Antiqvitatvm romanarvm qvae svpersvnt

371쪽

δυνάμεως το ἀρκουν λαβὼν Πόστουμος δὲ κομίτιος ἐξῆγε την λοιπὴν στρατιὰν Ῥωμαίων τε αυτῶν ἀξιόχρεων ἄγων μοῖραν καὶ Λατίνων τι συμμαχικον - ολίγον κρίνας δε Ουολούσκοις ἐπιχειρεῖν πρώτοις, πόλιν αυτῶν Λογγόλαν ἐξ ἐφόδου καταλαμβάνεται,4 ἐπιβαλομένων μὲν τῶν εὐαυτῆ μεταποιεῖσθαί τινος αρετης καί τινα στρατιὰν παίθριον ἀποστειλάντων, si τους ἐπιόντας ἀνείρξειν ἐπίστευον, αἰσχρῶς δ' ἀναγκασθέντων φυγεῖν πριν η λαμπρόν τι ἔργον ἀποδείξασθαι καὶ ουδ' ἐν η τειχομαχία γενναῖον 10ουδεν ἀποδειξαμένων μια γοῶν μέρα της τε γης αυτῶν Ῥωμαῖοι ἐκράτησαν ἀκονιτὶ καὶ την πόλιν ου πολλὰ πραγματευθέντες κατὰ κράτος ἔλαβον. ὁ δὲ τῶν Ῥωμαίων στρατηγὸς τά τε ἐγκαταληφθέντα χρηματα διαρπάσαι τοι στρατιώταις ἐφεὶς καὶ φρουρὰν 15 ἐν τη πόλει καταλιπὼν εξῆγε την δύναμιν ἐφ ετέραν πόλιν τῶν Οὐολούσκων, η καλεῖται με Πόλουσκα, διάστημα δε - πολ της Λογγόλας πέχει ουδενος

δε αὐτῶ τολμησαντος παντῆσαι διανυσας την χωροραν κατὰ πολλην εὐπέτειαν προσεβαλε τοις τείχεσι 20 τῶν δὲ στρατιωτῶν οι με τὰς πύλας διακόψαντες, ο δε διὰ κλιμάκων επι το τειχος ἀναβαντες , αυθηρομερον γίνονται καὶ ταύτης της πόλεως κύριοι. ς δε παρέλαβε την πόλιν, λίγους μεν τινας ἐπιλέξας

τοὐς αἰτίους της ἀποστάσεως ἀπέκτεινε, τους δε λοι 25πους χρημάτων ἀψαιρεσε ζημιώσας καὶ ὁπλα ἀφελόμενος, ωμαίων εἶναι το λοιπὸν ηνάγκασεν πη

κόους.

LXXXXII. Καταλιπὼν δὲ καν ταύτη βραχειαντης στρατιῆς μοῖραν νεκα φυλακῆς, τη κατόπιν 30ημερα την δύναμιν ἀναλαβὼν προῆγεν ἐπι Κοριόλαν, πόλιν ἐπιφανῆ σφόδρα καὶ ωσπερὰν μητρόπολιν τῶν

