장음표시 사용
21쪽
DE SUDORIFERIS . Descere, imo aqueis humectantibus calorem p. n. inde
ob orientem, temperare niti debet. Quo in casu emu siones sudori egregiae sunt, pulveres item fixiores, v. c. puis pannonicu ruber, Sabaudicus, lapis beZoar,
nicorum fossiles sigillata di hisce simailia. s. XXVI. Uti sudorifera in genere loquendo febrium quarumvis fere sunt panacaea , ita in intermittentibus summe sunt proficua Praecipue vero hic magis fixiora vel media conveniunt, ne per improvidum volatilium usum(rarefacta nimis massaiangvinea , contInua degenerent. Sic quartana, Medicorum scandalum alias dicta,ipla hisice obedit Seligenda tamen talia, quae hUmorum lento- remo visciditatem corrigeres fundere valent uti sunt cinnabari na,mercurialia flores i, tam simplices,quam gales, salia fixa alcalia arcan duplic Myns Neque etiam omittenda, quae viscerum obstructione , ab humorum crassitie productas, reserare valent, Unaq; tinctinam peregrinamimpressam,eradicare. Qia referenda sunt radices cherbae amarae,v.c. gentianae,seseli massiliensis vel libano-
turnus satis in pertinaci hoc morbo requiritur.
Tertianaei quotidianae absorbentibus iraecipi, tantibus facile obediunt, si rite tractantur, nec ab aegroto error committitur. Sis febres ephemerae Tynochus
silinolex, cipe absque ope medIcamentorUm, amat ara, Vasponte solutionem per sudoris eHUXUm moliente,termInari solent. Et si singulos febrium intermittentium paroxysmos, quomodo desimant, observaverimus, videbimus illos sudores, per totum corpUS supervenientes, cessareo: manifesto indicio , viam hanc , a natura monstratam , convenientissimam esse pro eorum depulsione Pariter
22쪽
io DISSERTATIO MEDIO AUGURAIIT curatis jam per aliquot hebdomadas liis c febribus , si
transi iratio non libere processerit, aegri recidivam facillime incurrunt. Id quod in seigidas humida coeli constitutione si corpus frigori exponitur, toto die contingit, febres autumnales atque hyemales plerumque diuturna: magis praevernalibus inaestivis esse solent imo febres, quibus transpiratio prohibita occanonem praebuit, vix alia ratione, quam per sudorifera curari possunt. s. XXIlX. Febres symptomatice, principaliter sudorifera e
poscunt. Hinc si quis ab hoste,aut herniotomo,calculumque extrahente graviter vulneratus, febricitat, ut varia symptomata, dolores sc vigiliae, convulsiones c. vitae periculum minitantes,praecaveantur, opus est, Ut corpus
continuo sit perspirabile. Id quod partim per beEoardica medii generis, partim per fixiora, acidum abiurbentia,
decoeta item travmatica , ,e alcalicis parata Optime expeditur. Quapropter Arnoldus de Villanova, doctr. . e. I .aph r. recte assirmat vulneratis, quibus intra corpus sanguis recenter coagulatur, potionem resolutivam, bd rem propocantem, cito conferre. Quyd etiam in casti ab alto,&multo magis in puerperis locum habet: quae estato celeberrimi Waldschmidii, eadem ratione sunt tractandae, ac vehementer vulneratae febresque earcimo alii morbi,ex transpirationis prohibitione orti,optime sudoriferis curam tUr praecaventUro; Ulcera graviora,vel in partibus nobilioribus haerentia febrem nonnunquam, tanqua individuum comitem,secum trahunt cui,cum abacido,in parte allae aliperente taputridis humoribus , massae sangmne inde CommUnicatis, oriatur, per absorbentia, diaphoretica,
