Famosae, de solis vel telluris motu, controversiae examen, theologicophilosophicum, ad S. sanctam Normam, institutum a Johanne Herbinio, Bicina Silesio, ..

381쪽

Lego , quae Boetius lib. I. de Consol. Phil. Iamscio, inquit, morbi tur aliam vel maxi

. hil circuitione utar. Errare,decipi & labi po- tui. Quis miretur Homo sum ;&junior 3

quidem. Peccasse me hic credo et quan quam nesciam adhuc. veniam ergo a Lectore meae facilius impetrabo tenuitati , in ignorantiae: quia culpam fateor. Sananili. . . aegroto malo: quia corrigi & erudiri volo. Lectori me meaque eκaminanda su heci, cuius non tam benevolentiam , quam Candorem, in judicando ex petii: & CANDI.DUM ubique fere appellavi. Ille mihi cu

ria , censor & Quirites esto. Unum tamen est . quod eκcipio. Acrius paulo rationes Copernicaeas , circa sacra, persecutus sum. Sed autore DEO , & Veritatis constientia. Neque Ptolemaicis peperci , ubi causam bonam male defendunt. Non offendent ut Viri, quibuscum placide contuli. Non at. rogantiae postulabunt: quia,non Verborum fanu, sed argumentorum pondere , egi.

Tantum tamen mihi arrogo, quantum , a

contempt a & in solentia distare, satis est. Si

alicubi rationibus praevalui, & Viros magnos insufficientiae convici. Tum vici. Sed, cum illos vinco, moκ erubesco : quia cum iis nullo comparanduS m O. Lectorem itaque, cujuscunque fuerit sententiae, Oro. I. Cogitet. quae Plinius Epist. dicit:

382쪽

dicit: optimus & emendatissimus Ira caeteris ignoscit, tanquam ipse quotitae peccet: itapeccatia ab inet, tanquam nemini igno. scat. Experientia enim compertum est, eum veniam manime negasse,qui illam petere saepius meruit. a. Si Cui, suam mecum communicare sententiam , visum fuerit: meas attente legat, & eκpendat primum . rationes: quia sine ullo Hypotheseos praejudicio datae sunt. Agat canaede mecum, incundum DEUM &conscientiam. Rationi. hus; non autem affectibus, invidis & contumeliosis vocibus. Quodsi erravi: modestam acceptabo lubens correctionem , &gratias agam, meaque corrigam. Sed Eeprehendat seprius oportet, antequam emen. det, quod recte Seneca,& ego Illum, monemus. Agat mecum placIH: &. rem sibi, non cum Hercule irato,& cum Furiis pugnante; sed cum ancillis Moeoniis loquente . esse sciet. Si autem alicujus, propterea, dentero dar: uti quidem placere omnibus non possumus: & multi, neglecto erudito pul vere, Archimedem ipsum obtruncant. In tra gloriam reputabo , quicquid passurus sum. Nam, recte sentire & cordate dicete

est quidem subsici invidiae ; sed servari et .

tiam gloriae solemus. Dabit virtus suis, ali. quando , cultoribus choreas. Invidi autem ipsa torquebuntur virtute. Torqueantur. Verbo. Intentio mea atque sententia in

Procea

383쪽

316 EPISTOLA.

Prooemio declarata, observanda est: quia ζeculiares in ipso tractatu, quibus incumat, rationes substernit. Satis perspicue egi. Quapropter peregrinus mihi neutiquam aiungi sensus potest. Quos vero novos conceptus & opiniones , veluti Lib. I. Cap. 6. n. 9.sso. &C. habeo : non illas habeo, sed conceptas LECTORI eκpono. Quas si solidis subverterit rationibus; & ego eaS , tanquam ingenii abortum. Projiciam. Sed importunus Tibi, DOMINA Cla. rissima, nimis sum: utpote, quae lucubra tionibns tuis Mathematicis assidue immo raris. Accipe libellum .cui candorem: accipe & ossicia mea. quibus favorem. dare dignaberis. Claudam. Habeto interea feliκ

tuo marito. Amplissimo Senatui Bicinensi. Item : Admodum Reverendis, Clarissimis, Doctissimis . D. Constantino Ringio Ecclesiae vestrae Seniori. D. Samueli Pollucio.

384쪽

ri &Seniori. R. D.Johanni Conradi ejusdem Diacono. R. D.Georgio Geysio Prosthlicen. sis.R. D.Paulo Muscatio,Roskovvicensis. R. D. Johanni Scopio , Nagodovvicensis, Εc. clesiarum Pastoribus vigilantissimis. R. D: Danieli Oppolio, Eccl. Constadiensis Dia. cono. Item Eximie Eruditis , Humanissimis Dnn. D. Adamo Deditio, Scholae Cruciburgensis Rectori. D. Iohanni Roscio. D. Thomae Iohannis , Scholae Patriae Collegis meritissimis r aliisque meis consanguineis& amicis honorandis, Salutem DICO &MITTO. Dabam Tr ecti ad Rhenum , Kal. Fehr. Anno salutiferi Virginei partus MDC.LV.

