Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

121쪽

I CARO LI sCRIBANI ferendo. quaerit enim Virtus ubi se ostentet, dari pecora inter inertia motis Optat apta, aut 'Aum destendere monte leonem. Raefellitur criminatio is occupata ab Iberis

ALiquis hic sibi de alienisenustus calumni

militarem obiectat rapinam, & inter micam aes gladios, flammas,sanguinem,stragemque impulis ciuitatis,fractum animum. O semper inimica alienis progressibus inuidiat quanto prudentius haec ferocientis sertunae vulnera, & adhuc de cicatrice recentia, ac quasi de ferro calentia,

quisquis est, presisset silentioῖ Possem hic illud

Poetae:

-- In corpore fortium mirorum Laus est amplior, amplior cicatrix. possem quod Aristides, cum ad supplicium raperetur, repertusque esset qui in faciem inspueret, Cum neminem id arbitratus esset ausurum purioris,abstergere; & lectori dicere. Adrhone istum, ne tam improbe ostitet; ipsique hoc respose contumeliae contumeliam facere.Verum tacebo: &haec lapsantis fortunae dehonestamenta eaCitus praeteri . nam quid ego aduersus has immemores humanae conditionis voces, dictaque improuida,praeteriti temporis fortuita conuulnerantia Diuam tamen, quod de viro magno Seneca: Si, magnus

122쪽

A N T v E R P I A. ros magnus Cecidit, magnus iacuit. addam: shrrexit .maior. idem de urbe hac. tantum in hac strage, omnis sertunae crudelitas lassata consistat. hoc oro. sitque militatis hF licentia,nihil amplius do. liturae ciuitatis piamentum . Et non pari iure Carthaginis ac Numantiae, Corinthi, Athenarum , Spartaeque, & wt Regnorum cinerem, aut

quidquid altius cecidit, ridebit Z Inspice,quisquis

es, volubilem hunc rerum ordinem, totamque ante oculos sertis humarue conditionem pone, saevumque haec inter sertunae ludum. hic montes

diffluunt, alibi rupes , iam Brbet, iam vomit semium maria; modo sistit uertit dehinc flumina,&ditat nouis. Quot urbes uno tempore Ceciderunt; quot hiatibus subductae Θ quot non uno loco int grae desederunt regioneS 'quot reddite terris, totis demeris taculist Et non omnium orbe toto magnarum ciuitatum vestigia tempus eradet 3 non

formidanda olim maria siccabit, ipsasque rupes ad humilem deducet arenam,decoctor ignisenosque ipsi, parua aliquando ingentis vltimae ruinae ac Lsio, non in a m ira vertemur elementas' iacebimuDque ingloris,terra & vilis puluisZ In plenum dehinc sertunam cogita, circumsermulOS: quot genim populosque mutasse credis

sedes r Tyrii Africam incolunt, Longobardi Italiam, Hispaniam Gothi, Athenienses Asiam, Angliam Germani, Galli Graeciami & Scythia o Achaiae

123쪽

Io6 CAROLI SCRIBANI Achaiae ciuitates Ponticis impositas littoribus

ostentat. Nihil eodem aut loco aut statu mansit, quo genitum est. Regna intuem, Imperia, orbe-.que toto Prouincias. illae te docebunt: plurim rumque in his urbium ostedet euentus, quarum in ipQ flore luxuriosa imperia ceciderunt. . Nec magnis haec interuallis disiuncta : momentum . saepe temporis euertendo imperio sitfiecit; etiam

Romano ne me putes minima tangere.

Verum Antuerpia hostili aliquando manu ix Luit:. non nego. & in media prope pace iacuit: ita fere insperatb bella surgunt, hostis ex socio, ex propugnatore everser. Eadem reperies alibi.nam re in subitas tempestates agitur aestiua tranquiblitas, & rursum serenitas, rursumque nubilum. Quid caussas quaerisycum ipsa sibi,ut alia taceam, felicitas, cladis caussas reperent , ut ad hanc citis videatur esse, fuisse felicem. Iam quantum interest ab hoste perierit,an operta fluctibus,an hausta

terrae motui' aut quae res demum non habuit aliquam ruinae 'ae caussam Z quaecumque haec fu rit, satis est fuisse. Interfueritetiam dies Vna, an plures, inter urbem maximam & nullam ; quam

eulum hoc est,aut quod lamen prorogati spatij, protensae miseriae, cum venerit dies illaconsum-trix omnium e Quid ergo nouum cum ipsa Hebnaturae opera videamus vexari , inlli, &statvi montes, terras, maria, si uniusvrbis senseris .