putredini resistentia commodissime prospicitur. S. LXXIX. Febres, quae inflammationes insigniores insequi lent, praeter alia praesidia revellentia, discutientia c. etiam
23쪽
iam sudorifera requirunt i ibique, ad stagnationem sanguinis expediendam, grumescentiam resolvendam , cibilum ligans enervandum&excutiendum, beEoardica volatilia abinitio conveniunt; quorum usum tamen fixiora
insequi debent. Sicuti hoc in pleuritide praecipue obse
vandum esse, multi ex recentioribus monent. Erysipelas unice a ludoriferis auxilium desiderat. Et quamvis ab initio instar febris ardentis assiigat, quam primum tamen materia peccans foras vertitur, kaegroti iudorem procurant, symptomata gravia sensim remittere latent; quo in affectu, praeter alia sudorifera,sambucina praecipue laudari solanC, fil
factae evacuationes, praemissis praemittendis, sunt optimae. Serum enim, seu lympha vitiosa, catarinorum est materia ; quae simulac cum sanguine per arterias ad partes molles affertur, ex impedito refluxu stagnat, varios a sectus, plus minus dolentes infert si vero ex glandulis in certa loca effunditur, tunc defluxiones catarrhales constituit. Praecipue vero caput, partesque in illo comstitutae propterea catarrhis sunt obnoxiae, quod glandulis seri secretoriis, excretoriis copiosissimis scatentes unde lympha in hisce partibus vel nimis abundanter exclusa, vel vitiose simul praeparata catarinos constituit. His a cedit, quod hae partes injuriis, laesionibus aeris exteranis valde sint expositae unde clausis poris id, quod insensibiliter alias exhalare debebat, consistit, inindympham acrem spissatur. I in si inde cerebro,saucibus,amerae arteriae,naribusq; consequenter etiam pectori ac pulm nibus molestiae creantur,sidorifera conducunt, quaeri rum minuunt, corrigunt de partes simul roborant , si desque abstergunt. Talia fiant decocta ignorum, prae
24쪽
Ripharmacum audit paratae sientia item ignorum Malia iuniperina, sambucina, succinata, absorbentiai praeciapitantia, aromatica de balsamica quibus, pyore nata, opi ata etiam non incommode adduntur cum optima fluxionum remedia existant.
s. XXXI. si in doloribus capitis cerebrum multis aqueis excrementis abundat, ut PlateruS,pra c. lib. a de dolore capit e. s. loquitur, sudorifera ab intimis locis ea evocant, maSennerto prax lib. I. pari. I. c. H. certissimum prophylacticum&curativum remedi Um doloris, aliorumque capitis morborum, a seros humore ortum habentium , nominantur, in ophthalmiae gravedine, mulae Mamygdalosum tumoribus,doloreq; dentium multiplicis sunt usius. Schenckius, lib. I. observ. pis vertiginem dissicilem frequenter recurrentem , decocto corticis xligni quiaci, additis cephalicis iervinis curatam, ex Cardano refert. Ita epilepticos se curasse testatur Leonhardus Jacchinus,
in nonum Rhasiis , allegante Sennerto, b. I. prax.p. a. c. I.
