장음표시 사용
331쪽
Praesentium cognitio est affectuum' inuentio, cognitio praeteritorum estinuentio causarum quae induxeruntraffectus , at ex praesentibus futur. arum praesagia desumuntur. Sanchorius lib. I. vitandor. error. Cap. '. morbi cognitionem petit a sex fontibus. Tres desumuntur ab infiteriori, nempe, a causis procat arcticis, a causis internis seu humo ribus , & a dispositione patientis. Tres a posteriori, nempe , sympi anatis, a parte assecta, & a iuvantissius Se laedentibus. Quod ultimum est tanquam lydius lapis, cuius be-
meficio licut aurifices aurum,ita me dici morbos agnoscunt.
R, ιibiaius ad cognitionem partis e Cap. I mPartis affectae eognitio , sex se tibus sumitur. A situ accidentium, a propriis accidentibus, a proprietate doloris. ab actione laesa, ab excrementis,& a iuuantibu ς& laedentibus , ex eiusdem authotis mente. lib. prim. cap. M . Quod quidem
332쪽
exemplis sit manifestum. v. g. vos dia empyemate pectus & pulmones 'assiciantur, cognoscitur, primo, a
tu accidentium, quoniam in magna
inspiratione dolor est in uno veltero latere pectoris; secundo a Fo-ptiis accidentibus, adsunt enim perinigerationes frequentes, sudores leues in peistore, facie, collo, maximo a somno ; quod patet experientia, de filmat hypp. libro coac. n. ita 8e lib. 2. progn. n. 16. Tertio 1 proprietate doloris, quoniam adest grauitas in parte, & non potest dencumbere in latus sanum metu suffoccationis r propter copiam materiae pulmonem sanum obruentis. Qua
to ab acticine laesa; adest enim spi eandi dissicultas, eo quod pulmones.
mulaesi peehorales a copia male comprimantur , de dilatati vix queant. Quinto ab excrementis, eo quod materia puςulenta per spumaeiiciatur maxime in vomica confirmata , dc praecipue horis matutinis post somnum. Sexto a iuuantibus
333쪽
Metti geuerri. 3ir exhibeantur, & pus excreetur, leuatur aeger ; sin minus ingrauescit. Simili quoque ratione caeterae partes morbidae dignoscuntur.
ctis cognitionem docet. Tunc affectus, inquit, proprius putandus est, eum permanere in parte quapiam conspicitur; At ubi pars aliqua simul 'eum alia sic afficitur, ut irritata una altera irritetur vehementius,remissa vero irritatione quiescat, eam pere sensum assici sciendum est. Quod exemplis clarius innotescit Si ventriculus crapula & meri nimio potu grauatus laboret; tanta interdum sit per aesophagum & per neruos sextareoniugationis vaporum ad cerebrum effumatio seu πια νει- ns & tenuium
humorum transsatio, s Nam vapor teste Gai. tenuissimus humor est. 9ri saepius caros, lethargus spuria, de apoplexi a periodica producantur. Ermat quotidiana experientia, δύ
334쪽
S: Morborum Fr os . hyppocratis veneranda authoritia aph. s. lib. s. si ebrius quispiam repente obmutuerit, conuelsus moritur, &c. eo quod ex partibus ignobilibus ad nobiles transferatur m teria. A Similiter retenta menstrua, &' ad huc magis retentum semen cum in matrice congesta corrumpanter ω venenota qualitate induantur totius corporis ref rigeratione, typo thimias; respirationis & pulsuum interceptiones accersunt ; ex Gal. deloc. affect . lib. 6. cap. Im , in quit, si materia retenta calida dc tenuis laetit, marcores le vigilias : si crassa Ze acris , couuulsiones & epiallapsas ; si denique melancholica languores & maestitias parit. Qui affectus sunt effectus infirmitatis uteri. Eodem modo de reliquis mom
B Morbus simplex & sine amisi xctione alterius fit, quando qualitaα
335쪽
sein praeter naturam leue imprim It Partibus corpoxis alterationis vestigium suffciens tamen ad actionum. Iaesionem. Hic morbus cuiatu facilis est, imo naturae soli committendus, ex sernet. lib. 3. cap. I I. leuiter, inquit, affecti, naturae uiuendique legibus sunt committendi ; quos enim sponte natura per sanat si ustra medicina fatigat. Verum quoniam simplices assetius raro contingunt quin complicati etiam misceantur; , de ipsorum natura & cognitione su- ,
ius sequenti capite pertractabimus.
