De limitandis laudibus, et abusu moschi, in medela morborum, dissertatio

141쪽

bus attuli, tanquam euictum, Opio et Moscho inter se, ratione emeficium, arctissimam analogiam et similitudinem intercedere. Sane in Praxi Londinensi, quae Virumque remedium creberrime, et largissime exhibet

quando Unum commendatur, commendatur .

et alterum ; amboque fere ubique sibi iunguntur, et si abstituuntur. Patet ergo, Anglos Μedicos Analogiam hanc vltro Agnoscere, et ratam habere. Ab iis certe, in omnibus morbis, in quibus Moschum evrollunt, laudatur et Opium. Cel. WAYΤT')hoc egregie iuuare Ulcit, et probat, In ner teu.

Vortim ametitionibus, conuulsionibus, et spasmis, malo hysterico, doloribus sine inflammatione, colica a flatibus, asthmate

p. 37O. et aliis morbis. Ad eosdem morbos, communiter Vabere etiam dicitur mo-schus. Latius certe, in Medicina, quod sciam, moschi laudes nondum fuerunt eX- tensae. Si his ergo morbis leuandis et sanandis Opium susticiat, et Moschi vires semper aequet, alat superet, namque ego De Unum credo eXistere castina dabilem, ubi Opium id non praestet, quod praestare dicitur Moschus, cur in praxi opus esset mo-scho, cuius partes optum semper felicius, et certius eXplet 8 Magna conuisitione pro-

, 5 nuncio,

142쪽

Πuncio felicius, i et certius; quia illis vitiis nequaquam laborat Opium, quae moscho inseparabiliter adhaerent. Dum de pulia xu tunquinensi agit KLE IN V), qui certe Moschi inimicus non est, de eo dicit, quod Limn habeat apud eos, qui medicinam hanc, odore suaveolente fragrantissimam . ferunt. Nonne autem hoc idem est, ac si dixisset, Moschum raro, Vel nunquam, apud aegro S cum habere 3 Nonne in cognitione,Virium, . Medicamentis propriarum, versatisitamUS LUDOVICI , Verissime pronunciauit, ii ream Moschus pluribus sit aduerisimus S

d masculini, quam foeminini sexus, ma-' sime autem foeminis hystericis, contrarius

ste, hystericae affect iones simi dimidia pars morborum chronicorum 8 Nonne ingens non minus datur Uirorum hypochondria coram numerus 3 Quis igitur negaret, speratum a Moscho fructum necessario perire debere apud numerois illos homines, qui contra ipsum naturalem, et insuperabilem habent armtipathiam, si etiam morbis sanandis, quibus laborant, foret conuenientissimus 3 tum enim, quando ipsis proisus contrariatur, iuua meI1

de aliis remediis, in neruos agentibus, impossibile esse determinatu, quodnam inter

143쪽

ea Qhim adhibitum maxime utile si ituriam sit, nisi antea vim huius, vel illius, in hoc, vel illo corpore, expertus Medicus fuerit. De aliis talibus neruinis remediis. fortiorem odorem spirantibus , quod notari debet,

incertum tantum est, an profutura sint, an

indiuiduo cuidam conueniant, an non ; de Moscho vero sine praegressa ulteriori experientia scitur, quod plerique et pleraeque illum atterientur et quod, eapropter, nullam utilitatem parere queat. Quis enim adeo emuni fae naris esset Medicus , dum forte ipse molchum auersatur, ut subolfacere et hari'lari Gueat, an hic aeger, an haec aegra, cui illum praescribit, pertineat ad obdurato pdeo et insensibili, ad omnia suaveolentia effluuia, genere neruo praeditos homines, qui inde non laedantur 3 Si aeger is, But Regra numerum plurimorum , quibuSabominationi est m0schus, ingrediatur, duplici ratione peccari potest, quando ipsi hoc

remedium praescribitur. Primo enim inducit mala, quae sano inducta fuissent, morbique genium et decursum sic obscurat, ac turbat; si insuper morbo non con-Veniat, Vt saepe, contra commune praeiudi- Citam, non conuenit, hunc, praeter inductas turbas, simul adhuc auget. Μouerunt siliae dubio eiusmodi considerationes, Cel. CAR TAEusFR3), Vt scriberet : Quoniam adeo q) Mae.'