tibi simul de usi sudoriferorum in epilepsia agitur Pariter mole. HoeferUS, Hercul medic lib. r. p. to in epilepsit usum lio ni ex Horstio commendat,o Augui Thonnerus, lib. I. obsere p. m. pa in epil sita colicae succedente svasit de-
eo iam igni sancti Tars parillam unde erumpentibus sudotibus valde foetidis, de adstantibus abominandis, continuato per mensem usu convaluit. De usu vero decocti signorum in hoc morbo prolixe agit ScholZius, confit. toro, ubi simul circumstantias, in usu ebus hic obsera
In paralysi sudoriferorum usiam suspectum reddit
Ludovicus Septatius, lib. VI ip .p. Vc quod hac ratione per sudores parte tenuiore eXsoluta, crassior magis callescat aerassior reddatur inde magis obstruato diffici-
25쪽
m SUDOR ERIT. . 23lior reddatur ad motum di evacuationem, inque suae sententi: confirmationem Hippocratis , in coac praenot testia
monium allegat, qui morbum hunc urinis, repente mutitis S abunde prorumpentibus exsolvi, a sudoribus autem confertim manantihus in deterius ruere inquit. Sed cum urinae, sudoris eadem sit materia , monitum Septa-lii ita accipere possumus , ut vitemus diaphoretica, quae tantum tenue serum excludunt, rem magis crassioribbus, vel ne solo externo calore paralyticos ad sudandum cogamus; sed talia adhibeamus , quae simul vim possident incidendi, attenuandi viscidum alutinosum fumdendi, soro nervorum reserandi non neglectista phalicis, aromaticis in roborantibus. Atque hac caUtela adhibita tantum abest, ut obsint sudorifera, ut potius summe sint proficua: non tantum interne, sed etiam externe, in balneo scit ex convenientibus parato et quo in casu etiam thermae quaedam laudantur. Quapropter, si recte usurpantur, Crato apud ScholZium Io sudores unum vel maximum aegineta teste in paralysi, medium merito vocat. s. XXXIII.
Lues venerea, atrocissimum scortatorum flagellum,
sudoriferis potissimum auscultat, inquidem vix alii tam frequentes de continuato sudores perferre poterunt, ac hacque infe rei. Cum vero hic singularis visciditas, acrimoniae peculiari juncta: in lympha tam assa sanguinea observetur, ad utramque respectus est habendus, absolvuntque mercurialia , Varie praeparata , Utramque paginam quibus Iunguntur decocta lignorum, qua irruptiuciori modo, ex solo ligno sancto delassastas legitime parata , prolixioribus compositionibus sim praestantiora ,. Hinc etiam hodie rudi quodam infuso vegetabilis alicujus cremati inpulvere minerali fixo mensis unius vel alterius spatio, per bilandam diaphoresin ac diuxesin gallica
26쪽
lues extirpatur, ut raro mercurio aliquo praecipitato ad ulcera opus sit.
In corbulo vel vappescentiam esse seri, vel lentorem quendam, vel acrimoniam salinam, muriaticam acudam c. satis ab eruditissimis scriptoribus probatum est, testanturq; siadores salsi, acidi, dolores , pruritus, Xam themata, ulcera dec. Ad hunc characteterem, sero impressum, delendum expellendumque praeter reliqua auxilia, sudorifera in inbsidium etiam una vocantur, ubi modo
fixiora abserbentia, modo volatilia spirituosa, pro diveras seri conditione, inprimis infusas decocta, hactenus laudata, diu usurpata , conducunt.. XXXV. In arthritides, ischiade, podagra, congeneribus
assectibus, particula tartareae acidae, muriaticae, ad a ticulorum partes, exquisito sensu praeditas, deponuntur.
Ubi praecipitandae dc abiurbendae sim per terrea fixior , alcasina, simulque invertendae, obtundendae, per se phurea, balsamicas gummosa. Estque sudoris, urinae
provocatio adeo necessaria ut, ex observatione magni fiaci medelli, Amoenit M. M lib. I. sed I. . c. Io ii, quibus dia-phoretica, diuretica adhibentur in paroxysmo, extra eum insigniter his leventur, incitra haec arthriticos curare plane sit frustraneum. Unde Crato, apud Scholai um con Tarum assirmat, in arthritide procul dubio paro sinum vel procurari, vel augeri, si in eo sedo detineatur, ut reliquiae humoris serosi in venis non discutiantur contra breviorem fieri paro sinum, si per si1dorem serum discutiatur. Sic in arthritidis praecautione adores matutinos utilissimos censet Sennertus , de arthritide. Pariter, quoad externa, conveniunt ejusmodi res,lventia
nervina, quae poris apertis humores, in partibus stagnantes , blande evocant , simulque articulos roborando.
