장음표시 사용
2쪽
De Morbis internis, ct de Febribus in genere S. s9q. Pag.
Frigus Febriis. Tremor Febrilis . Anxietas Febrilis. Sitis Febrilis. Nausea Febrilis. Rouctus oe Flatus. Vomitus Febrilis. D bilitas Febrilis. Calor Febrilis. Delirium Febriis. Coma Febriis. Perυigilium Febriis. ConῬulsio Febrilis. Sudor Febrilis.
Diarrboea Febrilis. Exantbemata Febrilia. Febris Continua. Febris Continua putrida. Febris Ardens.
Febris intermixtens a g. 96. ad S, IS9,
4쪽
COGNOSCENDIS, ET . CURANDIS MORBIS.
DE MORBIs INTERNIS, ET DE FEBRIBUS IN GENERE.
TErminatur in sanitatem, I. quoties materialem febris causam sua vi subigit, solvit, mobilem reddit, insensibilis perspirati specie expellit, simulque im- Ietum suum, aequabili circulatione reddita, sopit. Haec est resolutionis via, simiis fere in toto, ut prius dictum de parte. 386. Aut etiam 2. si materies mali ejusdem vi sebris subacta, soluta, mobilis reddita, tamen aliquam retinet d rem , qua aequabili circulationi repugnat, vasa stimulat , hinc excitata sensibili quadam evacuatione expellitur; hinc sudor, saliva, vomitus, di arrhina , urina , post coctionem, & statum, sere intra quatuordecim dies facta crisi.
Cum Medicina aegiis sanitatem promittat, se-bris exitus in sanitatem. absque ullo morbo ex febre, tanquam causa. nato intercedente , mnium faustissimus habebitur : quem ergo heis ne cognoscere multum interest, ct indagare il-Ia naturae molimina. quibus talem febris exi. tum facere solet. Febris autem in sanitatem terminatur duplici via , vel enim causa mateoxialis febris per febrim ipsam sic mutatur . ut sanis humoribus assimilata eum illis , absque ullo aequabilis circulationis impedimento . per vasa moveri possit . de qua re sequenti para- rapho dicetur a vel eadem haec materia, visebris subasa S mobἰlis reddita , expellitur de corpore . Hac autem expulsio obtinetur vel per insensibilem. vel per sensibilem evacuationem, de quibus iam agendum erit. t. Omne illud, quod in fluidis solidisve eorporis partibus a sanitatis legibus degeneravit , sive ante febrim natam praeexstiterit . ct eius causa fuerit . sive per febrim ipsam factum suerit , sub nomine causae materialis febris solet comprehendi. Quamvis enim repugnet. ut ei. fectus prior sit sua causa, neque illa mutario , quae per sebrim facta fuit . potuerit esse eius Causa, tamen deceneratio humorum asta per febrim poterit sustinere febrim iam existentem, S ab alia causa natam. Requiritur ergo, si febris in sanitatem exitura sit . ut omne illul . quod a sanitatis conditionibus recessit, ex li TOm. IlI. tur de eorpore; vel sie mutetur. ut sanis h moribus assimilari possit. Inter febris enectus =. 38'. enumerabatur Seresistentis subactio. coctia . & cocti secretio vibique probatum fuit, per febrim saepissime subiis i illud, quod aequabili circulationi resistebat ἔ& aptum reddi. ut per vias idoneas excernatu ede corpore. Quando ergo febris materialem cau iam suam se subegit, & mobilem reddidit . ut per minima vasa exhalantia transire possit . terit specie insensibilis perspirati una cum illis.
quae naturali lege hac via exire solent. expellide corpore. Facile autem patet. dum materia labri l. s ad hanc tenuitatem redacia est, ut per ultima exhalantium arteriolarum oscula transire possit , nullum metum fere superesse , naobstruendo vasa. aequabilem circulationem turbare possit amplius ; adeoque liberrime humo res ex ultimis alteriis in venas transire poterunt ἔ & cessabit brevi circulationis aucta vel citas . quia sanguis arteriosus . licet hactenus celerius motus , dum liberrime in venas, seminper in deeuisu latiores factas . transit. in suci motu retardatur. Verum sic quidem ablatum est illud, quod obstaculo suo febrim fecerat ἔsuperesse tamen posset adhuc stimulus irritans . a quo solo etiam in sanissimo corpore febrim excitari posse. vidimus antea in 3. 586. duri febrium causae singulares propiores enumerab natur. Ua hanc causam additur in textu, febrim
5쪽
tune hoe modo sanitatem terminari . si simia ιmpetum suum D at , sive hoe fiat expulso illo . quod stimulo suo febrim fecerat ; vel per
febrim ipsam sic inerti reddito, ut nullam am. plius irritationem facere valeat. Cum autem insensibilis perspiratio omni m
mcnto unitatis fiat . atque nullam molestiam pariat. optatissimus me erit febris in sanitatem
exitus . Fatis autem similis est haec subrium sanatio illi inflaminationis curae, qua per telo
s agnantis, tollebatur inflammatio . quae Parι- ter in hoc casu obtinent . Vetum uti ibidemo .ctum luit. non Omnis inflammatio reislvendo
curari pote 4 . sed tantum talis . in qua & himor blandus. & motus sedatus . di obstructio
Pa tua esset Ae. ι atque idem verum est in se. brium curatione: si enim febris plurimum diss-Paverit liquidissima. 6thesiduum in spissaverit. velia sanos humores in pessimam morbosam indolem mutaverit . frustra exspectaretur blandus ille sebris per hane viam in sanitatem exitus , inque ad salleretur ille , qui natam innamma
tionem curare vellet. dum humorum acrimo. niam validus eomitatur motus . simulque diluentis vehiculi ab lentia pertinacissimas obstiu. Miones iacit. studentissime tritur monuerunt veteres Medici uti ad g. 58 . ubi de crisio petatur, dictum sui t) patvos tantum morbos solvi; maznos vero iudicari. id est sensibilibus excretionibus , quas saepe magnae turbae placedunt, vel comitantur . tolli. Unde inique egit Nelmontitis, dum Medicos damnavit . quia o- nites lebres hac via curare non poterant ; ius fitque aeriis, qui alia methodo a febribus emeris setant, Deo trxtias agere, quod vites ipsis laris itus esset . qu: hus A te, i & auxiliis Medito.
