장음표시 사용
11쪽
i humores exusti apparent non determinatae alicuius
6partis, sed uniuersi corporis ; ideo membruman quo
. primo fundatur haec intempςries inquirendum erit.' de cum nullum sit in corpore nostro, quod hoc possit facere nisi iecur, quod osticina humoru est, a quo tanquam a fonte scaturiunta, in iecore dicimus hanc inteperiem calidam, & sicam esse, 8c ita aliam huius affectus disserentiam habemus, & quidem essentiale, cum subiectu sit de essentia accidentis; ta dicimus morbum Gallicum esse intemperiem calidam. 8c siccam iecoris, dc venarum: At quoniam cepe iecur, de Venae intemperiem calidam, do siccam patiuntur abs
que eo, quod morbus Gallicus infestet, pro perfici enda hac diis itione, de pro ultima differentia, qua distinguitur ab alijs intemperaturis calidis, de siccis
iecoris, dc venarum 1, dicendum est quendam esse gradum huius intemperaturae immanifestum nobis, qui a ne eius naturam, dc essentiam integrat ; dc sicuti
viti nae rerii differentiae iunt nobis ignotae ; ita est hic ix dus qui constituit essentiam huius morbi, qui Gallicus nominatur;& hic est gradus temperamenti, qui proprietas temperamenti appell)tηr ; & est, qui consuluit in esse unumquodque. dc quonii haec proprietas temperamenti, vel gradus, est occultus, dici so lasse poterit hac ratione morbum hunc esse in occul-ra proprietate repositum i, proprie tamen. ac vere dicetur esse intemperies quaedam iecoris. Jc Venarum
calida, & sicca Sed hic duae occurunt dissicultates
12쪽
DA MOREO GALLI eo. 3 circa dicta , quarum altera est, quoniam videtur haec lues Gallica morbus informa, vel tota sitbstantia, non autem in intemperier, cum praeter intemperiem, quam quandoque adiunctam vidimus ; ita solutat, ut totam substantiam corrumpat, nec possit sanari, nisi medicamentis a tota etiam s.bstantia conserentibus , veluti est ligni decoctum nec defuere, qui rationibus his assentientes hoc tenuere. Altera est difficultas, quoniam & si hic morbus sit in intemperie, in calida potius, dc humido, quam in aliqua aliarum reponendus videtur. Primo, quoniam hic morbus incipit in me bro humido ; nempe in pudendis, qiit humida stant membra. Secundo, quia fere semper iniitium habet a morbo hurnido videlicet a cariebus ivlceribus ac pustulis, qui quide humidi sunt morbi. ἰTertio quoniam percotagium cotrahitur, Ac non datur contagium absq putredine ; nec putredo sine insigni humiditate , do haec sententia habuit suos fautota res. Fuerunt & qui dixere morbum quidem esse in in itemperie, sed frigida, & humida, quoniam videmus laborantes pituitosis Ac crudis humoribus abundare , nec sanari nisi calefacientibus auxilijs, & exiccatibus
veluti est ligni de coetu. ad haec dicendum, & primo in
ad primam dubitationem non dari morbos in forma, ' seu tota sitbstantia, quam dicunt l, cum siti, stantiae nihil sit contrarium; nec formae stibilantiales 1, nisi for
san elementares; cpntrarietatem habeant. Proeterea
salsum est, quod dicunt lignum & alia medicamenta
13쪽
AN T. FRAeANT. L t η. a tota sebstantia conserre: sanant enim potius Ob continuatam euacuationem, quam praestant. nec est inferendum, corrumpit totam substantiam , ergo est morbus in tota substantia; hac enim ratione concludere possemus, morbum in intemperie esse in tota