Tuarum Virtutum

uuisupra a

385쪽

INDEX RERUM

hocce Examine contentarum. Numerus denotat paginam. Murditates Et icorum, ct brutorum hominum , populo Israel, a Prophetis se Patriarchis erudito, tribuenda nonsunt. II aliqua in SS. ad captum: reliqua ad rem

ipsum dicuntur. Aliud est condescendere ad captum: aliud ad factum. Mialiqui S. Scriptura libri, doctrinam salutis

complectentes, perierunt. Iq. Altitudo est, vel superficialis, externa; vel perpendicularis, interna. Antipodes e sse, Patres ignorarunt ,sed Terra Anthodum ab iis non negabatur. Ia . Anthropopathua est analogia DEI ad Ηο-minem ; non pero ad hominis opinionem. 11'. Anthropopathica locutio non est Antro morphitica. I 9. O, quare membra humana DEo tribuantur λAugustinus Terra rotunditatem non nega

bat. 12 o.

386쪽

INDEX.

Condescendit S. Spiritus Homini; non vulgo. 2I2. non in RE; sed in MO DO REI. I98. maxime in spiritualibus: quia sunt maxime necessaria. 22 T.

DEUS est ubique repletive: alicubi, peculi

riter. 8 . ut avis concipitur : non tam propter celeritatem, qκam propter prom

tectionem. ... I ZQ.

Distinguitur inter extremitates Orbis Pse extremitates Teme, 8 p. inter locutiones vulgares , ct inter dictiones Vulgares, IG. inter orbem Terrae,ct Terrarum, Ieto. inter principium estud ct alienum. 1 2.

Ex Eccles . r .P. . Terra stat: probari a Ptolemaico Terra quies non potest. Ecclesiastes fuit etiam philosiophus. I 2. Emphasis Verborum sensum non tollit , sed confirmat, se auget. 3 p. Eruditi vox quotvliciter sumatur. 2os. Eruditi cum vulgo recensentur. 213. Errannm potius cum Deo, quam sapiendum sne Deo. II 3.

387쪽

INDEX. Etiam de mUeriis sacris homines pinudi

Frustra spotentia, qua non traducitur in actum, quomodocunque. . I I. τὸ Fundari de /liis Creaturis in SS. proprie non dicitur. 6Fundatio Terrae, non tantum de constantia

Terra in interritate ; sed de conmentia etiam in loco, dicitur. ibid.

Generaliter dicere , non est ad captum du

cere, e M.

Gloria DEI fundari debet in Veritate, O Sapientia DEI, ' P. 3 Ο. ω---3os .proprie in Copermcaeo SI 'mate non cernitosse remote qo I. exspeciebus Creatinarum non educitur Iantum

generalis Dei gloria. 9

Inconstantia Lipstorpii, ' Iqs. Ineptum est, dicerer Solis apparentem, Lumna verὸ realem in S. Scripturis extare

motum. i. 8s.

388쪽

INDEX. Josas non fuit Idiota; sed doctus is sapiens. o.Josua Theologicam ct Philosophicam habuit sapientiam, ibidem.

Lactantii absurditates, eadem, ex Iliaunia Psalmi r p. expositione non Ρ-qsuntur Ι3 L. ipsius error non fuit Judaο-rsim, II 6. neque augustini, II DLoqui ex veritate ct docere veritatem, idem sunt. 2OI. Laminaria Caeli sunt, o dicuntur , magna

Metaphora non sunt mendacia, i 6 Iphilosophatur aliquomodo , 62. curn Luminarium quantitatem describe ret, non ad-opinionem ;sed ad co Iocutoris sui amicissimi S. Spiritus elo quia respex t. N. Multa in S. Scripturis dicuntur, quae formaliter a nobis distingui volunt, I 37

Nihil O Inane distinguuntur, 238 Non intelligere Scriptura naturalia , est mentis deliquium, a 2

389쪽

INDEX.

Oculus est pel corporis, vel animi. Morbis Insulavis, aquis innatans. I I9.

Paria sunt: nihiὶ respondere, se non legiti

Philosophia Poetica. I 24 . Poetarum Igmentum , est. ipso

Poeta non semper ut Poeta , sed ut Philosophi quoque leg/ ndi t. I 3 Praejudicare ct opinari , idem non sunt I 3ο. Proposito Theologicaformaliter non contra riatur Philosophica. Is . Ptolemaici, S.Scriptura testimoniis suam

Pharaseos etiam Christus ad paenitentiam vocavit, 244. Philosophica res in S. Scriptura non sunt Scriptura propria: ct contra. 264.

Qui rem determinat, non

Muod omnes communiter respondent, respondet, ibid. Sa-

390쪽

INDEX.

Sacra Scriptura ct Geometria diversa sunt

non contraTj I r. rerum naturalium est

testis tantum infallibilis, non Judex, 34o. Est quoque norma, sed heterogenea, I I. proponit Astronomiam, materialuter , formaliter quoque hinc indespo- sim, 14 . Est λορο ιυδεος , O secundum rem ct secundum verba , qua humana sunt, III. Res physicas, non vulgo, sed

hominibus, doctissmui ct indoctis, proposuit. sensualis Scriptura praralet liter ali: s illisisus conflet sessus. 3ο. Similitudo est vel expresfixa, vel asinitat

va, vel limitativa veri. 2 3 . Sol novit occasum suum, naturaliter, toritur pere occidit Nobis, iba. ortus O occasu ei non obtingunt. Spiritus S. mutuatur Verbum Vulgi e, non opinionem Vulgi. 248.

Uniνes esse centrum, ex Scriptura probari pix, imo non, potest, 8 p. planam, O habere extremitates planas, Iudai nesciebant. 88.