장음표시 사용
21쪽
ctione non conabuntur Ioeum pristinum recuperare; sed in novo aequisito limite omnino quiescient, e corpus ita compictum dicetur, vel molle, vel ducti e pro ur majori . Ut I minori vi cogi or sit ad 1 ciarm uncautandana
LXXXVI. Atque in pσonum est L tibi ad aerem, in quo
s uiditatem , de ela ilicitat .s ti per Etam ci prehendimus Itaque quo id aeron primo affirmamus, eum ni
molli, mora si, ut exigit ratio uni Uersiti gravitatis,
verum tiam in ag re gra Uitate sui in superfici cm ter rae, ut totum al, a numnentis et in ponduc sust impatur,
ut liti osse iiiii elevationi Mercurii in Tubi a reice lulinii g. plurima alia Phaesionreia quo ridi in attributa
LXXXVII. Affiniamus seeundo ex ipsi u motu tremulo,&vibratorio oriri in audiis organo motionem 1 di roptio iit m lani equis rani rame ait aer jure reponemus otium derivativum, atque etiam risi imamus primo Oxplicari posse eum Lira illo nii ,1 ii Odo ex diversis a dis pittaculi diversimode cise div rsa Ulier po sint vibrationbs c I noros nempe et tardiores, unde oriatur diverta tonii porceptio secundum grave, de acu Tum LXXXVIlI. Huiusmodi autem motus tremulus, ae C iproca aeris passim cietur a binoris corpori im permotum tremulum ac vibratorium minimarum particularum quibus eadem conficiuntur atque hoc pacto traberi amismamus sonum primitivum aeris Campani, atque etiam chordarum, de non per oscillationem , quae potius erit causa, cur remant, a vibron tu minimae carum parti uiae.
LXXXIX. Ex si te qui auditu organum percelli , statim,
ad reliqua progredimur corpora . tuae iurisu captoros at- iunt. Ignis rei rei potest ad )rganiam tactus: lus naturam in vehemetit fermeritatione reponimus, quam ac quirat ves potissmium, vel etiam sola sulphurea substan- 1a eam qua fermentat materia lucis vel mentissime XC. Iuliis modi autem et mentationem haberi dicimus. Cum mutatis parum admodum ditantiis sulphurearum krracu- Rrum Pet cxapuunt ut diu se iiit illae, vel tenuissimorun ra-
22쪽
rum reciprocaetionem perturbatus particularum motus per totam etiam massam propagatu .
XCI. tque hinc caloris a octio Calor enim se acceptustii est aliud , nisi illa Animae perceptio, quae tunc habetur, cum eadem sulphurea substantia in organico corpore tenuiori sermentat motu quod si vehementiori ser- mente motu usque ad partium sicissiones is alterationes, habetur combustionis perceptio. Si penitus quiescat sentitur frigus, quod est caloris contrarium. XCII. x dictis onst1t, quid sit lumen in nostra sententia. Erit itaque lumen quoddam particularum genus , quod fermentans cui sulphurea substantia frequenter incurrat in vires eas repulsivas, quibus vehementissime excutia tur, ac vel illime aculetur.
XCIII mine, tojoctis aliis hypothesibus artesianis fluidi
prementis, sive Hugenianis, ac Eulerianis undarum eiat lieris subtilissimi, affirmamus cum e tono, lume a con-s steteri essuviis partieularum jugire ab igne , sive alucido corpore emanantium. XCIV. inoniam lumen in eis uvio consistit, ejus propagatio esse nequit instantanea. erit ergo successi a. Id iapsum dep ehenditur ex observatis circumjovialium cly- ibuς,&ex annua fixarum aberration2. Ex quibus etiam Roemerus comperit, lumen a Sole ad Terram non prius devenire, quam horae cire iter si mi quadrante.