27쪽
i 'E SUDORIFERI as Quomodo balnea artificialia dc thermae, hic conveniant. consuli meretur Nedelius i. c., de usu autem vinaceorum, tantopere in arthritides schiade celebrato, Donatus Am
Aniudorifera in hydrope locum habeant, dubium quibiasdam videtur, partim quod Hydropici dissicillime
ad sudores adigantur; partim etiam , quod seri major copia suantitas adsit, quam ut per habitum corporis
excludi possit. Quibus, hoc accedit, quod serum non amplius in vasis sit, sed in cavitate partium sit profusum, ' unde per vasa ad ambitum corporis protrudi non possit, sic sudoribus nihil agi, quam ut spirituum resolutio, virium dispendium inde , nullo cum emolumento, insta quatur: ideoque pro deplendo sero, purgantibus potius hydragogis rediureticis insistendum, interpositis illis, quae
obstructiones aperire, re viscerum tonum roborare queant. Enimvero,sicuti purgantia cum magna circumspectione hydropicis praescribenda sunt, ita non omnis laus sudoriferis ibi praeripitur ita tamen, Ut magis conveni ant in hydrope ad anasarcam accedente, quam ubi in cavitates corporis serum est elapsum Quod vero signum bonum,&hepatis atque lienis nondum induratotarum nota censeatur, si sudor hydropicis sponte ac per medicamenta supervenerit,i aeger alleviari se senserit: iudorisque defeetum contrarium indicare, legimus apud Fernelium, M. Me febribu Nepferum, in epistola ad Henric pauli, His anatomia Bisanae nato annexa p. ρῖ ConVeniunt itaque juniperina, sambucina, decocta lignorum, milii, potiones lixiviosti, salia fixa alcasina c. quorum usu ditiresis simul promovetur . Nec desunt exempla felicis effectias, apud Pratacos im
v . allegat hydropicum, per iudores sponte excitatos, c
28쪽
1 DISSERTATIO MEDIO INAUGURALIS quasi destillantem aquam evadentem Pariter referi Etra mullerus, in praxi . ex Langit epistolis , MLipsiodo hydrope, russicum hydropicum' clibanum pistorium adhuc calidum irrepsisse quotidie, itaque mediante sudore sanatum esse. Quo in casia seros exerementa, in cavitate partium, de praecipue abdominis, stagnantia, in venas resorberi videntur, exinde ad seperficiem corporis protrudi. g. XXXVII. In diarinoea, fluxu hepatico, dy teria, aliisque alvi fluxus generibus , sudorifera insigni cum emoliburnent exhibentur, dc magis tunc necessiaria fiant , sim tu malignitatis cujusdam abest Videmus quoque nonnulla adstringentia fixiora, austera xterrea, in hisce casibus exhiberi solita, simul diaphoreticam virtutem possidere, rex. r. radicem histortae, tormentillae , tigillatam 'Iaponicam, non tam adstringendo, sed absorbendo,obtundendo iidorem provocando prodesse. Praeterea quo calidius servatur corpus,&transspiratio est copiosior, eo melius sese hahent aegroti si vero restigerantur, transpiratio impeditur, tormina, secessuum numerus statim augetur. Hinc fiadorem,tam per se prodeuntem,quam diaphoreticis provocatum in dysenteria epidemica Dan maligna prope attendum esse, monet Et ulterius,ad ditque, a dysenteria, ante aliquot annos epidemice gras sente, Pastores paganos rusticos seos iudoriferis, praecia pueririneiurabeZoardica liberasse, aliumque dysenteria maligna laborantem, per pius repetitum ladorem fuis curatum, Tetraeo teste, in Nosologi , Hermetici dysenteriam non tam purgantibus , quam diaphoreticis potius extinguendam esse censent. Et sane caeteris paribus, ab invasionis initio largum statim adorem per
assumptam tincturam beEoardicam, cum Esi: anodyno, vel alio conveniente missam provocare , non incor Vetuens videtur quia Dite Monniere refert, primis mom
29쪽
bi diebus in dysenteria epidemica sudorem, sponte
prodeuntem , vel debito sudoriserorum usu prolicitum , plerumque fluxus violentiam intercepisse, humoresque erosos per cutem propulsisse. XXXVIII. et si scabie pruritu, exanthematibus Sceiporesten. tiis variis , maculis corbuticis , aliisque asse ibus cmtaneis, elephantiastitatem xulceribus serdidis, sudoris ris nihi utilius est. Serum enim alsium, muriaticum optime his conigitur. Decod a lignorum hic sunt convenientissima, similiter essentia Iasnorum , tinctura .dic sata , essent myrrhae, succini, tinfh balsami indici 'nec non fixiora abs ostentia di praecipitantiata, ac cinnabarina hercurialia alia antimoniata, sulphvirata, ut' viperina efficaciam Samiatis probant, udis externa, balnea medicat sc sudores in domunculis e
citatos, thermas, aliaqUe nunc taceam.
