De limitandis laudibus, et abusu moschi, in medela morborum, dissertatio

131쪽

amouebit, nam et hic humores frigidbs len

pite postulat, non versiis illud determin ros. Recordor, dum haec sci boo optimae spei iuuenis, qui a seia studiorium intemperantia, hodie quidem non adeo frequente, primo hypochondriacus, deinde melancho licus factus est. Varia moralia et physica remedia in ustiin vocata stunt, sed incasitim namque deinde incidit in phantasiam cooruptam , mentisque debilitatem. Recurrebatur ad balneum frigidum, in quo sedentis capiti contusa glacies imponebatur, quae et in balneum iniiciebatur; eodem tempore per diem moschati pulveres ad gr. V. era n shibebantur. An haec methodus per septi.

manas adhibita rationalis audire queat, an prudenter, Omnibus corporis exterioribus constridi is, quae ad atonica Vasa encephae lica humores urgebant, moschus hos aeque ad ea urgens , et caput obnubilans porrectus fuerit, Lectores diiudicent. Minimum his artihus nil boni impetratum, sed miser

iuuenis, in dies mente et' corpore debilior, mortuus est. Fallitur autem, per antea disti, scΗRosi CKlvs β) prorsus, licet Va- g rios autores secum sentientes adducat, quando Vertigini, dum cerebrum infirmum roborat, et Vaporum, spiritus animales in motum peruersiim concitantium, d scustionem Promouet, moschum auxili Iiri

132쪽

non denegare existimat, Quomodo enim, quando fragrante suo vapore, sanis adeo caput graue , temulentum , et Uertiginosum essicit, aegris vertiginosis leuamen assiferet 8 Si plethora praesens, si sanguis copiosius caput alluens malo causam praebeat, non poterit non huic potius suppetias ferre, quam eandem remouere; sique cruditates in ventriculo id foueant, quid ad illas et minandas, et hunc roborandum, faceret

Moschus 3 Sedulierius l

Paralysi contraria fur Moschus, SCHROE-hὶ p. m. CKIVs inquit: Neruis enim dicata es m dicina, qui frigidis ossenduntur , calidis vero et secis delectantur. Si spiritus motui dicatas fametes irradiare cessent, si nerui frigido pituitofo humore ob fructi transitum ipsis denegent, aut torpidiores sui, et quasi coagulati, Moschum

resoluendo, attenuando , discutiendo, exsiccando, calefaciendo, excitando, conducere, mox elucescit. Ad varios Autores idem statuentes prouocat. Pergit deinde : Dum Dero paralysi maxima cum Caro, lethargo, et apoplexiu es a uitas, ideogite iisdem remediis omnes hi assectus curari rogant, igitur Moschi virtutem ad illos quoque se extendere, nemo dubitabit. Quod ad utrumque morbum proficere creti, L. is notat V A L E N T I N I ' . Z si L F Evi

Re Rus , aquae apoplecticae ossicinalis Am

133쪽

tor , cui moschum adiecit, elogium illi amuit, quod roborando cerebrum et Uniuerissum neruossim genus, ad arcendam apo-plexiam sit praestantissima. Solus autem SCH rLΤZIVS ab V1 i in eiusmodi cassii nPrassicum circumspectum deterrere, et rere poterat, qui de Ballamo apoplectico . Moscho praegnante, apoplecticorum naribus, vertici, temporibus illini solito, scribit: quod quidem , an realem jructum aliquem et quantum asserat, ex indole morbi huius , qui expansiua iusta non bene fert , aliis diiudicandi in relinquo. Olim iam sapienter de aquis apoplecticis, quae fere semper Moschum

con tinent, scriptit Noster s E N Ν E R T V S: In MER Opimia, a sanguine ortum habente, vel etiam prorit, L tibi sanguini permisti humores abundant, satis tuto adhibentur aqviae hae, cum humores sine. fundendo, et caput replendo morbum aligeant.

Facile, iusta idea Ap pleXiae, quae oppletione, et eXtensione Vasorum cerebrinorum,

a coaceruato singuine plethorico, phlogistico, atrabitario, serosis, pituitoi, absolvitur, ante ocul OS habita, et moschi vi, sanguinem in motum concitandi, eumque expandendi, Vel obiter considerata, viqi- cuiuis clarum euadere debet, illum non saltem nullum fructum adferre poste, sed certissimam noxam inducere debere. Multo lenius, si auiusque sane nares seriunt, imo vero gratistimo suo odore fere omnibus pla-I cent