XCV. Fiet item luminis propagatio, si medium se quiris radius incedit, diaphanum sit, ne ullidi sensibilito immutatum per linea sensibiliter rectas, ac divergentes lucido corpore sint constituti. XCVI. Quoties medium mutat radius, vel reflactitur, vel si ilia id ζ1ia oblique incidat in refringitur . Reflexionis autem, ac refractionis cansas non Lb impactu in solidas no vi medii partes, uti Carte tu putabat, sed a mutui iu- ter lumen , ac corpora reflectentia , seu refringotitia actione, quae in Norsis circumstantiis diversimode Xe
23쪽
ritur, repetenda eum Newtonianis censemus; quod estuostro Systhemati punctorum satis uniforme. XCVII. In quavis reflexione ac resta tione aliqua lumini pars quaquaversum sine lege di pergitur magna autem
par ita reste titur, ut angulus incidentiae pilualis sit angulo reflexionis ita restangitur, ut sub quovis angulo refractio fiat, sinu incidentiae ad num anguli resta ticonstantem habeat rationem
XCVIII. Re facti autem modo sit aeeedendo ad perpondiculum medii, in quod de novo radius immergitur, modo ab eodam recedendo . Fit stoeed ndo quando novum meliust haho in lumini particulas majorem vim attractivam: fit recedendo, quando minorem . Vis autem hac a attractiva generaliter eo maior est, quo medium est den- suo ali clua tam pia differentia desse potest, pro ratione materiae sulphureae , quae ae leti partim majorem a het vim attractivam in luminis particulas.
IX. Amumpto quolibet luminis radi non eadem observatur in omnibus eiusdem particulis refractio 1 dividitur enim in septem radiolo , quorum singuli diversim habent
refrangibilitatim: eamque ita constantem deprehendit Ne wtonus per plurim accuratissime, ac ingeniosissime tentata experimenta , ut sine omni dubitatione affirmare posisimus, eam pender a diverςa 3rticularum constitutio ii ipsis me partitulis int in ea , non vero a novis moia dificationibu , quas inter refrigendum , vel reflectendum radii habeant, ut plurimi existimarunt C. pro ratione diversa refrangibilitatis diversam habent 1-ctionem luminis particulae in iganum visu . Hinc iuxta Newtonianam thooricam firmamus coloros consiste re in diversa particularum constitutione ipsi me particu
lis intrinsec. adeoque lingulos luminis ad os constarct septem diversiae speciei radioli diversimode scientibu eorganum visus. CI Juxta hanc Theoriam corpora non al a ratione diversimode colorata apparent, nisi quod diversam habent texturam, quo fit ut una superficies magi apta sit unimia
24쪽
colorem reflectere, alia alium, reliquis absorptiς sue e. tiam cstactis. Cujus texturae rationem cum e tonus investigasset, invenit vices illas facilioris effexionis , facilioris tr1nsmissus, ex quibus iam constitit , cur corpus quodlibet uno potius, quam alio tingatur colore CII. Disserentia , quas inter radiolos coIoratos in refringendo exhibet spectrum depictum L lumine per Prisma transimissum, elegantem habere analogiam cum disterentiis longitudinis Chordae reddentis uiso tonos in octava progredietatos per tertiam minorem sextam majorem affirmavit Neivionus, post ipsum Newtoniani: sex perimenta accuratius capta ab Accademicis praesertim Petropolitanis, nullam huiusmodi analogiam ostendunt. III in maiorem iuuit refractionem luminis radius, Eo minori elocitate progreditur , ut facile ostendi potest per virium resolutionem 'tque in reddi potest ratio, cur rubeu color omnium maxime percellat oculos, vio lac u omnium minime, viridis ero, qui vi impingit media, cui potissimum debuit Naturae Auctor oculi fibras attemperare, sit omnium jucundissimus CIV. Colores primigenii dum commiscentur, diversum filiaciunt color is hinc colores , quibus corpora induuntur, diversi ab iis septem , qui ope prismati separati iaspecte depinguntur, ex plurium radiolorum licte rogeneorum parmixtione derivare dicendi sunt. Q uando aurem omnes simul reflectuntur , habetur album , quando nullus reflectitur habetur nigrum. CV. Quae hactentis diximus, praebent rationem colorum qui xiii hentur per refractionem in Prismate , se resse-xioncm in corporibu opacis. Sed adest etiam tertia colorum ratio in Iride, nempe per refractionem imul, bere Metionem habitas tu rotundis pluviae guttis. CVI. Superest ut aliquid do finiamus circa diaphane itarem , opacitatem Causa ut corpora alia diaphan sint, a liae opaca non est , quod illa ori resti undique perviis abundent, haec non sed quod illorum partes ae que densae sint, homogeneae , horum vero non ita δ
