Codicis Theodosiani fragmenta inedita ex codice palimpsesto Bibliothecae R. Taurinensis Athenaei in lucem protulit atque illustravit Amedeus Peyron ... 1823

91쪽

vel Iudi reetas, inter viros, quibus pater prosecutus suisset filios naturale , auteoncubinam, irritas esse; sacile enim concubinarum venenis inficiuntur animi patrum, atque ad donationes blande alliciuntur. 4' Patre ab intestato mortuo, naturales filios nullam hereditatis partem adire posse; ait enim fragmen lumno,irum , quod si non sint filii Iegitimi, nec frater, aut consanguineus, aut soror, aut Pater, lotum Asci viribus Diadicetur. Superest ergo, ut, deficientibus filiis legitimis ceterisque consanguineis, Constantinus saeuitatem patrihus se rit testamento legandi minimam hereditatis partem, puta unetam. Quae est Gothostedi opinio; quam non ita facile probare possum. Postrema verba huiusce

fragmenti, nec non sequentis legis occasionem pandant reseripit Imperatorii. Seille et Uelaianus quidam ex eo neubina, eaque a illa, filium susceperat; patre mortuo, filius non solum heres ex asse, verum etiam per rescriptum sanctissimum, idest Imperatorium , magistratus alleuius honoribus fuerat condeis motus. Progressu temporis innotuit filium illegitimum esse ex ancilla natum. Iudex, quum probe sciret filiis naturalibus omnem hereditatis spem praecisam esse a legibus f haee enim est altera lex huius situli, porro quae prima erat generalem atque antiquiorem proseelo Constantini eonstitutionem exhibebat donaturalibus sitis in animi tamen dubius pendebat; agebatur enim de filio, qui

ea legitimi latis praeseriptione utebatur, qua ad dignitatis fastigium fuerat evectus. Imperator lamen iubet, eum non tantum universa hereditate spoliandum esse. verum etiam ad suae originis primordia reducendum, nempe ad verbera et eompedes. Fuim vero lex naturae est, tit qui nascitur sine legitimo matrimonis. matrem sepintur l. Digest. de statu homin.: tum namrases, si ex aneina nati fuerint . . . inter herestaria mancipia computantur Papiani lib. revons.lit. 36. Ex sequenti vero lege apparet, LicInianum verbera et compedes ave satum aufugἰsse, suisse tamen eomprehensum. Quare Imperator eum damnavit

ad Carthaginiensis in noctei ministerium , quo Christiani bene multi detrusi fuerant, vide Annotatores ad Lactantium de mortis. perae l. ar. Sotomenum I. g. Eusebἱum de vita constarii. II. 34.

III. Idem I avi Gregorium

Senatores, Seu persectissimos, vel quos sis ei initatibus

duumviralitas , vel quinquennalitas, vel sta imbi , vel Dissiliroes by Corale

92쪽

Tntonosi,m 89 sacerdotii provinciae ornamenta condecorant, Pla cel Πιa culam subire infamiae, ut peregrinos a Romanis legibus eri, sis ex ancilla, vel ancillae silia, vel liheria, vel libertae si)ve Romana facta, seu Latina , vel scaenica filia, vel ex ta bernaὶria, vel ex tabernari filia, vel humili, vel abiecta , vel leno tum , arati arenarii silia , vel quae mer cimoniis publicis praefuit, isuscepi os silios in numero legitimorum habere volucrint, latit pro prio iudicio, nut nostri praerogativa reseribit; ita ut quidqὶuid talibus liberis pater donaverit, sive illos legitimos, seu natiarales dixerisὶ totum retractum legitimae subo limi latiιὶr , aut fratri, aut sorori, aut patri , aut matri , sed et si uxori t)ali quodcumquodatum quolibet genere suerit, vel empti ο/ιe cοὶ nlatum, etiam hoc retractum reddi praecipimus: ip sas etlinam, quarum venenis insciuntur animi perditorum , si qui d quaeritur

vel commendatum dicitur, quod his red deridium est, quibus iussimus, aut fisco nostro, tormentis subici t)ubemus. Si voitaque per ipsum donatum est, qui pater Micituὶr, vel per

allium , sive per suppositam personam , sive sab eo eὶmptum , vel ab alio, sive ipsorum nomine conparatum , 9Iarim, retractum reddatur quibus iussimus; aut, si non exis- Iaiit, fisci viribus vindicetur. Quodsi existentes, ut in praesen Im rer)um constituti agere noluerint, pacto vel iuretii. rando exclusi, totum sine mora fiscus invadat. Quibus tacen Iιbιιs, et chissimulantibus, ad defensionem fiscalem duum mensuum tem inra limitentur; intra quae si non retraxerint, vel propter retra he ultimὶ rectorem provinciae