372쪽

Ουολούσκων ' ἔνθα καὶ δύναμις ην συνεῖλεγμένη καρτερὰ καὶ το τεῖχος ο ράδιον ἀλῶναι τά τε προς το πόλεμον ἐπιτηδεια παρεσκευασμένα τοι ἐνδονε πολλοs. ἐπιχειρησας δὲ τὶτειχομαχία μέχρι δεί- λης ψίας ποκρουεται προς των ἐναντίων πολλοῖς των οἰκείων ἀπολέσας τοδ εξῆς μέρα κριους τε καὶ γέρρα καὶ κλίμακας εὐτρεπισάμενος, παρεσκευ 12ῶζετο μὲν ως πάση τῆ δυνάμει πειρασόμενος της πόλεως, ἀκουσας δ' τι πολλη χειρὶ μέλλουσιν Αντιά 10 ται βοηθεῖν τοι Κοριολανοῖς κατὰ το συγγενὲς καὶ εἰσὶν οι πεμφθέντες ἐν οδῶ δη, μερίσας τον αυτου στρατον, ω μὲν μίσει τειχομαχεῖν ἔγνω ῖτον Λάρκιον ἐπ αυτοὐ καταλιπὼν, ω δε λοιπω κωλυειντους ἐπιόντας διενοεῖτο. καὶ γίνονται δύο της αυ- 15 της μέρας αγῶνες ' μαῖοι ενίκων πάντων μὲν προθύμως ἀγωνισαμένων, νος δ' ανδρος ἄπιστον ἀρετθν και παντος λόγου κρείττονας ἀποδειξαμένου πράξεις, ο ην με ε το γένους των πατρικίων κα ου ἀσημων πατέρων, καλειτο δε Γάιος Μάρ-

20 κιος, σώφρων δε τον καF μέραν βίον ἀνη και φρονηματος ἐλευθέρου μεστός. ἐγένετο δὲ ὁ τρόπος της κατέρας μάχης τοιόσδε ὁ με Λάρκιος ἐξαγαγὼν την στρατιὰν αμ ημέρα προσηγε τοι τείχεσι 125της Κοριόλας καὶ κατὰ πολλοῖς τόπους ἐποιεῖτο τὰς 25 προσβολάς οι δὲ Κοριολάνοι μέγα φρονοῶντες ἐπὶ τη παρὰ των ' Αντιατῶν βοηθεία, ν ου διὰ μακρου σφίσι παρέσεσθαι ἐπίστευον, ἀνοίξαντες πάσας τὰς πύλας ωρμησαν ἐπι τους πολεμίους ἀθρόοι Ῥωμαιοι δε την μὲν πρώτην ἔφοδον αυτῶν ἐδέξαντο καὶ πολ 30 λὰς πληγὰς τοίς-μόσε χωροῖσιν ἔδοσαν, ἔπειτα πλει-

ονων ἐπιόντων θούμενοι κατὰ πρανοὐ χωρίου ἐνέκλιναν. τοὐτο κατιδὼν o Μάρκιος, υπὲρ ου πρό-

373쪽

τερον ἔφην, ωταται συν λέγοις καὶ δεχεται το πι- ερόμενον των πολεμίων στῖφος καταβαλὼν δεσυχνοῖς αυτῶν, ως νέκλιναν οἱ λοιποὶ καὶ προς την πόλιν ἔφευγον, κολούθει κτείνων αεὶ τους εν χερσι,5 καὶ ἐπικελευόμενος τοι φεύγουσιν ἀει των σφετέρων ἀναστρέφειν τε καὶ θαρρειν και αὐτω πεσθαι. οι δ' αἰδεσθέντες ἐπι τω ἔργω ἀνέστρεφον αὐθις καὶ τοῖς καν αυτους ἐπέκειντο παίοντες καὶ διώκοντες, καὶ δι Ἀλίγου χρονου του συμπλακέντας καστοι τρεψάμενοι προσέκειντο τοις τείχεσι καὶ ὁ Μαρ- 10κιος θρασύτερον δη κινδυνεύων προσωτέρω μὰλ- λον ἐχώρει, και προς αὐταῖς γενόμενος ταῖς πύλαις συνεισέπιπτε τοι φεύγουσιν εἰς το τεῖχος συνεισπεσόντων δε αὐτω και αλλων συχνῶν κατὰ πολλὰ

μέρη της πόλεως φόνος ἐγένετο ξ ἀμφοῖν πολύς 15των μελανὰ τους στενωποῖς, των δὲ περὶ ταῖς άλισκομέναις οἰκίαις μαχομενων. συνελάμβανον δε τουεργου, τοῖς ενδον καὶ α γυναῖκες απὸ των στεγῶν βάλλουσαι τους πολεμίους τοις καλυπτῆρσι, και καν