25쪽
quod me Nionus ipse detexit, de est nostra theoriae punctorum accomodatissimum CVII. Atque hinc etiam patet, unde ortum habeat lux III tam multorum Phosphotorum: tenim posteaquam lux
intra heterogeneas corporum opacorum parte tam multis, tam variis ortavit amoagibus, ob virium inaequalita iatem aliqui saltem sui parte deveniet iterum ad super se tale particuus, avolabit. CVIII. Quoad diffractionem vero nihil in specie addemus, quod eam existimemu osse quamdam veluti inchoatam reflexionem, e refractionem, quam lux subit prope corporum tenuissimorum acies. CIX. Sapori sensum excitant in palato particulae salinae, nec modo ob earum formam quam constat esse satis auia gulosam cuspidatam, verum etiam ob vires varias quibus dum eaedem illolvuntur, aptae sunt ad diversum excitandum motum in papillis palati. CX Odo est quid1m tenuis vapor ex odoriseri corporibus jam sermentantibu non dissimili modo emistus, ae a Iucidis corporibus lumen emittitur : multo tamen minori vel ita te hie vapor emittitur, ac lumen . Et cum ad Oodoris sensum excitandum respiratione opus si qua par-t ut1 illae odoriserae deserantur in papillas nervi l ctorii haec est nobis ratio, cur probabiliter existimemus particula odoriseras jam emissas ab odoro Corpore, adhuc invicem sermoniare per aerem dispersis. CXL His proinde non assentimur, qui odoribus etiam tribuunt proprietat m luminis, ut nimirum eorum densitas minuat ut in ratione reciproca duplizata distantiarum ex enim proprietas non convenit, nisi iis, quae a dato puncto diffunduntur in sphaeram eum uniformi velocitate CXII. Agnos imu praeterea uidum quoddam electricum cujus Phaenomen tam multiplicia , ac varia materiam dabunt Scholasti is iis e tioniblis quas non prius absolvemus, quam cum a philosophi eis studiis vacato per autumnaIes setias licebit.
26쪽
CXIII R1etermina iis quae in Metaphyllea pertracta. vimus, de ni tum absoluto, tum relativo,n sterii substantiis singulis ejusque modis, nee non de tempore, spatio 'uod hae magi ad instituisendum intellectum apta sint, quam ut in disputando vo Iuptatem ullam afferre possint j ea tantum seligemu , quae de Deo, ac homine facultas hae praestantissima
1uppeditare nobis potest contra veterum, a repellitiorum errores ostendendo nimirum, dari non modo summum spiritum, verum etiam spiritus inserio rex. CXIV. Ab omine exordiendo primo oppugnabimu Materialista unicum in Omine admittentes principium AR firmamus enim prmcipium humanarum cogitationum, ac volitionum esse omnino immateriale . . id enim in o. mine cogitare dicemus, ae velles Num quamlibet materiae pallieulam, quibus hum 1 num corpus conficitur At non unica amplius erit in Homine cogitatio, sive voluniatas. Num complexum totius materiae 3 ergo ex meri modificationes, quae nihil aliud dicit nisi divorse loeales modo aceedet iIli virtus cogitativa, ac volitiva CXV. Rdeoque perperam omnino spinosa unicam vult in Mando ad'sse substantiam extensam ac percipientem di ad mittenda enim est substantia altera a materia omnino distincta ad eogitationes, Wvolitiones et ieienda apta, quae proinde erit indi i sibilis, cin extensa, ut indivisibiles, ita extensae sunt humana cogitationcs, ac volitiones. VI Constat ergo Homo duabus substantiis, altera oriaporest, sensibili altera incorporea, Winsensibili quam appellamu Animam is est ipsa humina mens . Hujus. modi autem substantiae sunt ita inter se nexa ε, uni tae, ut ex duabus natur diversis unica tantum fiat persona, atque unum per se, hoe est unus homo. CXVII. I autem nexus, sive uni importat eommercium ill si satis mirandum, quod corpus inter , conima ,
27쪽
in intercedit, quo nempe corporis operationes, ut sunt potissimum spontanei motus, ac liberi ab Anima depeniadent, de quo vicissim Animae operationes, ut sunt potissimum sensatione omnes dependent ab ipso corpore.
