Commentarius in quatuor libros Hippocratis de victu in morbis acutis / Paulo Juliario ... interprete

101쪽

duere o se quispiam rationi cosentaneum esse a ui ctus

a nutatione aegros maximam consequi utilitatem, siquidem revoris affectus ad oppositum commutatus est,qui.n. prius in prospera taetudine fuerat nunc in aduersa constitutus est, Uerum ad hac rationem in uniuersali, etiam'perius reoondit, mutare quidem beneste habet, re ite tamen transferenda mutatio est,at quid recte imperplura dea clarauit, quod ad vita reducendo dixit:proinde tempore non oportunone uasa admodum inanire,ne uigentibus morbis ac in flamatis quiviam Cerre, neq; reprenui

mutationes aut ad haec, aut ad illa toto in corpore'cere coxenii:quare ambiguuatem a luere proeuenerat, quam

per dixit, quum sermonem essenderet, uerum hoc etiain loco ei qui iam addet ad hunc modum scribens, uim etiam modums uniuscuiusq morbi ad certam indicatio, nem assumere oportet eras quaecunq; deinceps literis prodidit,quae insequenti contextu exponam.

mini naturam, necnon aegra ulcius morem non modo ciborum ueruetiam tuum ad certam indicationem assummendum. v in acutis morbis conueniens uictus anfrituatur ueluti edocuit, tum robori mnfideratione, tum morbi modum a bs hominis naturam, ius consuetudinem addenduiubet, i. n. caput quod conssiluit,victusfirmam commutadam nesse, donec conm itionis inditia manifeste non apparuerim, hoc amem erit quum s cognostes quot die/bus morbus adlucrem perueniet: C sterum quum uictus

suae exquirat cundum magis et minus permutari pos

102쪽

L DB E RP,s qui ri,facultatis robore et imbecillita natuerat temperamento morbi modo atq; praecedenti Upetu

dine interse disserunt: si ad haec res exeris artificialiter si tari licebit, magis e minusui itus firmi si, messitae ut mulsa agri, in uictu regendum uel Is ad concor tronis indui asolam aquam n potu exhibendum, uel sana serendum,uel eius cremorem tan:um,sive bis siue semel in die, ergo tum magicium minus inuihu ex his quae hoc in loco dixit, certo inditio consequi, i tet,nam etsi Trucremore indigere inueneris,nundum tamen quantum ipsi:tis exhibendum cr)gno res,non secus de, messite,mulsa taqua censendum: e perinde ac ad istus limam memendum,mgnoscere tibi opus fuit, an imbecillis uel ualida laborantis cultas est, necnon quot diebus morbi cocottio erit:ad eundem modum, etiam nunc in consideratione ad dendum: ad quantam quantitarem plii contigerunt Arumptu ad robur tum ad imbecillitarem spe Atat,na in ficultans

robore multa admodum differentia ess, siquidem in imbecillimi que seiundu magis di minus Jaud secus etia morbi differentia rer tu indictione assequenda est:non, n. esse morbum lateralem, aut abscessum in pulmo tantum dipnoscendum uerum etiam qualiasint in his quae ad do

lares ref bres, disputa pertinet, nam lateralium dolori ,

quidam magis aliqui minus huiusmodi sunt,uehemente s. 'brem magis,minusis talem habent singuli laterales morbi: Cperum ins uiis non parua dii eretia est:ut inde prscopnitione uoluminescriptum est, quum ita particula:

re gri in dictis disserent,s, uarientur fieri non potest, tit ex empiricorum appellatis concursibus,do strina con irtuatur scribi. n. ne hac possunt'cultatis excessuum

103쪽

prenti ne ir qui a bis uehementia iiectant, nee sutorum qum sines magistrare , in Instuli colo ribi suetas milibus edustionibus verum quum unius mussi, Mimem diceris,proprie a pilatim interseemnes amferre oportet, ex his uero caput unum oenpererranam meliores deteriore; medicosset in hoc consilit Qq eadem per discunt, Pi.n.in ratiotinando perspicuet cher sunt,ebrufioribus,re qui magis labores dili'untse maioribus,acqui magis exercimi sunt,in experporibus necno magis memores his qui memores sint, printrores stabentur:melius ita est,ex omnium particulari 'culmiso unine amfirmam reverere, necnon uniuscuius cibi quantitatemn ectam nans tepenumero,si paulatim cibum exhiberi dicat,huic aute aegrum bis esse trisue uis attestatur,rursus ueros cultatis robur opposta quus' homine quis emel comedere resueuerit,pareat hunc

