hinmanissum Auditores, ut quo coepistis studi , ac
benevolentia faveatis . l . . T APithagoreorum judicio primum sapientiae opus est numeros scire . Ne miremini igitur, Audi, Ores, Isi- ab Arctatecto ,i quii velit sua in arte domi bellique excellere, primum omnium Arithmeticam facultatem postulo . Quo enim Pacto hujusmodi praesidio destitutus multiplices ac
varios aedificiorum suniptus mature comPutabit, mensurarum rationes Pro multa um varietate
Partium explicabit, ac cetera , quae ad operis Persectionem requiruntur, Pensitando expedieti Contra vero da mihi perfectum numerorum a tificem; ille tibi , si aedificii graphidem ostenderis, statim eXplicabit modum omnem , IDO-iemque unpensarum, quamdiu luctandum in
49쪽
sundamentis, quamdiu in muris attolendis; quot sint lapidibus sternenda pavimenta; quot lacunar trabibus fulciendum , quibus sustinendum columnis; quot qualibusque gradibus scalae perficiendae . Hic idem si belli caussa sit comparan. dus exercitus, si aliquod oppidum vel muniendum , vel oppugnandum, nullo negotio edisseret , quanta sit opus pecunia ad stipendium, quibus impensis ad commeatum, quot mach, nis ad obsidionem, quot ad Propugnationem. Scitum propterea illud. sve de Dinocrate, reserente vitruvio, sive de Stasicrate , Auctore Plutarcho , qui Almandro magno affirmabat, se ex Atho monte statuam facturum hominis, in cuius manu leva esset Urbs centenorum millium
rapax , m Horitem Rutem Patera , quae .eXci P tet omnium fluminum , quae essent in eo monte,
aquam, ut inde in mare Prosunderetur. Cuius quidem ratio formae quamquam delectare magis prudentissimum Principem potuerit, quamaa opus mirabile illud quidem, sed inutile per- έuadere; tamen fatis ostendit, quanta sit vis artis , Iec potuisse quemquam id tanto Regi tam libuto ν rimclque haesitaruer polliceri , qui non inet in Arithmeticis calculis ac rationibus dili
50쪽
gata illa proverbia sunt : Ex ungue Leo ἰ ex Printho cotamna ἔ ex Stadio Hermus; & hujus generis alia, quae Arithmeticae facultatis rudis aestimare nullo modo potest. Prudens igitur Architectus , si cum opus aliquod, sive Publicum, siVe privatum, sive ad pacis , sive ad belli tem-POra accommodatum , Curandum recipit , non Vult in computanem sumptibus, mensurarum que explicandis rationibus cum suo ,. aliorumque Periculo , turpiter falli , debet in primis hac , de qua loquimur, arte probe instructus, ad experiendum accedere . Qua quidem in relegis meminisse juvat, quam pulcherrimam ac justissimam olim viguisse in nobili Graecorum atque ampla Urbe resert Vitruvius initio libri decimi. Nam Archisectus , inquit, cum sub i- cum opus surandum recipit, po Iicetur quonto sumptu id set futurum. Tradita asimatione Magi uiui bona ejus obrigantur, donec opus sex perssectum. Eo autem abs Iuto, cum ad dictum im- sensa respondet, decretis, ct honoribus ornator. Item se non am ius, quam quarta in opere com sumitur, ad Uimationem es aduciendo, O M subsico prae ιur, neque uua poena tenetur. Cum vero si Itus, quam quiana in opere consumitur, x ejus bonis su persciendum pecunio exigitur.