ὁσου κάστω τις ἰσχὐ και δύναμις ην προθύμως 20 ἐβοήθουν hi πατρίδι - μέντοι επὶ πολύν γε χρό-

256 νον τοι δεινοις ἀντεῖχον, αλλ' ηναγκάσθησαν παραδιδόναι σφῆς υτοὐς τοι κεκρατηκόσι. τοὐτον δετον τρόπον ἀλούσης της πόλεως οἱ μεν ἄλλοι Pωμαῖοι προς ἀρπαγην των ἐγκαταληφθέντων ἐτράποντο, 25 καὶ μέχρι πολλο διετέλουν προσκείμενοι ταῖς φελείαις χρηματων τε πολλῶν et παρχόντων ἐν τω χωρίωκα ἀνδραπόδων, LXXXXIII. Uis Μάρκιος ὁ πρῶτος και μόνος ὁποστὰς οὐ πολεμίους και λαμπρότατος απάντων 30 γενόμενος ωμαίων ἔν τε τῆ τειχομαχία καὶ τοι ἐν τος τείχους ἀγῶσι, λαμπρότερος εν ω δευτέρω ἀγῶνι 21 α

374쪽

τω συστάντι προς τοὐς Ἀντιάτας ἐφάνη ουδε καὐταύτης ἐδικαίωσεν ἀπολειφθηναι της μάχης, αλλ' ἄμα - κρατηθῆναι την πόλι ολίγους τους ἀκολου- θησαι δυνηθέντας παγόμενος ἐχώρει δρόμω και καταλαβὼν παρατεταγμένας ηδ τὰς δυνάμεις καὶ μελλούσας εἰς χεῖρας ἰέναι, την τε ἄλωσιν της πόλεως πρῶτος αναγγελλε τοῖς σφετέροις, τεκμηρι ναύτης ἀποδεικῶς τον καπνὸν ο απὸ των ἐμπρησθεισῶν οἰκιῶν πολὐς ἐφέρετο, και δεηθεὶς του πήπ- 10 του κατὰ το καρτερώτατον τῶν πολεμίων εἱλεῖτο.

και ἐπειδη τα σημεῖα ρθη της μάχης, πρῶτος μόσε τοι ἐναντίοις ἐχώρει, και πολλοὐ τῶν ις χεῖρας ἐλθόντων ἀποκτείνας ις μέσην αυτῶν την φάλαγγαώθεῖται - δ' 'Aντιάται συστάδην μὲν οὐκέτι μάχε 15 σθαι προς αὐτον ὐπέμενον αλλ' ἐξέλειπον τὰς τάξεις καθ' ους γενοιτο ἐπιών, κύκλω δε περιίσταντ ἀθρόοι και ἔβαλλον ποχωροῶντες ἐπιόντα τε καὶ επόμενοι. ὁ δε Ποστούμιος ως γνω τοὐτο, δείσας μη τι μονωθεὶς ο ἀνη πάθη τοῖς κρατίστους τῶν 20 νέων αρωγοὐς αὐτῶ πεμπε καὶ κεῖνοι ποιησαντες πυκνοῖς τοὐς λόχους ἐμβάλλουσι τοι πολεμίοις. οὐ δεξαμενων δε αυτοὐς τῶν κατὰ μέτωπον, αλλ εις φυγη τραπέντων, προσωτέρω προχωροῶντες εὐρίσκουσι τον Μάρκιον τραυμάτων μεστον, και περι αυ- 25 τον ὁρῶσι νεκρούς τε κειμενους πολλοὐ καὶ μι-12M

