Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

11쪽

INDEX TITULORUM.

. Educasio. 2. ibus,somnus, vigilia,corporis cura. 43. Exercitatio varia. 74. aeli mutatis, linguarum cognitio. 93. Vestitu , morum grauitas, corporis compositis. II 6. II obilitas. IAP. Opes, in in iis Mimi. II 8. mercium orbe toto aduectarum varietas. 229. Pecuniaria negotiatio. ' . 26 Io. Orbis debri mn earu se moderatio. Navium priuetis. 29 II. Mechanicae. 3 QI2. Pictoria. 33I . Sculptoria, Caelatoria, Inciserisara. 4o

IJ. Ars Architectonica. 4 I6. Aquaeductus, Anthleae, machina Γ resibica. 7. Ingenium, Iudicium. 6oI8. Erussitis litterarum amor. 69 I9. Temperantis,in cibo,in potu. . . 7 2o. Castitas. . 792I. Liberalitas. 8322. . Fides in merbis. s 6 23. Animi robur. ' Tr. . ' Refellitin criminatio de occupata 4b Iberis urbe. Io 2 . militare robur. II 26. Haereseos nota detersa. iI8 . , Fietas, in Deum cultra. Isr

12쪽

CARO L. I SCR IB ANI

ANTVE R PI A.

NT VER PIAM dabo . Faue DEF

MATER, aeterhae huic Vrbi Ditia

' Ο decus, Ffinia merito tars maxima

nostra,

Da facilem cursum, Baue audacisin ut coeptis; T, namque sinensi altum mens inchoat. Sed & tibi honoriq; tuo ingens hoc laudu pelagus Ingredior incto Uus recludem fontra. .

ambages longa exorsa tenebo. rem dabo. Nehaeo proinde diuidua fluenta, quae moenibus circumfusa praesidium, infusa praebent

Commercium; nemo marmora, aut Variarum

rupium crustas, nemo per AEthiopicos scopulos, saxa furfurem mentientia,purpureo fucata seret conchylio : nemo crispis torosisque . erroribus maria ludentia ; nemo Druonem Antigonum, Brabonem, Ambivaritos, aut Aduaticum Cymbricum genus,exspecteti Antuerpiam dabo, . D m Dos mr rom: artus, magna osa auri L. A rel.

13쪽

a CARO LI sCRIBANI reliqua nec attingam nonssili cet lique, seu altricis seu nutricis terrae; delicias. quas si velim , non nocessum habeam amplificandae rei concinnare mendacium . neque enim quantumuis sterili&emarcido calamo,deesse materies in tam fecunda possit area. In qua si hoc unum dixero, An Guerpiam unam esse, quae visa semel, Patriae plericque obliuionem persuadeat,an no omnia dixeroZHanc talem, omni baltheo; vestitu omni spoli tam , nudam dabo atque adeo a fasciis dabo , ne aetatem ullam transisse videar intactamo

EXulatiam inde abinis, tiaeignauum otium,

rerum publicarum pestiS, vitiorum mater quam potissimum negotio discuti, experientia discimus: numquam enim vacat lasciuire districtis cum c0ntr in mille facinorum furias mens otiosa discurrat: ut bene DemetriuS, miramotiosam mortuum mare, dixerit: sed infidum, & q uod stiperficie blandiatur, placidumque ludat: sin remigio prouoces, amni fera immanius est. HanChumani generis efferatam belluam ut estugianz, operibus ac laboribus a prima iuuenta intentissent omnes;turpe,diem sine lucro transisse.Ita fit ut corpus animumq; a teneris, puellae iuxta puerique, indurent; parentque a prima aetate ad Q tuita.Idem videmus arboribusmon sunt itidς, quaS

14쪽

Α N T V E R P I A. 3 quas frequens non incursat ventus: ipsa nimirum VCXatione constringuntur, certiusque radices figunt. In corpore & animo idem reperieS. Corporis illa pars solidissima est,quam frequens usiis ab infantia exercuit,& incurrentibus parem reddidit :& animus non ille validissimus, qui ab ipsa natiuitatis ianua, callum quasi perincommoda sita traxit 3 Assiduo hoc studio ac labore a sequiamur. ac primo voluntas bona firmaque, inde me exurgit voluntati par. Hoc studium nuς quam hic deest, nusquam labor. Hinc illud eu nit, Vt ad quemcumque casum adacti, de suo vivant: apud se habeat,quo honeste vitam tueam tur. Neque hoc, qui e plebe tantum, sed qui e principibus urbis, idque ab ipsa infantia: adeo ut Vix puellam reperiaS annOS natam decem, plerasque etiam infra haiκ aetatem, quae non in dies singulos aliquid seponate lucro; ut gloriari Cum

