장음표시 사용
111쪽
pei ficitur; uti S misceta copiosa humoris boni iam in corpore praeexistentis . cui parva simpia cludi ingesti sentim permistetur vid. l. H.
I. Vetum in hac debilitatis specie deficit c ra humoris boni. Ex minor etficacia vasorum viscet inti in humores adest; adeoque languet Pote stas illa, qua corpus humanum ingesta in suam naturam assimilat. Requiritur et O . ut ingeramur talia quae debilibus corporis viribus subigi de muteri poliunt, ct errant illi, qui validioribus cibis exhaustum di debile corpus re
est CHL Medi c. Lib. 2. cap. I 8. 'ag. Ioo. ). Cibi ergo sint liquidi , quia tota actio viscerum chylopoleticorum ingesta in fluidum chylum comvertit . adeoque liquidos cibos ingerendo iuva tur haec actior simul debent esse tales qui iam xuim similes sunt . id est, in quibus talis materies abundat, quae quam proxime ad perdit tum naturam accedit, S superstite adhuc vas
rum 8t viscerum actione , quamvis . languida ,
lubii potest vide de his f. 28. i. . Imprimis
hic laudantur iustula ex carne bubula, vitulina, vi la , pallinacea parata; sed non in maximam spissitudinem decoria & meraeissima; ablata sollicite omni pinguedine . quae debilium ventriculo molestiam parere solet, S pe sit me rancescit; addito pauxillo salis vel succi citri, partim ob
saporis gratiam , partim ut aveatur Putredo , in quam sponte verpunt. Quantum autem bonia lutc carnium exspi ctare possit , patet ex mirabili illa Loisera observatione vide Commentarὲδ l. 134. 4 , qua constuit, inexhausto vatica hamorrha 8ia corpore , ius carnium copiose inpellum sanpuinis loco per vasa fluxisse, atque Boc modo.convaluisse iuvenem , quam V1s Omne in fere sanguinem amisistet . similia ex lacte . panis decocto . ovi albumine Sc. parari possunt . Neque nocebit lema aromata, & vini modicam quantitatem, his addere. ut debiles eri. pamur vires . di gratis his stimulis actuosa ma-pis reddatur vasoruin 8t viscetum iri cibos in Resos scacia. In validis tamen hamorrhagiis , quamdiu iustus tectu lescentiae melus est . ab Omnibus stimulantibus melius abstinetur . & so ham ius carnium sufficit ; uti v. r. in mulieribus abortientibus, quibus undatim saepe de nie. ro sanguis fluit, donec debilissimae ct tantum non exanimes iacent quibus , si vinum vel aromata demur. pauculum illud sanguinis quod in corpore in perest . per patula adhuc vasa ex. primitur: si vero solo tute carnium iuste niari. Iur, fere semper adhuc evadunt . In te liquis vero evacuationibus , quae vel a morbi diuturnitate , sudoribus, diali hcva Ac. iactae suerunt ,
tutior est vini S. kromatum usus tali quantit te tamen, ut mimo stimulo noccie nequeant ;cum hic de debilitate , tanquam symplomate
febrili, agatur. Omnia tamen haec , quamvis optima, sola copia nocete possent . si astatim d. bili corpori ingererentur: post validas enim
tales evacuationes parum de inquilinis humoribus superest in corpore; hine nimis subito crudis repletetur liquidis. quae suam sequerentur inis dolem potius, quam mutarentur in naturam nostram
Praeterea cum vires illae, quae movere debent humores per vasa. adeo infirmae sint, gra Uaretur corpus ab ingestis maiori copia liquidis , illaque in cavis maioribus S minoribus corporis collecta hydropem lacere possent. Unde Parca copia & frequenter haee dari debent potius , donec Increscentcs vires plura ferre possint. Pulcherrimum de debilibus reficiendis habetur apud Galanti m A1NMd. Med. I. 7. ca . o. r. IO. pMy. Iol. monitum . quo iubet viribus nutriendi
proportionale esse aebere Ingestum nutrimentum 2Sι enim nutrimenitim se /ntim concoqueret , cr
rtim desiderat, aιιtis quod ruum conflair. Da ρ os nutriendum est, inum fibι π πιιινιmentum aι- trabit , o mutat. ω concoquit. 9 adiurati , crassimilat me. patet in copia & vi nutrimenti det ei minandis semper ad vires corporis nutriendi respiciendum esse . Cum autem actio vasorum . qua agunt in coriis
tenta liquida fle illa movent. de si iat in debilibus post nimias evacuationes corporibus, Pulchre haec simpletur frictione externorum , uti alia Dccasione in Commaniar. β. 28. a. dictum suit . P ,st validas autem haemorrhagias fractiones ad. hibeti non debent. nisi certi s mus iam siemunita 8t contracta esse vasa . quae sanguinem su-derant, ut aucto per si ictionem motu nullus me ius sit. ne reserentur iterum . Lenis tamen seminperfrictio esse debet, ne nimium motus augmentum fiat. per quem dissiparentur illa , quae inste-
statuerant cum tantum requiratur, ut per illam aequabilis distributio in pesti sat per omnes comporis partes . Unde de frictionis usu agens Ce IMI Med. ιι b. a. e. Id. p. t o. optime dixit: at .
Minuitur cnim multa frictione corpus & m. dica im 'letur, uti ex H/ρ erato notavit CeI usi Ib. p. 88. . Quantum ad hune scopum cono ducat. si debili nomini accumbat in lerio vegetum de iuvenile corpus, alia occasione in Commentar. I. 28. n. r. dictum fuit uti etiam ad
Omnibus his commoda fiet repletio ex hau ut
pcr nimias evacuationcs corporis . Unicum tantum adhuc notandum superest . debete nempe materiam inpetendam talem este, ut morbi in- mo contraria sit . Si e v. g. s labre ardente decumbens homo prosusa narium haemorrhazia
omnes se te vites amiserit , de cccta panis cum
112쪽
laeeo eitri, arantiorum . vino Rhenano &e. zom- orgere faciat. Contra si dabilis ex propria tempe molam dabunt replendo corpori Materiam . cum rie mulier per abortum maximam sanguinis copiam morbus ille exsuci ingenio Omna in putredinem perdiderit, iura carnium reliquis praeseruntur.
f. 668. I ex immeabilitate liquidi 663. remedia adhibenda 73. &I 132. ad D tr . alter enim nil contra hanc speciem prodest
Duplicem imprimis viscositatem in liquidis nostris inventri, qua immeabilia redduntur, ad I. θω . dictum fuit et unam nempe frigidam flemuccisam ', alteram vero calidam ct inflammat riam . Curatio requirit, ut hoc viscido attenuato debita meabilitas liquidis restituatur . in moto S per quae remedia . frigida illa visciditas solvi possit . in Commentariis β. 73. dem stratum est . Inflammatoria vero vi lciditas qualia requirat, intelligitur ex illis . quae in obstructionis cura g. I a. 8t sea uentibus mem rata fuerunt . Merentur simul huc referri illa . quae in cura inflammationis l. 3 . laudata sunt ad conciliandam fluiditatem materiae anflammatoriae vata obstruenti . simul quam maxime hic notandum . ipsam vim febris immeabilit tem liquidorum nostrorum pulcherrime solvere, si sic t moeretur eius impetus , ut vasa tenerri ma non destruantur per nimium febrilem mo tum , neque nimis dissipentur liquida ; de quibus videri possisnt illa . quae in Commentariis q. 6 . & seqq. ad 4. 6i6. habentur . Ex omnibus autem illis patebit . summa hic cautela mpus est. . ut selix resolutio liquidi immeabilis obtineri possit ἔ eum & varia sit harae materia immeabilis & diversa . imo ct saepe opposita . remedia requirat.