pit. Elf nn ιυ ualis febrium me teina , di γω etιca quidem , insensibit ter, oe eitra Iudo dimpraefatos essectua nat aut Η Ωnoui. M Febribus ea . l.. p. 773. N. 7. : Bona h c verba sunt , modo promissis respcindetent essectus r paratam autem sempEr habent excusati unem similes ia. Oatores, dum arcana remedia crepant, quibus ne tripe hae perfici possent . Νon enim migra Ne ira cantingit adiνe Corinthum , nee licet profanare arcana Der, ni bortim di pensaris man re vitate. Sat fuit TMoriam Medicam manis
ιν τε M. t Ibid. pax. 776. Num. I.). Hoc autem dotma fatales maxime, si ullum allud, errores induxit; dum huic confidente Nedici solis diaphoreticis omnes febres debellate latagebant; parum solliciti. an natuta huc verteret . nec ne: si autem diluentibus 8e tali-hus, quae absque motus augmento blande alte. nuant di solvunt, disposuissent materiam febrilem , ut hac via evacuari commode posset, non
adeo nocuissent i verum calidis aromatibus. Ἀ-libus volatilibus, calore aeris se lecti, dum hoe
pei ficere tentabant. addebant ignibus ignes , di Dii p1bant diluens sanguinis vehiculum , atque mmma turbabant m morbis. Nullibi autem credebatur hae methodus malori specie veri tent
ra posse . quam in illis morbis . ubi naturali l re febrilis materies versas corporis supelficiem lolet depelli, ut in ustriolis de morbillis . unde tune omni artis mulimine diapho resim provocabant : sed quam infausto eventu hoc factum fuerit. apud S3 seu amum videri potest qui generoso ausu se huic torrenti opposuit solus sere.
3t invictis argumentis, aeque ac rerum ex ri mentis . quam maxime damnosam esse hane curandi methodum . evicit: tandemque sub vitae finem, postquam triginta di amplius annis in
morborum observatione versatus tuerat, poster.s
Isionem subeundam me praeparanda fit a nec βMe friat, rerra tua MDν inficia, quistis de bmiusmodi deb ta praeparatione Post moneri . Unde etiam ετ t m res eiendo sudora o permnus miguorari nere se est.
a. Altera via. qua febris in sanitatem terminati solet. haec eur dum materia morbi . sive ante febrem praeexstiterit . sive per febrim nata
suetit , per febris vim iubacta quidem fuit , thsoluta. ct mobilis reddita, ut cum reliquis humoribus per vasa fluat ; interim tamen neque ad tantam terruitatem redacta est . ut insensibili perspiratione distiari possit. & tales dotes habet , quae aequabili circulationi repugnant, neque potest sanis humo libus assimilari tunc instar pete ermi stimuli turbat corpus sensibili quadam evacuatione de corpore expelli debet , ut
sanitas redeat. Sic enim invenimus factum esse corpus humanum, ut nequidem novum chylum , vel nimia copia pravem. vel ex dissicilioris distestionis alimentis paratum, serat, abGque molestia; uti docent anhelatio, anxietas . calor maior, litis . & levis saepe post largiorem pastum febricula. Non mirum ergo, si morbi materia non amplius cuidam parti impacta , sed
mobilis jam ct vasta novas molestias ticiat , Rpertu ibationes illas excitet in corpore. quae criticae dicuntur merito . quia evacuationes criticas eiusdem materiae praecedere solent, re aliquando comitari. ob hanc causam dixit Hippocrates apbον. 3. sely. a. Tom. p. pag. 3I. ὶ: Quibur crisis fit . itiir nox praecedem accessonem molesta .