θανεῖς μετὰ τοὐτο δη κοινῶς ἐχώρουν γεμόνατον Ἀρκιον χοντες ἐπὶ τοῖς ἔτι διαμενοντας ἐν τάξει, κτείνοντες τοῖς φισταμενους καὶ ἄσπερ ἀνδραπόδοις παραχρώμενοι. ἄξιοι μὲν δη λόγου και ι 30 ἄλλοι Ῥωμαῖοι ἐν ταύτη τη μάχη ἐγένοντο, κράτιστοι δ' αυτῶν οἱ προασπίσαντες τον Μάρκιον περαπαντας δε αυτὸς ὁ Μάρκιος, ο και η νίκης ἀν--

375쪽

φιλόγως αλιώτατος ν. ἐπεὶ δε συνεσκόταζεν δη, οι με Ῥωμαῖοι ἀνεχώρουν ἐπὶ το στρατόπεδον μέγα επὶ τη tan φρονουντες και πολλους με ἀνρρηκότες των Ἀντιατῶν, πολλοως δ αιχμαλώτους αγοντες.

LXXXXIIII. Τῆ δ' ξῆς μέρα συγκαλέσας δε

Ποστουμιος εἰς ἐκκλησίαν τον στρατον επαινον του

Μαρκίου διεξῆλθε πολυν καὶ στεφάνοις αυτον ἀριστείοις ἀνέδησεν αμφοτέρων χαριστηρια τῶν αγώνων ἀποδιδους ἐδωρησατο δ αυτον ππω πολεμιστὴστρατηγικοῖς ἐπισημοι κεκοσμημένω καὶ δέκα σώ- 10125s μασιν αἰχμαλώτοις, ἐπ ἐκείνω ποιησας - βούλοιτο λαβεῖν, ἀργυρίω τε σον αν ἐξενέγκασθαι δύναιτο αυτος, καὶ ἀπο της αλλης λείας πολλαις καὶ καλαίς ἀπαρχαῖς βοῆς δε γενομένης ξ απάντων μεγάλης, ῶς αν ἐπαινουντων τε καὶ συνηδομένων, προσελθὼν 15 ὁ Μάρκιος τω τε πάτω χάριν εἰδέναι μεγάλην ἔφη

καὶ οἱ ἄλλοις ἄπασιν επι ταις τιμαῖς, ων αυτονηξίουν - μέντοι καταχρη σεσθαί γε αυταῖς, ἀρκεσθησεσθαι δε τω τε Ἀπω της λαμπρότητος τῶν σημείων νεκεν κα εν αἰχμαλώτω ος τυχεν αυτ 20 ξένος ἄν οι δὲ στρατιῶται καὶ πρότερον ἀγάμενοιτον ἄνδρα της γενναιότητος, δε μῆλλον θαυμασαν της περοψίας του πλουτου, καὶ οτι μετρίως νεγκε την τοσαυτην ευτυχίαν ἐκ τουτου Κοριολανος ἐπε- ωλήθη του ἔργου, καὶ πάντων ἐγεγόνει τῶν κατὰ την 25 αυτην λικίαν ἐπιφανέστατος της δὲ προς τους Ἀντιάτας μάχης τουτο λαβουσης το τέλος αἱ λοιπαὶ 1260 τῶν Ουολουσκων πόλεις διελυοντο την προς τους Ῥωμαίους ἔχθραν, καὶ Oσοι τα μοια κείνοις φρόνουν, οι τε ν τοις πλοις δη οντες, καὶ οἱ παρα- 30 σκευαζομενοι το πολεμον ἐπέπαυντο. ις απασιν ὁ