De Morbis complicatis. p. VII. Dari morbos complicatos ipsa do- cet experientia , firmat procerum omedicorum authoritas. Hyppocr. progn. lib. piim. n. I. Cum, inquit, aegri plerumque intereant antequam vocetur medicus , alij licet vocato medico repente moriuntur priuia quam arte sua singulis morbis occurrendo resistat ; proinde harum affectionum naturas noscere Opor
336쪽
est, quantum videlicet corporis viaribus sint superiores: quin ediam si diuinum quippiam morbis inest,huius quoque 2 videntiam perdiscer' oportet, &αd Galenus morborum omplicationem, eorumque cognitionem in lib. Methois, de Ioc. as a. de different.. Febrium. & alibi saepius edocuit. Primo. aurem de erylib. complic torum cognitionem petita varietata excrementorum. Ait enim. V Iium excrementum variis affectibus corpus detentum ostendit, & ob hoe ipsum & diuturnum & malignum, existit malam. comm. Vero a Iu apta. se l. 4. Excrementorum unquit, pi res colores si sponte vacuentur, multarum. in corporo affectionum sunt signa. Docatus Abaltimarus in sua methodo uniuersali. asserit morbosiaomplicatos, cognoscio variis parti- hos affectis , ab inaequali & diueisai
partium dispositione,& a vulis Do
337쪽
ε ethod. genera Γλε. Morbis magnis seu vehementibus, . ct lenibus seu benignis. Cap. VIII. Morbi magni noscuntur, ex veher
mentia symptomatum,ex praestantia variis, & ex cacoethia, docente Gai. lib. 4. meth.
Morbi mites & benigni noscun- Btur, quando symptomata sunt lenia benigna perseuerante coctione iPara princeps non est laesa ; 8e nulla dest cacoethia. Quo tempore salus cito & tuto expectanda est : quare hypp. 3 progn. sic ait. Miti ssimae febres quae cum signis accidunt securissimis quarto soluuntur die vel prius; sic quae malignitate excellunt, α cum grauissimis symptomatis accidunt,quarto die vel citius occi
am: Morbas malignis. Cap. IX. Morbi maligni ex omnetum doel o. crum sententia dignoscuntur a dis,
338쪽
. Modinorum prognosP. 1 proportione inaequalitate symfiditoinatum I hoc est quando sy mpta
mala non respondent morbo, V. g.
si aeger frigidus sit exterius , & interiora urantur: si pustulae nigrae appareant, urinae sint laudabiles, calor mitis, nullaque sitis,cum tamen lin gua: scabrosa sit & nigra. Interdum nauseae; paraphratia itides, anxietate oriuntur sine causa manifesta,& ineret om nia signa maximum est pro Eratio virium etiam in morbi prinisci pio sine tamen ulla aut saltem
2 Morbus divinus dicitur quod a.
Deo tanquam a primaria eausa moris talibus in punitionem scelerum mit. tatur. . Quod alias Dauidi, Herod Anthioco, Osae , Ieroboamo , multisque aliis contigisse narrat scriptura sacra & Iosephus de rebus Iudai cis, lib. 7. superbia enim Dauidis, quod totum populum nummanduavicu Iauerat contra. sancitumi Moysti,i
339쪽
uod. generat. Λb. . 3 a 3 iratus Deus pestilentiam misit a tri-.bus malis electam Gado propheta internuntio) quae quidem ab hora matutina usque ad prandium septuaginta millia hominum absumpsit,
idque variis modis , nam plerique horrendo dolore & amaro cruciatu animam subito exhalabant; alij paulo tardius anter amicorum ossicia ex-, pirabant, alij praefocati exanimabantur; alij quasi syderati moriebantur, nee pMerat a medicis causa naturalis horum morborum agnosci, quod tot homines. tam subito & epide mi- variisque modis Occumberent :ex quibus inopinatis & impra uisiseMentibus causam superiorem iram videlicet diuinam cogebantur agnoscere, atque adeo ad preces Sc pet
nitentiam tanquam verum unicum
h remedium confugere. Hac cognitione adductus Rex sacrum inditus & humi prostratus supplex Deum orauit ut pes cm sedaret. Elatis autem oculis vidit in aere An-
gelum Dei stricto gladio populum caedentem , qui magis excla-
is pastorem paena dignum gre-O vj
340쪽
3ro Morborum prognosis quid pathologia. quid simistica,
&- altum & eruditunt comprehendunt quod ad fututa praesentienda non sit necessarium.
Quaecumque enim in phisiologia
pertractantur , elementa corporis, temperamenta, humores, partes, facultates, actiones, spiritus : quae in pathologia, causae exterme & internae, morborum species, natura &c, quae in simiotica symptomata' a stiones videlicet laesae, color mutatus, Mexcrςmenta mutata eorumque co ctiones, dc cruditates: ea, inquam,
omnia a presagientibus cognosci apprime debent.
nus iuuantia & laedentia tum alimen ta tum medicamenta, tam simplicia quam composita continent,ad prog-nosim agendam necessaria sunt; quoniam ad morbi cognitionem, partibque affcctae notitiam conducunt.. omitto longam experientiam, prudentiam , solertiam, & sedulitatem non vulgarem penitus necessariam. Quare cum pauci hisce omnibus