De caloris animalis fonte : dissertatio inauguralis ...

21쪽

doceas. Haec parva si nobis concedere negaveris, nihil nobis praeter nugas et verba dedisse crederis.

His provisis, ad corporis humani Physiologiam,

praecipue ad eam partem, quae maxime ad rem ΠΟ- stram spectat, transire juvabit, non tantopere ea mente, ut hoc campo lato sontem caloris communem inda-Semus, sed potius, ut, obstaculis omnibus demotis, tandem via gratiori et ad finem procliviori propositum prosequamur. Deinceps igitur pro dissertationis finibus quasdam scriptorum sententias lineamentis angustis demetabo.

Magnus II a li e r in primis lineis, CLII capite,

has exposuit sententias: MRuber cruor calori generando imprimis inservire videtur, cum in eadem. Tatione cum ipso sanguinis calore Sit - istam et potentiam forte generandi caloris ferri abundantia auget, tum olei. ι - Capite CLXXXI. ΜΛn etiam calorem motus sanguinis gignit, Perpetuo in omnibus ii qUoribus, etiam aere, eXPerimento, magis Vero in liquidis animalibus inflammabilibus, aqua densioribus, a contractili tubo compressis, attritis, a canalibus ipsis celerrime flexis et extensis' An id suadet sanguis calidus piscium, quibus magnum cor est, frigidus eorum, quibus exiguum, ut generati caloros sint in ratione cordium ad sua corporaῖ summus calor avium, quibus cor grandius, Pulsus Plures, Calor auctus ab omni motu, etiam friclorioῖ congelatio cer

22쪽

homo riget, et sanguinem calidum retinet, dum vi

vit: frigus hominum, in quibus pulsus debilis et obscurus' dioque ab aliquo certe putredinis in sanguine initio calet idem, cum ne persecte quiescentes humo -

res quidem eurii calorem generent, neque a vi vitali, obscuro ente, manifestum phaenotilenon explicatur.re Sic qu8que Boortia avius iri attritu et motu sanguinis progressivo caloris animalis Deum laterq

riis et aliis hypothesibus Cram sordiana theo

ria Supervenit, cujus summa haec sunt: Caro, lac; et plantae minorem, sanguis e contra majorem, quam aqua, infixtim et ingeneratum habet calorem. Aer inest magnus infixus calor. Quum ergo sanguis, in pulmonibus aerem et ejus abundantem calorem cori Veniens, magna caloris copia repleatur, deinde partes corporis Omnes revisat, facili modo calor, sanguine ductus, per corpias omne manat, et calidum conii inue reddit. Haec sententia et experimentis comprobatur, fixus enim aser, quem exspirando reddimus, vix sexagesimam caloris talentis partem aeris hausti continet. Processus, qui mere phlogisticus vocatur,

quo sanguis calorem aeris hausti in se recipit, his corporum in hoc casu sanguinis et aeris) propriis perficitur: Sanguinis venosi phlogistori et ignea aeris materies contraria sibi sunt et sementa; acri alitio sphaerico major cum phlogisto, quam cum igne assi-Dilas est, qua lubenter et tanquam esurientia sibi

23쪽

quod modo aere abstrusum tenebatur, jam liberum iactum petr totum corpus distribuit. Quum Crawsordiana sententia ad calorem infixum aut latentum, et deinde liberatum, de quo lalius supra diximus, spectet, quumque aevi nostri che

micorum experimenta non minorem aere exhausto, sed e contrario majorem, qUam modo halasio, Contineri calorem do tuerint, jam illam theoriam omittere nobis licebit. I: rati dis in libro suo, quem de vi vitali scrip

sit , si Summa tantum animo percipere cupis, ita de calore animali disseruil : Oxygenium, aeri almosphae rico a sanguine in pulmonibus subtractum, in ulli mis arteriis et renulis cum carbone et Phosphoro materiae animalis conjungitur, quae honjunctio a vi itali pendet. Omnis enim fibrarum animalium motus in corpore vivo aequale quoddam, quamVis parum id est, ac scintilla electrica provocat processum chemicum inter corporum elementa; idque, quod riOmine adhuc caret, caloris animalis sons est. Quiri metis magna et ad Veritatem prae aliis propensior sententiae luae, vir ingeniose, insit, quis dubitet Τ Quodsi igitur calorem a fibrarum molli non pendere, ita ut hic illius causa antecedens sit, sed ambos eodem temporis plancto progigni, intellexeris, lubenter mecuni pedem proferre te sarie juvabis, quo Hi im a natura communem caloris sontem in

24쪽

coitu electricitatum nam ad eas sententiam tuam spectare non negabis non esse positum jam supra videris; cujus tamen inveniendi nos, qui sapientis esse, mentem rerum possibilium immensitate extri-