Iemesensurire oporte ambs autem certae indicationes

auat:hau ecus etiam corpus quo cite per halitum dies geritur ad cibum offerendum adminiculatur at id quod cum dissiculmina oppopitum perducit, praeterea tenues humores oblinentesis cibum Seredum indicant, qui aut huiusmodi osu' ad opposinat in ingulis dicti m giis minus eidem proportione respondens auxit quoai sum auget,minuitq::Caeterum de his uniuers pecor uirum dicta,m' eo uolumine quod de arte curativa edidimus, ut celerim disci,'ciles cummemorari, sint hocin libro nobis in prasentiarum proposto Hipro cratem uniuersi recte dicere, ordines docere,impossibile

erat,prssertim quum primus eoru inventionestetri uerusui laec ab ipso transuestrittier nos a

104쪽

L DB EAE timuersam eius vitam ad edo itum ex operibus exercitium dimiserit,ium c iratim rem tum ordinem doctrins addere, orerit:*si pluribus uoluminibus hocs are etiam licerbit, quantus eorum qu dicentur perspicuimus excesus

et, mani enum est: nemo igitur eum uitupere si quum unis hersim intentionum multitudinem,inci trauerit, hinc rentus orta est,sie litate luxerat,s inde medendi methodo comentari, harum una quacus a nobis demon ruta, si Vaaccedendo, omnia accurate perdiscet, hoc in ono absq; ordine dicta intelliget, speculationem si in artis operibus

exercendo eius ueritatem laudabit.

Verum longe minus addedum,quoniam ablatio prorsus auferendo sepenumero prodeli, quum teger sufficere potest,donec morbi uigor merit concoctus Quia uniuscujus p uictusForma,ex quibus prius dixit

uenta, uti omni ui At quanum inueniatur,eatu in cotextu praeposito ista sunt, ad certam indicationem assumere, Dortet,in contextu Maesenti:uerum longe minus addendum quoniam ablatio prorsus aut rendos enumero prodest, dignoscens uniuscuiusq; auxi is quantitatem artificiali coniectura indigere, arisiciose autem cometiari se, cile est, eum qui omnium qu ad artem pertinent acti ira, tres didicerit, meminerii li,necnon in operibus cum diligenitas se exercuerit,sed prorsus pauci huiusmodisunt, merii in hoc contextu hoc in loco dicta, ascripsit: quum quis. rim indebita mensura aberrauerit,ad minus in quantatat reueriendum citus esse, admonens, si ad id quod exu.b ius nam debitam mensuram excedens nocumenta qua corrigi

105쪽

rmigi nequaeunt,interdum essuit:verum quod ad minua declinat, acile irrigitur, quum possimus nos si uirtus labefactari uideretur,cibi parum exhibere, superfuitatem ejus qui cibum in uenirem absorbueris,neq in steris onisse. minus in acum morbis remouere cile est et quoniam oblatio,prorsius au erendo venumero prodest,qui aeger' 'Sicere potes idonec morbi uigorfuerit rena flus,hanc propositi contextus partum reasumpst,cunsuetam sibi in umionem ad memoriam reuorare uolensitum hoc indocturum in Aphorismis, .n infrmus usep ad morbi uigorem ab is cibos uere posse uideretur,inedia prorsus,solo potu eam in uiri, regendum, si tibi opus esse uideretur. In quibus autem hoc agendum, conscribetur.