Postquam obstructionis causa aecurato exami- cura obstructionis, paragrahis hic citatis, dicta ne innotuit . curatio habetur ex illis . quae in fuerint.
S. 67o. T Lla autem, quae ex 663. oritur, ut plurimum tollitur his, quae illi I loco applicata , de obstruere possint impactum I 24. ad rq . , & impetum avertere in alia loca . Id fit humectando nares , caput, faciem , os , collum , fomentis blandis, applicando pedibus epispastica.
Ubi Grebri & cerebelli substantia comprimitur dum immeabile liquidum, vasis impactum, illa obstruit, adeoque ab impetu liquidi vitalis, obstructa loca urgentis . eadem vasa extenduntur, sique vicina comprimuntur. patet satis , omnia illa requiri eadem , quae ad solvendam liquidi immeabilitatem fle reseranda vasa nos ructa , commendata fuerunt. Cum autem tan. tum hie discrimen metuatur , dum turbantur illae functiones . a quibus vita 3t humanitas pen-eet , merito omnia artis molimina adhibentur. Multum autem boni speratur dum avertitur impetus a capite in alia locari sic enim cavetur, quantum per artem fieri poterit . ne immeabile liquidum , vasculis his impactum , in mai res horum angustias urgeatur ', adeoque Omnia mala augeantur ἰ simulque eo dissi ei lior reddatur cura obstructionis hic natae . Quom do autem impetus humorum a parte quadam cor' ris averti , fli vectus aliam revelli . Possit , explicatum luit ad numerum quartum v. δω. ubi de cura inflammationis agebatur et atque ibidem de epispasticis . aliisque emeaeibus ad revulsionem remediis . dictum fuit. Epispastica autem imprimis in hoc casu pedibus applicantur , quia vectus maxime dissitam a capite corporis regionem sic humorum impetus revel- littir . Cum autem . uti in loco modo citat dictum suit . sanguini ex corde Der vasa pro pellendo resistant illorum plenitudo , de laterum firmitas , qua suae dilatationi obluctantur , patet , impetum averti a quodam loco , si alibi vasorum plenitudo tollatur . vel minuatur la- m. III.
terum resistentia . Omnium autem emeaeissima revulsio fiet, si ille locus corporis . vereus quem revulsio tentatur. aecipiat sanguinem arteri sum ab iisdem truncis maioribus . qui illi parti prospiciunt . a qua avertendum esse sanguinis impetum indicatio curatoria iubet . Unde in hoc casu adeo prodest . nares humecta. re , caput . faciem , collum , os , laxantibus blandis lamentis tegere , ut minuta resistentia laterum vatorum in his partibus. quae a Caroli dibus externis san Euinem recipiunt , minuatur copia fle impetus sanguinis per carotides internas ve sus en cephalon pellendi . Ob hane cauissam multa calida lavandum caput voluit Hadipocrates s De Hection. ca'. 3. tom. I. pag. 6 2. in in phrenitide r & in eodem morbo capillitium abradi iussit Syrinbamus In sese Ia monti via de noυ febris ingressu pag. 66o. , di pilis to tegi, ut a frigore externo caput capillis nu dum muniatur r sic enim liberrima perspiratio Per cutim capitis fiet , de impetrabitur revulficia capitis internis partibus . Videmus enim in aliis morbis , si stmulae libera humorum ci cumductio per illas paries impeditur, a carotidibus externis sanguinem suum accipiunt , internas partes capitis nimis urgeri . Patet hoc in coryδa , in qua membrana , per ri Ilum mnem internam superficiem disperis . leviter inflammatur . & saepe sie tumet, ut nullus aer per nares inspirari possit: in primo enim huius morbi studio caput grave percipitur, sensus mnes hebetiores sunt, somnia turbulenta adsunt.& insolita admotus musculares exerce dos ine
113쪽
t in sentitur r quae omnia mala levantur optio me si va pnne aquae repidae foveantur nares . ut debita his loeis numinas redeat . di testituatur liber humorum per vasa hic clispersa motus . Hoc enim facto levatur caput, S pleraque haee symptomata evanescunt . vel saltem plurimum
Notandum . quod in morbis inflammatoriis capitis aliquando diu maneant quaedam laesiones functionum cerebri , licet iam dudum deserbuit
morbus. atque omnis labris adesse videatur ;unde saepe debilitas , stupor, somnolentia &α B. persunt. Dum enim arterias corti eis cerebri dicerebelli crassiores humores ingressi sunt . eum tunicis crassioribus careant haec Taia , non tam facile eontrahuntur iterum . licet impetus . a te isto loca obstructa urgens, imminutus luerit; atque haee videtur esse admodum probabilis ra. tio . quare symptomata a compressa nervorum origine in cerebro & cerebella , ob vasa vicina dilatata , diutius perstent. donec sensim soluti illis. quae impacta haerent. & gontractis in maiaiorem angustiam Masis dilatatis . functione te. deat integritas . Mirabatur isden bamus Seae. s. cap. 2. pag. 287. , talia symptomata
f. 6 1. V Ebile cor raro, nisi lente ,
si eordis debilitas orta fuerit a causis extra cor haerentibus. ut dum v. gr. a defectu liquidi vitalis, post validas evacuationes, cor una cum toto corpore languet vel circa cerebellum haerens causa comptemrit in ipsa tua origine ne vos car)acos p tunc illa , quae sineulis his causis emendandis conducunt , pariter usum habent : de quibus jam dictum fuit. Ubi vero tau. sa debilitatis cordis in ipso corde haserit. qu modo hoc distinguetur certe dissicillime . Et licet cognosceretur illud , quaenam poterit inveniri indicatio curatoria, dum in tali casu cor, pro reliquis omnibuς corporis partibus laborans. ibi scili deficii t Ubi ergo semel a quacumque caiisa fibrae musculares cordis debitum robur amiserint. non satis resistent distendenti sangui
Nullum remedium. quantumvis etiam decantatum fuerit , in febribus acutis absolute 'simpliciter cardiacum diei potest, sive vires instaurans, cum eius usus vel abusus a varia dein litatis causa pendeat omnino. In initio mo horum acutorum subito orta debilitas, aliquando a nimia copia , aut raνesas one sanguinis , vasa distendentis, vel & ab eius immeabilitate, nascituri vera tunc cardiach sunt illa, quae eo-piam sanguinis minuunt, vel nimium eius imo Petum . quo urget immeabili liquido in sarcta vasa, Coercent. Hinc venae sectio toties supprensas vires existit, quae in fine morbi noceret pessime ; S contra illa, quae laneuentem in fine acutorum morborum motum , & separationem materiae morbolae inde pendentem, er to stimulo insitant . debilitatem in initio horum morborum
tollere non posse . lieri nullum non lapidem
moveret repetitis venae sectionibus, vesicatori s.cucurbitis . enematibus &o. unde postea candidus ille vir statuebat sibi hane legem , ut poli sanguinem eductum . A duo vel tria clysmata ex lacte & saetharo primis morbis diebus iniecta . ut nimium labris illius epidemicae , quae eaput illi eo petere solebat, impetum retunderet. nihil quidquam amplius moliretur . nisi quoa
agros tales a carnibus & liquoribus spirituosis arceret . Dum autem sollicite attenderet mnia . ut disceret naturae methodum in luminplomatibus talibux superandis . laetabatur, mar bum , cni invigilabat . tuto, licet tarde, recedentem evanescere . Unde postea . simulac morisbi impetus iam remitteret , illum tuo uti g
nio . & quafi sensim deflaarare . ac suis ruere viribus sinebat Ibis. 18a. ὶ . Si erro debilitas in simili morbo superstes manserit, ob compresesionem nervorum circa originem suam in cereishro & cerebello, videtur prudentiae medIcae elle, nullis amplius evacuationibus corpus exhauriri. sed totam rem tempori A naturae committere .