Libstantia ; quod si per totam substantiam proprietatem temperamenti intelligant , iam nihil diuersum ab intemperie proponent, sed potius illud idem , quod negare intendunt, assirmabunt. Ad secundum dicimus impossibile esse hunc morbum esse intem periem calidam, & humidam cum semper habeat exustionem adiunctam , quam quidem humiditas prohiberet. Nec verum est, quod semper hic morbus incipiat in membro humido, 3ca pudendis; falsismi est pudenda in viris humida esse. Virga enim di glans t, in quibus plerunq; incipit ; sicca lunt membra, no humida 3 cum neruea, & dura sint raeterea
non tantum in his initium habet, sed in omnibus illis membris quae vel confricatione incalescunt, vel per contactum facile sua natura contagium suscipiunt. Vnde sepe contrahitur a pudendis, ab Ore, amam millis , de in cosiidantibus, a cuti, quae sicca est; licet huiusmodi membra interdum non videantur assecta. eave valet secunda ratio; quoniam semper :in Gallicis cariebus, ulceribus , ac pullulis exustio reperitur, quae siccitatem indicat caliditati adiunctam , ut ex duritie, callo sitate, lividos vel nigrocplore dumonstratur , etiam ijs, qui parum petriti l
14쪽
DgIMOREO G GCD. q. ssent Peccat etiam tertia ratio, nam licet concedamus sui rei veritas est) morbum Gallicu semper percontagium acquiri apud nos; quod aliqui tamen cotradicentes historijs, dc experimento, negarunt; ni hilominus non sequitur propterea morbum esse humidum, quia plurimi sunt contagiosi morbi sine putredine; Vt ophtalmia. Neque verum est, quod ubicunque requiritur putredo, ibi etiam sit humida intemperies, quoniam licet materia, quae putrescit humida sit adhu quod in putredine requiritur)facultate tamen potest esse sicca, ut apparet in bile, ac melancholia putrescentibus. Ad illos autem qui dicunt esse intemperiem frigidam, &humidam; negamus hoc posse feri, cum a tali intemperie nullo pacto proueniat exustio quod si adsunt quandoq; Dlurima excrementa pituitosa, & cruda in his; qui laborat morbo Gallico; illa quidem generantur ex vigilijs, doloribus, in concoctionibus, & cruditatibus, quae insequuntur; neq; sanatur hic morbus me 'dicamentis calefacientibus, 3c exiccantibus merito primarum qualitatum; sed ratione continuatae euacuationis, quae communis est omnibus auxilijs, quibus morbus isse sanatur. Natura enim per frequerites euacuationes exonerata, residuum propellit, euacuata materia, intemperiem superat. Quoniam autem morbum hunc per contagium ab Occiden '
talibus Indijs suisse ad nos delatum, Hispano miri historiae testantur'; neque visus est unquam apud J
15쪽
nos aliquis, qui aliter in ipsiim inciderit 1, este: contagium infectio ex uno in alterum facta; quς quidem tripliciter efiicitur, vel ob contactum 1, vel per fomitem ι vel etiam ad distans 1, sui dicunt videndum est, quo contagij modo contrahatur. & breuiter dico quod ex his tribus modis nunquam fuit morbus Gallicus ad distans productus 1, sed sere semper per contactum accipitur; ut in utraque Venere contingit; permam miliast, per exosculationes;& per consudationes. Rarissime autem per somitem contrahi videtur.