6쪽
S. 6 4. ET DE FEBRIBUS IN GENERE.
qua vero obsequitur, pteromque levitar toleratu . Mota enim morbi materies turbas excitat . quae deinde, evacuatione huius materia facta. ce sant. Unde GaIeuM Merbia. Med. ad Glauci
Lib. t. c. o. T. Io. v. 211. 333. ὶ Optime minnuit . in tolerando difficultatem ttvσφαδεὶν ) omnem quidem crisin antecedere , illam vero fieri nocte. praecedente scilicet in si interdiu morbus iudicandus sit; de die vero, si nocte iudicium futurum sit. Cum enim aeque interdiu quam noctu erises contingant, merito hoc tit meraιιs Aphorismo addendum erat. Moibi autem materia jam mobilis reddita vallis viis
HINC SUDOR . Non omnem sudorem in se-hribus bonum esse , antea iam monitum suit: &sudorem multaem, cum febribur acusis obortum ,
marum dixerat innocrates Prorabo. Lib. I. N. v. Tom. 8. Pag. 74o. talis enim hic ludor requiritur . per quem materia morbi . per febrimariam subacta 8x mobilis reddita, expellitur de corpore . quod in initio morbi minime exspectari poterit. Critici autem sudoris notas quibus aeognosci possit . Iouicite recensuit Hippocrares c ιn Fregno'. text. as. Tom. 8. pag. 63.
qtium ex dubias eruicis fiunt, s febrim prorsus
illos , quibus salutares illi critici sudores in morbis contingunt, alibi enumeravit Arar. 36. Sectιon . . Tomo o. pagina S88. in t μ nempe
caperim rotis te, quinto . se τι - , mus , Mu decimo , decimo quarto , decιmo septimo, vigesimo ramo. erige fimo primo , ω rrige o vano et in a namque sudores morbos 'dicam. isa vera non ita preMωπι, laborem . morbi tingitia onem συυermes significavit i videantur illa, quae de hoc Aphotismo in Commentariis Ψ. 7 2. habentur, ubi de diebus eriticis agitur . Damnavit autem frigidos sudores tanquam pessimos uti S illos. qui circa caput tantum . di faciem. Rcem cem oriuntur , in acuta enim febre a tali. s sudoribus mortem in mitiora vero morbi longitudinem expectabati contra laudavit iv - 1es, qui guttatim stillant, de uaporem attolim , et tandemque pro universali sudorum bon rum vel malorum distinctione monuit , quod aliquando sudores ob corporum exsolutionem
fiant; quales frigidi illi A viscidi in moribundis sudores sunt, alii vero propter phlegmones vehementiam exprimantur In Progno t. TOm. 8. v. ooo. ὶ ἔ dum nempe n mo bis acutis in. fammatoriis liquidissima sanguinis pars sic ex- Primitur ; adeoque reliquum inspissatur pessimo cum effectu. Qui ad haec omnia sedulo a te nodit . faeile distinguere poterit, an sudor in f hre ortus criticus at salutaris futurus fit , necne . Pulcherrimum autem foret , si Medicus C nostere posset quibusdam sigms , talem s.
rem criticum futurum ege. Iacolaus in Commentariis suis in Coacas praenotiones s miserio Iacori commem. is Coae. pag. 3 o. voluit. sudorem praemonstrari urinae s arei muresso e .ctim absentia signorum bam oratagia oe υom tus :maxime vero pulsu undoso ρο moui . desisto . dum inerescit accessio, calore. ac rubore extimarum paratum . ac vapore quodam calido , qui aure nou fuit. Apparet autem praecipuum signum tunc inde colligi. quod materiae morbosae sol u.
