Institutiones practico medicae, rudimenta nosologiae et therapiae specialis complectentes ...

731쪽

Septica, pessimum praebens Synochi putris specimen. δ) Febris bili OSO- nervo Sa, non

minus funestum status biliosi et nevrastheniae, mox Spuriae, mox verae, et quidem colli quati vacConsortium, quod summum et perniciosissimum

fastigium in typho ictero de tropi Corum adtingit. 43 Febris bilios o-heotica, quo oCum Organicis viScerum vitiis, vel totius vegetati O-nis animalis Iabe conjungitur, uti esset febris gastrioa venosa et atrabiliaria nonnullorum auctorum, ac febris Suppuratoria, quae phthisin hepaticam comitatur.

1251. Febres biliosas comita Las ossiciunt diversae adsectiones locales, quae vel anto ingressum febris biliosae jam exstiterunt, vel Sub

istius decursu per accidens ena Scuntur. MOX unum Riterumve e Symplomatibus Communioribus ad eminentem extollitur vehementiam, ita ut quidam medici inde morbum denominare non haesitent; . g. vomitu S biliosus, ga Strodynia biliosa, di arrho ea biliosa etC., - mΟX VETO insolitae variorum organorum, Citra territorium gastro - hepaticum insurgunt PRSSione S, ex ipsa dyserasia biliosa, ac febre comitante oriundae , i vel fortuito ex alii S Causiβ Subortae, quas

adposito epitheto biliosas non sine jure compellant ue uti essent phrenitis biliosa, peri- Pneumonia biliosa, erysipelas bilio-aum, et S. P.

732쪽

FEBBES 1252. Habito Originis et frequentiae respectu febres biliosae in sporadicas, epide micas

Et ende micas dirimuntur. Spora dicae e causis privatis, errore diaetetico, ira vehementiori, gravibus capitis vulneribus, absque ullo anni temporis delectu exoriuntur, Suntque in praxi rarissimae ; - epide micae in gratiam constitutionis popularisivel omni aestate redeunt sannuae) ,- vel etiam per plures anno8 perenne quasi dominium exercent Stationariae), quales Finli, Tis sol, Clo turo et Stoli observarunt 3 - ende mica se tandem e malosco climatis ingenio scaturiunt, in India occidentali et ad Gangis ripas frequentiSSimae. DIFFERENTIAE A ΜORBIS CON4IMILIBUS. 1253. He patitis, sobris flava tropicorum, et ic t e ru S febrilis praecipuas prae hent morborum specios, febri biliosae adfines.

quarum diStinctione contempta et neglecta varii in medendo et praesagiendo subrepere pOSSens errores. - Hepat itidem distinguunt symptomata propria phlogoseos Iocalis , atque Signa dys-crasiae phlogisticae et angiostheniae univcrsalis Tom. III. l. 740 - 752), quae in schro biliosa simplici prorsus deficiunt. Lovissimum tameti he patitidis gradum , simplici jecoris symphorosi stipatum , si simul indicia colluviei biliosae in primis viis adsuerint, a sobri biliosa vix discroparo,nOSOgeniae ratio docebit. Illis auctoribus, qui

733쪽

erroneo principio innixi causam febris biliosae proximam in hepatis inflammatione reponunt, Superfluum omnino evadit inter hepatitidem et febrombitiosam discrimen, quatenus identicao forent morbi formae. - Febris flava benigna

tropicoxum g. 834) a febribus biliosis nostri

climatis ne hilum dissert, nisi majorem excipiamus vehementiae gradum , illa autem, quae Sub COΠ-

cursu CircumStantiarum maleficarum contagiosum

extricat fomitem, eoque reproducitur, e propriis characteris typho si maligni phaenomenis dignoscitur 2.323). - Ioterus demum Ohronicus, o variis hepatis vitiis oriundus, cui interdum sub decursu febricula symptomatica superVenit, nonnisi a superficiali medico cum febri biliosa confundi poterit. C A U S A Iῖ. 254. Omnes illae injuriae, quae morbidam systematis cholopoletici irritabilitatem ot sonsilitatem mOVent, Vel quae processum productionis organicae ita alterant, ut elementorum, bilem Componentium, genesi uberiori patrocinentur, ad febres biliosas prae disponunt. Dantur homines , qui in gratiam temperamenti proprii, cholerici passim dicti, admodum sensibile vel, ut Ric hieri expressione utar, quaSi hystericum hepar habent, unde a minimo irritamento, etiam naturali et per Se innocuo, secretio bilis alteratur. In aliis individuis vivendi genere, atmOS