Posteaq in hoc uolumine uiuuersalem uictu edocuerit,ad reliquo umuesos acutos morbos acreessurum mani=sie protulit huiusmodi tamen comentarius haud qua inuevitur: .e.n.hoc in libro postsermonem de lauacris floposita sunt, i quid1 uelua in vota eo litteris prodire rae sibi ad memoriam comparante in domo quispiam inveminens, pos uiri interitu in lucem eddidit,friasse quampia rationem obtiMre posset e s irae, scripserimusερ- ratisficultate dum non es perinde oceaqus de morbi assectibuis inscriptasunt:dsi in ipsis haud pauca rere dicta sunt:quod in interprstationibus qua in ipsa scribemus determiniabimus,ludicabimus s. Hon pauca quod alia,his quae dicta sunt comsentanea,quispiam scribere posset. Mursu ad demsermone reuersus ei quem muta ea G

106쪽

CI ME Remplis comprobauit,quum consuetudini mutatione tuos Iadere demonstrauit:Csterum qu a ab his qui in prose, ra ualetudinesunt,ad eos pertransiuit ob id consentaneae ube quae perpulibre similia sunt verum quod dein, sep turus est,huius sermonis testimonium es no est mit,nes haud congruem,nes ut ipsis oneraret, conse' meum a quIstum Dum , eius autem sententia mani si tibi erit insequinus contextrum evo Sione, Hoc tamen melius testimonium est, non .n.rei

de qua plurimum sermon habui simile est sedi amet res ad docedum maxime opportuna estiaculorumn morborum incipientrium euenit interdum, ut in nonullis aliqui eodem die quo inceperuticibum ingesserint, alii etiam sequenti die,siqui uero quodcun inuenerunt exsorbueriit , quida cycinum quod:Caeterum uniuersal, c peiora sunt, quam si quispia diuersa uictus ratione usus

suisset,longe tamen minus nocumentum inserunt eo tempore errataq si aliquis primis diebus,uel etiam tribus diebus uasa prorsus inaniri permitissiet:in quarto autem uel quinto quod, talia ingessiiset:deterius tamen est, his uniuersiis diebus uasis inanitis,in sicque tibus hoc uictu uteretur, priusq morbus cocoquatur,ad hunc nand modii plures aper te commoriuntur nisi morbus prorsus taris fuerit:Verum quae ab initio errata suere

eodem pacto argilla cum difficultate non

107쪽

eorriguntur, sed loge facilius curae obediat.

Insuperioribusu accidentitas his qui in secunda ualituis dine sunt inconsuetudini mutatione euenietibus, ad Eros per limi in dinem migratus est:verum hoc quos in loco permutatione acere debet, propositums ipsum c a. rito se habere apertae demostrare:quid igitur hoc erat,neas ab initio neq in primis diebus aegros abis cibo seruandum,ut postead prope uigorem peruenerint,eos repleat, his ergo quae toto in contextu dixit, infirmis maius sequi

nocumentum demonstrare uult in ipse erroribus quum iaprope uigorem errauerint,si in morborum init, ait. n oge tamen minus nocumentum hoc in tempore errata in rarunt qFaliquis primis duobus uel etiam tribus diebus uasa prorsus inaniri permisisset:quum uero in quarto fuerit talia ingessisset,uel etiam antesimorbus cunet quaere

tur:non ignorandum aute maturum,cunm itum Hippocratem appellare,mites uero aegritudines dixit,non maliis

gnas sedeas quae cile traeitant M. Antiquorum. n. haud paucos, hac diritionesuisse usos nouimus,ad eundem quoaci modum Hippocrates sepenumero:utin caeteris dem Ffraium est.

Huiusmodi ergo documentum maximum mihiJsse uidetur primis diebus nullum sorbistiois gerius subtrahere oportere, his qui paulo post .sorbitione huiusmodi, aut huiusmodi,uti debent. Rursus hoc in loco eundem sermonem dixit, quem insuperioribus sepius protulit, eos ab initio enutrire iubent, qui

