장음표시 사용
451쪽
suprema, ac infima parte , spongite simile, &habet os in seipso carunculus ii miles multas humidas, R si quis ipsas digitis conterat ; unguis utique ex ipsis prodierit. Sunt etiam in
Oile Venulae tenuiores , ac cavioreS, sanguine
plenae. Quod igitur ad duritiem , & mollitiem, & cavitatem attinet, sic habet. Quod vero ad crallitudinem ac tenuitatem , hoc modo Universi capitis os tenui itimum eis ac debitillimum, quod eis circa sinciput ; & carnem paucillimam , ac tenui limam hac parte os in seipso habet, & cerebrum hac capitis parte plurimum subest. Et quia hίec ita se habent, ue& vulnera, & tela aequalia sitit magnitudine ,& minora, & 11 militer vulneratus quis sit, Seminus; os hac capitis parte & magis contunditur, & rumpitur, & magis intro contutu in cedit , & lethaliora , ac ad curandum, & effugiendam mortem dilficiliora sunt vulnera hac parte , quam alibi in capite. Et ut sint aequalia vulnera, & similiter vulneratus quis sit, es minus ; homo ubi etiam alias ex vulnere moriturus est, breviore tempore moritur; qui hac parte capitis vulnus habet, quam qui alia. Cerebrum enim & citi time & maxime juxta sinciput sentit mala; quie in carne, & in Olle fiunt. . Subtentui limo enim osse, ac modica carne cerebrumeti hac parte; & plurimum cerebrum sub sinciapite jacet. Caeterum ex reliquis ossibus id , quod circa tem ora est debiliisimum est. Commissura enim est in- ferme nivixillae ad calvaria, & motus in temporibus sursu in , ac deorsum , vel ut articuli; & auditus prope ipsum cit; & vena per tempora extenta est cava; ac fortiS. Omni vero capitis ollei obustius eis os verticis; & quod est retro au- Princip. Art. Med. TOm. I. E e
452쪽
HIPPOCRATIS LIBERYes , robusti US est, quam totum quod in anteriore parte est ; & carnem ampliorem ac profundiorem
in seipso hoc os habet. Et sane his ita se habentihus , si quis & vulneribus, ct telis, Omnibus aequalibus , ac similibus , & majoribus, ac mino-xibus , similiter sit vulneratus, & magis; hac
capitis parte os minUS rumpitur, & contundi tur , & si homo alias moriturus est eX Vulnere , si in posteriore capitis parte vulnus habet, diutiore durans tempore morietur. In longiore enim tempore os simpuratur, & deorsum ad cerebrum transpUratur, propter ossis crassitudi-anem ; & paucius etiam cerebrum hac parte su-hest; & plures mortem effugiunt plerumque ex his, qui posteriore capitis parte vulnerati sunt, quam qUi anterlol e. Sed & in hyeme diutiore tempore vivit ho mo quam in aestate, quisquis etiam alias moriturus est eX Vulnere, quacumqUe CapitiS parte vulnus habeat. At Vero sedes telorum acUtorum ac leviorum, ipta in seipsis fientes in osse , R cum fissura , & contusone, ac introcessione :funt autem hae similiter & in anteriore & in posteriore capitis parte P ex his mors non contingit secundum justitiam, etiam si contingat. Sutura vero in ulcere si compareat, osse denudato, quacumque capitis parte ulcere fiente, debilis sinus seger est ad resistendum vulneri ac telo, si in ipsam suturam telum incubuerit; nmaxime omnium, si telum in sincipite, juxta debilis limam capitis partem incussum fuerit, Afuturae circa ulcus, si ita contingat, fuerint,& telum ipsas suturas contigerit. Vulnerat Ur porro os in capite tot modis. Singulorum autem modorum plures species stactu.
453쪽
Dp tkPIV Is VULNERIBUS. ψHr ae in vulnere fiunt. Os Vulneratum rumpitur , ct osti filii iram continenti ac ambienti nece iucli contusionein accedere , si ruptum fuerit Nam telum quod os rumpit , idem hoc etiam Us alat magis , aut na1ntas contundit, id ipsum videlicet os, in quo fisuram rumpit. Atque
Species autem fissiirarum omnigenae sunt. Nam & tenuiores, & valde tenues con spicii Usunt. Qubedam vero neque statim poli vulne Tationem , neque in diebus , in quibus dolorum utilitas mors homini contingere pote t. Rursus
autem aliquae fissis me eradiores , ac ampliores fiunt , quIedam Vero etiam valde amplae. Et aliae quidem in longiorem modum rumpuntur , alibe vero in breviorem , & alii e rectiores sunt, aliae etiam valde rectae , aliae Vero curvioreS , ct curvae, ac profundiores , aliae autem ad uinternam partem , & per totum OS. Poterit auiatem & os in sua ipsius natura contundi, ita ut nulla fissura ad contusionem Olli accedat. Atque hic secundus modus es
Species autem colat ilionis plures sunt. Nana ct magis , & minus contunditur , & altius Iaper totum Os , L minuS in altum ac per totum os, & in ampliorem & minorem tum longit uia dinem, tum latitudinem. Verum harum spe cierum, nullam oculis intuenti cognoscere da
tur, qualisnam specie existat, & quanta magnitudine. Neque enim etiamsi sint contusa ,& malum factum sit, an contusa sint, oculis videre conspicuum fit statim post Vulneratio nem ; quemadmodum neque aliqvse fissurae vita deri possunt, quae rupto osse procul ut sint.