s. XXXIX. Quandoque sudorem e certis tantum corporis partibus male affectis , non vero ex toto elicere intendimus e id quod in rheumaticis ad hanc vel illam partem defluxionibus, seri, lymphae stagnatione, extravasatione, inflammatione, uti doloribus fixis circumscriptae determinatae cujusdam partis usi quandoque venire solet Perficitur istud fotu vel solius aquae calentis, vellae his, vel decocti plantarum cum aqua aut vino paurati, addito nonnunquam etiam spiritu vini. Applicatio fit ope sacculorum, quibus plantae inclusi sunt vel etiam pannorum complicatorum S spongiarum linuoribus impraegnatorum. In quibusdam cassibus usi ctualis humiditas metuitur, liquor vel decoZium vestiae bubulae includitur, quae ad medium liquore calente repleta, parti fovendae applicatur Hrec autem omnia non
diutius relinquisaper partem atactam debent, quam actuali calore pollent,&antequam frigere incipiunt, vela denuo
30쪽
, I INSERTATIO MEDIO INA GURALIS denuo fiunt calefacienda , vel alia calida in priorum
locum assumenda Exagitatur hoc pacto materia, inita, parte stagnans,&fluxilis redditur, porique simul laxantur, ut natura eam sub sudoris ac vaporis forma expellere queatis XL. Non minus quoque siccorum ope idem praestatur, quando sacculi, foliis, floribus, seminibus c. refert dc calefacti parti admoventur. Si quandoque lalum salvulgare tostum seu decrepitatum, vel sacculi furfure, sale, milio c. repleti applicantur, ad iudorem eliciendum. Demum nuc peliant quoque frietiones, cum pannis calidis, ubi nonnunquam simul fit partium cum piritu vivi, vel aliis liquoribus 8,irituosis, oleosi acu netrantibus, discutientibus, restiuentibus unεtio. Ut nunc de emplastris diaphoreticis nihil dicam; cum ora.dianari iub empIast is exhalationes, alias in aurassensibiliter abeuntes, retineantur, inque guttulas colligantur. Petrus BorellUS, cent. I. o rem . sudor cum fac imum parat ex alni foliis, quibus implentur sacci solique exponuntUr. Hi postea vel totum corpus, veIparatem tegentes, sudores copiose, sine mora inde provocare dicuntur . E
Ante exhibitiionem sudoriferorum videndum arum mae viae saburra vitiosorum humorum sint repIetaeri quia tunc alia sunt praemittenda, insentina per vomitu ,, vel secessum everri debet; ne diaphcireticorum Firtus impediatur, aut simul cruditates in M. eam abripiam ture ut illis accidere silet, qui mox post cibum corpus valde movent ad sudorem, ut scabie aliisque vitiis civis
corripiantur. Quando vero primae viae crassis, viscidis acidis humoribus sunt obsessae , nec tamen catharitica tuto adhiberi queunt tinatasiadoriferis praemittantur .a