De caloris animalis fonte : dissertatio inauguralis ...

3쪽

INAUGURA LIN

QUAM

CONSENSU ET AUCTORITATE

UT SUMMI

RITE AIBI CONCEDANTUR

H. L. Q. S. PΛLAM DEFENSURUS EST AUCTOR

4쪽

Quodsi desciani vires, audacia cerio Laus orti; in magnis ei voluisse sat est. Propertia lib. II. El. VIII.

5쪽

PATRIS DEFUNCTI AMICO

URBIR PATRIAE SUAE CHIRURGO,

6쪽

D. D. D.

7쪽

'Saepenumero cogitanti mihi, quam dissertationisiscribendae materiam e rerum multitudine Sumerem, disquisitio do caloris animalis fonte maxime Sem-oer arrisit. Hanc enim, Una serie a natUTAE COΓ-ooribus et iis plantis, quas praecipue florentes Cato rem fabricare scimus, usque ad animalia pro ectam, o ei bellam ot facilom soro apstimavi, diammodo CeΓ- os mecum haberem duces, quorum silamentum in i levia me aberrare non sineret, ac ni Scriptorum numerus, qui rem eandem tractarint, esset infinitus, ne,

multitudine obrulus, veluti in mari prosurido intor-trem ipse; hoc praecipue metui. Facile in foro, pro derea quod in naturae corporibus et in plantis, anquam prototypis animalium, etsi in his etiam iniaturast abdita abstrusus, fons tamen caloris sacilius oveniri possit; qua de re ita mecum disserui: Fonsatoris unus est ei semper idem, quamquam multis aodis, mullisquo viis calor ex illo Profluere polobi. ii igitur in corporibus an organicis et placitis illo de-

8쪽

tectus fuerit, levis ad caloris animalis sontem accessus erit, quum non ipse, Sed modus tantum et Viae, quibus in animalibus fit calor, investigandae sint. Si Vcro, quod paene omnibus, qui naturae mysteria SCrutantur, acCidit, . tu quoque refugiendo ab illa vo-XaVeris, operae tamen pretium dabunt plantae, dummodo hoc unum, non eX Una earum parte, ut o

flore, aut e soliis, aut e radiculis, sed e lola planta, ne minima quidem parte excepta, calorem progigni me docuerint; quod, si germinant, si accrescunt, si virescunt, si inflorescunt, plane docent. Eo enim in animalibus sero ab omnibus auctoribus est peccatum, quod caloris sontem in officio unius organi

inquisiverint. Sic Rudo lphi, Francogallum sequens,

in respiratione et pulmonibus situm esse contendit, in Organo aut systemate alio alii comprobant. Νε cio meherculo, quid rei tam facili obstiterit, ut ingenia

magna, qui eam saepius tractaVerint, per tantum tempus investigando Vexali sint. Calor animalis non ex unius organi officio oritur, et inde in OmneS Corporis partes manat, Sed quod quod Organum, et quaequae pars corporis fons sui caloris est, quem vero non propria Vi quadam gignunt, sed dum officio suo funguntur, is ex illo rum efficacia oritur; quo onim loco in corpore vivo aliquid sit, sive novum quoddam progignitur, si Vecorpori inutile ex cornitiar, sive materia aliqua trans- multitur, ibi calor ultro ProVocatur. Ut vero nostro

9쪽

proposito satisfaciamus, non primis labris res gustanda, sed allius POpeletida est. Primo igitur cor Porum naturalium, quoad rem nostram langunt, scrutinium, quod quid in omne intra Physicae et Chomiae terminos versuri debet, instituemus, tum ad planiarum Physiologiam progrediemur, ut deinde, i praecepta ex illa repetita sequentes, non ita facile a

matura fallacissima in animalibus decipiamur. Quadum ratione regna naturae Perquiremus, ad id sem Per animum intendomus, ut eomIHunerti caloris fon-llem delegamus; hoc enim detecto, facilis ad caloris animalis sontem aditus erit.

E robus a nomanicis calor excitatur: a) si corpora, ut metalla, et adr et alia comprimuntur. Quo Physicorum axiomale nullus Physiologus ad caloris animalis sontem di logeridum usus est, neque quiS- quam pro communi fonte constituit. Neque altorum axioma: si corpora dura conteruntur, nos poscit.

b) Si corpora e forma magis fluida in. densio rem rediguntur, quod sit, si vapores in liquida, silli quida, in rigidum transeunt. In hoc axiomatet omnis caloris sons silus esse putabatur, cui neque opinioni duo priora axiomata repugnant. Quae resiali ratione facito domonstrabatur: Quodquod corpus calidi quasi intiali quero iam habet modum, Pro D ' tura sua libratum. Si igitur e via sis fluido, quo ei est caloris capacior. in formam densior i 'l minorom, quae non ita CAPAX Q, , corpus quoddam trons

10쪽

ire cogitur, calidum illud innatum, et quasi in corporibus abstrusum, fit liberum, et Sensu cognoscitur Quum Physici, ut supra dictum, in hoc axiomate omnis caloris fontem latere affirmarent, prioris aevi Physiologi, quonam modo ex hoc fonte in animali bus calor proflueret, facili negotio docuerunt. Sanguis venosus, ita ab illis dispulabatur, in pulmonibus

majore caloris capacitate acquisita, eX aere per respirationem ingesto eum resorbet et in corporis partes devectat. Quum autem Physiologi aetatis nostrae hanc sententiam ad caloris animalis sontem inveniendum non sequantur, nos quoque silentio eam Praeterire possemus, nisi communem caloris fontem in.rebus anorganicis indagare intra officia esset nostra. Sed in hoc axiomate tolus ille lalere nequit, adsunt enim alia, quae contrarium docent, in his ante omnia illud, quod metalla, dum varia collique-SCunt, nobis proponunt. Si cuprum et Zincum jam tam servefacta sunt, ut commisceri nitantur, subito inter colliquescendum magnus fit calor, metalla autem candentia hoc momento non comprimuntur, neque in formam donsiorem transmittuntur, sed e Contrario intument, et magis fluida redduntur. Idem fit, Si cuprum Cum selenio, cum Si anno, cum Sulphureliquescendo commiscetur; idonaque, si acidum muriaticum supero xydatum igni leni leposcit, subito enim calor acidi adaugetur, quamquam in codem temporis puncto oxygenium abundans e statu solidiori in