Roose deinceps, nervos caloris animalis esse sontem ita docet: Calor nervis per cerebri reactionem nascitur, perque illos sanguini arteriali conceditur. Hic, quamVis leviter rem graVem tractasse videatur, naturam tamen pro teste invocare possit. Nervorum enim vi sublata, nullum organum officio suo perfungi, neque calor ullus in corpore Vivo provocari potest, non quod nervi materiam incognitam donent, sed quia aequilibritatem, rationem illam staticam, quae inter quaelibet corpora dissimilia, quae vim aliquam in se excercent, tandem efficitur, assiduo tollunt. Dum hoc modo radiculis suis cerebrum organorum et aliarum partium functiones suscitat, sensibus suis agendi facultatem acquirit; sensuum enim agendi facultatem e propria efficacia depromere nequit. Itaque omnes sensus, in cerebro quamvis siti, per totum corpus radiculas demittunt, quae per actionem suam ipsis praebent alimentum, quod si illi continue accipere, et actione SV a Consumere negarent, radicularum simul et glebae, in qua illae radicantur, functiones exstinguerentur. Qui igitur vitam sincultius sensus sunctione longum per tempus durare

25쪽

posse putant, in absurdum aguntur, quoniam, cerebri reactiorie, quae Omnis in sensuum actione Sila esl,

sublata, corporis partes frigore solvuntur; Sunt enim illud et organa celera sibi mutuo incitamento et alimento. Sed jam aetherias construo domost Auloni leth, omnes paene functiones corporis humani, ut sunt digestio, assimilatio, commutatio de Dique sanguinis arterialis in venosum, liquidorum informam condensiorem transitus, quod in assimilatione sit, quaeVis secretio membranarum, pro caiasis caloriSamplexus, has exinde sententias deducit: Calor animalis non tam a Circuitu sanguinis pendet, quam enIectu et efficacia varia vasculorum minutissimorum

nititur; illius orgo origo non utique in respiratione

situs est, quamquam haec est causa antecedens. Pars

aliqua Oxygenii hausti, ut aura Vitalis, immutata, caloris capacitatum Oblinens, Sanguine arteriali in pulmonibus recepta, in vasculis minutissimis corporis

humani dissolvitur, quo calor, Oxygenio innatus, sit liber. - Tum praecipiti cursu ad polaritates decurrit.

In hac Autenriethi sententia etsi calor latens, deinde liber factus merito nos offendit, tres tamen notiones, e quibus theoria constat, summa attentione dignae sunt. Prima, qua ille ex omnibus corporis humani functionibus calorem progenerari; Altera, qua respirationem caloris generati esse causam prae Ce dentem et primariam, sed non proximam; tertia,

26쪽

qua Oxygenium, in pulmonibus receptum, per Sanguinem arterialem ad ipsa vascula organorum et partium devenire docet. Falsum quidem est, quod

in causarum numerum Vaporum condensationem Te

ceperit, quorum minima pars intra corporis finos re

digitur, quique pulmonibus et cuti potius res rigerium

praebere videntur. Trevir anus, hypothesibus notis in unum com pulsis, ejusmodi ratione, salis lenta, Tem nostram tractavit: Sangus arterialis verioso expansior est; omnis autem expansio corpora caloris capaciora reddit. Sanguis, pulmones revisurus, in aere almΟSPhBOrico habet sontem, caloris abundantem, e quo Pro capacitate et siti sua haurire ei licet. Huic sententiae caloro Oxygenii talente, qui in me jam antea mentem dubiam invenit, opus non est. Calor ani malis non prius, quam in i er Sanguinis contractionem apparet; contrahitur vero ille jam in ipsa a oria. Digestioni, et assimi talioni, et vasculorum efficaciae, et nervorum effectui in calore vitali progenerando

nihil aliud debo iur, nisi quod illae functiones id sanguinis proprium, quo in pulmonibus caloris sit capacior, et donant, et restituunt, et sustentant, tum etiam quod calorem, sanguini arteriali inhaerentem, liberum saciunt. Causa vero proxima Sangia inis Commutati esse clus nervorum, qui soli expansionis et contractionis, quibus conceptio et partus caloris adjuvantur, auctor 8 Sunt, a8nosci debet.

27쪽

Sit, de qua quidem re nullo adhuc experimento

certiores facti sumus, sanguis arterial:s Venoso ex Parisior, tu tamen, Tre Virane, si majore calore

specifico ut ejus, qui per cutem amittitur, nulla fiat

mentio) aerem exhaustum, quam paulo ante haustum gaudere, eXperimentis noVissimis comperisses, sententiam tuam falsam judicare, nullo modo ipse dubitasSes.