CXVIlI. Et licet Metaphysicis dimcillimum semper habitum
sit, rationem in Uestigare hujusmodi Commercii, nos tamen non dissidimus aliquae saltem probabili ratione hypothesim, quam de novo excogitavimus hac super c palam propugnare, ac tueri, rejectis alii hypothesibus Influxistarum , occasonalistarum, marmoniliarum CXIX. Amrmamu enim In fluxistas nimis elevare materiam, dum eam in subst Antiam spiritualem influentem dolent ineationalista vero tum hic, tum alibi Naturam ipsam. in uua juxta etiam Scripturam Sacram tantopere elucent Dei invisibilia, sapientia nempe, omnipotentia, Ueζ-tere omnino, atque ansam praebere dealismo , goismo : Denique Harmonista inhaerere hypothesibus arbitrariis, ac rationi contrariis tum naturali , tum Divinae.
CXX. Haec ergo erit nostra hypothesis duabus propositionibus contenta . Sit prima propositio motus organici cor poris ab informa ut Anima imperati ab ipso eorpore per gguntur sine ullo influxu ipso Anim, , sed tantum ad conditionem Olitionum informantis Animae. CXXI. Sit secundae pro postici. Sensationes , quae in Anima excitantur, post motus organici corporis, seu organor msensoriorum , ab Anima producuntur sine ullo in suxu psius Corpori , sed tantum ad conditionem corum m euum , qui in Corpore peraguntur. CXXII. Nos autem corpori motus, Whas Animae perceptiones effet judicamus ob virtutem quandam tum de no
v tributam Corpori, innimae , cum Anima ipsa a Deo creara in organicum corpus jam praeexistens insunditur . Atque in hujusmodi virtuteis corpori, de Ani
.mae largita consistere assirmamus eam unionem, quὶm
Suholastici vocati substantialem orpus inter 'nimam, Wqu Ahima fit ora , a reat s forma corporis. CXXIH Quoad vero virtutem Corpori tributam, non est
28쪽
28 umus eommunem omnibus materiae particulis, quibus ipsum organicum corpus conriditur, sed iis tantum, quae primigenia dicuntur facta enim prima impressione ii ha particulas ratione commercii, caetero motu erici judicamus mechanica tantum ratione t quod omnino inst.
naat mechanica Corporis onstructio anathomicis satis so- CXXIV. Hujusmodi autem materiae particulae in iis erebri partihu potissimum continebuntur, quo is nervi, iasib e e pertingunt dei reo, ut ibi facta prima impressione,
caeteri sequantur supradicti motus proeliquum humanum Corpus in quarum medio, a quodammodo in contro quodam Animae ipsi u sedem constituimus CXXV. in qua meumque ejicimus virtualem Anime e c. tenuionem , quam Peripatetici voluerun per totum bu- manum Corpus G assendistae per totum gerebrum Car testini per totam glandulam pinealem . Assirmamus enim, nullam adesse necessitatem, cur Dimae rationali tribu 1-
tu is existendi modus, qui peculiaris videtur Naturae Divinae, quae an tota est in toto tota in qualibe e
CXXVI. At aedilistum jam de eiusdem Anim xe facultatibus rubi sano primo se se objicit intelligendi vis, cujus actus Ileet in Logie in plures Classes distinximuς, hie in Metaphysica uno omnes dearum nomina complectemur. sit ut actu humani intellectus sunt idea et ideae vero aliae dicuntur directae, aliae reflexae. Quid sentiri possit
Circa direct .s ideas si a sensationes mox gxposuimus quid vero sentiri possit circa reflexas deas, nunc inquiremuς.
CXXVII. Nos opinamur, idea ς hujusmodi reflexas origine inducer omnM,Qsingulas ab humano intellecti , tanquam a pestici pio totali physice, immediate earumdem pro
dudit o ludiciamus enim reflexas idea a directi ossentialiter non dicterre, eum uni um discrimen, quod has inter ω illa intencedit, in. Do gonsistat, quod directae immediate excitantu post motiones organorum sensoriorum, reflexae vero post coutemplationem aliarum idear imitiam 3
29쪽
innata Carte sana , a volumus humanam mentem esse potentiam activam non modo quoad applicationem, quas se deIermitia ad colliena plim dis ideas, quod coneedunt etiam Cartesiam, verum etiam quoad intellectionem, quod illi perperam ne Κant.
