Caroli Scribani è Societate Iesu Antuerpia

311쪽

nouo. extruendo domicilio in ipsa urbe emit Adrianin molai nepos anno M D X LIII. in hac Ioannes fratresque domum fabricarunt. C A' P v Τ X I v.

Varia in cet si loca, famam mmmtur. NGENTI A non uno loco terrariirti Diracula reperim,'flues uintes terras, nec minus in Belgio nostro quam in agro Caeculo, Reatino, aut Calantinis insulis quasncm ventis solum sed&mntis quo lubet impelli videmus . Maius in Nyna phaeo portentum, cum in symphoniae Cantu, ad ictus modulantium pedum , mouentur insulae, Saltuariae dictae. Nec inferiora montes dabunt: Hephaestii sane taeda flammante alladii, flagrant adeo, ut riuorum lapides in ipsis ardeant aquis: bc duos circa Indum legimus, quorum ille ferrum omne trahit, hic respuit. Neque pria igiis suis ne'

mora Carent: habes ad aquas Cutilas siluam, qtiae non die non nocte codem loco visitur. Nec saxa frustrantur miraculis: iuxta enim Harpasa hor'. renda cautes, uno mobilis digito: eademque si impellatur, corpore ressisl it. Magna haec naturae prodigia . at ego nescio an ab humano natum ingenio minus. Inter prima sane operum humanorum ARX est urbis huius: quinque validissimis firmata propugnaculis mutuum defentantibus:

312쪽

montibus deinde, qui omnem circa regionem agrumque retegant, & ab hostili procursione, ingentibus tormentis bellicis, arceant, moenibus inclusis, in tutelam raramque. ainoenissimi prospectus venustatem se in immensum attollit. Sed& extra moenia humilia propugnacula egesta

terra equiti procursum praebent, tutumque receptui locum . armamentaria Vero, re Commea tuum reconditoria ad miraculum in limmanem currunt vastitatem . stabulandis etiam equis

ingens laxitas: & stiper haec militi certa tutaque domicilia qualia in medio maguarum urbium desideres: & millibus facile tribus locum pra

beant; pluribus etiam,si qua necessatas arctare cogat domus templum hac non maximum,sed pulcrum inter plurima est, scite &ex arte Constru- Etum Laxissima in Arcis medio area militari delectui commodissima, quae iusto etiam exercitui

TVRRIS D. V1'RGIr Is, nobilissimum, si quod usqtia opus; quo nec basilica Paulli Phrygiabus mirabilior colhninis, ita gusti forum, non Vespasiani Pacis templium audeo . non obeliscus, Eraphicus quadragenum octonum non Philadelphicus octoginta cubito rum, Cum in ingentem: surgati Aormini pedum CCCCXX. Lubitorum: nimirum CCLXXXVIn.tau ta passim pellucer c nitat

313쪽

nitate, tanta mutuo stiperstantium columnarum varietate, ut&Qlaribus undique radiis transuem heretur,& luci quaqua parte Viam prospectu prpbeat laetissimo. Coeptam aedificuri inuenio an, no MCCCCXXII. ac XCVI. annis aere publico aedi, ficatam, cum aEgyptiam pyramidem amplissimam,quae octoiugera occupauerat Bli, annis XX. constructim acceperimus, tresq: alias brutissimaS, quae orbem totu nomine impleuerunt,annis LXXvIILmensibus Iv. Datum deinde initium alteri turri,audaci potentiae facto . nec initia tantum; nam dc fastigium stiperat templi , & stiperbo vertici augustam ceruicem praebet. quis imponet illum λ adsint animi, non deerunt opes in tam diauite non vlio loco priuatorum recessu.

H o RO LO GI V M. quod M. Varro primum Romae in publico statutum stribit anno Vrbis CCCCLXX. nec aliud quam selare, Cum in nubilo ac nocte nullae horae essent, donec primus Nasica aquadiuisit horas noctium aeque ac dierum, anno urbis IDXCV. stamdiu enim Romae indiscreta lux fuit) atque hoc oon nisi, ulissubsidiariuri hoc in omnibus iam proph urbibusetiam attribus medetur,cum audiendi auiduatem explet, nusquam tamen venustiore quam hic C Centu . tam suaui tam plena synapsonia ,. ut admirationem istum- remque