tae . A motae adsint indicia . neque ullae notae doceant. Illam per alias vias exituram eme . Pulsum autem illum undosum ct mollem sudo-rιs critici futuri signum emi, imprimis si pia terea altitudinem de vehementiam habeat. m ouit Galanus t De praesesitione ex pus. DF. a. c. o. Tom. 8. p. 17o. : qualis aurem sit illa pulsus undosus, accuratius alibi t De Pulsi , ad Tyrones e.. 8. Hsd. pag. 4. definivit; a veris miculante enim pulsu sola magnit j ne diasto. iis distinxit undosum: sic enim habet: '-ι laus, quum species earubemr quasi pereemantis
talis fulta ille pulsus, quem Hispanus ille M dicus Solano. de cujus miris praedictionὲbus ex pulsibus solis in Commentariis l. Gr. o ctum fuit inriduum vocavit . quando nempe
bini, tres vel quatuor, pulsus successivi insulis gerent supra praeceden Ies non tantum Sc supra se mutuo illo ordine quo se invicem sequuntur. he ut secundus robore excedat primum tertius seeundum. & sic porro. Si iam talem pulsum simul mollem inveniret, certim mim signum si doris eritici suturi statu t; dicitque , quod semel tantum invenerit duritiem in tali pulsu, quodque tunc loco sudoris . icterum eriticum
observaverit heu of rbe pulse c. 'ag. 8.ς. . Difficilius autem cognosci hanc pulsus speciem monuit. dum in singulis pulsibus . non vero in pluribus successuis. undosus ille motus apparet. tunc enim vix distingui poterit . Aepia lagium inde haberi , tusi arteria . dum iniseipit distendi S tangentis Medici digitum feriis te, subito attollatur di validius solito digitum repellat. Certe pulsus illi successive supra reli
quos . Si supra se mutuo insurgentes, non ineis pie undarum successive insurgenta viri motum reis terunt . unde admodum probabile videtur . pulis sum undosum 5e mollem Galeni convenire cum pulsu illo inciduo dacto . Longe autem difficilius pulsus illi verbis describe possunt. qiam coram in aegris demonstrari. Firmum satis Praesagium inde habebitur , si & criticae perturbationes simul adfuerint; S in die decretorici. Be debitomo ibi tempore haec contingant . neque ait rius evacuationis criticae futura signa appat
Ubi vero sudores illi critici adsunt. seruanis dum illud, quod Hippocrates de omnibus crit incis evacuationibus monuit, cuius in Commentariis β. s87. iam mentionem fidici . nempe t uae iudicantur. ω que perfecte juisteata sunt,neis
7쪽
mentis neque aliis irritamentis , sed sinere apbο
hine blando & diluente potu vehiculum submi-ristrare sudoribus, ct cavere . ne frigidus aer , incaute admissus, inceptam hanc evacuationem turbet calidis vero sudoriferis urtere semper periculosum est. Prudentissime illa . quae in sudoribus criticis agenda sunt. monuit AEgrue as Lib. a. c. a6. P. 1 i. versa. , dicens: Criti- cor odorer sinere oportet ά us ad sufficientem
acuationem, re ad &υare calare mediocrι ει
quiete ; sic ut nec abietatαν Ddον. aιιμι enim altum duc/r: cT OIιdo cbstere re sorbιtione , oesomno . Neque magnum periculum est . ne nimia copia tales sudores profluant; hoc enim rarissime fit, nisi calidis remediis urgendo imprude ter ultra naturae modum illos duxerint Medici. Et si aliquando contingeret. nimia copia Pr
fluere sudores, sic ut sedata iam febre aeger inde debilitaretur; abstersio corporis, aer frigidiusculus sensim & cum prudentia admissus .s cile hos compescent, imprimis si aeger de lecto
surpat, & erecto corpore sedeat, quantum vi res ferre possunt. SALIUA. In variolis. Et imprimis in confluentibus, uti postea in illarum historia dictis tur . saepe ingens salivatio ex Orci faucibus h mines eripuit; qua suppressa . a quacumque demum causa , omnia symptomata augebantur imis maniter, 3e saepe subita mors sequebatur . Saliis vam copiosissimam excerni pariter videmus in illis febribus , quibus Aphthae comites funt. 3t
magno saepe cum levamine ; in reliquis mor. his rarius hac via exeretio critica contingit.
VOMITUS, DIARRAETA. Binis h: se vacua. tionibus etiam remotissima corporis viscera ex. Purpari posse, & diversissimos humores educi , patebit postea, quando inter symptomata febrilia de his dicetur. Non mirum ergo, si materies morbi quandoque per has vias exeat . imprimis cum toties corrupta bilis vel febrium causa sit. vel saltem febris tempore talis fiat .
commo lissime hys viis eliminanda. Uti autem dictum fuit de sudoribus, quod non omnes crItiel fle boni sint, sic de idem de vomitu & dia
rhoea verum est. omnes enim hae evacuationes
tantum prosunt, quatenus materiam labrilem expellunt de corpore. vel in totum, vel pro par- e uncle vel abigitur integre morbus , vel sautem leuatur. Ob hane causam dixit Hippocrates bor. I. sere. I. T. p. p. s. r qu ais3 pedirursationibus er vomitibus, Donte ortis , si quidem , qual/a o orret purgari, purgentur, coπfert, oe facile ferunt : sin minus S contra. Adeoque Praecipuum craterium, quo cognoscitur harum evacuationum utilitas. ab effectibus . illas se. 'umtibus. habetur. Magna tamen spes est, pro futurum vomitum aut diar rhoeam, si post coctionem 3e statum, natura i m funerantem hum . fiunt e quae enim in morbi augmento fiunt . fymptomaticae potius, quam criticae , evacuationes sunt, de saepe magis nocent, quam prosunt.