Probe memini me hujus methodi optatos iu cessus vidisse saepius.
iuvatur ; generalia vero dicta 667. ad
ni ; hine distrahentur . sicque augebitur semel
nata debilitas . Raro ergo debile cor curabitur aeum nunquam quiescere possit ἔ ct sola spes , quamvis exigua. superest . ut leni si mo circula tionis motu . & tantum tali . qui vitae eontis nuandae sumtit . tempug concedatur debili cor di . ut minori vi dimactis eius fibris pristinum robur sensim redeat . Cardiam enim omnia dicta remedia . sive replendo exhaustum corpus . sive auetendo languidum fluidorum motum, nos nomen mereamur , lam per supponunt cordis use testritatem ἔ atque his uritare cor postumus. αexcitare in frequentiores contramones . robor re vero illud , ubi in propria eius fabrica vitium haeret . semper dissicillimum erit, si non peni-- - - tus impossibile.
Nde x. 66o. ad 672. nobis constat, quam rarus sit Cardiacorum in acutis intellectus r quam sit debilitas in febri hus malum saepe insuperabile.
a. - praesentem augerent certissime . Illa , quae re'
plendo corpori , validis evacuationibus exhau so in his morbi prolunt . obessent , si tales liquidorum iacturae non praecessissent. Imo, P. morbos acutos tales . qui impetum suum in ca put potissimum determinate ibiebant ea tu e-nio , superstes debilitas. licet iam fracta tuerit morbi vis , stimulantia eardiaca saepe minumestri , sed solo tempore tuto curatur, uti Paulo ante ad F. 6 o. dictum fuit . Unde apparet . quanta attentione opus sit . ut rite determin
tur in eum morborum acutorum , an cardiacae usum habeant , & quanam requirantur de . que constat . ratum satis in acutis cardiacorum intellectum esse . Fuit S in hac op nione Ηι - ροerates Te diaeta Mnt . Tom. 1 f. pag.
114쪽
que enim bcrum adeo peritos video Medicos, qui . tit inarret , diguo cant is morbis debilitates , oequae ob υasorum inanisionem . er quae ob anus quoddam irritamentum , o qua ob isti rem , σ
pe Medicis nascitur taedium . imprimis illis , qui in aulis medicinam faciunt, dum vel invitis iliis obtruduntur aegris cardiaca stimulantia , s .cioso sepe alexi pharmacorum titulo , quae propinata nocerent pessime ; si vero situster fuerit
ancipitum horum morborum eventus, neque hac adhibita fuerint . culpantur Medici . ac si plexissent ei ficacillima remedia . Dum enim in initio morborum acutissimorum oppressis viribus aegri iacent . malignitatem morbi accusant imperiti. A cardiacis erigendas volunt vires , non absque ingenti is e decumbentium damno.
Unde non sine ratione dixit Sνdrubam In Sebed. monit. de noυa febris ingressu pag. 68r. . quod
toties in suis operibus perversum cardiacorum in morbis usum damnat .
QUAM SIT DEAiMTAS IN FERRIBUS MALUM sJEPE INSUPERABILE. Si nempe oauis
debilitatis tolli nequeunt . Verum hoz irequenter contigit. Dum evacuationibus exhauritur co
pus , neque compesci possunt, ut, v. gr. sud res colli quatis in phthisi confirmata . vel diaris rhoea in eodem morbo tragoediam claudere solita; frustra dantur vel decantatissima cardica . Si inflammatoria densitate tenax sanguis validolabris impetu tenerrimis encephali vasculis si impactus haestrit . ut resolvi nequeat , ad debilitatem inde natam proderit nihil. Si impetu labris solutae arterie in cerebri ventriculis sanguinem estuderint, qui mole lua comprimit vicina , frustra erunt omnia . Verum hoc in is-bribus contingere posse patet , cum di in naribus tenaciores longe solvantur arteriae tam λ-pe ; imo ct in pulmone, aut renibus, idem toties fiat in morbis acutis . pessi mo omine in ea nata haemoptysi . vel mictu cruento . verum etiam a distentis vasis sanguineis encephali compressa diu nervorum stamina in sua origine .pe postea tota vita possunt manere impervia .
dum vel concreverunt contigua latera, vel nullo liquido per illa fluente amplius , arefacta omnino suerint. Surditates incurabiles, amauroles. memoriae abolitio. stultitia &c. post morbos acutos capitis , tota vita manentia, ut constat o
servatis Medicis. docent satis , iure hoc metuendum esse.
f. 6 3. Alor febrilis thermoscopio externus, sensu aegri, & rubore urinae in
Calor adeo assiduum in frebribus symptoma invenitur. ut labris naturam individuam in e lore posuerint Galenus, aliique post illum Celeis
herrimi Mediet , uti in febrium historia dictum
fuit . In homine sano calor adest . & quidem determinato gradu e calor autem fibrilis proprie loquendo calorem illum excedit, qui in sanistate adest . & de illo excessu supra caloram sarium hic agendum est, dum de calore labrili di-
Cetur. Agitur nunc diu para graphis , quomodo caloris febrilis praetentia cognosci possit . Calor autem & in externa corporis superficie porci. Pitur , atque pariter in intimis coe poris reces sibus adest . dum vivimus , uti nemo dubitat. S. caeteris paribus. semper in interioribus maior est, quia exteriorum partium calor ab am biente aere , qui nostro corpore frigidior est . minuitur. Extemo attactu calor externus labri.