Intro etiam cedit os CX natura sua ; una cum
454쪽
436 HIPPOCRAT 15 L 1 AER quod intro cedit , abrurnpiturque ac frangitaui . intro cedit ab alio osse, quod in sua ipsius natura manet: & sic fine fissi ira adest introcessiotii. Atque hic tertius modus est. Intro autem cedit oS per multas species. . Nanige major ossis pars, & minor intro cedit; bc magis ac profundius deorsum, S minus ac ma
gis in superficie. Quin i sede teli in . Oile
contingente , fissura utique ad sedena accesserit,& ad fissurami etiam contusionem magis aut munus accedere necesse est , si quidem & fissura BCCedat ea parte, qua & aedes facta est ; Afissura fit in osse continente & sedem , & contusionem. Atque hic quartus modus est, in quo sedes teli fit in osse. Sedes autem VocatUr, quum manente osse in sila ipsius natura, telum , quod an os incubuit , manifestum secerit ubi
incubuit. Verum in singulis modis plures species fiunt. Et de contussione quidem , ac fissura, si ambo haec ad sedem accedunt, & si comtuso sola fiat , jam dictum est, quod multae species & contusionis, cu fissurae fiunt. Haec autem sedes ipsa in seipsa longior , Ichrevior , fit, & curvior , ac rectior , & orbiculatior: & muli se aliae species talis modi sunt , prout etiam figura teli fuerit, & eaedem etiam
profundiores deorsum, & magis & minus, &angustiores , & ampliores, & Valde amplae , ridi flectione intercisa fuerit. QManta autem dii sectio in longitudinem, ac latitudinem fui, in osse sedes est, si alia ossa dissectionem ambientia
in sua ipsorum natura manserint, & non Una cum disiectione intro cesserint eX sua natura.
Nam si ita contingat, intro cessio fuerit, & non amplius ossis sedes. Si Vero alia capitis parte Vulneratur, & ulcus habet homo, & os carnu
455쪽
denudatum est, quintus hic modus est: δc hanc calamitatem, ubi facta est, nulla re juvare queas. Nam sit passiis est hoc malum, non est quod ex ipso exquirere polIis, an pati his iit hoc malum , neque qua capitis parte 2 ex his tracturae modis ad perforationem devenit , tum si contulio ad visum inconspicua est , tum sit aliquo modo manifesta. fuerit, k fissura si inconspicua visui fuerit , R ad visum manifesta. Se d& sit sede teli in osse fiente , fissura ac contuito ad sedem accedat, & 11 contusio sola accedat ad sedem , absque fissurra; haec quoque ad perforationem devenit. At Vero os , quod ex sua natura intro cellit, parum perforatione opus habet: &quae muXime introcessierunt, L maxime fracta sunt , ea perforatione minime opus habent. Neque sedes ipsa in seipsa fens, absque filura ac COΠ-t UlJone, perforatione indiget. Neque dissectio ipsa , ii magna, ac ampla fuerit. Dissectio enim & sudes idem sunt.
Caeterum primum spectare oportet in Vilhae-T8to, qua capitis parte, & num in debilioribu vulnus habeat: & capillos considerare circa ulcus, an dissecti sint a telo, R an intus sint in vulnere ; quod si est, periculum est os camen udum esse. Itaque dicere oportet, OS aliquam laesionem a telo ha bere. Atque haec longe prius considerasse , ac dixisse oportet, anteaquam hominem contingas. Ubi vero jam contigeris,
clare nosse conari, an nudum carne o R. sit, aut
non , & si quidem oculis conspicuum fuerit os. nudum, bene habet ; sin minus, specillo considerato , & si quidem inveneris os carne nil dum elle, A non sanuna a Vulnere, eJUS QUO l
456쪽
ή39 Hie PoeRATIS LIBERtet , inspiciendo & quantum sit, malum , R.