Quaenam autem signa doceant, naturam in
morbis has evacuationes moliri, cognoscere M dicis utilissimum est. Sequentia autem notavit Hippocrates t in regno'. to. 8. p. 68o. r au eumque υρνο in febre non Dibali dixerit, castust dolore, aut etiam pre oculis tenebricosum quIMdam , anarere, s er oris innirιcωIι morsus litia esseνιι , ιιιιofus vomitris aderit. Si vero oe r gor accesserit, re inferiores bypocb δειi partes frigidas habuerit, er adtae ei ιαι vomitus aderit.
requam celeriter evometur. Monuit autem Hi
pocrates . haec obtinere an febre nou lectati, quia capitis dolor fle tenebricosa vertigio pessimi minis sunt in phreniti de . neque tunc vomitum futurum praesagiunt. in Coacis Praenotionibus
tant; bus antem anxietates sunt. oe oras ventricuis
rores, lassitudines . di lumborum dolores, futurae nempe evacuationis per alvum indicia. Mirunus tamen illis signis Diarthinae criticae confisus fuisse Galentis videtur. dum illius nullum manifestum nec proprium signum esse dixit c Galear. de Crisi 1 ιι b. 3. in fine. T. 8. p. 44o. sed tantum illius suspicionem nasci, dum futurae erisis indicia apparent quidem, neque tamen ulla sitis
gna docent, criticam evaeuationem per alias vias futuram . In observationibus tamen H: spa
s. in habetur. pulsum interm ttentem certum lignum esse diarthoeae criticae ἔ δt pro varia d ratione huius intermissionis indicari maiorem ,
vel minorem. materiae excernendae copiam et
dixitque idem auctor , se nunquam observas, se erisim . quae solo vomitu . absque diarinhina comite . fieret . Quando autem huic pulsus intermissioni tensio , sive durities , pu fantis arteriae jungebatur , tunc vomitum praesagiri monuit . Aliquid simile apud Galenum s De Crisibus Lib. 3. ea . ultimo T. 8. yag. 448. habetur . qui tamen inde potius UOmistum . quam diar rhoeam praevidit . Dicit enim x
dores praeostendere isset . Paulo post addit sequen
in plurimis quidem iuvictis re praeeipue quum
aitquid pug .ae re periculi babeant ἔ multo vero magis , quum bitiosi humores ad ventricti timconfluunt, perstantιbus etiam ahis vom tuum segnis &c. Quaenam autem praesaeia habeantur ex C
lore . Odore . 3ec. excretorum Per Uomiis
tum aut diarthoeam , postea dicetur , quando
de his inter symptomata febrilia i agendum
URINA . Naturali lege per urinam de corpore expellitur omne illud, quod ipso humorum
motu 8t ealore corporis Lani in nimiam acrim niam tendit . adeoque noceret. unde non mirum etiam in morbis similia per urinae vias a languine seParata . Materialem morbi causam . iam
8쪽
6. 3ρέ. ET DE FEBRIBUS IN GENERE.
a natura morbum superante subactam 3e mobis Iem . per urinas excerni, 3t nisi hoc fiat, a lce rus nasci. deposita eadem materia ad civer. sas corporis partes . in Commentariis praecedentis parapraphi vidimus. Ueium, uti ibid. di. ctum fuit. ιIIud in febribus longis re salutariter decumbentibus , misibus observatum fuit. An autem in acutis morbis, velociter decurrentiis bus , post perturbationes illas eriticas innines, ateria moibi per solas urinas saepe excernatur, dubitati potest i saltera frequentes obtervatur . alias evacuationes tunc simul adesse. Dum Hippocrates c Epidem. Lib. I. I . p. p. 74. J enumerat illas evacuationes, quibus Epide mica constitutio , quam desci ipserat, solebat . solvi; haemorrhagiam narium, urin m copiosam multum ae laudabile sedimentum habentem , hiliosa tu hulenta tempestive per alvum prodeuntia , didylenteriam, recensuit: sed simul monit , multos liberatos suisse non unica tali evacuatione, sed omnibus simul con eurrentibus. Dum alibi dixit Aybor. 74. Sect. g. m. o. 'ag. 184. , ab abscessit liberare urinam copiosam , Cr fiam, albam, addit in eodem Aphorismo, Quod si ex naribus er sanguis profluxerit , tu me breυι admodum μιυitDr . Sicque videtur indicare, sepe so Iam evacuationem per urinas factam non sufficere. vel fallem frequenter alias excretiones hanc comitari. Medicus ille Hispanus Solano testa.etur, se nunquam crisim per urina et solas observasse , absque aliqua saltem di arrhoea comite tadeoque & nullas norax peculsa res crisis Per urinas futurae tradidit. sed tantum monuit. si in-etermissioni pulsus, diarthoeae criticae figno , iun-Reretur mollities; tunc una cum diarthoea criti eam per urinas evacuationem exspectandam esse Nι, ιι of tb ρ ρ, e erc. p. 7. in . Videntur etiam veteres Medici coctionis fle cruditatis si- rna frequentius quaesivisse in urinis. quam exspectasse criticam materiae morbi per urinas exspulsionem . Sic urinam illam crassam turbidam non subsidentem in morbis acutis, licet contentis saturatissima .foret, damnaverunt ubique, &ubi subfideret eram talis urina , illud pro coctionis signo potius, quam pro evamatione critica habuerunt. Sie dixit Galenus De Santrate
auxilio ad succus percoquendos. Notandum est , quod clixerit Galenur. naturam adhuc occupatam esse in coctione , licet copiosum , laeve , album se aequabile sedimentum in urinis esset ;quod ergo criticam evacuationem facere non potuit, eum haec coctionem factam supponat . Sie 3e Hlyme. dixit I. Pros. T. 8. p. 6 r. et o τι ma autem inina est , quum aIba fuerit subfid mDa, Iaυir, oe aequabιιιι ρον torum tempur. douec ulieetur morsus e notat enim securitarem . oe breυirremporis Drurum mον brem flee. Ubi iterum apparet, quod ex similibus urinis salutarem morbi crisin futuram praeviderit, non vero pro eriti ea evacuatione haec urinae sedimenta, quamvis optima, habuerit. Plura alia auctorum loca adduci potuissent . quae hoc confirmant; sed haee sum-clent, ut probetur. rarius per urinae vias solas tot lem materiae sebrilis evacuationem criticam factam fuisse: & plura hujus rei exempla in aegris illis. quorum morbos Hιρ ocrater in v d micis descripsit, videri poterunt .