134쪽

cent Violae, cum moschi fragrantia plurimis aduersa sit, et tamen Optima quaedam, antea sanissima Virgo, ilis illarum es uuiis, morte si ibita apoplestica et suffocativa fuit

extinct a. Tragicus hic euentus vel selus docere aptus est, suaveolentia nequaquam conuenire morbis capitis, eorundemque grauissimo, apopleXiae iam praesenti. Omnem curationis cardinem unice vertinorunt intelligentes, in deplendo cerebro, . ' vasisque cerebrinis a grauante principia nervorum sarcina congesti sanguinis, liberandis. Qtus sana ratione Viens non erit con-Victus , remedium, quod aggesto sanguine haec vasa diducit, et opplet, quae in hoc

statu neruos comprimunt, et gratiant, eorumque functiqnes ita impediunt, et stis pendunt, potius esse apoplζXiferum , quam apopleXifugum, Vt his terminiS Vtar, quos. cantharidibus imponit ΤISSo TVS. Attamen Paralysi sanandae destinatur Μoschus et, quod iam in antecedentibus

na de Mo, b. liparalyticam ipsi tribuit Potui ita ni f

mis in hypochondriacis, et hystericis, ergo miram habet caciam in hystema nervosi vi, hinc dum in paralysi indigemus fremoribus concutientibus, quos Hippocrates et Aretastis adeo com mendant, mychus certe princeps es. Pacest mi

135쪽

systema neruosum concutere, verum simus circulationem accelerare. Hinc inquiren-dUm, an, quo JSque, et quando aucta ci culatio paralJ ticis conferat. . Qui febrem, sine restrictione, Omnem paralysin curare credunt, Omnino et circulationis auditae respectu conferre moschum paralyticis statuere debent, Harctine si inter sanguineam, et serosam, calidum, et frigidam', non distins uant. si vero hanc differentiam realem, et bene fundatam, in trai fatu imeo det u Iahitari et noxio II cantium '), atque demonstraui euidenter, febrem Vesicantibus pos ore. excitatam non saltem in paralysi sanguinea non conferre , Ied potius valde obesse. Idem etium iam de Μoscho , circulum accelerante, et sanguinem rarefaciente dicendum, qui, praecipue praegressa Apoplexia sanguinea, in hac specie paralyseos nocet

certissime sahguinem in circulum abeuntem eo pellendo , Ubi, quod a coaceruato in encephalo finguine secesi D, serum stagnat, atque pro disserente plaga, qtiam O cupat, hemiplegiam, Vel aliam magis particularem parat, lin in ignit. . Scio. Viro mediae aratis, ple horico , lautae diaetae

adsueto , stiperatu a 'o plexia hemiplectica, per plures dies , singulis , quatuor datos esse pulueres sulphuris a timonii aurati te tiae praecip. duo , et mo ichi tria grana ha-Ι a bentes,

136쪽

Habentes, sed nil boni ab iis impetratum obseruaui, somnus impediebatur, caput graue et dolens reddebatur. Aliis tandem variis praesidiis, sanitas utcunque obtenta. Forte in paralysi, vere pituitosii et serosa conferret melius. Sed dum in catalo o anti-

paralyticorum, a BOERHAAVI o suppedita. o apb. io I to '), ad virosa peruenit van SWIEΤΕN P), praeseri, quia, Vtaph. Zibethum, tantam gratiis odoris vim dis fundit , ut hypochondriacis et hystericis saepe magnam molestiam faciat, adeoque, si non aegris, saepe saltem adstantibus

noceat.

Morbi '- Venio ad Morbos Peditoris. De viribus ctora p ctoralibus, et pneumonicis SCHROECTIVS a) peculiare conscripsit caput' , adeoque has XXVII negligere non debui. Consideremus primo Ashma pituit uni. De hoc laudatus A utor, qui multa remedia antius limatica, quae b) p. 1;t. Mosthus ingreditur, recenset ), Ashma, in-c p. 13a. quit S , cum Here ab humore crasso, et visci- , bronchia pulmonum Obtruente, oriatur, Moschus vi, sute sua attenuante eundem resolisi et ad faciliorem eiectionem disponit. Quin et, ea hue 1 's t ΠΠilim humorum ferosorum copia non Port. III. c. a minus yliaudoque inducitat; illam quoque calida ρ Γδ SU potentia diminuere va L SENNERΤvsq)suisdi

137쪽

1ilis, contra asthi tali humorale, propositis remediis, ex Fl. siilph. , benZOeS, GUmm. amon. croco, moschum quoque adiecit. Crediderim, omnia eXpectorantia, sine exceptione, oxymel simplex et squilliticum, etc. qilia magna, et Proportionata visciditatibus, in aspera arteria, bronchiis et earum cellulis stabulantibus, dosi, largiter eXhiberi possunt, cum in determinandis mo- schi praebiis cautio requiratur, longe esse praelarenda, neque enim Vlla ratione illis, quoad operationem, praeferri meretur. Petrus Po ΤΕ itrvs de asthmate dioit: e in s. In quibusdam tanta est mali ferocia, ut a lati Liu

dano incipere cogamur. Pro laudano accipe , .pitulam ex croci gr. III, opii thebcuc. gr.ec moschi gr. I. cap at eam loco coenae. Sine

dubio loquitur de asthmate spasmodico AOFFM ANNUS in adiectis notis, eapropter ait: Visando othma est spasmodicum, ut hysteriet in , et hypochondriacum anodyna ctim an-6 pasmodicis mixta , praesentis ima sunt. 2Onus Poteritis certe non intelleXit habitum et affinitatem Opii et Moschi, inter se. Larga satis, et sane nimis larga dosis opii, non indigebat, ut parca, respectu eius, do- sis moschi adiiceretur. Periculum sese cum do fecisse, in asithmate spasmodico, et rusti conuulsiua, recen scet wΠYΤΤ ), sed s) p. οἷο.doses nimis valeas fuisse memorat, qUam Ut certi quippiam, de eius fluctu in his ca-