124쪽

non dicam excidium,sed devenustationem,tamquam unius arboris sWalium, in secundiorem redhibitionem Z Nam de Antuerpia hac vestra

ausim illud Poetae: . . - nempe santur sSurgerefata malis; ω crisior esse ruina. - -

cecidis. itaque videri potest, ut surgeret altivia Ita non raro maiori sertunae locum fecit iniuriai ut ideo quaedam periisse videri possint, quo cubtiora enasterentur. Accidit hoc urbi huic vestrae sarrexit,& erexit se super ruina sua, florentior: ut arbitrari merito possis, ignem illum visceriam depastorem, consitito Quiisse . ut ubi cata erant; surgerent Caelo domus, iis uidiam facturae Princi

Verum percelluit illa. ruina plurimos,& et, iamnum inhaeret fibris, nulla aetate emedullanda.

Possem ad haec ignaua pectora, humanarumquo ignara rerum, illud Poetarum principis: -- Cur indecores in limine primo Deficimin Z cur antetulam tremor occupat artus' Misa dies , mari que labor musa bilis aut Rettulit in melius: multos alterna reuisens Lusit, insolido rursus fortunalocauit. imbin maiore, in splendidiore. res docet: illa linquatur. luelam hoc Regnorum 6c Rerum

publicarum Timones. hinc illud tam nis Vr bis inimici: Romae sibi incendia ob hoc dolorio a esse,

125쪽

ao8 CARO LI sCRIBANI esse,qubd scitet meliora resurrectura, quam a sissent. Idem credo euenisse Reipublicae huius

hostibus . Et vero maiora certioraque restituta sunt: sint tantum diuturna, de melioribus in omne aeuum auspiciis condita . sin minus, ec aliud volet imperium ex alto, hoc statuamus: nihil fortunae inausum; aduersus Romam non minus livbere iuris quam aduersus Cannas. in eum enim intrauimus mundum, in quo his legibus vivendum est. Placet pare. displicet' alium mundum'

quaere.

Sed haec maiora cadent 3 etiam Imperia totis excisa sedibus iacebui. etiam viri Principes' aeque ac pauperes. au taliquis homines sceptro metitur& purpura Z Si impares vivimus, pares tamen nam scimur,morini urpares. hoc volo: Conditor ille generis humani, non natalibus nos, nisi dum sumus, distinxit: ubi ad finem ventum est, omnium quae terra premit, similis lex esto,si corpora metiaris. Nam de animo, & altera meliore reda nimatione,aliud iudicium esto. neque tamen in hac ulla praerogativa purpurae: Gli virtuti erit. Hanc amplectamur: reliqua viperitura,&ad matricem puluerem suum reditura, despiciamus; Cum omnium mortalium opera mortalitati sei muS damnata, nec quemquam in crastinum sui esse cer tiorem, non Regem, non serirum.. ad patienda nimiium pares, sed di ad secunda melior, que

126쪽

que imperia pares, si virtute pares fuerimus; qua

la argitur,metiturq; DeuSaeternatura praemia. Iam si obiectae criminationis robur propius intueamur,quid magnum fuit a veterano milite, &in viginti prope annorum ciuilium bellorum incude roborato, inopinanteS ciues, securosq; Vt in alta pace,Circum ueniri Z & steterunt tamen, inermesque armatos, quantum in illa fortuna licuit, maioribus animis quam armis susceperunt. Passi

ex. hinc ea sunt in pace, quae ne bello quidem tumeri poteranti quid damnas 2 Ignavus nauigh rector est, qui fluctuantia vela deseruit, permisitque

tempestati nauem: at ille etiam in naufragio la dandus, quem obruit mare Clauum tenentem, Scnudo latere fluctibus obnitentem : cuique mota

sola gubernacula eripuit; ac ne eripuir quidem: ausuS ante gubernaculo innatare, dc illo iam vehi tamquam naui. Idem hic cogita, mori ante ciues delegerunt, ruereque in laostile ferrum,quam deserem stationem. Quid damnas Zqubd senserunt quod magni vulneris magnam cicatricem , ne nunc quidem transeant sine praeteriti temporis memoria Z non est hominis non sentire mala sua. neque indolentiam bonum dixero, habet illam cicada, habet pulex; vi ncc molestia carere num , quid otiosiuS verme λ tulerunt tamen

illa,quod viri est. Qiid Z. hostis armat , VCteramnus miles,ciuili pastus singuine, ferrum in manu, - O 3 mors

127쪽

IIa CAROLI SCRIBANI mors in iugulo; & non sentiet exarmatuS ciuis Vrbicis nutritus commodis, flammis circumsecus cinctus'Exclames Brte: Nunc unimis opus --, - tori Armo.

quis animaS nullo monitore ruentes in ferrum, quae has vibrata tela,quae arietata inter se arma agminis densi, terreant; quas non urbis impulis fra gur,non vitalia depascens incendium, non coniugum,liberorum, non carorum caedes, e statione deiecerat' Temeritati hoc aliquis asscribat. errat. si prouocassent inermes armataS Veteranorum iras,poterant damnari; at declinauerant qua tunc

licuit prudentia, non minus quam in nauigando procellam. Ille temerarius audit, qui cum decli, nare posset, contrait, & contemnit potentiores minas; qui exasperat imparibus armis; qui dum licet, nocituram non vitat potentiam. At quae euenerunt urbi huic, inopinata fuerunt omnia,&quae nec praeuidere quidem humanum fuit. aliter itaque res cecidit, quam vereri quisquam posset: nec licuit felicem semper Cursum tenere; fateor. nec ideo tamen aut victi ciues,aut subacta Respublica. N emo enim illu viditam dicet,qui corpore licet prostratus,animis tame stetit. Ita CCC Fabios nemo victos dicet: dc Regulum captum a Poeni nemo victum dicet. Quisquis proinde s euientis sertunae vi ac pondere oppressus . non submittit animum, numquam ex vero victiis dici potest;

128쪽

ANT VER PIA. III

nobilissima ac principe parte sui erectus, licet de

teriore iaceat.