POST COCTIONEM ET STAT lard . In Commentariis di. 587. dictum fuit. coct. Onem uocari in febribus. quando per febrim causa mateis rialis febris se mutatur, ut minus noceat , Se apta evadat, ut expurgari commode possit: unis de patet evidenter ratio, quare coct criticas evacuationes salutares praecedere debeat. Illae enim evacuationes, quae absque eochionis P gressae signis fiunt , vi morbi superantis . non vero vincente natura, fiunt: unde v. g. sudores
uti paulo ante dictum fuit adeo damnosi in initio morborum acutorum . quibus tamen posteactionem obortis, tam feliciter iidem morbi sanantur. Idem etiam de aliis evacuationibus verum esse . satis patet ex praecedentibus. Hi ne dixit Hippocrates t De Humoribus, r. 8. y. 54s. IIudisoria in melius non statim avareant. Quanis do autem eodem in loco de crisi agebatur .n
latum fuit, aut e morbi statum crises non fieri a vel si tune contingant. semper imperfectri esse, securas nunquam . quales sunt illae . de quibus
FERE INTRA QUATUORDECIM DIES FA
CTA CRISI. Reutae enim febres solent plerumque hoe spatio terminari; unde S Ni merares amari 13. Sin. a. r. p. p. 6s. dixit: aeuti morbi iuqtiatuordecim diebus itidieantur. Merito autem intextu additur Fere ; quia non absolute diei potest . intra hoc temporis spatium hos morbos semis per terminari per crisim factam: uti enim patet et iliis, quae ad s. sM. dicta fuerunt . ali- uuando febres aeutae longe diutius excurrunt .& tamen criti eis evacuationibus sanantur.
f. 393. Andem, si materies mali ejusdem vi labris subacta, soluta, mobilis 1 reddita, sanis iterum assimilata humoribus, fluit sine ulla crisi, aliove
' omnium optimus Re saluberrimus foret ille adeoque eum illis absque ulla iunctionum lae- febris exitus, quando nempe causa materialis sione aequabilis ei reulationis lege per vasa nue. ebris fie subacta fuit 3e mutata per ipsam se. re posset . Haec soret vera & proprie dicendabnm, ut sanis humoribus persecte assimilaretur et ηι is , sive corii o I per quam nempe In
9쪽
coquentis substantiam illud deducitur. quod concoquitur vide illa, quae in Commentariis β.S8I. de coctione dicta sunt distinctissima ab
illa coctionis specie , quae νι, - - s. sive maturatio . melius vocatur. per quam materiae morbi ad exitum praeparatur . Hujus rei exemplum habemus in illis , qui a largiori pastu, dum nimia copia crudi chyli sanguini mistetur. febricitant . Per hanc febrim enim subigitur di assimilatur bonis humoribus crudus ille chylus; atque hoc facto cessat illa febris, absque ulla evacuatione observabili febrilis materiae. Patet autem, illum labris exitum espectandum non esse, rusi materia labrilis tales habuerit do. tes. qua parum a conditionibus sanorum humorum abludunt; simulque impetus febris tam Parvus sit. tamque brevi temporis spatio dueet, ut inde non admodum mutentur sani humores. Illud ergo tantum in levissimis febribus obtinere poterit, & saepe dissimi ter distingui ab
illo febris exitu, de quo in praecedenti paragrapho N. I. dictum fuit; quando nempe materialis febris causa sic subigitur & solvitur, ut in. sensibilis per pirati specie expelli possit. Salubris enim perspirationis augmentum staticae scellae ulu detegitur . vel sensu levitatis & agilitatis. Sellae autem huius usus apud aegros adhiberi nequit rct ubi absque evacuatione materia labrilis sinis assimilatur humoribus. levitas corporis & agilitas una eum omnium functionum integritate
redit. Nullum tamen a tali errore aegris immi. Met damnum . cum utraque hac via cito, tuto di iucunde . curentur febres . Dum autem febris sensim solvuntur , licet talem causam materialem habuerint, quae nec a Daimilari sanis humoribus, nec insensibilis perspi-
rxti specie expelli possit ; aliis viis de corpore
exeunt illa . quae morbum fovent: sed sensim de absque perturbationibus illis subiti t. quae criticas proprie dictas evacuationes praecedere vel &comitari solent. Non enim credendum est . mo bos omnes. qui paulatim solvuntur, absque evacuatione materiae morbosae sanari r sufficit ad hanc rem . ut sensim & line turbis subito excitatis illa exeat: de qua re in Commentariis I.