CXXIX. In tollectu eum jam primo produxit deam quamcumque, facultatem habet illam iterum exeitandi ex vi produstionis primae . Id autem fit Opo maginationi . Hi ne in Anim Agnose stud etiam est imaginandi vis, ab inteIligendi vi distincta CXXX Agnoseenua item est in Anima vis rememorativa, seu Memoria ab imaginandi. intelligendi in distincta
qua non modo facultato habet id ram primo productam iterum ex itandi, verum etiam ita excitandi, ut eandem recognoscat, a certo sciat, se alias eamdem tenuisse CXXXI. Animae saeuita eaeterarum domina est oluntas.
Εjus proprieta tum in philosophia , tum in Theologi
maxime attendenda est libertas Liberam voluntatem humatum fatentur etiam Adversarii at non ea libertate liberam, qua opus est ad rationem meriti, sive demeritici admittunt enim thrrtatem a coactione, ut junt , non
CXXXII linea firmam ut ontra Leibnitium, Gravesandum, ac caeteros quoscumque Philosoplios erae libertati everseres, humanam voluntatem praeditam esse libertatolum a coactione, tum a necessitate, que prorsus liberistat C. pallere . quam dicunt indifferentiae. CXXXIII. At iam sinuetida est Animae immortalitas Qriod ut istius as sequamur, rationi ou morallibus iisque invi et lilium ex inciritus primo Aium ae destructo corpore alteram superesse ita in deinde rationibus ure' taphysici stei,dimuς sub ni iam omiam , simplicem . ac per se cxistentem privari nullatenus possi ea , qua fruitur vita
nisi a suprema causa, a qua tamen nunquam a , quam
illi semes largita est , vitii privabitur squilius plane con
30쪽
CXXXIV. His rite demonstrati iam constat, Animam a tionalem substantiam esse spiritualem , sive verum spiritum : Spiritus autem nomino id venire debet, quod simia plex sit, di vim cogitandi volendi habeat , it aut a materia ejusmodi vi experte in suo agendi modo, di in sua conservatione nequa cauam dependeat. CX XV. Superest jam , ut aliquid ianuamu circa ejusdem Animae originem . nimam habet non post , nisi per creationem evidenter evincit ejus natura prorsus indivisibilis . ae omnino simplex . a vero, quae contra objiciebantur a Catholicis ipsis vetustioribus, a Theologi jam soluta, 4b universaliaeelasii, jam fuere improbata CXXXVI. Non prius eamdam creari, quam Cum cor Pus, cui unienda est, ad eum organi rationis statum devenerit, in quo vitae tinctiones possit peragere, inde deducimusiquod quoties illud ad has vita iunctiones ineptum eva sit, st1tim ab eodem Anima separatur e ruit ergo hypothelis Leibuitiana, cui male suffragatur ipse etiam oluCXXXVII. Statuta existentia spirituum in seriorum , satuendum iam est, summum extare Spiritum , sive Deum, cui uti par est referri volumus studia haec nostra hilosophiae naturalis, in ju gratiam, ac reverentiam ad m, Se suscepimus, .pros diluuii Ilai G.
CXXXVIII. Deum existere fatentur etiam Spinosistae , at non alium, nisi Mundum, id est materiam ipsam exten sim, & cogitantem, quam proinde volunt necessariam aeternam in a se . Ut ergo te terrimam hanc, porten rosam hypothesim ea, qua convenit, methodo revineamus, offendimu primo, uteriam non es a se, quod sane vincit ipsamet Materiae dependentia . a enim est materiae in activitas, ut ne ueat ullum sui statum de novo determinare, qui dependentiam non habeat a praece denti divers alio tum Corporum circumstantiis: Cum constet, materiam eo modo dependentem smenon posse en a se , quod, quemadmodum ab sentia sua ad exiitendurn est determinatum, ita nequit alio ente indiu