Duillet, calorem, si corpore solido fluidum aliquod absorbeatur, progenerari postquam inVenit, hanc inde deduxit legem: In eodem momento, quo substantia solida magis fluidam absorbet, calor pro- Vocatur. Qui novus caloris fons in phaenomenis vitae animalis sine dubio plurimi aestimandus est. Prio stloy, Menales, La voister, Da Uy et alii ad id potissimum ingenii acumen intenderunt, ut, quantum caloris ex Oxygenii, in pulmonibus aeriinhausto per sanguinem detracti, et carbonis combustione enasci deberet, explicarent. Acido carbonico per viginti quatuor horas exhausto circiter uncias undecim carbonis inesse, et earum combustione tantum caloris, quantum aquae libras septuaginta agradu refrigerationis usque ad septuagesimum quintum calefaciat, oriri invenerunt. Ad corpus humanum calefaciendum satis magna copia. IJtinam natura hanc, de carbonis combustione

d alam rationem in unoquoque processu, quo quid in rebus ariorεanicis, planiis et animalibus seri iubet

28쪽

pro stabili et fida, ut ita dicam, judicare vellet : sod ullam

illius esse fiduciam negat. Quum autem Ioanne SM uel ter, professor universitatis Fridericae Gulielmae

celeberrimus, eandem sententiam, ni fallor, sequatur,

infra de illa dicendi locus erit. Quaerivero Bro die

ad eam resulandam experimenta instituit, non sufficiunt. His quidem colorem non in pulmonibus praecipue ex Oxygenio, in sanguinem recepto, enaSCiconfirmatur, non tamen, quod potissimum illi fuit demonstrandum, id scilicet, in reliquis quoque cor poris partibus ex illius consumtione calorem non progigni. Corpora enim animalia, capite deciso, vi res jam deficiunt, quibus in reliquo corpore Oxyge nium receptum consumatur; id igitur, quamvis a

sanguine, qui quoque missus Oxygenii partem acri detrahit) in pulmonibus receptum, quasi quietum in

illo remanet. De la Rivo Galvanismum, effectu nervorum natum, pro caloris animalis fonte habet, qua de re ita locutus est: In quovis corporis vivi loco, quo arteriae nervos conveniunt, calor per Galvanismum, aut hujus tamen simile quoddam, provocatur. OXygenium receptum acidi alicujus, aut aquae salsae mu-nore in hoc processu sungitur. Sane potest ita esse; tu vero nobis semper deus eris, qui tandem fecit otia, dummodo hoc unum. qua ratione, aut quo modo per Galvanismum calor fiat, nos docueris. Quid enim sit Galvanismus, ad-

29쪽

huc nescimus. Si ergo tu ante oculos nostros pro incognito incognitum aliud ponis, nos in eadem, quaaritea, versari inscitia putabimus. Rudolphi, Lavo is i erum sequens, et in eXPerimentis, quae De spreta instituit, confidens, sic caloris ortum declarat: Carbo et Hydrogenium san-iguinis venosi in pulmonibus Oxygenio aeris atmosphaerici comburuntur; calor, inde ortus, Per sanguinem arterialem, ut latens, ad ceteras Icorporis Parries devehitur. Quum autem hoc processu Ortus calor necessariam copiam non adaequet, deficientem nervis, m ascia lorum motu, assimilatione, digestione

Progenerari concludi debet. Si quis, quanam vi calor iste latens e sanguine

provocaretur, sponte enim non Provenire multa ex

perimenta docuissent, interrogaret, te tale quid, Rudo lptii, non explicasse fatendum esset, quamViS EO, te duce ad sontem verum et unicum nobis non per veniendum, consessus esses. Calor latens, aut calor nullus certe idem est. Namque ea vis, quae latentem e corpore aliquo elicere vel extrudere valet. potest etiam novum ex illo producere. Quod vero experimentum, quod Edwards de rana, quac in I drogenio per horas octo et dimidiam primo, ut in aere almosphaerico fieri solet, deindo gradatim lentius spiratim duxerit, quaeque per hoc tempus 2,97 centilitas sit venia vorbi) acidi carbonici ediderit, secit, Pro salso et nihilo aestimes, quoniam id veluti

30쪽

conversa fronte in theoriam tuam incurrit, in eo consentiri nequimus. Jam enim scimus, plantas in tenebris acidum carbonicum edere, tum, aere Circumdato satis magna copia acidi repleto, emori; si vero calce viva assidue acidum illud desumatur, eas

illud odere, et vitam prolongare pergere, quBmVis medullas suas devorando indies pondere leviores fiant. Quae dum ita fiunt, aer circumsilus, nullo acidi carbonici detrahendi rospectu habito, paene immutatus

inVenitur, ita ut, plantas non parvam eam acidi carbonici copiam e corpore et medullis suis depromere, facile intellectu sit. Num animalia inferiorum ordinum id om efficere nequeuntῖ Atque inter Protogoa quaedam filariarum genera et in luce et in tenebris oxygenium de so demistunt. Est ergo inter animalia, si omnes eorum Ordines complectimur, non Una respirationis lex, nihilo tamen minus in omnibus

Paene constantem caloris gradum invenimus. Cato ris autem gradum et copiam secundum carbonis

combusti pondus, et acidum carbonicum, inde ortum, ut Prie siley, Meneti es, La voister, Da Uy et alii secere, computando indagare et eam caloris CO-Piam, quae Processu uno procreatur, pro omnibus aliis naturae processibus, quibus idem carbonis pondus consumitur, quique eandem acidi carbonici copiam reddunt, ut stabilem dependore, certe non liquet, Nain quaedam inferiorum ordinum animalia. pran aliis autem plantarum flores multo plus