citantium quidem percipi potest , sed non tam
exacte distingui uaria eius intensitas , quia lan. ux caloris diuersus in nob; s esse potest ob multas causas. Sic , v. gr. , dum frigidae manus no b fant . ealida apparebit agroti manus , quae vix epida videretur , si manus nostrae frictio ne , Vel alia quaevoque causa multum incalui ferit . Omnium ergo certissima caloris mensura habetur per thermolaopia . qualia hodie purucherrima habentur e ct portatilia quidem, Farurenbestiana di cta . a primo inventore '. accuratisissima imprimis illa sunt . quae argeatum vivum loco alterius cujuscumque liquidi continent. Tali thermometro prius mensuratur calor hominis
sani. S plerumque in indice assi xo ille gradus notatus estideinde hoc cognito . si idem the
mometrum a labricitante aegru manu teneatur ,
vel bulbus ejus ori immittatur . vel nudo pectori aut sub axillis applicetur per aliquot minum horae , apparebit pro varia altitudin ascendenistis argenti vivi, quantum calor labrilis excedat naturalem S sanum calorem. Uti autem patet, sic tantum cognostitur calor externae superficie corporis . aut oris interni , quae partes liberum
cum aere externo commercium habent, adeoque minus ca ent partibus internis semper . Accedit. quod quandoque in morbis externa corporis parum caleant . dum tamen internae partes uruntur; uti in labre krdente observavit Himocratest De Morbis I. I. e. i3. t. r. p. 548. . di pessi mam inde merito prognosin deduxit. Talem --
lorem adesse novimus ex sensu Rr rum . qui
in funestissimis illis motbis de intolerabili aes
re solent conqueri. imprimis circa vitalia viscera. Alterum lignum. quo calor internus in febricitantibus cognoscitur, est rubor urinae . Deo monstratur in Chemicis, uti etiam in Physiol
115쪽
cbem. r. 2. y. 3Io. . eolorem urinae ab oleo eius. ex attrita pinguedine . attenuato unice pendere ζ adeoque eius colorem eo intensiorem esse quo maior ad rati quas urinae partes constituentes est olei proportio; atque ideo per Va rios eradus ex naturali urinae sanae 3x coctae colore stramineo in rubedinem saturatam vergere Posse. Verum olei huius eum urina permistio validum attritum inter partes humorem constituentes. inter vasa ' humores ponit c Institi t. Nerie. ibid. β.- : eumque ab eadem causa, uti statim s. o s. patebit, caloris augmentum Pendeat in labribus. apparet ratio. quare rubor urinae pro caloris interni signo merito habeatur. Confirmant hanc rem quotidianae observationes , quod nempe aucto calcire cor oris auin Re tur rubedo urinae. Debilibus enim Ae frigiciae temperiei hominibuς pallida urina est; calidis 3e robustis lonae coloratior. Imo in eodem homine austetur is ne in intensam satis rubedinem urinae naturalis eoior . si valido & diutumno labore corpus exercuerit. verum simul etiam tunc calor corporis austetur. Notandum tamen . etiam ab aliis causis urinae Colorem au.
eri r ut . si ν. g. profusis sudorihux . vel abstinentia a potu diluens urinae vehiculum minuatur, adeoque olei urinae proportio ad reliqua
g. 674. Emper requirit majorem ignis
Calorem leni adscribunt communi consensu omnes homines, ct merito, quoniam arctissim vinculo haec inter is connectuntur e ubicunque enim ignis copia aucta lansibus occurrit. simul etiam augmentum caloris cognoscitur ; sive hoc mat mutatis organis nostrix sentientibus ab igne illis applicato; sive hoc factum noscamus exta libus eflectis, quae per experimenta evidentia ab ignis copia aucta in quodam loeci Produci
novimu . Vetum caloris sensus a nobis perce
tuς de ignis copia in quodam loco nihil certi
determinat, cum meram tantum cogitationis Percipientis mutationem exhibeat, fle illa mutatio varia esse possit. S re Ueta sit, licet e dem ignis copia in quodam loco fuerit. Dum enim aestivo tempore , post suffocatum fere in aere calorem. tonitru 3e lulmina cum imbri-hus, ct grandine sinoe fiunt, molestissimum frix tis sensum percipimus, licet tamen tantus adhuc in aere calor tunc lupersit . ut si hyemali sub frigore rigido diu versatus homo conclave instrederetur. quod talem calorem haberet. sesere non posset; sed illi eo resolverentur ipsi omnes vires . Unde patet caloris a nobis perceptir sum non semper respondere ignis copiae in uodam l eo collectae. Dum Celeberrimus h. Ium Aphorismorum Auctor coram auditoribus iis ite inne in publicis praelectionibus chemigis diceret. consideravit ignem tanquam rem. de qua nihil hactenus noverat . ut eius naturam Per mera experimenta in dataret. Debe.
hae tamen haberi quaedam nota. quae doceret lanis examinandi in quodam loco praesentiam.
st sensibus obvia accurate distingui posset .
augeatur. Post diu rimam enim a cibo ct potu abstinentiam paucissima quidem redditur urina, sed simul ruberrima Be admodum aeris cabis. β.371. . Unde considerandum est. an non rubor urinae talibus causis in totum vel pro parte dein beat attribui . Praetera monendum videtur . alia quando urinam tenuem & decolorem apparere
in sebribus. licet validus tamen adsit calor; quod fieri poterit. si siticulosi meri ingentem
tenuis potus copiam hauriant, & subito per urianam deponant, unde copiosa aqua dilutae urinae minuitur colore imo ' quandoque in morbis aeutis tenuis 3t decolor talis urina observatur.
absque adeo copioso potu praestressis . le t pessi-rrio semper omine: unde talem urinam semper
in his morbis damnavit Hlynocrates: At in phrenitide , uti postea dicetur. pro lethali signo habuit. Designat enim talis urina, olea se fales sanguinis, per motum labrilem iam aeriora reddita . non elui de eorpore per urinae via . sed manere, nocitura pessime; uti etiam sanguinem . inflammatoria densitate missum, diluenistibus potatis attenuari non posse. verum P tum inrestum brevi iterum a sanguine separari; ad oque summum periculum ob humorum immeabilitatem, & aeria retenta, imminere.
eo piam in illo loco, quem Plus eale-
Sollicita autem indagine detexit tunc solam
corporum rarefactionem. qua autetur illorum volumen absque ulla differentis ponderis animaduersa . clare illam notam , per quam e gnosci posset. suctam esse ipnis capiam in quo clam loco , vel corpore . Quamvis tamen ne que hoc . neque ullo alio sieno definiri possit , quantum ignis in quodam loco adiit . ignis tamen incrementum Ac decrementum hac nota detegi poterat . Pulcherrimis experimentis tam in solidis . quam in fluidis corporibus , hujus rei veritatem demonstravit Vi
Possumus emo ex his demonstratis assumere, maiorem copiam ianis adesse in illo loco . qui plus calescit a di thermometrum , contenti liquidi expantione. varium rare lamonis ab istae gradum indicans . adeoque ignis copiae incrementum re decrementum . hoe euincit in illis locis corporis nostri quibus applicari potest. Dum enim phlegmone , quam ab igne nomen habere demonstratum fuit β. 37o. manum occuRλt , molestus ardor in hae parte ianti tur: sed di hermometrum hule parit applicatum man Emste docet, maiorem lenis copiam hic adeste, quam in reliquo corpore. Dum in pe si Hi rebre
ardente extrema fra escere sentiunt aegra, Precordia autem sumno calore aestuant, term metrum extremis applicatum, & deinde nudo pectori, disterentiam eopiae lenis in nrso IS exhibet. Unde licet concludere 6t m illis locis corporis, quibuς thermometrum immediate ap Cari nequit, pariter maiorem copiam ignis .