93쪽

9 interpellaverint, quidquid ui libus vel uxoribus liberalitas inpura contulerit fiscus nobIer imiὶadat, donatas vel commendatas res sub ροὶ ena quadrupli severa quaestionc perquirens. Liciniani autem filius, qui fugiens com Praehensus est, conpe clibus visic, tus ad Gynecet Carthaginis ministerium deputetur. L eci ...ὶ Kal augusti. Carthagine. Nepotiano, ct Facundo conss. 336ὶ

Mita in C. Iustin. I. x. h. l. , exeipe tamen postrema verba. Hanc consit. tutionem comine morat si inuique abrogat Iu unianus nov. 39. cap. IS. iii lutensi Etsi certa a Constantino piae memoriae in Constisutiana ad Gregoriam scripta, quaedam de talibus diala sint stiis , haec non recipimus p quoniam et non utendo Pere Ia est . . . quam videlicet cons lavicinem Omnino perimimur.

Perfectissimos Praefeelos C. Iustin. Leetionem PalimpseMi Antonio Augii-stiuo M. ad Modestiatim , et Culacia ad i3. Ulpian. Probatam confirmant eae legos in quibus Perseeii simi Post Senatores nominantur; vide Gollio edum in Paratillo des Perfecisti lus dionis. Vel quinquennalis Duumviralitas, vel Meredo si , idest Phoeniciarchiae , Des Syriarchina ornamenta condecorant. Quare Iiis unianus i. nov. ai r Phoe. mcarchorum . . . et Syriarchorum , et magistratuum, et iaslanium memiast , eι clariolinorum. De Duum Wiris, qui summi coloniarum et municipiorum custodes, veluti Gusules apud Colonias suas habebantiae, eonfer Chimentellium Marmor Pisanum sin Graevii Thesauri Antiq. Rom. lom. VII. P. ao4o. N. et Gothostedum in Paratillo da De monabus. Quinquennales a Duumviris dἱstinguunt Velserus et Chimentellius l. l. p. aoέa; ced pro varietate provinetarum alibi deeuriones duo. alibi tres clectos fuisse, qui provineIam moderarentur, Probat Gotho laedus ad i. i. de mediais. Praeterea Flamen singulorum municipiorum erat. Sacerdos vero totius provinciae, vide Gothostedum ad I. at . de decuismonibus , unde patet Flamines, Saeerdotes, atque Duumviros iudieio Prin-elpis eonfirmatos suἱsse, atque adeo prima coloniarum , municipiorumque munera gessissa. Quare Tribonianus quinquennalitatem reticens, unam duumviralitatem

94쪽

nominavit, quum in genere universo species utique eontineatur. Idem etiam seribens Meredotii idest Phoeniciarchiae , vel Θνι archiae , videtur Infamiae notam, quae omnibus eum provinciarum , tum municipiorum Sacerdotibus antra inurebatur, ita restrinxisse, ut soli Phoeniciae, vel Suriae Sacerdotes infames serent. Sane Srriarchia eeleris Sacerdotiis aliarum provinciarum praestabat ;buie proximam suisse Phoeniciarchiam apparet ex hae leg . Peregrinos . lienos C. liislin. quod fortasse Triboniano magis arrisit ea enii, ne Peregrinorum nomen alis eo lite civili sensu intelligeretur. Siae Romana k I Uberiae filia, vel Menica, vel scenacae fiat, Dei laber naria, vel tabernaariae Uia. Quum Iustinianus in lit. de latina libertato to Ienda sollemni eoustitutione latinam liberialem sustulerit, merito Tribonianus, ea verba siae Romana facta , seu latina resecavit.

Irficiuntur Infaesentur . . . perdalorum Palimps. Siae per suppositam i Siae Per inserpositam ita maluit Tribonianus. Paifanus amen lib. respons. lit. 36. hane ipsam Cod. Theodosiani legem eommemoransntitur verbis per sumorisam quamcumque Per Onam. Retractum Iia emendatum est supra lineam, quurn Primo esset retrnctus. FH,ei .iribus Hses iuribus C. Iustin. Nostra lectio exquisitior est, atque eompluribus Codieis locis comprobata. Atentes Quod participium melius eo eret cum sequenti constituti, quam ieetio C. Iustin. existarit.

Desensionem Derilem Defensione Deali Palimps.

Dulim Duo tin C. Iustin. Propter retrahendum Pro ter abest a Palimpsesto. Anto verbum interpellavorini subintellige κοn οὐ particulam negativam non, quae lamen addita est in cod. Iuxtin. Commendatas Quam vocem librarius immerito expunxἰt, ut illam commentas probaret. Lie innί. Postrema hare verba omisit Tribonianus. De eo vide me od fragmentum legi 1 supeHoris. Lecta Dal. ra. Kal. augusti Corrhagiae C. Iustin. Constantinum eo anno

Carthagiue haud fuisse eonstat, quare lex, non data, sed leela Carthagine fuit.