quo opere opuS haheat. Oportet etiam vul Dematum interrogare ut pas his sit, & quo modo. Si vero non conspicuum fuerit os , multo adhuc magis interrogationem facere Oportet, An
habest quid mali, aut non habeat: n si nudum es hs, ut fictum sit, & juxta quem modum. iam contus iones & fili uras in otie non app3xentes & tamen pr sentos , ex Vulnerati responsione cognoscere primum conari Oportet,
an tale quid patium sit os , aut non passura , deinde ratione & opere exquirere, citra speci liadmotionem. Specilli enim admotio non indicat, an tale quid mali os pastum sit, & an haheat quid in seipso, aut non passum sit. Sodsedem teli indicat specilliana, & an intro cessie
rit os ex natura sua , & an vehementer fractuni sit os: quae etiam oculis conspicua videnti cognoscere datur. Rumpitur auxem os olis curis
filii ris& manifestis; & contunditur obscuris contusionibus, & intro ex sua natura maXime cedit quum alter ab altero sauciatur, de . industria sauciare volens, aut quum e X ditio Feloco fit jactus, aut plagae ictus, uter tandem fuerit, magis quam ex plano loca ; A si contineat manu telum, sive jaeiat, sive percutiati& si fortior debiliorem vulnerdi. Ex his vero qui cadentes Vulnerantur ad OS, aut in ipsum os, is qui ex alti is mo loco cadit, & in duxissimum , ac obtusistanum ; hu
periculum est, ut os & rumpatur , & contundatur, R in tuo cedat ex sua natura. Ei Vero. , qui ex plano magis loco indit, Sc in molliorem, QS minus haec patitur , aut etiam non patitur-Quaecumque vero illabentia in caput tela,
ad os vulaerant , ex his id quod ex altillim
457쪽
DE CAPITIS VULNERIBUS. 439 Iodo illapsum est& minime ex plano, & quod duri itimum ac obtusiissmum, R gravillimum ac minime leve est, A quod minime acutum agmolle ; hoc y ruperit Os & contuderit. Et maxime sane periculum est, ut os haec patiatur, quum & haec fiant, & e directo adversus telum sauciari contingat, si Vc eae manu perCU i.
tiatur , sive jactum suscipiat, i ve quid ipii incidat, sive ipse collapsus saucietur ita ut quomodocumque sauciatus , Osie ad Versu ς telum occurrat. Quae Vero tela ex Obliquo os sauciant, minus & os rumpunt, & intro ad caput conrutundunt, etiam si carne fuerit os denudatum. Nam quzedam vulnera ita insticia, neque denudant os carne. Profecto ex telis maxime os rumpunt & manifestis, & obscuris fissuris, &contundunt, & ex natura sua os intro cedere faciunt, quae sunt rotunda, & orbiculata, RUndiquaque plana, & obtusa, & gravia, & dura , A carnem haec contundunt, & maturam faciunt, ac concidunt; & ulcera fiunt a talibus telis in obliquum, sed & in circulum: subcava & suppurata magis fiunt, ac humida sunt, y diutiore tempore purgantur. Necesse est enim carnes contusias, ac concisisS pUS fieri, ac consumi. At tela oblonga, multum tenuia, & acu tu, & levia carnem magis didecant quam contundunt, & os eodem modo. Et sedem quidem inducit id ipsum, quod etiam dissecavit. Diisectio enim & sedes idem sunt. Verum noli
alde eos contundunt tulia tela, neque rumpunt, neque ex natura sua intro cedere faciunt. Caeterum oportet supra Conspectum tuum .