314쪽

ORIGINES ANT VER PIENSIUM. I 2Iporemq;aduentatibus inaedificet. oc quidquid alubi humanae modulantur voces; quidquid tibi reliquaque musica,ti aes Campanum tam CXprimit docte, ut nullum extra illud modificatorem

desideres. Cogita quidquid ubiq; in quacumque

gente primum, habes in uno hoc anteludio horarum pulsu. vis uralium simplicem suavemque vis Lydium querulum acquasi fringultientemPvis Phrygium religiosum, ac tamquam turturalem' vis bellicosiam armaque intonantem D rivis hic inuenies: ac ab unius hominis manibus pedibusque, tot quasi animari Uno tempore dc

pulsis campanas, tamque varium acuto initu, graui bombo, medio flexu concentum miscerimusicum, ut Cum unam videas manum, mireris varietatem, nullaque non diei noctisque hora. Alibi fors eadem reperies. nestio an pari concentu, arte simili. imo nusquam pari. quae caussa, quod admirationem aduentantibuS CXCitet, quatam nulla res alia: maxime in portentosa illa alti tudine, qua concentu non urbem modb,sed Sc vi- Cinos complet agros. & ingens sane illa est, clim, uti dixi,minimum in χα pedes surgat: Cui si impositum adnumeres culmen, insertamque culmini sexdecim pedum crucem, prioribus nihilo ignobiliorem, 6 I. pedes expleat. rarum etiam, in hoc opere, 622. de selido lapide gradus recem seri.

315쪽

122 CAROLI SCRIBANIC VR I A, Senatoria domus: cum quocumque scalptili Phidiae marmore, Praxitelica Gnidia, Neptuno Scopaeio,quocumque Artemisiae Maustaeo componenda, ad inuidiam reliquarum prinpe gentium, Vario opere interludente, Tuseano, Dorico, Ionico, Corinthio. elegans structura, emaculosi, candicante marmore, liuidiore tamen, sparsimque circumuoluta canitie, ac quasi si undatim in crispos vortices agatur. Marmora haec Menander, diligentissimus Luxuriae interpres, longe maximo in pretio habuit, Romanique veteres. Plura qui volet, Aniuerseam meam Consulat. se dedi.nec addo nunc aliud. qificari coepta anno M.D. . igne periit anno M. ID. LXXVI. redditaque anniS sequentibus. B v R s A. Nihil compono cum veteribus, Cum Regum pecuniae otiosa & stulta ostentatione,qua orbem terrarum impleuere fama. Hoc dico, eleganS per Omnia OpuS esse, quadraginta & tribus e patrio marmore substructum Columnis, quas dis luere nec saecula quidem videantur posse. aeuum inscriptio tradit: longitudo in centum octoginta pedes protenditur, latitudo in centum quadraginta. OFFICINA VITRI. AE temus hic ignis est, continuis fornacibus materiam liquantibus,cum alia flatu figuratur, alia tamquam tomo teritur,

alia

316쪽

ORIGINES ANT VER PIENSIUM. I 23 alia argenti modo Caelatur,alia denique auro opulentatur. tin uiturque colore quocumque & ad Cud est

317쪽

I22 CAROLI SCRIBANI CV RI A, Senatoria domus: cum quocumquC scalptili Phidiae marmore, Praxitelica Gnidia, Neptuno Scopaeio,quocumque Artemisiae Mau-

318쪽

ORIGINES ANT VER PIENSIUM. 323 alia argenti modo Caesatur,alia denique auro opu

ι int e

319쪽

122 CAROLI SCRIBANI CVRIA, Senatoria domus: cum quocumquzscalptili Phidiae marmore, Gnidia

320쪽

alia argenti modo caelatur,alia denique auro opulentatur; tinguiturque colore quocumque, & ad quemcumque usum;ad estaria etiam vasa. nec est alia nunc materia sequacior, in quam volas formam; ita ingeniosa selertia est. lnvcnit hic in arena, in herba, in vario puluere, quod ignibus pro-Uocaret in aliam aliamque faciem. In quo illud mihi succurrit mirari, nihi paene non igne perfici. ignis accipit arenas, a quibus hic vitrum; alibi a gentum, minium, plumbum, alibi pigmentorum & medicamentorum genera fundit. Magis etiam mirandum in eadem materia aliud gigni primis ignibus, aliud secundis, aliud etiam terthri aliudque non raro sequentibus. Sane Tiberio Principe vitri temperamentum Varia materia mixtione, ignisque Certatem perie, flexibile excogitatum fama fuit, officinamque abolitam, aCinterdictum. his ignibus, ne metallorum pretia

detraherentur.

Oos TER LINGA DOMUS. insigne elegantiae & opulentiae monumentum. patet in longitudinem CCXXX. plus minus pedes, latitudo minor est. complectitur ambitu suo CCC. cubicula, singula singulis gentis illius mercatoribus

percommoda. CASTELLUM AQUARIUM. Operosa reS:

ambigas ingenio, an utilitate maior: dispensandae