Ποστουμιος ἐπιεικῶς χρησάμενος, ἀνέστρεψεν επὶ τὰ

376쪽

οἰκεῖα, και διαφῆκε την στρατιάν Κάσσιος δε ο ετερος των πάτων ὁ καταλειφθεὶς ἐν τη Ρωμη του νεὼν της τε Λήμητρος και Λιονύσου καὶ Κόρης υτ μεταξ χρόνω καθιέρωσεν ος ἐστιν ἐπὶ τοῖς τέρ- μασιν του μεγίστου τῶν ἱπποδρόμων υπερ αὐτὰς δρυ- μενος τὰς ἀφέσεις, εὐξαμένου μεν αυτὸν χυλου Ποστουμίου του δικτάτορος περ της πόλεως ἀναθήσειν τοις θεοῖς, καF ον χρόνον μελλεν ἀγωνίζεσθαι πρὸς την Λατίνων στρατιὰν της τε βουλης μετὰ το νίκημα 10 την κατασκευην αυτολψηφισαμένης ἐκ των λαφύρων ποιήσασθαι πῆσαν, τότε δε του εργου λαβόντος την

συντέλειαν.

LXXXXV. Ἐγένοντο δ' εν αὐτω χρόνω καὶ προς τὰ των Λατίνων πόλεις πάσας συνθῆκαι και- 261 15 ναὶ μεν ορκων περ ιρηνης και φιλίας, πειδηπαρακινησαί τε οὐδὲν πεχείρησαν ἐν τη στάσει, και συνηδόμενοι τη καθόδω του δήμου φανεροὶ σαν, τοπι τε πολέμου του προς τους ἀποστάντας ἐτοίμως ἐδόκουν συνάρασθαι. ην δὲ τὰ γραφέντα ἐν ταις 20 συνθήκαις τοιάδε Ῥωμαίοις και ται Λατίνων πόλεσιν πάσαις ειρην προς ἀλλήλους ἔστω μέχρις αν ουρανός τε καὶ γη την αυτην στάσιν χωσι καὶ μήτε αυτοὶ πολεμείτωσαν προλαλλήλους, μή ἄλλο θεν πολεμίους ἐπαγέτωσαν, μήτε τοι ἐπιφέρουσι 25 πόλεμον οδοὐ παρεχέτωσαν ἀσφαλεις, βοηθείτωσάν τε τοι πολεμουμένοις πάση δυνάμει, λαφύρων τε και λείας της ἐκ πολέμων κοινῶν το ἴσον λαγχανέτω σαν μέρος κάτεροι των τε ἰδιωτικῶν συμβολαίωνα κρίσεις ἐν μέραις γιγνέσθωσαν δέκα, παρ' οἷς 30 α γένηται το συμβόλαιον. ταις δε συνθήκαις ταύταις μηδεν ἐξέστω προσθεῖναι μήδ' ἀφελεόν ἀπαυτων ο τι αν μη ωμαίοις τε και Λατίνοις απασι

377쪽

262 δοκη ταὐτα μὲν δη Ῥωμαῖοί τε καὶ Λατῖνοι συνε θηκαν προ αλληλους μοσαντες καν ιερῶν ἐφηφίσατο καὶ θυσίας ἀποδοίναι τοι θεοις η βουληχαριστηρίους ἐπι ταῖς προς το δημον διαλλαγαῖς, προσθεῖσα μίαν μέραν ταῖς καλουμεναι Λατίναις ἔορταῖς δυσιν ἴσαις την με πρώτην ἀνιερώσαντος βασιλεως αρκυνίου καθ' , χρόνον νίκησε Tυρρηνους την δ' τερα του δημου προσθέντος,οτε του βασιλεῖς εκβαλὼν ἐλευθέραν ποίησε την πολιν αἱς η τρίτη τότε προσενεμηθη της καθόδου 10των ἀποστάντων ενεκα την δὲ προστασίαν καὶ τηνεπιμελειαν των ἐν αὐταῖς γινομενων θυσιῶν τε καὶαγώνων οἱ των δημάρχων πηρέται παρέλαβον, οἱ την νυν ἀγορανομικην χοντες ἐξουσίαν, σπερεφην, κοσμηθέντες πο της βουλης πορφύρα καὶ i5 θρόνω ἐλεφαντίνω καὶ τοι αλλοις ἐπισήμοις, οἷς εἶ

χον οι βασιλεις.