144쪽

i Oinducit, perrarissime, vel nunquam, apror idis Medicis praescribitur , sed aliis tantummodo

medicamentis , tam infernis , quam raeternis, cquis spirituosis, rotulis, morsulis, balbamis, unguentis, empla fris, messis odoratis, pulm-ribus cypriis, dosii valde exigua additur. Celebris ille Pharmacopoeus Berotinensis h) Iec'. NEUM ANNUs medicamentorum Vires rerum Vsia pulchre edoctus, de Moscho iudicat, quod praecipue ad odorem silaueo- lentem, Variis rebus conciliandum, Vsirpetur. An in Medicina adeo magnum usum habeat, Vt eo carere nequent, se ignorare,

riger medicamentis parum adhiberi, ait, quia foe-

minis adeo aduerJus est, tanto magiS Vero, ad gratiam suaveolente odore excitandam,

variis praeparatis adiici. Sed prorsiis, Moschum significantibus verbis, a praxi medi-k Act. ca abesse Vult BARTHOLINVS . Nempe, Hostv- ii, varias rationes; quas intuitu generationis moschi praemittit, rotunde illum nobis non necessarium esse, asserit. Veteres, inquit, olim eo rurere potuerunt, cum ante Aetii aetatem, qui vixit tempore Conifantini M.,

nemo Meditorum Graecorum eius mentionem fecerit, ut recte sMEI ivs monet. Certe hodieque odoris fui suavitatem ex cloacis recipit Moschus, si vetustate fuerit inodorus. Quas delicias sibi illi habeant, qui peregrinis medica-mcntis inesciuntur, ad 'laxum magis, et pompuma

145쪽

Iamr, qrcam a s hie cessitatem. Hano sane minime subesse , optime intelleXit BoERHAAVI Vs , nam in tota eiUS materia medica,

Apiarismis seruiente, in qua sane nil si aper- sui continetur , nullibi moschus praescriptus legitur, qui tamen ipsi satis bene cognitus fuit. Turpiter fallitur Salomo ALBERTI, qUando orationi suae de mos choepiphonema adiicit: Ita hercle moschus necessarius es ut si vora eius Medicinam orbaueris , ipsa mutila protinus sit et diminuta. Cur remedium , ViX Vnquam genuinum, semper adulterinum, nihilominus tamen satis pretiosum, sine ulla sussiciente ratione,

in artem intruderemus Z Qui id ad abusiimusque, largissimis dosibus, aegrOS deuorare cogunt, aut nesciunt, aut non perpendunt, quod per Experientias, a me huic dissertationi praemissas, et per effatum Verissimum Ill. Tiss OTI, OperetUr, Vt Opium, cui fere in certa dosi queat substitui. De hoc Verius scripsit sYDEN HAM, quod sine eo, manca st et claudicet Medicina. Hoc ser-Vato in arte, etiamsi in totum absit Μο- schus , illa firmo rectoque gressu incedet feliX. Nemo putet, moschum leniorem esse, et innocentiorem Opio, adeo, ut in illius exhibitione non ita magna deliberatione, et circumsipellione opus sit, quam

in exhibitione huius. Inculcat nempe T I S-sOΤ ), eandem praecautionem poscere

146쪽

praescriptionem Moschi, quam Opii. Ut Opitim is o largioribus do sibus, nimisque repetitis Vicibus, Vsurpatum, multa mala gravia, inducere, et necare etiam potest; ita, pro dos os proportione, idem patrare potest Moschus. Vt, qui sub usu Opii mo-viuntur, a popleXia moriuntur, ira etiam nimis liberalis usus moschi lethargum et apo-plexiam ingenerare potes'. in dispositis praecipue. Forte grana 8. IO. I2. moschi ita agunt in corpus, ae agit granum Vnum

Opii. Sed ne quidem proportio rite determinari potest, ut statim videbimus. Sinenses , ' CRANT ZIo reserente, exhibent moschum, a granis lo. ad 48. . HALDE ') eos, paruulis infantibus , tres prion de Em dare pitulas mcschi usque ad septem, pisi 0 magnitudine; dissolutas, adultioribus autem

cimam partem, Vel quindecim eiusmodi pibtulas. Inde autem nondum securitas adhibitionis, ct innocentia moschi probatur. Populi orientales sumunt Opium ad drachmam dimidiam, Vnam, duas, tres pro Vna o) sid. qUOd bene notandum, a mino- ii Sect. I. ribus dosibus incipiunt, et maioribus sensim adsuestiliat. Et tamen granum VnUm Vel duo , non adsietos ducere positant in multa mala, et paulo grandiores do es, in Perb

147쪽

- In periculum Vitae, ipsamque mortem. Sine dubio etiam moschi lar oribus dosibus sensim adsiescunt Sinentes. Angli Μedici r centiores aliis in inhibendo Opio audacioreS Iunt, qUam in laudano suo porrigendo erat Gloria eorum, MagnUS SYDEN HAin, non mirum ergo, quod ita quoque se gerant in exhibendo Moscho. Illam aud clam hi propagarunt ad alias RegioneS. Profitetur Cel. Nico LAi P) Pros Ienensis, p) Recepte se, olim timidiorem in dando opto, edoctum Nud Cur A BUtem tandem fuisse , timorem hunc esse frustraneum. In tetano, et Trsimo, inquit,fectus Opis Et Moschi, a multis Im tribus M dicis speciatim boni , et incomparabiles deprehensi junt. Opus autem est, ut Opium in his morbis non paruis dosibus exhibeatur, sed satim in principio sat magnae praebendae sunt,