maximis Philoisphis possint, nullam illis diem

abisse sine linea, nulloque non se die vixisse. Vixit cui nulla dies otio consumpta. nam illos, quos ignaua quies aliis laborantibus molliter semper habuit, quis arbitretur vivere Z nisi aut conchae aut turdi vit quos videmus iri contumeliam via uere: quibusque viuere satis est, etiam in cauea cum illo Rhodio, vivant modo: etiam ex voto

distinctissimi Maecenatis: bilim facito manu,

15쪽

4 CAROLI SCRIBANImbilem pede, coia, Tuber a e gibberum, rabilem pede, coxλTuber astrue gibberum,

Vita dum superest, bene est

Hant mihi, I acutam, Si δειδὴς eo crucem. Inueniuntur tales, qui malint inter supplicia ta- stere, & perire membratim,&toties perstili,cidia amittere animam, quam semel exhalaret Non veniunt haec vota, nisi ab ignaua iuuentute,

inter deliciarum probra, inter otij segnitiem, a

prima aetate,habita. .

Cibus nus, militia, corporis cur . Ibus in illa aetate, ac in maturam adultamque adolestentiam, plurimum sine menS semnus breuior longae vigiliae. ita non diem mΟ-do, sed & bonam noctis partem , c negotiatione labor sibi vendicat. corporis proinde Cura postrema. Et vero honestum illi vile est,cui corpus nimis carum est. Adde, illud e superuacua cura mollescere, numquam indurari; diffluere, nun quam firmari. Aliquid tamen indulgendum Corri Pori, non nego: seruiendum illi nego. Quantis

enim seruit, qui illi seruitῖ & quo modo liber est, qui illi seruit, morose, duroque illius imperi quantis timoribus inquietatur , ῆllicitudinibus oneratur, obiicitur contumeliis Z QUAmquam,si

16쪽

ANT VER PIA. Fpropius rem spectemus, si ad naturae legem illud reduxerimus, minimo dimittatur. Da illi quod famem explet, quod sitim sedat, quod frigus adicet: haec enim, si ambitionem tollis, ad manum sunt, paruo constant. Tam vili lacerna , qUam by si frigus cluseris . Et non pane & aqua Ventrem expleuerisyaut quid interest,ab his an a vino&ostreis latrinae onerenturῖ nisi quod magis ab his puteant.Felix mensa, quae non irritat famem; quae nullos saturos ad edendum cogit;quae maiorem poculis sitim non facit, sed naturali & gratuito remedio famem sitimq; sedat. Alioqui si ad cupiditatis dictamen vivendum est, quis modiis erit rebusῖ immensa est. quanto plus dederis, pthim

expetet . ac nisi frenum inieceris, ante ruperiS,

quam expleueris . Doce illam nihil petere, si quod ex ratione in i si quod bonum est. Bonum autem in corpore,aut in palato; iis statuetZquod qui fecerit, plurima necessum bona detrahat Deo. neque enim in illo , aut vestium splendor, aut epularum lautitia, aut gemmarum & auri l nocinium :. neque quidquam ex hominem imescantibus,& vili voluptate trahentibus. At quis credat expertexn boni alicuius Deum Z bonum proinde nullum erit,in quo ab homine Deus vincitur;aut quod huic deest cuius ea ita sunt bona, quae lida, quae sempiterna, quae nihil eniten- dum adferunt. cetera opinione bona sunt, & nm

17쪽

6 CARO LI sCRIBANI dum nomen cum veris commune habent, rebus inania. Veniamus ad Qmnum, cui dandum aliquid non nego: sed ita, ut succumbas illi, non vaces; Vt oculos e vigilia labantes, cadentesque, in opere detineas: denique ut cum aliquando dormisse testias, aliquando non nisi suspiceris. tantum namque vitae detrahis , quantum Qmno indulges. Quae haec proinde dementia est,uitam cum im-no diuidere ; & de tam angustare , tam rapida,

tam Volatica, tam nos cursim auferente, tantum

detrahereῖ deque hoc aeternitatis quodam stillicidio ac ne stillicidio quidem, tanturn decerpereZ Mandum tamen aliquid Qmno: sed ut seuero importun6que creditori, quantum potes, mini'mum. Nam quae haec quorumdam insania est, non noctem tantum totam . quamuis longissimam,sed &diei partem optimam Qmno dicareῖNon istos oculos tenebraru, vitam mortis causia accepisse credes, Cum vitae partem maximam in noctem transferantὸ non auibus similes , quae mensas parantur, quae in obseuro continentur,

ut iners sagina seccrestat dominum beatura λNeque minor fatuitas illorum , qui alium sibi diem,aliam a natura noctem faciunt:q ui ad faces& cereos vivunt: qui taedas mortuis Credas parentare lem sibi statuunt. Nimirum Qrdida res est, vulgari via vivere, facereque quod facit