116쪽
dum plus ealescunt. Sequitur iam, ut videmus, quaenam illa causa fit, per quam in corpore ho-
67s. ortum debet violentiori partium fluidarum in se mutuo, in Vasa, horum in illas attritui.
r omnia eorpora , nisi causa calorem taeteris , id est maiorem ignis copiam in illis colligens . adsit. adispiscuntur illi mea loris gradum, quem
habet medium. in quo haerent ἰ unde post mortem eadaver humanum aeris ambientis temperiem sensim acquirit. Fuit ergo in vivente camis, quae calorem generat, quae post mortem a est . Vetum dum vivimus . adest humorum per vasa motus , qui a morte cessat omnino , &sola huius motus absentia perit ille caloris excessus . quo corpus humanum ambientis medii calorem superabat , licet de solidis fluidis vecorporis tinrtibus nihil omnino perierit . Si enim lactissimus homo aquis submergatur. cadaver ejus frigestet brevi . Cum ergo posito humorum per Fasa motu calor adsit , & eessante hoe motu pereat, videtur conclusi posse , humorum per vasa motum in vivente homine eL se illam causam, quae calorem producit : i claue adhuc magis confirmatur ex eo, quod . aucto humorum motu par vasa , augeatur calor, divicissim decrescat, illo minuto. Si enim validis. fimo cursu velocitatem illius motus auxerit homo , poterit sic increscere calor , ut brevi eorpus ardentissima se bre destruat . fimul aeautem quiescit talis homu , sedato motu , minuitur gradatim acquisitus calor . donec ad temo petiem sani, 4e naturalis caloris in homine reis dierit ; nisi per auctam motus circulatorii veis
ioeitatem & calorem inde natum sie mutati sumrint humores . ut vel stimulo vel coagulo vi. de Paragraph. s87. sebrim Producant, tune enim manet aucta motus velocitas. A ejus es.fectus, calor.
Abstrusa adeo visa fuit ealoris origo Ueteribus Medieis, ut divini fere quid in hac te latere crediderint ; unde dixit Mymerares In obro M
scire omnia , ct praesenιta er futura . Hinc Aquali divinae particulam aurae calidum homini innatum esse dixerunt i δι , uti alia occasione
dictum fuit , c vide l. . . v. tapientissimus
rex Numa ignem . tanquam omnium rerum quamvis principium. colendum voluit. Quamvis autem Galenus disertis verbis negaverit . calorem ab attritu in animalibus nasei fie enim habet Db. 8. de Η ppocratis ρο Platonis piaratis caρ.
tamen alibi fatetur In ti bello asin ur Deum P. 1. Tom. o. g. 3so. de hae re dil putari inter Medicos dicens : Quos autem μων in
nobis sit . evidentre ovans s patet , di reum vero ν ex motu ιn corde or arteriis ortum babrat , - ιβ ι ipsum moveri cordi cinnatum ess , eodem modo er calor, dissentiunt int/ν is indisi . Neque
mirum apparet . durius uisum fuisse Galano, ab attritu liquidi in arteriis contenti. calorem na sci . cum per arterias spiritum tantum , vel sanguinem subtilissimum fluere crediderit. Interim tamen ex dictis p tet. satis antiquam fuisse i tam opinionem , quod calor a motu fluidorum per vasa procederet. Ab attritu eorporum solidorum inter se ignem colligi . adeoque calorem nasci , di quidem v hementissimum , experimentis directe probatur Heman. Boerbaaυ. Tom. I. yag. 276. . v rum & simul constat, si inter superficies corporum ad se invicem atterendorum ponatur ieum . aqua , vel alius liquor medius , vix n sci a valido etiam attritu calorem : vel si nascitur aliquis. ne comparandu quidem est illi,
sui nasceretur, si absque medio liquido interminuo validius attritus fieret . Ob hanc caulam dubitaverunt magni etiam nominis in arte me dica viri. an quidem ea lor adseribi deberet huie causat, ct voluerunt aliud quid esse . & a quo e teret sanguis; etsi negare non possent, per in
tum calorem illum augeri. Celaboνιm. Sebe a merus t De genuina febres eura i metis Sect R. f. 33. . pr. Voluit illos. qui calidum nobis coomtum negant, non refellendos, sed ridendosese
se . eum negent id , quod sensibus obvium est τatque insurgens in illos . qui a motu sanguinille Ius calorem natum volunt , dicit: provου ua
aeno . aliud quam mortim esse, a quo taleat D AMιs t etsi motu eat, iue augeatών. Sed a quolibet corporum motu non excitatur calor , sed tantum a tali, per quem ad se mutuo alteruri tur s omnium maxime si elastiea haec corpora
fuerint . Unde A in sui dis tritu calor nasci P terit , si elastica suerint; si vero non elasti ea sueis rint . di ficulter hoe fiet i ob hane causam aqua ab attritu difficulter calet . Tamen lac e terrime agitatum & conquassatum tepescere ri ab runt quotidiano experimento rustici , dum b tyrum ex lacte confieiunt. Si tamen fluida non elastica urgentur impetu summo per canales angustissimos . calorem ab attritu suscipiunt , &quidem longe maiorem . lsi fistulae . per quas pelluntur , elastica fuerint i Herm. Soeri cbem. m. a. yam Io . . Verum constitit per o servata iam inenMechrana . postea & ab aliis confirmata . sanguinem nostrum habere in is maenam copiam partium sphaericarum & elastis caerum . nam plobuli rubri sanguinis ad ultimasan ustias arteriae sangui istae' deliti solitarii
transeunt , ct cum quadam diffinitate . S in
117쪽
oesongam saepe figuram efformati transprimuntur ἔ ubi vero ex his angustiis in latiorem diversentis iam canalis locum veniunt, pristinam figuram recipiunt i uti videri potest . dum pel- Iucidae animalium viventium , quae sanzuinem Tubrum habent . partes micros copio lustrantur . Elasticas ergo partes habet sanguis noster . &movetur per arterias elasticas, de qua re nemo dubitat . Si iam eonsideretur nuidum tales partes elasticas habens pelli Per canalem elasticum conoideum S ineum Mum , rapido satis motu , Paterit, omni momento mutari in partibus flui. di directionem motus. atque illas in latera caetralis S in se mutuo incurrere . adeoque di atteri . Praeterea in ultimis angustiis arteriarum sanguiferarum , tenuioribus sanguinis partibus
Per vala lateralia secretoria iam dilapsis . soli fere globuli rubri adsunt; imo in illo loco , ubi
arteria jam in venam transibat, solitariiser undique , lateribus arteriae contigui, Propelluntur, adeoque attritus validibus bonorum corporum elasticorum inter se in illo loco sit s a quo attritu novimus excitari calarem. Omnia hπc pulcherrime confirmantur ex il- Iis quae observantur in morbis, dum fluida vel solida. vel utraque a sanitatis conditionibus de penerant . Ubi enim post validas haemorrhagias anguinis rubri copia insigniter minuitur. calor
corporis pariter decrescit , uti etiam in illis quibus loco firmi is uinis iners aqua , vel Da-xes aut viri descens ichor per vasa movetur
c uti in chlorosi laborantibus virginibus fit , Tativus corporis calor deficit ; simulque debilis nimis cohaesio in partibus solidis corporis o servatur . unde minor actio illarum in fluida
contenta, adeoque di minor attritus . Rubra nam sanguinis pars . cum maximis fluidorum nostrorum maleculis constet , & per maxima corporis vasa moveatur , calori per attritum
producendo aptissima erit . & conceptum semel calorem diutissime servabit . Quo enim corpus aliquod constat materia densiore . quo maiux mole existit . di quo figurae exactius sphaericae est , eo diutius ignem receptum in se conservat Ibidem 'agina 278. . Illae autem omnes dotes in rubra smpuinis parte obse Vantur , si comparetur eum reliquis fluid
rum nostrorum elementis. Ob hanc cansam vasa , sanguine rubor calido plena . Ponuntur in illis corporis locis , ubi tenuissima fluida per minima vasa fluunt , ut calorix desectum suppleant . Sic per encephali medullarem partem vasa sanguinea satis magna dispergi novimu; . medullam oblongatam cinrere . Per plexus coin idem in ventriculis cerebri dispergi &c. Q m- diu vero in animalibus mscentibus nondum adest tantae in solidis turtibus firmitas, ut Per atintritum ad fluida contenta dubitum calorem ex tare Possint, materni corporis . in quo latent , vel in zubatus tepore , defectus ille supple
Cum ergo naturalis in nobis calor a partium luidarum in se mutuo , & in vasa, horumque in illas alii tu pendeat . calor febrilis merito adlaribetur earundem causarum augmento . Undenam autem illud augmentum nascatur, iam videndam erit.