vssa pigerem .vs piis nasurbinonis assumptio et ii

108쪽

Qui ita ordeacea ptisana ututur se laedi pora

nitus ignorant quisorbere incipiunt,si duo hus, aut tribus, aut etia pluribus diebus ua. sa inaniri pmiserint, rursus qui cremore utura nesciunt ei nocumentum euenire, quum haud recte sorbitionem incipiut tunc tamecauet,magnumss euenire nocumentu agnoscunt:si ante morbus concoquatur aeger qui cremore ut cosueuerat,ptisanam ordeaceam ingesserit, uniuersa ergo haec magna inditia iunt,medicos non recte aegros ad uietus perducere,sed in quibus morbis eis qui sorbitionibus regi debent,,uasa inaniri per. mittenda non sunt, ea concidere sinunt: at in quibus ex uasorum inanitione ad sorbi, eionem permutationem sacere haud quasi oportet,in his permutant. Poenitus, uel omnino uel ab initio apud ipsum Anismi. u.n ignorare medimnqbaneorrimo uelit nam uel cremorem Erit exlibendum ire tamen f, anted morbus ducoquatur sitis nam crdeaceam attulerint aegrostasirci,caeterum hunc contextumsiquentia quum de eisdem eadem demo fine cum enumero dictis,ob claritatem,sponta ea praetermjttam.

109쪽

modi temporibus interdum in temporibus exuasoriam inanitione ad sorbitionem permutatione laciunt,in quibus si ad hunc modum morbus exacerbaretur, sorbitioniis bus ad uason inanitione trasire satius esser. Comestimet ab atricis scriptorabasi ob ipso Hip crate pro prae se dicitum est eodem ergo etiam nunc usustes declarare,olens eo prae mim tepore ex inedia adserabitionem et medias si tu permurare in quo inediae acherere confert:hoc quos in ore manseFhissime declares,

quum morbus uiget enui imo uuiu uu ecesse esse. Nonnunquam etiam im a capite tum a loco qui circa pectus est, biliosa cruda evellunt, hiscue uigiliae si ueniat ob quas morbus no

concoquitur, tristitia praeterea, amaritudiis nev infestatur,delirant, necnon respicdentia quaedam ante oculos apparent, aures sono replentur,extremae partes instigidantur, urinam incococtam emittunt invia tenuia sella exigua id colore puro colorata Ddores circa ceruicem,anxietates,spiritus quum deis fertur frequens est,uel magnus ualde:supercilia grauantur,prauae animi desectiones euelaniunt,uestes a pectore prohitiunt manus tremunt,at interdu labiu inserius scutitur,

uniuers hae cevenire ait,bis qui a medicis praua uictus ratione regi Atur,quicuns inprimis diebus aegros ex Siocantenue tertio uel quarto uel quinto uel=exto uniue maj jbaria pertransum, morbi uigore nundum peractu

110쪽

LI B EAE si fictus esse uictus rationem eos congrue permum se ait.

quod ergo dixit uilitum beneualetium, in morbis commutandum, nec temere id esse agendum .ex prius dictis, manifestum arbitror:nam quum in secuda ualenidine una rerroris constitusto fit,altera in morbi initio, es ad uigore alia praeterea ussa perfecta lutionem, necnon post ipsam conualescentis,ussi ad bonae ualitudinis habituminum qua quatuor cunflitustionum magna ui itus mura.tione non agendum, priusq ad alteram constitutionisspeciem perueniatur, qui igitur in morborum initio gros inedia prorsus regunt, is uigore ussi huiusmodi uititus specie eruare possent nullus ipsos accisare ualeret: Csterum quum hecficere nequeant qui Erorum uirtus in medio destrueretur, se os exsiccando inedi, male fuisse iis , manifestu es bat autem appellatione mans si inditatur, iri oportuum inediam pliud renueniat corpus exsiccare, eo.n. in tempore in quo quum uigor propinquussit, renuiori ui itu utendum. ibaria Cerre coa tisiunt:ob immoderatam ergo inediam aere exsiccato esse manibium est gria rarum e carit, esse appetauit,propterea ita afuit in hoc uisiuisse modo,mulm praua yptomam siqui deiceps autem ea uniuersa enumerat,abiliosis crudis initium onstituendora hunc n. modum ea appellauit , quia eii superfluitatum Frsparationem cunmctionem appellativi eri non pq

testu mum tu, corpori nutrimentum exhibeant,perinde et bilissumes p.ueruntamen quia etiam his natura domissa a

r conco ita appellare consueuit huiusmodi supers uim

tum a nuturast peram,cruda ueros ae non Superantur,ob

eandem quo causem in phlegmonibus onm cti pus ear ait:at qui:ex pure nulla Fars enutritur,ueluti tu excre