Josephi Mariani Parthenii S.J. Actiones

481쪽

3 Da RECTO ARTIs CRITI en usu in commentando acrem atque subtilem, volo erudiatum , qui multa legerit , audierit , cognorit, volo ea presertim, de quibus iudicium ferre debet, diu mul-tnmque ante perpenderit, quam sententiam iure suo i terponat suam. Sed cum eum his omnibus instructum virututibus atque ornatum habuero , non quiescam, non comtentus ero. Itaque super omnia velim virum esse bonum,

hoc est pium, honestum , probum, religiosum , cui tuto uniuscuiusque nostrum dignitas , nomen , existimatioeommitti possit, qui scripta nostra , ea, qua par est, sequitate cognoscat, a quo doceri, erudiri, & , ubi res poscat , corrigi etiam ac reprehendi non iniquo antomo patiamur . Si talis erit, qualem dico esse oportere , ut ille Oratorem suum , sic ego Criticum nostrum , non hortabor solum, sed enixius obsecrabo, urgebo etiam, ut id munus ad commune totius Litterariae Reipublicae commodum Litteratorumque omnium utilitatem susciapiat. Quantum ille presidii in bono Oratore collocandum putavit, tantum ego in bono Critico bonae spei collocandum existimabo.XVIII. Si vero eum multo aliter, atque ego rem quisivi, esse contigerit , non modo ad hanc artem non accedere patiar, sed etiam ab eadem , quam longissime potero , repellam . Omnia enim Permiscebit, turbabit, confundet atque pervertet; distenis sones excitabit, lites fovebit, contentiones seret s

482쪽

ost Ar Io SINGULARI s. dissociabit animos, & in Litteraria Reipublica tanquam turbulentus aliquis civis ac seditiosus exsistet. o acriori ingenio praeditus erit, quo maiori doctrina excellet, eo perniciosior evadet & capitalior . Nequidquam huic homini artis criticae praecepta observanda proponentur, frustra postulabitur aequitas, stu-stra moderatio effagitabitur. Praeceptis quantumvis optimis non parebit, repugnabit sequitati, moderationem aspernabitur, ossicii immemor, aeqnitatis oblitus, modi nescius ne in ipsa quidem intemperantia modum aliquem adhibere sciet, nihil denique boni proficisci ab eo poterit, qui ipse non bonus, sed pensimus homo sit. XIX. Da igitur mihi Criticum , qualem ego brevi hac oratione mea formandum fingendumque curavi, tum nihil praeterea, quo utilis ac salutaris sit, neque ego, neque vero quisquam alius requiret. Da mihi hominem non Scepticum, non Academicum,non Cynicum, hoc est litigiosum,non cerebrosum, non nimis veri cupidum, non evidentiae appetentem ; da mihi eundem, quantum quiadem humana infirmitas patitur,rationis bene compotem qui non invidia , non indignatione , non ira, non odio, non spe , non timore , non ambitione , non gratia , non partium studio moveatur; qui praeterea acri ingenio, memoria firma , summa eruditione , eximia doctrina,

singulari prudentia excellat; qui pacatus, pius , quie

483쪽

8o DA RECTO ARTIS CRITICIE Usu. tus, religiosus, moderatus, uno verbo , bonus sit,

tum profecto mihi ac Litterariae Reipublicae, & vero etiam Catholicae Religioni, cuius etiam rea hoc in

munere non parva agitur, utilem ac numeris omnibus

absolutum Criticum dabis .

Hactenus Parthenius de tota Ara elione eiceroniana ponendum sit, iis Criticae Ratione disseruit . Plura unde absolutissima rerum omnium quidem dicendo persequi poterat, sed tractandarum forma peti possit. Quae- moderationem tibi in argumento locu- dam menda irrepserunt , quae facile Pletissimo adhibendam esse statuit . Lector corriget , ut pag 38 s. restiu- Qua ille moderatione in scribendo derunt pro resciderunt , p. a. hinc usus est, eg quoque in adscribendis errorem pro hunc; pagina verores. adnotationabias usus sum. Utrum op sic legatur; digna, quae iterum & sa re pretium fecerit , an secus , iudi- pius audiantur. Restat ut Lectores M. cent eruditi, & Tullianae eloquentiae nevolentiam & aequitatem Parthenio studiosi. Certe illud conatus est, ut impertiant suam, qui ita sive in scrutinum Ciceronem exprimeret . Sed bendo sive in agendo se gessit , ut quamvis ingenue Auctor fateatur se omnium qum redarguit , tacitis no- tanto exemplari quam longissime minibua eorum famae existimationiis abesse ; sic tamen ad illud imitatio- que pepercerit . Recte Hieronymus ne videtur accessisse, ut optime spei adversus Ruffinum suando sine n adolescentibus exemplo suo ostende- mine contra vitia scribitur, qui se rit, quantum momenti in una leo scitur, accusator es sui.