At seruire tot ciuilium bellorum singuine madido,durum. nestis qua aetate Hecuba seruire coeperit, qua Croesus, qua Dionysius, qua Darhmaxesiqua Platoρ qua seruatus alius, ut orbata ad Tomyrisci rat trem' ' quo si recen tiora cogitas,quamque funesto pertinrunt exitu Orientis Imperatores,Valens ignibus, Zeno uxorisperfidia, Basilistus cum liberis ferro, . Anastasius fulmine, Heracleon exilio, Constam suorum gladiis, Nidephorus Bulgarorum iaculispquam funesto Occidentis ' Henricus inedia, dc quidem a patre, Fredericus Numantici Scipionis exitu, dc a filio, Lucius cauea ferrea, Conradiis Veneno,&a fratre; ultimusque Sueuici sanguinis carnificis manu ' Sed neque ego hunc seruire dicam, cui animus liber est aut quisquam Epi dictum seruisse dicet in tam excelsa animi liberta' te ; in tanto Cupiditatum omnium dominatu pnon magis quam Callistratu& Rutilium exules huius digna Romano vox est Malo patria exilio meo erubesta quam reditu doleat. Non est hoc exili 3,cuius neminem non magis quam damnatum pudet; oc sane quicum v talis est, patriam sibi,etiam ultima terrarum statueto ita qui corpore seruit, si animo perstat, nec libidini,abdomini, crudelitatuinuidiae, ambitioni, pecuniae struit, liber

129쪽

II 2 CAROLI SCRIBANI liber est. clim contra qui his seruit, licet familiam alat regnis maiorem, licet aedificia inhabitet laxi

tate urbes vincentia, licet arctet classibus maria, milite Graeciam, equite Germaniam, licet Vir que subacto orbe ignota quaerat maria, Orbem alium, caelumque aliud, seruus erit. aut quis Al xandrum liberum arbitrabitur clim in littore maris rubri pedem figitρ cum classibus in oceano errat,bellat per ignota captat maria' cum extra naturae terminos arma profert 8. Cum ineXploratum profundum caeca scriitatur auiditate 3 non

ille cupiditati imperiosissimae in his dominae colla submisera ino sub infami illius iugo ceruices flex

rat' quo modo ergo liber erat, quem insana Cupiditas in nouos agebat orbes'que,cum vix septem aliquando expleret urnam pedum, nullae CXpi plebant terrae Z Ego hunc liberum dixero qui tam fatuis serruit Z quem tot intus compulsari video motibus, tamquam in pistrino flagellis, quot a dere video non siturandis votis Z aut non illum potius liberum, qui Corpore quamuis duram patiatur seruitutem, animo tamen erectus, innata: memor libertatis, nihil aut indole sua, aut homine indignum committit . sed anὰ animam ponit, singuinem fundit, quam a vero rectoque vel l tum crinem decedat Z Hanc libertatem animuinque apud vos repperi, quam n mota raperet, non foculus Porsenae, non bustuaria altaris , non Di

130쪽

A N Τ v E R P I A. II 3 Diomedaea praesepia, non tauruS SiCulus, no mortaria tyranni;non serpens,ssiti arenς Catonis. Pe gite hac libertate, nomen,admirationem, Caelum promereri: hac enini una vendicarunt se in libertatem, quotquot olim nati Gelo, a seruitute omnium maximi hac una contra fortunam luctata Virtus, etiam citra effectum propositi operis,eni, tuit laruitque Sole maior. Militare robur.

OV mquam si arma velis , si obnitentes soni

ter animos , si quos non vlla iniecta mo

uerunt .

THa,nec aduersoglomerati ex agmine hiC reperieS. neque ullis magis nota est Reipublicae huius Virtus, nullis quid dextra,quid tela possint quid vivida bello virtus ita duritia silicis nulli magis quam serientibus nota. Memini diei illius, cum validiss1mo obsessi exercitu, intraque moenia praepropera victoria elatum vidissetis hostem,

quem foveratis, admiseratis amicum. Cuius antimuS non concideret inter arma, inermi dexterapVerum Ut quorumdam lapidum inexpugnabilis ferro duritia est; ut saxa tot taculorum verberata

fluctibus,nec vestigia Quitiae ostentant; assi gint, impetum illi ficiant, serendo h*cyincunt, fran