58 . quando de crisi agebatur, latius dictum fuit.
Ubi ergo febris intensior fuit, vel diutius duravit , sic ut m nas mutationes in solidis &fluidis corporis partibus iam secerit; salleretur, qui talem labris exitum exspectaret. Unde prudentissime monuerunt Veteres Medici, semper recidivam exspectacidam esse . si in hoc casu se-bris subito desinat, absque evacuatione sensibili materiae sebrilis, vel abscessu, per quem ad quaedam corporis loca deponitur. Quibus autem febres cessant, neque apparentibus festir Ioms signis,n que in diebus critιcu, suis rectiva exDectan
initio libri primi de d ebus criticis habet sequen
manuti fuerunt, sed subito quieυerunt, ut fidae
sim, requirunt omnino excretiovem quandam coinpiosam, aut abscissum insignem : nam qui siue bis cessaυertior . ναι λυam facere amaut . Undem tali casu exactum vitae regimen suadet, ut
haec recidiva vel caveatur, vel saltem minoricum periculo fiat.
q. 3ρ6. Enius, discrimen, duratio febris acutae, si observantur ab initio, per ad seensum, usque ad statum, docent ejus exitum, mutationem, fi
Maximi iam momenti est in Praxi Medica
praecognoscere potia varios illos &bris exitus , quibus in mortem, alios morbos, vel in laniis talem terminatur; uti etiam varias illa vias . quibus febris in hos exitus tendit. Verum ad hane rem Multa observatio morbi a primo iniistio . per adscensum, ad statum usque requiritur .
Quidnam autem per initium, adscensam S sta. tum labris. intelligatur; & quam uaria hae sint in diversis febribus , dictum fuit in Commen.
tariis β. s . Simulac februi incipit. quarundam actionum laesio apparet: quo autem a uani tate per graviorem, vel plurium functionum , laesiodiem magis di vergit. in peior morbus est: uti enim ex Galano dictum filii in Commentariis I. 3. cuiusque morbi tanta magnitudo est .
quantum a naturali statu recedit. Si ergo febris
nata mutet subito omnem sanitatis enectum , periculosam sore praesidemus facile , tuamque1n mortem tendere. Dum v. g. in ipso morbi
initio omnes vires prosternuntur illico, APPetitus integre tollitur, urina . Reees alvinae Sc. plurimum a naturali indole degenerant; magnus merito funesti exitus metus habetur. Optima autem quaevis speramus , si contraria his appareant . Pulcherrime haec notavit Hippocrates s in
bres , er quae tu securassimu incedura signit. die
quarto aras ante defixta M. Maxime inro mat guae .er quae cum graυissimis fiunt signιs , quarto dιe iu-terpriunx, wι eiratis . Et postea addit s Ib. 667. in . Qua autem breυismo tempore iudicanda sunt ,
t o inteν se is dent. Qui enim superfuturi sunt. faciis spirant. er duore secans, re noctae derismiunt. aliaque securassima babent signa. Qui υ ro stereunt . disseιla viva idelirant , vigitam, caeteraque sigua babeur Pessima . Majorem autem diiseultatem praesae ii am vit in illis febribus. quae minori cum velocitate decurrunt: in illis e um functionum laesiones nec tam viaida sunt , neque tam subito increscunt s
10쪽
,.sρ6. ET DE FEBRIBUS IN GENERE. H
seunt; unde in initio saepe satis filmitra febres his morbis. Sie v. g. dam variolae grassantur .