95쪽

sa Conrcis Iul. Impi'p Valentinianus, Valens, et Gratianus

ad Ampelium pG

Placuit, ma uentibusὶ ceteris, quae de naturali hus liberis Constantinianis legibus scaula) sunt, haec tantummodo tem Perare, ut is, qui heredem h eredes ve filios ex legitimo matrimonio, vel nepotes, qui filior ιι ni locoὶ habendi sunt, Patrem quoque matremve dimittit, si ex con soriis, cuiuslibet mulieris naturales susceperit, unam tan lum bo)norum suorum et hereditatis unciam naturalibus, vel mulieri , donandi aut relinquendi habeat facultatem. Si qui s vero , nullo exilis, quos excipimus, superstite, morietur, at que ex nati lic re, quam sibi adiunxerat, naturalem pluresve GDιὰ tet, usque ad tres tantum, si volet, uncias, tam in mulie renιὶ, quam in naturales quo maluerit iure tran- scri bat. Diati XVII Kal septemb. Constantionaci. Gratia uo, II. et Probo conss. 37i

lanxiaesionaci Contionali Edii. sed alii eod. Concionaei , vel Contionata. Exi,iimai Gothosredus suisse locum inter Treverim, et Hogunt iacum, vel ei reum circa; quein Cortistinctim scribendum esse ratus comtu rat euin hodierno mi nata in Palatinatu. At Claris,imi Viri, quorum studio Q Πί- earum Scrimores tom. I. p. et 56. illustrati sunt, illud haud disserae autumant a cis co, uilia est Creul nach ad Rhenum prope Bingium. Malala vero notarauis sexiptura, Constanlianavium videtur esse Constantiae urbs prope Aemilium laeum.

96쪽

Petronio Vicario Ilispaniarum it : . . t νLe gitimisὶ Constantini, et genitoris nostri praeceptis odo-c ιι Prae cipimus , ut, exclusis naturalibus saliis, ad sis mi Omna infe ratur, quod ab ipsorum persona. decidit, Sine mo heres coiiincipitur: et omne, quod legitimis conpetit, legi Iιvia instan)tia non negatur. Dad IlII Kaliis d. 'Mediolani. Caesario, et Attic o conra.ὶ .

rit vitio j II te Viearius Hispaniarum anno 395. Innotescit ex I. unie. quorum bonorum. Ab ipsorum Ita librarius postea emendaxIt; Mripserat enim ad serorum. Covelit Praemissum non expungitur.

Fi,eo inserenda est hereditas patris ab ἰnt 3tato desimvli I. soIIx si per liisi; hiis sit is naturalibus, eiu legitimii heres non ita facile praesumi atque eon. eipi potest; illegitimi euim siti prorsus exeludi debent, uti sanetionibu sui Constantinus atque Theodoxias praeceperant , atque adeo heredias vaeare ere. denda est. At, quemadmodum do bonis vaeantibus leges avent, si legitimus heres appareat, quidquid ei eonpetit, fiseus denegare haud debet.

Damus patrum arbitri o, si Iaὶmen legitima Prale careant, nec filios, vel nepot es ex Alio, matremve habeant,

97쪽

94 Conicis naturales filios, quos ex qu arasto susceperint contubernio

eorumve matrem treb bοὶ norum suorum uncias largitate prosequi sua ut lima et o luntate : matre vero, vel ceteris per-Sonis , quae ex c*nnubio, sunt, hoc est legitimis filiis , vel nepotibus ex filio , v δειe1ιIι sus vel existentibus, pater bonorum suorum unam i antiuNὶ unciam naturalibus siliis, eorumque genitrici lar g tendi etὶ relinquendi habeat potestatem. Dat' Id novemb. Con si Stilichone II. et Ani hemio conss. os in

Inedita. Nihil est, nisi eonfirmatio sui ,erioris legis quartae. Quaesito Electo conlubernia est in l. S. C. Iustin. h. l. Susce eris severit Palimp. Idem mox patrem . reposui matrem. Sua inimai Erat in Palimps. seu MI . . . Connubio, Norunt omnes eonnubia n diei matrimonium legitimum; contubemnium vero, illegitimur.

VII. lmpp Theodosius, et Valentinianus ΑΑad Bassum pri

Naturali una λιοὶ men sancimus inponi iis, quos sine honesta celer brationein matrimonii procreatos legitima coniunctio sud eriat in m cem; servos autem ex ancillae utero ipso iure gen eratos). Et quamvis per vim naturae ne illis quidem pom ιι natura lium nomen auferri in hereditariis tamen cor ...