f. 6 6. TLla violentia a magno motu partium ex corde , & magna resistentia I vasorum contra cor, oritur.
Cor contentum suis cavis sanguinem projicit debebit fieri compressio suidi in arteriis con- in aterias. adeoque motus a corde sanguini da- teriti , illudque manna vi umebitur in lateratus est illa vis, per quam sanguis , Corde pul- arteriarum. Si ergo 1 antae fuerint cordis vires .sus. impingit in latera arteriarum S in alias par- ut haec obstacula quamvis maena superare postes sanguinis in arteriit adhuc Iocati . Arteriae si s aliter enim suffocaretur motus ) movebi- enim , tam in sua systole quam in diastole , tur sanguis per arterias . & validissime attere- Plenae sunt , adeoque sanguis in arteriis con- tur ad earum latera . Verum cassante cordis R. tentus illo tempore . dum cor sanuuinem suis ctione , arteriae distractri elasticitate sua . &cavis expulsum in illas urget, resistentiam parit, fibrarum muscularium actione, aequali vi reagunt neque poterunt arteriae plenae recipere sangui- in distendentem sanguinem , illumque prom nem eorde pulsum , nisi vel dilatentur . vel vent; adeoque pressus sanguis atteretur ad a Per illarum extrema sanguis transeat in ve- teriarum latera simili vi , ct sanauinis ipsius nas , sicque locum paret vel utrunque simul moleculae valide ad se invicem pres , cum per fiat ..Si ergo vasa tam firma fuerint , ut va- canalem converpentem moveantur . m Iabuntii de resistant suae dilatationi, re in sua ulti- omni momento situm, adeoque & ad se m ma contractione admodum plena manserint , tuo atterentur. Verum attritus eo Violentior sive ob copiam sanguinis , sive ob difficilem est, quo corpora atterenda validius sibi mutuo 'transitum per ultimos arteriarum fines , binis apprimuntur; cum autem per magnum' mum oppositis viribus premetur fluidum arteriarum liquidorum ex corde magnam vasorum re cavis contentum . cordis nempe actione urgen- sistentiam, valida talis vasorum ad liquida eo te a basi versus apicem conici canalis . & resi- tenta, & partium liquidarum inter se comprese sentiis illis, qi ae considerari possunt simul tan- sio fiat , patet & attritum validiorem futu- quam potentia, opposita motus directione agens rum , & etffectum ejus majorem, calorem ab apice versus basim : hine valida admodum nempe.
3. 677. Agnus motus ex corde pulsi sanguinis aestimatur a dens late liquidia is pulsi, di velocitate ejus per vasa.
118쪽
Motum imum . quatenus in corpore mot sideratur, vocamus vim ἔ illud nempe . quo cor pus motum a quiescente distinguitur; & quo corin pus facultatem acquirit Mendi in obstaculum t a Gr-Gaude Element. PMβc. T. . '. Im. γ. Vt rex autem corporibus motis insitae differunt respectauuantitatis materiae, aut velocitatis qua ieruntur Ib. a i q. ; unde demonstraverunt matbematici universalem virium comparandarum regula M.quod nempe vires in corporibus motis sint in ratione composita massarum & quadratorum velocitatum. Notus ergo sanguinis ex corde pulsi eadem re- ula mensurabitur. Licet enim circa hanc remsissentiant inter se summi philosophi, tamen
illorum . quae in textu habentur, verilax ex ali rum sententia aeque demonstrari posset . inior autem minorve densitas sanguinis maiorem aut minorem materiae quantitatem in sanguine ponit Quantitas enim materiae in corpore. conliderata cum relatione ad volumen corporis. id est spatium ab hoc occupatum . vocatur corporis densita
Ibi t. pag. 4ι . . Binis ergo illis, sanguinis
nempe densitate, 6e velocitate per Fat aestimabitur motus sanguinis ex corde pulsis. deo.
que δc eius vis, qua in arteriarum latera , di contentum in his languinem . agit ἔ quatex Mathematica. disciplina hie assumenda e
, Ensitas scitur ipso conspectu extra vasati, dissipatione praegressa rario. ris, duritie pulsus
Chylus ex ingestis paratus semper minus densus est nostro sanguine hine illi mistus fi fuerit, summatat; uti patet. dum homini sano Quatuor vel quinque post pastum horis sanguis de vena mittitur, t vide Commentaria β. 8o. .
postquam vero per sexdecim aut plure et hora chylus cum sanguine mistus vasorum nostrorum vim expertus fuit . suam naturam amittit ,εe in serum ' sanguinem mutatur , adeoque majorem densitatem acquirit . Cum autem ilia Ia densitas acquisita a vasorum actione in flui. da predeat, patet, densitatem maiorem liquid eum humanorum merito exspectari . si eausa lulae condensantes valid. ores fuerint . Unde in robustis 3e exercitatis vitis densior sanguis semperest, quam in otiosis & debilibus adeoque t lem den fitatem ex eo nita corporis temperie
certo Praevidemus. Praeterea si vel inontaneis. haemorrhaglui vel instituta venae sectisne lanismis eductus lustrari possit. de ejus densitate lindicium ferre possumum quae cognostitur ex ma tori vel minora sanguinis tone retione. Duris Icboribus quotidie exercitati rusti ei de vena eduinctus cruor illico lare in solidam eoaeulatur masi iam, & post aliquot horas pauculum tantum seri inde is ratur: eontra si debili puellae sanguis missus fuerit . di inuit totus, α seri te. nuioris ingenti copiae parva insula rubra inu tat poste Alterum signum , quo cognoscimus. n jorem sanguinis densitatem adesse. est . fi constiterit . rariorem & fluidam mam sanguinis partem a reli quis laeessisse, di per urinam, sudores, dia rhoeam se. de corpore expulsam ful sse e neces sario enim tunc residuus sansuis densior fit . uti facile patet. Unde etiam in morbis acuti Ladeo damnavit liquidioris sanguinis partis su ducticinem Ηmoream ἔ uti etiam S denbamus
Durities autem pulsus pariter densitatis humorum signum est ἔ tuncque adesse dicitur , quando tangens pulsum digitus sentit, ae si solidum corpus per arteriam protruderetur. Gmulque tune arteria prementi digito valide reis sistit . Unde semper in robustis fle exercitatis
hominibus durior pulsus est, in debilibus molistior; & in morbis inflammatoriis, ubi major sanguinis densitas peceat. durities pulsus inter praecipua signa habetur, uti postea dicetur.