apparent, quarum exitus tamen varius est . di si quis viderit aegrum . qui nunquam antea his diveris temporis tu contingit. De his au- laboravit. decumbentem febre continua cum tatem sequentia Ηιρmerates s m. cos. in habet : libus symptomatibus quae in aliis hominibus . in ρον barum mala διοσιιιur --sine , variolis decumbentibus , notavit , exspectabit τώ rnna Mngissimum te us ire an debeor I tertio vel quanto die eriti eam depositionem ma inlimritima enim forare auarum punctWa . Uer m a teriae morbosa versus superficiem corpoeis r siis mimo die animadverrendum e'. oe ad quemque mulque cognostet, crisim illam non perfectam narrenarium aditum com si Tandum , nec Dr fore . non enim terminatur febris variolo a mbra. quo verretur mor I. sanitatem , sed potius in alium morbum i dum patet ergo. aliquanoa in ipso febrium a ta- nempe pinsulae illae inflammantur , suppurantur . tum principio apparere phaenomena quaedam , pan*iaenestunt aliquando 3 c. Idem verum est in uvae indigant. qualia eritus febris futurus sit ἔ mominis, febre Erusipelatosa, perechiali δ c. I firmius tamao praelagium habetur ex iiiis. quae omnibus enun his felix curae everitus, quatenus in adscentu labris ad statum usque observantur. Medico debetur, a cognito morbi genio pendet. - mωμνum enim priuet ia e Grandum ess . Discrimen autem varium ob eanilem causam an statim floreant c ia αὐτ . quod ele, notari meret ar 2 illud autem e gnoscitur malo. stanti metaphora morbi vigorem indicat. Hi P ri νeb tmnori velocitate inerelaentis morbi et uti poeratis interpretes testantur quod ex incremem etiam Pro varietate partis ast sae per febrim . to manifestum est i Ηιypocrat. Epid. I. a. reτω Caeteris enim paribus , maius discrimen in i 6. rom. o. pag. Iro J . Si enim cito increscat bribus. qua subito ad summam vehementiam morbus. brevi ad statum perveniet; di contra. Perveniunt: d. lonee alia praevidentur. ii per Ex iunitate vero aut malignitate symptomatum febrim materies inflammatoria, vel Erys pelato- bonus vel malus praesagitur eventus. Simul in- fa, verreri ce brum deponatur vet pulmones , de praeuidermas, an subitam criticam mutati is quam si eadem haec materia brachium occupanem in melius vel peius habitura sit labris; an ret. Ideo dixit Galenur ne e bur ι. a. c. 7. vero lente solvenda. Uti enim ante dictum fuit t. 8. Ict. : μβια Mere aurem oportu usi Vm-s vide 3. 4or. 38'. 3 r magni νηιανει taedicantiar Io aegrotaure , primo γιdem fi sine Deo assem sit emuino ἔ parvi Dιυuntur forum . An vero bona febris, ex bumorum putredine, Uri quia festis Dreatur vel mala eri sis fatura fit, pariter inde discimus. aιteratu3 est. secundo autem si membrum qiaaddam Si enim in statu morbi . vel post statum . pra, alfictum sit ea a. er quanam βι eius tonditio . tessis coctionis signit, , natu a morbo praeva. Duratio febris etiam magnum momentum nain lente, labitae illae mutationes contingant .& de. bet in cle erminando vario ejusdem exitu . Si cretoriis diebus t de quibus postea agendum enim diu febris hominem aulixerit, rebellem satis erit), bonam crisim speramus . Si vero absque materiam febrilem indicat , quae hinc blanda signis coctionis, in morbis adscensu, morbo na- resolutiorie h. sos.) non curabitur: imo A ra- tutam super nie. neque in diebus decretoriis to per criticas evacuationes stimul & lamel totis contingant similia, malam crisim iure metui- letur: sed pluribus saepe recidivis faetis. & imismus . Quas vero via astectet natura iri expul- persectis crisibus , longo tempore solvetur senissionibus criticis materiae labrilis, similiter colli. sim . vel & in alium morbum desinet . Unde ere licet ex illis. quae in morbi decursu at. Hippocrares, in dictum fuit ad 4. sp . in lontenta obsservatione deteguntur; uti in Commen- gis febribus. licet salutariter decumberent aegri, tariis L sυε. latius dictum suit. tamen abscessus exspectabat. Et contra in seis Genius autem febris cognitus maximam his bribus, qua patv aritum rem p re duraverant, Omnibus lucem affundit. Imptim s autem hac sii mites luerint. blanda resolutio 6.sos. insper cognitio requiritur in illis febribus, quae Epide- ii potest vel & mater.ae febrili I , per febrimm c. grassantur. Monuit 1νου-8amtis , lapieri subas e ct mobilis redditae, facilis expulsio in-tissimum etiam Medicum in talibus morbis nec sensibilis perspirati specie g. 3 . r. . Si ora
firma praesagia, nec vetam mirandi methodum. Palidae fuerint tales febres, vina morbo naturaliab i. posti, nisi prius attenta observatione in laccumbet brevi. & morietur aerae , vel . natu-
decumbentibus didicerit geniam holum morbo. ra morbum viricente, criticae evacuationes c f. rum . di vias. quibus natura utitur in sanandis I94. a, b expectandae erunt.
397. I Deoque ex omnibus his ab I 8. ad 367. enarratis generalia diagnoin I sios & prognosios dogmata in febribus iacile elici queunt.
Agitur enim hie tantum de generali febris tio morbi praesemis, distinctissimi ab omni aliorculuscumque cognitione; in sequentibus autem simulque denotat naturam morbi individuam . de varus speciehus labrium agetur , quatenus Rina autem sunt Diagnosios in morbis funda nqmpe vel continuae init. propria dictae , vel mentat primum pendet a cognitione causarum remitentes . vel intermittentes : timeque da. praegressarum, quae tales simi, ut ilias morbumbuntur it na , quibus hae febrium species a se illum antea fecisse constet . Secundum lundam nmucuo distingui possunt. D. gnosis autem voca. tum habetur ex eo nitione morbi In sua natur stur vid. Commentati a j. a . evideas cogase de effectis praenatibus. Omnia autem haec ex an