98쪽

Ine Ilia Quum Valentiolanus X. uou anno haS. dictus fuerit Augustus a Theodosio, ni i post hanc epocham lex data esse nequit; probabilius vero annosia6 , quo Basso Praefecturam Praetorii gerenti aliaε multae leςes inscriptae leguntur. Inponi sis quos Ivon us quos Palimp .

COMMENTARIUS

Iustinianus nov. 39. cap. IS. ait: omnia, qui ex CO LxIus . . . . . aut nesariis , aut incestis, aut damnatis Processerit , iste neque naturalis nomismur , neque alendus est a Parentibus y tum improbat Constantini severitatem, qui il- legitimos filios clarissimorum. aliorumque imperii Proceram, neque nati alium nomine donabat. Quare Theodosius h. l. nomen naturalis declarat, simulque ab illo seroorum distiuguit. Desinit ergo naturales eos esse, quos iane honestac ratisne matrimonii procreatos Ditima contanetis fuderit; de legitima -- lebratione matrimonii vido Papianum M. vons. tit. 36. alios lite. Idem sancit 'sereor nominari, qui ex ancillae utero Procreati sint ipso aure, scilicet naturali. Quamquam, subdit lex, naturalium filiorum nomen sertis hoc iuro generati denegari haud potest; in adeunda tamen hereditate dispar est eonditio; ne itio Nonim filiis ex ancilla suseeptis ingenuus pater quidpiam legare Potest.

99쪽

s Legis IIII Fragmentum

. . . . iXIMet, eorum omnium iudicio fierat copia. Quod quidem sita interpretati sunt, ut, contractis in litem omni bus, ct adfer Do)nibus iam ordinatis et profligatis, exactisque paene iudiciis, si squ)i earum personarum, quae in quaestione sunt, Partus accidis sen)t, quasi accessiones at sentiae necessariae Spectataeque speὶrsonae , novari tempora iuris esse adfirmant. Sed cum ali utὶ sit abesse, aliut necdum natum esse; placuit eos, qui nas cu)ntur, matrum condicionibus et iure uti, quarum mox visce risbus exponuntur, neque ideo, quod natus quidam est, tempora tu dicit renovari. Ante litem vero nati suo omnes nomine in squὶa stionem vocentur; quoniam hos solos, qui in lite nati feriunt, omnem fortunam matrum conplecti oportet, et au t iustis tradi dominis, aut libertate frui cum lucis auc Io ribus :cum eorum nulla propria veriorve possit esse desen ssio, quam matrum. Dat prid id iun Sermio. Proviano et Iuliano eonSs. 3aa

NOTE. Contraetra in litem in Quum omnes, quos causa eontingebat, in ius vorati iam essent. Ceterum fortasse legendum erat erutidam ita inter . Adseritonibus Sertus nequibat causam dicere contra dominum , quare adsertor

100쪽

tearum Personarumquaeinquaestionesunt partu modis tquasi accessione absentiaene Mariae pectataeorsona ovari temporatu iise eadfirmatu,edeunt ali it abesseali ut necdum istun-- placuate qui autumat inem dieioniti et iureu Gq-ruinino viseeb exponunturneet idem iodnatu quidamouempora dieii renouariani clitem aeronat ulmomnesnominein aestionemvoeenturquoniam Molorquiinlitem titintinomnemsortuna manatrurneon Plaeti oportelettiustis radidominiis usi hertate uteum uel fauerib eameorum nulla propria uerioruepossile ede senoqua inmatrum dat prid ia tua serm prouian tiuliano dinaximumpa siqi iis libertate utentes cuius t eonpotea opinatus indicerimen ingenuitatisadducaui eos exdsertiodeseeerite ieeumdueliopraebeatura dferto in quaeriti uIoperlitter indiean resne usaperientium ignoretur uel absurdee myoelameturuiuieomperissentvellen adserere ueleunetante etiam gerenturniaiadsertori etaeritu ineti multisecissein lib.libero domi adurantur idem fiantimii siquis

dsertoris inopis q. isnatu seircumlu trali aprouinaepopuliadesertiastradatureiqui seruiamdixerit on raeti seddita aliberint eadsertoeeinum otii rea molligatelauisrenouatis defensionib rexista uniueioposse oriatu repriuilegii H subnixusquamqua' edomoilli uaproees aerit neq.enim illa Me loeutemst aecepti edexpectatioinseriorisin tempoenonreppertiitauistin taurata liter litotis i. ia iniurapartib. Proliberta insuerillata,ententi xiniuriinpudentiammuaaaduersariusparinumeroseruoriar

adsertorem pertumuelanissententiarnsuerit mortia heredib.eausamstatus probantib. multariet aer