f. 679. I TE locitas supputatur ex ictuum cordis numero, collato cum magnitu-V dine pulsuum L
Sanguinis per vasa moti celeritas augetur dum causae sanguinem moventes validius agunt, vel In dato tempore frequentius applicantur sangui. ni . Uerum cordis istas. quando illud contra. ctum sanguinem cavis luis contentum expellit in arterias , motum sanguini conciliant, per uem Se dilatantur arteriae plenae semper. 8canguis per illorum fines in venas premitur . Dum autem eor est in sua diastole . arteriae vi sua elasti ea & musculari reagunt in san-ruinem illas distendentem p sicque illum uIterius Promovent . Si ergo .io dato tempore Ictuum cordis numerus augeatur . novimus. causas moventes sanguini eodem temporis spatio frequentius applicati .. Ut tamen inde augeatur sangui-ms Celeritas. requiritur etiam ut ictus cordis frequenti ores sint sunt ut tam validi, ut omnem sanguinem ex cavis cordis pellere possint in inerias. In trigore enim febr: li celerrimi uul-dem sunt eordis ictus, uti etiam in moribun d;s animalibus, neque tamen augetur sangui nis per arterias moti celeritas. quia debiles sunt simul tune cordis contractiones . MERII tud . autem pulsus arteriarum docet , singulis eo dis ictibus valide distendi arterias a topia saninguinis ex cordis cavis expulsi . adeoque si haec comitetur ictuum cordis frequentiam auctam, certo novimus . potentias moventes validas intra datum tempus sanguini sapius applicari , adeoque augeri eius velocitatem . Pulsus autem magnitudo mensuratur disteremia . quae observatur inter arteriam dilatatam , dum in sua diastole est , fle eandem Contractam. dum ici is stole est; quo enim major haec differentia est, eo maior dicitur pulsus rpotest enim pulsus plenus esse , licet magnus non sit, dum nempe plena arteria ob auctas ct in eius fines resistentias contentum sanguinem. H ε PI
119쪽
CALOR FEBRILIS. f. 67ς. ad 68 I.
promovere nequit ἔ tuneque parva eius apparet contractὲ o. quia angustari nequit arteria. nisi sanguis expellatur ex eius cavo. Cum autem arteriae dilatatio illo tempore fiat , quo cor
contrahitur; & vicissim eius contractio adsit, dum eor est in sua diastole; patet pessus cel
ritatem maiorem indicare auctum numerum ictuum cordis, adeoque pulsum celerem A mannum simul demonstrare . quod aucta sit sau-guinis velocitas .
S. 68 o. ' a Agna resistentia cognoscitur ex mole movendorum inertium & pau-1V1 citate. vel angustia, vel immobilitate canalium transmissurc rum.
Dum cor contentum suis cavis sanguinem in patet facile iterum resistentias augeri . Cum arterias pellit . debent arteriae semper plenae autem arteriae canales sint convergentes . di dilatari, ut illum sanguinem recipiant: vel . incurvi, sanguis ex corde pultus debebit in i, si non dι latarentur arteriae . deberet tantum larum latera incurrere, adeoque eadem ab ax sanguinis ex arteriis transire in venas, quantum singulis cordis ictibus in arterias urgctur. Utrumque fieri in vivente novimus; nam ct dilatantur arteriae . dum cor est in systole , di expellitur aliqua quantitas sanguinis ex arteriis in venas hoc tempore , uti docet sanguinas non interruptus motus per vasa . Debebit ergo cor sua vi musculari urgendo sanguinem in arterias plenas movere omnem sanguinis molem. quae an arteriis est: illo enim tempore, dum cor est in systole, auetiae sunt in diastole . adeoque non agunt sua elasticitate & vi musculari in Contentum sanguinem. Si ergo moles liquidi movendi, in arteriarum cavo haerentis, auge . tur a patet resistentias augeri sanguini ex corde in arterias expellendo. Verum quo nimus est il- Iud spatium, in quo cor sanguinem luis cavis expulsum locale debet. eo facilius de plebitur.& minor erit resistentia; hi ne si a quacunque causa angustetur arteriarum cavum. vui manu tur arteriosorum canalium perviorum numerus, removere . sicque ampliare illarum cava, ut spatium fiat sanguini ingressuro. Si ergo tanta sit firmitas laterum arteriarum, ut minus C dant impulso ex corde san2uini, iterum augmbitur haec insistentia. Hinc apparet . quare indebilibus hominibus ab adstrictis arctrias vestibus tantae fiant anxietates, dum angustatis ite plurimis vasis, debilibus cordis viribus aupetur resistentiat illido autem lavamen percipiunt. dum laxantur vestes. Patet etiam ex dictis ratio quare a morbis validis resurgentibus & d bilibus a larga nimis cibi potui ve copia anxi tas oriatur saepe; dum aucta subito movendorum moles resistentiam cordi auget. Ubi vero validas adeo vires cor habet, ut austam resiste tiam superare possit. oritur ob maiorem attriatum calor post pastum largum, uti etiam a Ualida corporis eonstrictione . unde hyemale frigus arcte adstrictis vestibus tam bene superatura robustis.
g. 68 I. R a Oles movendorum ingens percipitur ex signis pl&horae tot . ca-1V1 cochymiae, vel solutorum jam cito liquidorum, quae antea stagna
haut ς ut in obesis I maxime inflatus venarum cum arteria veloce & magna si ismae ejus praesentiam docet.
Omne illud , quod venis receptum ad eor deis Drtur, A deinde ex corde per arterias distri-huitur, ad mole in movendo tum pertinet. Aucta ergo copia sanguinis, quamvis boni, moles movenda increscet; & quando illud augmentum. usque increvit, ut tanta sit copia boni san. uinis, ut ferre non possit illas mutationes. quae vitae inevitabiles accidunt, nisi inducantur mo
bi . tunc plet hora adesse dicitur vide I. io6. .