734쪽

phaerae et anni temporis Constitutione, aut prorsus fortuitis noxis , purgantium HSu inepto , animi pathematibus bilem, ut ajunt, moventibu S, ira, stomacho et indignatione abnormis illo officinae bilificae erethismus provocatur, qui haud raro obSque novae Causae accessu in febrem biliosam

exardeScit. - Valet hic, quod jam alibi de sobribus inflammatoriis subjunximus II. 2 59);

strictos utpote inter di Sponentia et excitantia momenta limites non haberi, quatenus, G a u b i oscito monente, eaedem potentiae nocenteS, quae seminia morbosa dispositionem) creare Solent, continua diu actione, vel majorem intensitatis gradum adepta, quidquid ad morbum Constituendum requiritur, inducere valent.1255. Potiores polycholiae fontes largiuntur: l) Atmosphaera aeStu ΟSa , humida, nubila, pluvia, ala Strina, negative electrica, vel insignibus electricitatis vicissitudinibus obnoxia, multo Phlogisto foeta, nullis ventis perflata. 2)Victus animalis, pinguiS, oleoSus, ranciduS, multo aromate Conditu S, et eX facile putresCentibus constatus, vini et spirituum usus improviduS , Uno Verbo, omne S Sub Stantiae, quae inflammabilibus abundant elementis. S) Defectus aquae purae, et cibi Vogetabilis. - Quo plures concurrunt potentiae nocentes, eo facilior sobrium biliosarum ortus ; ideo agricolae et meSSOre S meridiano solo perusti, atque milites, dum aestivis diebus exercitus moventur, imprimis si simul

735쪽

CHARACΤΕΒΕ GASTRICO. asa quae penuria adsit, quandoque turmatim his febribus adfliguntur. 1256. Posito statu polycholiae, et erothismi in systemate cholopolo, febrem biliosam, praeterm OX enarratas prophases intensitate et numero auctas, e X citare Solent: refrigerium repentinum corporis ae Stuantis, ingressu in balneum,

potu fxigido, vel incauta Spirante vento denudatione illatum ; labor nimius ardente sole ue ira vehemens ue ingurgitatio 3 ictus in regionem, cui

hepar subest 3 Vulnera CapitiS gravia et Commotiones cerebri 3 Serpentum morSUS Venenati 1).

1257. E complexu causarum disponentium et excitantium facile concipitur febrium biliosarum ubertas et malignitas, qua per regiones torridas, in vallibus reclusis et propter litora incedero et saevire solent sende micae). Ex eadem ratione exponi potest, cur morbi biliOSi furente canicula,

et auctumni aestatem aeStUOSam excipientis tempore, quo dies calidi cum noctibus frigidis othumidis alternant, tam crebro popularqs sani febres biliosae epide micae) ; quae omnia adhuc clarius ex noso genetica disquisitione patebunt.' Causa proxima constitutionis biliOSae Stationariae, quae procul dubio in evolutionibus cosmicis aliatioris ordinis latet, hodieque dilucidari nequit.

736쪽

requirantur injuriae et conditiones tam internae,

quam externae a e t i o l o g i a). Nunc jam ipso

perquirendus n O s O g e n i a), ut polycholiae et febris biliosao essentia, per quantum liCet, erui, atque morbi theoria, a repurgatis physiologia cci pathologiae praeceptis non aliena, stabiliri possit, cui unico rationalis innititur medendi methodus.1259. Cunctae potentiae nocentes, quas dia- thesi biliosae favere quotidiana docet observatio, g. 1254 3 eo conspirant, ut in organismo vivo ni sum in expansionem Bugeant, aC uberiorem principiorum inflammabilium evolutionem determinent. Inde Sanguis non Solum normalem plasticitatis gradum pro parto deperdit, ac Veno Sammagis contrahit indolem, sed etiam majori phlogisticorum copia onustus Secretiones ita modificare juvat, ut latices OmneS de eorum natura magis participent, per eminentiam vero illorum organorum intendatur energia, quae ex proprio instituto sanguini dephlogiSticando sunt dicata. 1260. Pulmones, hepar et cutis palmaria sunt Organa, quae fraterno vinculo juncta ad hocce

Summe momentOSum Oeconomiae animalis munus

737쪽

CHARACTEBE GASTRICO. 25 explendum incumbunt 3 ea tamen, ut videtur disserentia, quod eorum quodvis diversae naturae xe- Crementis educendis sit destinatum. Diversam proinde relationem dynamico-chemicam erga diversa phlogisticorum genera tum Simplicia, tum composita habeant oportet; quam ob rem Saepe Saepius potentiae nocivae ejusdem, vel saltem consimilis naturae, pro diversa ad hoc illudve organon adfinitate, pro diversa organorum ipSO-rum praedispositione, et circumstantiarum late-ralium Concursu, varias dyserasiarum specieS mO-vent, inflammatoriam, Septicam, biliosam, aliamVe. 126 1. Pulmones hyeme, jecur Bestate, atque

cutem Vere et auCtumno magiS RCtu ΟSa ESSO, Creberrimamque morborum Seaturiginem et sedem

largiri, quotidiana experientia extra dubitationis aleam ponit ; compertum enim habemus brumam et regiones hyperboreas morbis pulmonum sin- flammatoriis), nestivos contra dies et clima torridum morbis jecinoris biliosis) excellero, et

quidem tanto magis, quanto major fuerit coeli ac temperaturae ConStantia ; aegritudines tandem e systematis dormatici munere Iaeso provenientes catarrhos, rheumata, erysipelata et intermittentes) illo anni tempore, ac illis globi terraquei

plagis familiares esse, in quibus temperaturae et atmosphaerae vicissitudines continuae rapidaeque vigent, pari constat ratione. Solstitia igitur, ceu poli o diametro oppositi ovolutionum Cosmicarum et telluricarum, centralibus imperant organis, et