LXXXXVI. Ου πολλῶ δ' στερον χρον της εορτης των πατικῶν εἷς Μενηνιος γρίππας ἐτελεύτησε τον βίον, ὁ νικησας Σαβίνους καὶ τον ἐξ 20αυτῶν θρίαμβον ἐπιφανέστατον αγαγὼν, ω πεισθεῖσα βουλη την κάθοδον ἐπετρεψε τοι φυγάσι, καὶ οδημος πιστεύσας ἀπέστη τῶν οπλων και αὐτον ἐθαψεν η πόλις δημοσία καὶ καλλίστη πάντων ανθρώπων

και λαμπροτατy ταφη. -υσία γαρ υκ ν τω ἀνδρὶ 25 εἰς μεγαλοπρεπεια εκκομιδης καὶ ταφης ἀποχρῶσα ἄστε καὶ τοίς επιτρόποις αυτos τῶν παίδων βουλευο-

μενοις ἔδοξεν ως ἔνα τῶν πολλῶν εὐτελῶς ἐκκομίσαι τε και θάψαι ου μέντοιγε ὁ δημος εἴασεν, ἀλλα συναγαγόντες οἱ δημαρχοι το πληθος εις ἐκκλησίαν 30 καὶ πολλὰ διελθόντες ἐγκώμια τῶν τε κατὰ πολεμον

εργων του ἀνδρος και τῶν πολιτικῶν, την τε σωφρο-

378쪽

σύνην αυτο καὶ την λιτότητα του βίου, μάλιστα δὲ την εἰς χρηματισμον ἐγκράτειαν επὶ μηκιστον ἄραν- 126

τε τοῖς παίνοις, αἴσχιστον ἔφησαν εἶναι των πραγμάτων ανδρα τηλικουτον ἀσημου καὶ ταπεινης κη- δείας τυχειν δια πενίαν παρήνεσάν τε τω δημωτην δαπάνην ἀναδέξασθαι, καὶ συνεισενεγκεῖν κατἄνδρα σο α αυτοὶ τάξωσι τοι δε κουσασιν ἄσμενον γενετο, καὶ αυτίκα φέροντος κάστου τοταχθεν πολύ τι χρημα συνήχθη διαφόρου μαθουσα i δὲ τουτο η βουλη δι αἰσχύνης το πρῆγμα ἔλαβε, καὶ

ἔκρινε, κα ἄνδρα ἐρανισμῶ τον ἐπιφανέστατον Ρωμαίων περιιδεῖν θαπτόμενον, αλλ' ἐκ των δη σίων ἐδικαιωσε το ἀνάλωμα γενέσθαι τοῖς ταμίαις ἐπιτρεψασα την ἐπιμέλειαν. - δὲ πολλῶν πάνυ i5 μισθώσαντες χρημάτων τὰς παροχὰς κόσμω τε πολυτελεστάτω κοσμησαντες αυτοῶ το σῶμα, καὶ πάντα τα λοιπὰ ἐπιχορηγησαντες εἰς μεγαλοπρέπειαν, ἔθαψαν αυτον ἀξίως της αρετης. ἀντιφιλοτιμουμενος δε δημος προς την βουλὴν ουδ αυτος ήξίωσε το συν-

20 εισενεχθὲν διάφορον αποδιδόντων ων ταμιῶν απο- 1205. λαβείν αλλ' ἐχαρίσατο τοις παισὶ του ανδρος οἰκτείρων την ἀπορίαν , να μηδὲν ἀνάξιον πιτηδευσωσι της του πατρος ρετης. ἐγενετο δε καὶ τίμησις ἐν τω χρόνω τούτω δια των υπάτων ἐξ ης εὐρέθησαν 254πὲρ ενδεκα πάντων μυριάδες αἱ τιμησάμεναι καὶ τὰ μὲν ἐπὶ τηρ τούτων υπατείας πραχθέντα Ῥωμαίοις