Cuius praesentia stitur ex rubore majore corporis ,st calore magno, reliquisque signis, quae l. I ... enumerata fuerunt. Calor autem magnus in
Plethoricis adest, quia resistentiis cordi auctis. attritus pariter augetur; ct quia rubra sangui Dis pars abundat, quae calori mr attritum concipiendo, & eoneeptum diu retinendo, maxime idonea est, uti ad i. o s. dictum fuit. Sola autem boni sanguinis aucta copia ple- thora dicitur, non vero quodlibet humorum augmentum; uti ex Galeno in Comment r. 2 6. ae. dictum fuit. Ubi enim humores copia uidem abundant, sed tamen a nativa sariorum uidorum indole sic degenerant, ut iunctiones Iaedant. tune vocatur cacochymia. Sic in virginum pallido dicto morbo turget corpus inertibus & mueosis humoribuς. & moles movendasse increscit, ut sere iustiscentur a minimo In sculari motu . quamvis boni sanguinis parca e pia in talibus corporibus adsit. Patet tamen Ra tali cacochymia posse augeri resistentias corindis , ob molis movendae augmentum . Quam maxime notandum est, non omnia nostri corporis liquida perpetuo motu per vasa serri, sed quaedam esse, ct saepe satis copiosa, quae
a sanguine secreta, in cavis ad hanc rem is ctis. collecta, suis usibus reservantur; quibus nisi consumantur. maxima aliquando copia ac cumulantur, di corpus gravant. Hoc imprimis in pinguedine verum est . cuius debita copia in corpore nostro pulcheri mos usus habet , ut te par partes & muniat , illitque nexilitatem& facilem mobilitatem conciliet & servet: unde omnibus mukulis pinguedo circumponitur non tantum, sed & inter medias illorum fibras di fibrarum fasciculos ubique locatur. Dum autem motu musculari quotidie exercetur corpus. attenuatur collectum hoc oleum , ct cenas ingreditur . sicque sanguini mistum per urinam . vel sudores exit de corpore . Ubi autem quiescunt animalia, vel non satis moventur,
120쪽
f. 68 t. ad 683. CALOR FREBILIS. m
interimque pleno utuntur victu, accumulatur plentur quia minus recipiunt, ct omnis sere optimum illud pingue, & vicina omnia vasa sanguis in arteriis accumulatur. uti in cadave- aucta sua mole comprimit . di angustat: unde ribus illorum, qui morbis acutis inflammatoriis saepe in obesis non adeo magna copia sanguinis perierunt , obser Uatum saepius suit. Contra in
adest, uti docent pulsus saepe in his satis pase motb.s languidis cepe in veno, iacilius distervus. & angustae venae. Quando autem . per te- dendis, accumulantur humores. dum interim brint agitatis humoribus, ct aucto calore. sob minor eorundem copia per arterias fluit. Ubi Vitur accumulatum illud pingue. venas ingre- autem vasa arteriosa & venosa simul turgent. ditur, A cum sanguine ad cor desertur; un- novimus certo , molem movendorum auctam de moles movendotum subito increscit. & -- esse . Ut autem eodem tempore major liquid o tanta plectora oritur, ut vasa rumpantur, rum copia per eadem numero Uala transeat, ct effusis humoribus cita mors sequatur. Unde debet necessario augeri liquidi moti celetitas . S merito 387. stagnantium agitatio inter deoque in hoc casu sim ui aderit S pulsus ve-hris iniectus numerabatur. Si enim obesus h locitas. Notandum tamen. in summa plethora, mo febre acuta continua laboraverit per qua- ob nimiam molem movendorum sustueato serelluordecim dies, quandoque dimidium ponderis omni motu . & ealorem & pulsas auctam vel sui perdit: quae iactura pondoris pro maxima citatem vix observari. adeoque tunc huius signi Parte a difflato hoc pingui per febrim penuetr absentia quis falli possit. Memorabile hujus rei obesi enim a talibus morbis resut gentes pe- exemplum habetur apud S den, um In Ωω-nitus macilenti apparent . Patet ergo quan- ania monιtoria de noυae febris tugrsu '. 683. . tum moles move nocitum augeri possit, toluta cujus di alia occasione in Commentat. q. scpo. Per febrim pinguedine . Quanta autem inae in memini. Juvenis .acuta labre decumbens ani- morborum curatione nascatur difficultas, postea mam sere agere videbatur', calor tamen adeo ad 6. 6oti dicetur. moderatus in extremis corporis partibus perci. Praecipuum amem signum nimiae molis mo. piebatur. ut adstantes amici illum febrieitare vendorum est, si pulsus arteriae velox & ma. nim crederent . Sanguine autem aperta vena nus fit, sim Dique vena inflatae quasi turgeant ἔ paulo copiosius educta . tanta febris emicuit. runc enim novimus, omnia vasa languinea ple qua vehementiorem se nondum vidisse fateturnissima esse. Possent enim arteriarum pulsus ve- Sνdenbamus , & quae tertiae vel quarte venae se-
Ioees A magni satis esse, dum interim non sit ctioni tantum cestit. Verum talis motus sangui- aucta copia liquidi movendi. si nempe per a nis suffocatio in summo tantum gradu pleth teriarum fines inflammatoria denatate spissus rae adest, quae suis signis a perito. Medi eo iaci- sanguis transeat difficilius i sed tunc venae de- le cognoscitur.
682. TAsorum paucitas ex historia obstructionis Io7. ad I 24. , vel vul-υ nerum i 3. ad 339 ), colligitur.
Quando vasa immobili humore M obstructa resistentiam A eeleritatem, ab hac causa ortas, n sunt, ut nihil transmittere possint, tunc diste, tabilem tantum ellectum habere posse . si numerusta manent ante locum obstructum. ab impetu vasorum imperviorum comparatus cum reliquis vitalis liquidi vas Obstructum urgente ; illa ve- statis apertis insignem disterentiam facere posero pars liquidi, quae pone obstructum locum sit. Uideantur ilia, quae in Capitulo de oliminhaeret, transit in venas , adeoque tota illa vasis Bione, & imprimis in Commentariis I. rao. de longitudo, quae inter obstructum locum & ve- hae re dicta suerunt; uti etiam illa, quae inn m est, vacua manebit. Si ergo hoe in pl. Commentariis l. 381. 3. de inflammationis e ribus vasis corporis factum fuerit, minuetur ca. fectibus habentur. Facile autem patet, idemnalium transmittentium numerus. dum interim obtinere , dum per vulnera magnus canalium Π.anet eadem moles liquidi movendi . augebi. numerus destruitur; praesertim ubi per exstirpatue erM resistentia sanguini ex corde pellendo, tionem detruncatis artubus magna corporis pars ct liquida per apertos adhue canales celerius mo. tollitur; uti ad , . . . demonstratum fuit, tunc veri debebunt. quamdiu durat circulatorius hu- plethorae effectus saepe sequi. morum per vasa motus. Patet autem facile, & ἀ
f. 68ῖ. R Ngustia vasorum intelligitur conspectu, tactu, cognita temperie sic.
x ea, ad parva motus augmenta magno augmento caloris.
Plurimis in locis nostri eorporis vasa eonspi- xima enim molis corporis nostri pars a fluidis .cua apparent, unde & de illorum aucta vel vasa distendentibus, pendet; hine simulae vata minuta capacitate ex conspectu iudicare possu- angustantur, contrahuntur omniar in subito dimus. Venae enim, satis maenae etiam , in su- summo terrore videmus faciem miro modo m perficie corporis ponuntur. S in labiis . ore in- tari, contrahi genas , pallere labia & oculos, terno. Ednata oculi Ae. arteriosa vasa, quam- sic anginatis vasis . ut languinem rubrum , Vis minora. oculis patent. Maiores autem ar- quem naturaliter transmittere solebant . nonteriae tutius reconduntur. Imprimis autem de admittant amplius. sed & tactu maiorem mis asorum minuta capacitate iudicamus, ex de- nolemve arteriarum eapacitatem pluribus in cor crescente Partium conspicuatum torositate: ma- poris locis distinguere possumus: ubi nempe ma 'iores