ι 3 sibus,

138쪽

sibus, determinari p0sset. Certe, ut in aliis

morbis, ita et in euratione conuulsiui asthmatis, Variae et ditiersae catulae respiciendae sunt, earumque ablationi studendum. Notatu dignatim est, dum illas in sinuentibus

tradit, et iis medendi conuenientem metho-gὶ dum pxponit laudatus A utor ipsum Vltro asserere: Verum a thma spasmodicum, nulla existente in pulmonibus obstructione, neque iis pituita viicida oppletis, optime VSe, et opto curari. Sane , Si, si necessaria fuerit, in totum repugnat et contrariatur Moschus, plethoram, quam illa minuit, rarefactione sanguinis , denuo ingenerans. Denara vero illa, si opto locus, facile poterit abesse most ius. In rota deasthmaris spasmodici therapia, quam trAdi licet passim castorei, asae foetidae, spiritus aetherei, mentionem iniiciat, de moscho nil habet, infallibili, opinor, testimonio, quod ipsum, pro sanatione Aegrorum asthmaticorum, non simpliciter necessarium habuerita

Adiiciam adhuc paucula de tussi, e demque commissua praecipue, nam si nido- Tum vitia tusiim proritantia ViX auferre V let Moschus. Non bene intellio o cur h) Magnus CRATO ') compositioni sui Oxymellis moschum addiderit. In tussi convulsiva infantum Iulapium molchatumi commendat FVLLER . In eiusmodi tussi

139쪽

1pas modica usum Moschi ingentem esse, et infantibus eum ad grana 4. 6. 8. eYhiberi, dicit pios RiΥ ). Illustris ossi 'Ns , nondum se occasionem habuisse dicit, hoc rem

dium adhibendi, cum Vero in aluS morbIS

cognatis bonum effectum Viderit, sine perbculo , probabilius eum emolumento, id posse praescribi, dicit. Interim methodum deinde tradit, multiplici experientia et sum

vo sΕs i), de GoRΤER ), aliorumque testimoniis comprobatam, quae blandioribus' n) obf. dio emeticis, purgantibus et cortice peruulano pinabsoluitur, cum fomes pituita, acrimonia insecta, in ventricusto lateat, et mala digestione diab. semper innovetur. Ipse WH YΤΤ β), corticem P

mature VsUrp9tum, Optimum remedium esse affirmat, in conuulsiva tussi. Certe, omnium riana.

praestantissimorum horum Medicorum Valens et rationalis methodus, Omnem Mo-0 schi adhibitionem in totum excludit. 6 p. II. Vix credidissem ad Phthisin adeo Moschi usum extendi posse. Non dubitat interea SCHROLCKa VS ), quod is aliquando et t) Gp in hoc morbo conducere queat, cum Galenus XX I P. G. ad exsiccanda pulmonis Vlcera Hedychroum, spicata et foliata unguenta, assidue naribus admota, laudauerit, Langiusque et Mi Asius odoramenta fragrantia, vaporationeS,

et sumtus, in Phthisi deplorata, quoniam Ι Partem,

140쪽

pariem age,stam immediate attingunt, ad ulcus depurandum, et eXsiccandum, commendarierint. Potuisset his Autoribus

S C H R o p C X I V S etiam inter alios addere v) mThoa BENNETVM est mationeS et vaporaarro Tabido- tioneS commendantem, qui tamen in sor-

musis stiis moschum non habet. Suffciunt prorsiis his scopis, Olibanum, Succinum, Massiche et paucae aliae Gummi Resinae.

p. i J. Ipse SCURO EC XIVS alio loco moschum

excludit, quando expressis verbis dicit: insuatιiter odoratae hius imo tulae ab igne comburuntur , et foetent, quod et notauit sc vLT ZIvs Υ .

Praxis Me- credo, Vt plures addico Moscholinc morbos , quibus Moschum destinant sit' , pq eius Patroni, contem Dier. Satis eX his,

quos hactenus accuratiori considerationi subieci, innotuit, illum inconsiderate exhibitum, saepe Vere noxium esse, saepe alia remedia, illius usui, merito esse Praeferenda. Atque hoc ipsum non minus clarasitamum euaderet, si, quod superfluum habeo, adhuc alius aegritudines, quae stuperesse Videri poterant, sigillatim ediisererem. Antequam autem finiam, ut quale demum , in artis exercitiis, adeo depraedicato moscho pretium statuendum sit, plenius elucescat, Pono ante omnia, per ea, quae in stiperioribuS