sylle aeger illas j frat, ad adhuc maiores prctgrediendum Si vero illas non ferat, et ab iis multa mala non indifferentia, nec adeo cito et certo eXpugnanda, sequantur, quid tum ) Nil mali in his casbus patrat optum, quod aliis in morbis offerre solet. Nullum in. ert stuporem, nullum soporem, nullum pra-Gum. essectum, qui alioquin a largo nimis inuobseruatur. Recenset postea Varios casis, prouocatque ad celebria nomina Practico

rum, CLEOPHANE, HVNTER, FARR,

HVCK , CALMER, qui otianes in Trismo,

Teiano, Opistlio tono, ingentes doses Opii

148쪽

exhibuerunt. Impudentis fere esset, his omnibus obloqui, quos tamen non facile imitarer. Interim hclio Opii in corpus humanum, siue. id sanum sit, siue aegrum, senaper est eadem. Vasbrum encephulicorum constitutio, aliis omnibus in corpore humano minus elastica , in simis , et his morbis conuulsi uis asseistis, eadem. N unctantum sciendum superest , an cerebrum cum suis vasis omnes has a magnis dosibus Opii illatas iniurias, salua sua naturali integritate, sineque damno superstite, sus bnuerit; an nulla ipsi hac medendi ratione vis illata; an aegri plenariae sanitati restituti; an mentis vireS pristinas recuperauerint, an hae imbecilles remanserint. De hoc mOmento curationiS primario, nil quoque ii q) a'. 30. bet LEVISON '), in Praxi hodierna Londinensi, in qua contra tetanum et tristatam mo-schus et Opium pro primariis remediis declarantur, a quibus unice fructus aliquis sit expe adus, si largioribus do sibus, adhibeantur. Si nimis paruae fuerint, ratione emolumenti nil certi de moscho deter-r p rJo. minari posse, notat WAYΤΤ D. Octenni Puellae , Anglorum pollicitationibus sines Tom. III. dubio motus, SwlΕΤΕΝ scrupulum

dimidium per plures dies dedit. Cl. PIDE- r) RiT ' , ratione portionis, in qua dandus Moschus, notandum esse dicit, quod, Vt Chinenses imitemur, illa paulo largior esse debeat,

149쪽

debeat, quam nostrorum consuetus mos est, ad minimum, ad scrupulum dimidium. Cel. Vos EL testatur, si per plures dies Hdedisse pro do si grana duodecim. . iHanc Vero praescribere, alii Clari Viri non ausi stant. Lucas SCHROE CK, quando peculiari capite de dosibus Μbschi agit, dosin a grano dimidio , ad II. III. X. extendi dicit. quae granorum decem sit, Vltimam esse, alios ad summum exhibere grana quinque, vel sex ; quamuis alii iterum etiam grana

decem transcendere non dubitenti CΗΕ s.

diu hactenus memoratarum, valde minurae sunt. Cel. SCHVLΤZi Vs ) Pros Halens et)Consectionem Alliermes completam,

Moschum, et Ambram, aegrotantibus

vltra drachmam dimidiam dari licere Exiit, mat, nisi in hominibus valde iam adsuetis, sanis autem paulo largiorem dosin non ossicere ait. Sane drachmae dimidiae valde parum Ambrae et Moschi inest. Alibi do istissimus Vir mentem si iam sic explicat '). a) δει ilea Γὸ Viribus Moschi valde di putatur, sunt, y ut is a internum usum damnant, ob fu*hur nimis sa- ἐporosum , sed parcum usum omnino damnare nollem, ut copiosum nemini suaserim. LOΕΚ s Exu

150쪽

Vnum, tria, Vel quatuor, extendi. 'debere,

Verum omnes illi Μedentum, qui frequentius adamato hoc remedio utuntur, imstam eius dosin, quae iuuare, quaeque ferri queat sine noxa, exacte determinare pro sus nequeunt, cum genuinus et non adulterinus Moschus rarissime , dixerim potius, ε) cap. VII. nunquam obtineatur. SCHROE CXIVS recte verum Moschum, illum tantum agnoscit, qihi ex folliculo depromitur. Sed ipsi Sinae adulterationi eius iam student, Quos

eapropter MARΤINus ), homines lucri cu-titi siuieop. pi OS, callidos, mendaces, auaros appellat.1 . Recenset T A VE RΝ I E R , quod Rustici, quaim occiderunt animal moschiserum, ex illa ve-Pὸ ἡ ., sicula: Vel folliculo, quem gerit prope pa Ddes 'rt. tes genitales, moschum finguini coagulato similem auferant, et hepar sanguinemque huius animalis inuicem contundant, et con misceant, locoque moschi ipsi indent; mentionemque simul iniicit aliorum fraudulentorum conaminum, quibus moschus adulteratur. Legitur apud SCII ROECKIVM caput IV. de Moscho ex sanguine Animalis parato. Caput V. de moscho ex eius renibus, et III. lib. II.