Vidi esto semel tantum hoc modo contractu a puella septe annorii quae pelliceam vestem cuiusda infectae mulieris induerat. sed quaeret aliquis, cum iste morbus ponatur esse intemperies iecoris, & venarum , quomodo per venerem, & alias contagij causas suscipiatur, dissipa o I esstidiima rapores, qui arterias , dc venas ingressi per humores in iecur ingrediuntur , & ipstim inficiunis non inficiunt autem cor, quoniam non est sic aptum pati ; hoc enim pro passi
praeparatione cotingit l, Vnde interdum extima quoque membra licet primo contangantur, non tamen
inficiuntur. Iecur autem inlicitur, quoniam facilius recipit, quam alia membra Psic etiam , dc humores ;hi enim facile suscipiunt, jnfecto tamen iecore necessum est, ut reliqua etiam principalia membra inficia autur, 3c ideo saepe videmu) in laboratibus hoc morbo, patiente iam corde, vitale robur imminutum , dcipios ii idos effectos sepius etiam maestos, & se gnes
16쪽
Ds Mostgo GALLico. egnes ad motum, ac sensibus tum externis, tum internis torpescentes, ob communicatum cerebro allectum. Quod & pustulae supra capitis coronam apparetes ostendiit:materia enim ab hepate caeteris membris principalibus, dc uniuerso tandem corpori communicatur. Concludendu itaq; ; ut quod primo propositum fuit absbluatur; morbum scilicet Gallicum esse intemperiem quandam calidam, & sicca iecoris,& venarum: quod si pro clariori doctrina vosuerimus addere per contagium sadham; poterimus quia dem; non tamen ad eius essentiam constituendam est opus i cum ad accidentis definitione sitfficiat genus , ac disserentia, quae simitur a subiecto, inquo primodi serpetuo fundatur. Cognitatadem essentia huius astedius, consequens est, ut de differentijs agamus; primoq; de essentialibus, de quibus nemo hactenus verbum fecit. Essentiales autem Latiae si linuntur a magnitudine, dc paruitate in temperaturae; non enim quaecunq; talis intemperies eodem modo est magna sed aliqua maior, aliqua minor; nec eodem modo se habet in subiecto; aliqua enim in affect v, aliqua in habitu posita est. Hliae vero stimuntur a qualitate; Gallicus nanq; morbus quidam ferus admodum est, ita ut maxime uniuersum corpus infestet; quida vero mitis adeo, ut nihil ferme molestare videatur. l Aliae stimuntur a modo motus, quem seruat haec intem peries , interdum enim statim incipiens ad summum peruenio ita ut ex leui aliqua infe Otione citissime ad
17쪽
statum properare, ac pertingere videatur; interdum autem incipiens hic morbus, tardus admodum est in augumento, & plures pertranseunt menses, antequam vel ab aegrotantibus, vel a Medicis adesse dignoscatur.lΑliae tandem hauriuntur a subiecta mate- Iia: nam quandoq; iecur tantum occupat, ac conse quenter venas: Vnde in definitione dictum et a me, clarioris doctrinae gratia ; iecoris, dc Venarum , 8c fe-ae semper contingit, ut in principio tantum iecur
occupet , quandoq; Vero communicatur uniuerso corpori t, ita ut cor etiam pallatur, & cerebrum Veluti ex te sis actionibus, alijsq; symptomatibus ad virtutem vitalem, & animalem pertinentibus; faciles pr rhenditurinem turbari debeti Quis quod sucrim aliquas disserentias in magnitudine, dc paruitate intemperiei; cum prius dixerim morbum Gallicum cosistere in determinato gradu: ξradus enim ille di uisibilis est,& latitudine habet. Sut in si per aliae disserentiae , quae communes sunt caeteris morbis, 3c quodammodo ad essentiales accedere videntur; vinuaesii mutur a tempore 1, cum dicimus morbum Gallicuvel nouum esse, vel antiquum;& sicuti quae a materia
capiuntur, quae causaeli essiciens , veluti si dicamus ipsum, vel a sanguine, vel a pituita , vel ab atra, vela flava bile oriri 1, non enim sempcr, idem peccat humor: sed quandoq; unus, quandoq; alius, Vt ex natura corporum, de symptomatum diuersitate indicatur. Vnum tamen semper, & perpetuo reperitur
18쪽
Da Mostgo GAL hieo cin quocunq; humore peccante, videlicet exustio : se- per enim humores, qui peccant in hoc morbo, exusti apparent. Ab essentialibus tandem visis differen-lijs, ad accidentales veniamus ti quas quoniam dili gentissime aliqui sunt prosecuti, ut fortasse ducetas,