18쪽

ANT PER PIA. Tpopulus: quare publicus dies relinq tiendus, deligendus proprius, Ordc ue rerum mutandus, tamq uam aut natura, aut naturae conditor Deus, aratione aberrauerit.

Exercitatio maria. RAxos reperies in adolestentia in uno genere stetisse. multa distere,multa scire,ac in omnem partem Corpus animumque parare, haec patrum cura. HinC fit, ut omnium prope rerum cognitionem singuli assequantur: paratosque ad

dubites, cui potissimum sese addixerint. Quid

non Consequitur pertinax cura, & intentus in omnem rem animus P Eadem reperieS, ne decedam a semel sitscepta similitudine , in arboribus: reuocabis in rectum, explicabisque quantumuis flexas; fingesque aliternataS,in quam prope figuram voles. quanto faciliuS animum, Omni arbore obsequentiorem λ Male proinde de natura,de Deo querimur, quasi negata ad Virtutem' nobis via, negata semina: singuli singula circumferimus congenita, diuite Dei dono. Altius tamen, fateor, quaedam in his defossa: ac non nisi assidua cura & labore ut vel in herbam exeant, educenda. in aliis arbitreris terrae sitae innatare,

ita de facili respondent, . . - lonmm tem in ing mi Exiit

19쪽

CAROLI SCRIBANI Exiit ad calumnianismicibus arbos.

In omnibus tamen semina, magnarum semina rerum,quae excrescant in ingentes caelo vertices: serius haec licet,citius illa,excrescunt tamen,si a

Cedat labor; nec raro in parem altitudinem. dis crimen plurimum non ex imparilitate seminis, sed materiae cui immissum. Idem namque hic cogita quod in aedificiis, per omnia paribus; sed

quorum unum dura accepit area, alierum mollis& fluida humus:illic protinus opus creuit, in hoc multum laboris exhaustum dum peruenitur ad solidum. Ita in hominibus ingenia, & ingenita virtutum semitia, in quibusda facilia & expedita; in aliis diu multumque sudandum. Illa feliciora dixerim, quae parum negotii secum habent, &. Sponteμἀquasi togunt in luminis oras: .lim magis de se merita , quae malignitatem ma teriae suae vicerunt pertinaci conatu; quibus m rito inclameR-Validis terramproscinde inencis. Illa aduersarium nullum sertita: haec Procurvam exstinantfalcem, rastroβ tm cci , . per perpetua namque obstantia erexerunt se ad magna .Illa' nulta hominum cogentibus, iis Sionte se a m niunt. . de his credas illud dictum; . . .

20쪽

Furnum genia bidentibus:

ita per ardua, via illis facienda , ac non raro ope etiam aliena. nihil facturi sine duce & ductrice manu: quae ubi accesserit,assiduo labore,

In quascumque C ces arte haud tardas ruentur. Quin & imperio quaedam Cogenda in rectum, ac multa mercede domanda. arbitreris cuneis viam faciendam, immittendaq; feracia alibi nata semina: ut etiam quicumque duro hoc imperio, enatam domi suae videat bolem, obstupeat. Miretur nouas stondes, ω nonsua ma. Omnes hi tamen laudem promeriti: quamquam maior illi videatur concedenda qui in dissiciliori materia, paria reliquis excitauit. de quo olim, in non impari re, CeCinisse puta Vatean;

- - ri quantum mertice ad auras AEthereas, tantum radice in tartara tendit: - non hiemes sitam nonflabra,neque imbres Conue unt, manet immotin, multosique per annos Multa citrum totiens durandoscula CDimit.

i mutatio, linguarum cognitio. Vno caelo, ut nec sermone uno contenti, Orbem plerique inambulant; omniumque Prope gentium ore loquuntur.ea ingeniri naturqbenignitas est, ut in uno ore multos audiaS. ACB licet