738쪽

FEBRES 726 quidem speciatim gelida bruma pulmonibus, ardens Syrius jecinoris aequinoctia vero periphaeriae corporis insidiantur, atque mox istius, mox organorum Sympathice nexorum passionibus D.

Vent.

1 62. Hocce anni temporum et climatis dominium , Constantibus naturae universae legibus innixum, nemo mortalium effugere potest 3 unde nil mirum, Si organismus vivus in Suis ad tempus et spatium rotationibus) anni temporum nu- tui obtemperando, peri ostio as Subit metamorphose S, atque climatis influxu gubernatuS perennem quamdam adipiscitur temperiem. Priores efficiunt di a theses epide micas annuas, posterior dia theses en de micas; ambabus origo et ingenium morborum popularium optime dilucidatur, praesertim si reciproca relatio Chemica et dynamica inter

hominem et macrocoSmum pro cardinali sumitur investigationis fundamento. - Cur eadem PTO Phasis, V. g. refrigerium, aliam hyeme, aestate aliam, aC tempore aequinoctiorum denuo aliam

inserat aegritudinem, ex Sola diatheseos epide- micae disserentia comprehendi poterit. 1263. Praedominium hepatis tempore aestivo e continuato caloris intonsi influxu, atqueo languidiori processu respirationis explicatur,

unde sit, ut transmutatio sanguinis venOSi in arteriosum lento magis procedat paSsu, ac tota Proin Sanguinis massa ad venosum inclinet cha -

739쪽

Plu S minuSVe viget. Tantum vero constitutionis hujus aestivae imperium eSt, ut ViX non omneS

morbi, febriles et chronici, Spora dici et populares de polycholia plus aut minus participent ;inde insignes illae emeticorum et purgantium laudes, a Cel. Sto illo et Ha mi Itonio sors nimis exaggeratae, in morbiS, qui ex Sua naturu, et alio anni tempore longe diversam postularent medendi rationem ue inde nimia illa sobrium bilio-Sarum amplitudo, quam Merten S, Flachs- Ianil, Pear Son et Schrodor praedicarunt, fortuitas complicationes biliosas cum morbo pri

mario Commutant S.

1264. Quamprimum Organi Smo, Si Ve Per Causa S SporadiCaS, Sive per epide micum ingenium ea inducitur Conditio, qua sanguis exceBSiva phlogi Sticorum copia onustus jecur, ut ab illis privetur, pleniori rivo et rapidiori impetu pertransire Cogitur, Primum quoque ponitur Ple thorae in

eodem viscere, ae incitationis auctae rudimentum , sine quo vividior sanguinis de saccatio, et promptior Superfluorum et faeile nocivorum elementorum in bilem conversio cogitari nequit.

1265. Si nunc stante erethiSmo hepatico, positivi accedant stimuli sufficiunt saepe naturales et alias indisserentes) , sive immediate Super hepar agant, Sive, quod multo crebrius obtinet,

740쪽

728 FEBRES Cutis aut primarum viarum atriis suscepti per consensum illic dirigantur Tom. III. g. 772), ne-CesSario status irritationis induci debet, qui in casu leviori ad solum systema cholopolum limitatur, spolicholia apyretica), in graviori Super partes Contiguas et reliquum organiSmum diffunditur, ac febritos una concitat turbas mal-lattia universalo per dissusione deli' occitamento paretiale, Tommas ini). Ipse autem latex biliosus majori, quam par eSi, Copia SecretUS, Vel et qualitate alteratus cacocholia) non solum promptuarium sibi a natura dicatum vesiculam selleam) replet et insarcit, sed etiam, Continuo per coledochum depluens ductum, intestina ipsumque ventriculum inundat, biliosam parariS Saburram, cui insuper mucus et humor intestinalis uberius allicitus unitur. Residua POrtio, quae vasis Cholophoris educi nequit, in massam Circuli resorbetur ; atque dys cras iam biliosam producit. Non quidem bilis immutata sed pigmentum saltem sanguinem aliosque humoreS Secretorios tingit, cui adsimilando viros coctrices impares fuere. 1266. En triplex inter febrem et statum biliosum relatior 13 Vel stimulus morbidus Iocalem prius parit systematis cholopoletici irritationem, cui febris Ocyus seriusve ceu essectus Suboritur.

2 Vel plethora biliosa, hepatis irritatio, et sebris

Contemporalem unius ejusdemque causae essectum praebent. 3) Vel demum febris irritativa, va-