vel trecentas numerauerint; non omnes ego, sed aliquas tantum Drosequar, quae a morbis, dc symptomatibus cum hoc morbo coniunctis oriuntur. Vna
igitur est, quum nonorhea coniungitur, quae fit ut causas etiam breuiter absoluamus) propter acredine adusti sanguinis, & laguiditatem vasbrum seminaliuex intemperie factam ii redditurque faeda cut aiunt de
plurima excrementa per illam viam euacuantur. Accidit vero saepe eono rhea i js praesertim, qui rem s Fent cum infecta muliere, quae uteri profluuiuni pa 3tiatur i, ut experimento saepius est visi im i & ratio etialcommonet, ut partes illae iam contaminatae, Zc ma te affectae contagentibus membris eandem assectionem communicent. Alia vero accidentalis disserentia est, quum caries pudendorum adiungitur, quae quidem est de genere morborum, & gignitur ex ac- redine humorum, qui per motum, & confricatione partium calidiores esteisti, mordacem illam faculi gem accipiunt, & partes Illas erodendo exulcerant. Alia est quum apparent verrucae quaedamscisis, callo lae , ac durae procedentes a materia crassa, &ex
sta: visumi cepius est ab istis Gallica luem incepisse. Alia quidem, quum adsunt in inguinibus tumores
19쪽
p ter naturam transmillaeis materia,' tanquὰm ad partes laxiores, de imbecilliores, fitq; his apparentibus manifestum, iecur esse insectum; cum in huiusmodi partes hepar excrementa reij cere consueuerit, dc hepatis emunistoria vocentur. Ali sane cum Pu stulae, ac parui aliqui tumores apparent in capite, dc praesertim circa coronam, ubi capilli desinunt, qui diuelli contingunt pro diuersitate humorti in venis abundantium, quoties in caput, vel transmittuntur, vel alti aliuntur. Alia, cum ulcera fiunt vel in coreo re uniuerso, vel in alia tantum parte, prout maior, Vel minor materiae copia redundat. quae quidem in principio , cu cepit morbus Gallicus grassari, adeo erant Sila, ut uniuersum corpus eroderent, dc quando mintegra membra deciderent. Alia est quu tophi coniunguntur ὰ crassa, dc frigida materia facti, sitiatq; 3ci ipsi de genere tumorum praeter naturam, apparent, aute in tibi js 3c brachijs,& presertim in internodijs, pariter de in capite de s ius visi sunt in costis,& alijs interdoni js. Interdum autem etiam in osse voidis apparuere sunt vero hi tumores quandoq; in substa tia ossiu inipacti, quandoq; ossibus adli. aeret , qUan do I perihostia tantum dc partes circunstantes asticiunt. Alia differentia , est', quum dolores, vel uniue ii corporis vel determinatae alicuius partis, copulatur , dc hi raro articulos occupant, sea semper partes inter articulos, quae internodia dicuntur, excruciat: quoniam hzec materia, quae doloris est causa, exul
20쪽
Dκ Mo o GALoco. 7 mordax, & crassa non facile potest in cauitates, atq; neruos is partes penetrare, sed in internodijs residens ibi cotinui solutionem efiicit, ac dolorem producit. Alia qui serri est, cum coniungitur casus piloru, qui vel est morbus in numero, vel affectio corporis ii mutata, de hac enim re Galenum varie locutum reperimus ; licet sibi nullo modo cotradicat ; solet auteprius concidere pili congeniti, quam post apparetes, ut ciliorum, dc palpebrarum, qui etiam ex coitu sis perfluo decidunt, cum post apparentes increscanta, cuiusmodi sunt capilli barbae dc reliqui, ut notatum reliquit Aris. in iij. lib. de hist. ani. Aliae tandem sunt differentiae, cu vel casus dentium contingit, qui etiaest morbus in numero factus ab eadem exusta materia , gingiuas ad dentium radice, corrodente,vel unguiti, vel narium etiam extremarum ; quod villim est quando mi, vel palati ostium erosio .i Continetunt sispe impetigines quaeda ferae, praesertim.in palmis manuum , & plantis pedum i sico rhagades, dc ulcera circa rectum intellinum plurimain alia mala, ut exathemata, & alia. Neque eit aliquod morbi genus, vessymptomatis, quod possit ab exusta materia prou .nire, quod nequeat cum hoc morbo copulari. unde
pro varijs adiunctis, variae quide disserentiae fiunt de facilc omnibus est ex plurimis, atque diuersis quae combinari possunt, Plurimas etiam dc diuersas huiusmodi differentias efficere. Mihi autem sufficiat, haec