quicquid tandem apparuerit in olle, etiam de omnibus his interrogationem facere. Nam ma
458쪽
ratus soporem altiorem inciderit, & caligo Ο Δ fuerit. & vertigo, & si ceciderit Quum autem o carne denudatum a telo fuerit, y circa ipsas suturas ulcus fieri contigerit , difficile est sedem teli deprehendere, quae in alio osse manifesta est , an ini t in osse, gut non in sit, L an se des facta si in ipsis suturis. Occultat enim ipsa sutura, asperior exsistens reliquo osse, Si nota satis clarum est ubi in lipso sutura est, & ubi ossis sedes, si non valde magna s edes fiat. Accedit etiam ruptio ad sedem, plerumque R ipsa in suturis fens, & fit etiam haec ruptici rupto osse deprehensii difficilior , eo quod circa ipsam sutui am ruptio fit, si rumpitur, Ut plurimum. Proclive enim est hac parte Os rumpi,
ac distisivi propter ossis hac parte debilitatem ,
as raritatem , & propterea quod parata sit sutu-Ta Ut rumpatur, ac diliolvatur. Nam reliqua ulla suturam ambientia, ruptionis eXortia manerupossunt, eo quod robustiora sinat , quam futura. Verum rhiptio circa suturalia fiens , etiam diffolutio suturae est , R non facile est deprehendere ineque si a teli se de fiat in sutura, ubi rupta fuerit, ac dissoluta. Verum disi citius est deprehendere fissuram ex
contutione. Fallunt enim & mentem. & vis una medici hoe suturae, fissurae speciem referen tes , & reliquo Oile asperiores existentes, nisi
vehementer dissectae fuerint, ac dii bl uitae. Dis sectio autem & sedes idem sunt. Proinde si cir-ςa suturas vulnus factum fuerit, k ad os telum
inculi uerit , animadversionem habere oportet ,
ac inVenire, quod os pastum sit. Nam ab aequalibus. magnitudine telis, & similibus, ac multo minoribus, tu similiter, R multo minus VulneratUS , longe magis malum accipit, qui ii
459쪽
DE CAPITIS VULNERIBUS. 4 ηosse in suturas telum recepit, quam qui non in suturas id recepit. Et pleraque horum perforare oportet. Verum ipsas suturas perforare non oportet, sed secedendo in propinquo olso pars orationem facere, si perforeS. Porro de curatione Vulnerum in capite quo modo deprehendere oportet arsectiones in capite fientes non manifestas, ita milii videtur.
Ulcus in capite nullo humore humectare Conri enit, ac ne Vino quidem, neque cataplasmate integere, neque lineamento curationem facere. Neque Vero comprimere oportet ulcus in capite , ii non in fronte tuerit, aut in loco pilis Nudato, aut circa supercilium & oculum. Hiocnim fientia ulcera, cataplasmatis , ac deligatione magis opus habent, quam in aliis capitis
partibus. Continet, ac ambit reliquum caput totam frontem, partes autem ulcus ambienteS, in quacumque tandem parte ulcera fuerint, inflammantur , ac intumescunt, propter sanguinis influxionem. Oportet autem neque ea qUM in fronte sunt ulcera, pes Omne tempus Cataplasmatis integere, ac deligare, sed postquam
inflammatio sedata est, Sc tumor sed ut US , d CR- taplasmatis , ac deligatione cessare. At in reliquo capite UlcUS neque lineamentis, nequo Cat plasmatis, neque deligatione curare oportet, si non & sectione opus habeat. Secare autem oportet , Ulceribus bi capite, ac fronte fientibus, qua parte OS Carne nudum fuerit, y laesionem aliquam ex telo habere Vi sum fuerit. Ulcera Vero, quae non habent sui
ficientem magnitudinem longitudinis, ac latitudinis, ad ollis inspectionem, an quid nuali passum sit a telo, Se quale id pallum sit, , quan- um caro contusa est, & quantam os laesionem
460쪽
habet, ' rursus an illaesum sit os a telo , Sc nihil mali passiim sit, y ad curationem qu litiam Opus habet ulcus, & caro, ' ossis affectio; talia sane ulcera sectione opus habent. Si
Vero etiam os quidem carne fuerit denudatum, subcava vero fuerint ulcera in obliquum , CaVitatem quamplurimum resecare oportet, Ubi non facile est medicamento quocumque pervenire. Sed& orbiculatiora ulcera, ac plurimum subCaVa, etiam ipsa resecare oportet, circulo divisim inciso secundum longitudinem pro hominis nati Ta ut ipngius fiat ulcus. At vero in capitis sectione reliquae quidem capitis partes securitatem habent, dum secantur. Verum tempora , & adhuc supra tempora, Venam, quae per tempora fertUr, secare non oportet. Convulsio enim corripit sectum. Et si quidem sinistra tempora secta fuerint, deXt Ta convulso corripit. Si vero dextra secta fuerint, sinistra convulsio apprehendit. Quum igitur ulcus in capite secas, ossium gratia chriae denudatorum scire cupiens, an habeat os quid mali a telo, aut non habeat, secare oportet Vul-MUS tanta magnitudine, quanta sursum opus habere visum fuerit. Secantem Vero CArnem Ab osse diducere oportet, qu9e ad membranam, A ad os existit. Deinde lineamentum per totum ilicus adhibere oportet, quod UlCUS QUA an plissimum in posterum diem faciat, cum mini mo dolore. Ubi vero lineamentum adhibuisti, c taplasmate utere, quanto tempore etiam lineamen to , ita ut magam ex tenui polenta in aceto subigas, Rut coquas, & quammaxime Viscosam facias. Postridie vero ubi lineamentum eX emeriS , inspecto ossie quod passiim est , si non conspicua tibi sit vulneratio , qualisnam sit in Ose neque eugnoscas , an os aliquid mali in se habeat, aut