장음표시 사용
21쪽
pletatis patrociniam quaerere soliti, qui his quae mox ad
duximus verbis errores suos tueantur. Enim vero parum attente sunt in Libri hujus lectione versati in quem si altius penetrassent, non ex sua sententia ea proferre Salomonem reperissent. Is enim est Ecclesiastae scopus propositus, ut definibus honorum malorum disierat Varias itaque statim ab initio profert opiniones, easque ad examen se tuum revo-e alse ac tandem repudiasse ait S in ea demum acquiescit. quae Deum timendum ae mandata ejus obseruanda esse rea.dit, Non absimilibus autem observationibus facile reselliantur quaecumque ex scripturis depromantur ad impugnandani animae humana immortalitatem.
Quamquam ad Scripturarum testimonia si fit devenienis dum quidnam praeter immortalitatem designavit Salomon in libris memoratis, cum finem quendi est his verbis Deum time,in mandata ejus observa; hoc enim est omnis homo pri Quid nam designasse disenda sunt Wrba Domini ad Abraham et ego ero merces tua magna nimi hujus. imodi alia amplissiima promilla ad Patres populumque udatis eunt non semel atque iterum, sed inmimeris vicibus saerta Quid nam testimonia iuculentiis ma, Io hi proprias quidem non autem impiorem sententias referentis Quid denique aeternus ignisi Regnum aeternum justis pro merito vel iniustis pararum a constitutione Mundi, quid praeter animotum aeternitatem indigitato ume
P fici in xvi Sostem prae caeteris aptum videtorta e mandum Animae tum
a Uandoquidem errem exploratumque eri , mentem homini veluti crescere in ueris, vigere in Iuvenibus, de Mere in Milibus, aegrotare' is aegris, in tumulentis 3 tu
22쪽
urbari, omnibusque corporis mutationἰhus mutationem inteliceat appellare quamdam in anima nostra respondere quandoquidem dc illud exploratum est, in eorpore noli r reperiries & inesse substanti ambillam spiritualem intelligentem, quam, dicimus animam negare de noni polsumus connexionem quamdam aretissimuinque inter utrumque Substantiam materiadiae scilicet atque inmaterialem commercium
, Mihi quidem fatebat Tullius lita et Tula cap. a a.
- naturam animae intuenti multo dissicilior occurrit cogita-is io multoque obscurior, qualis animus in corpore sit tam .is quam alienae domui quam qualis cum exieriti, in liis erum coelum, uuali xlamum suam venerit se Haec ut lius Wcumeo Philosophi omnes, qui ut explicarent animae spiritualis eum corpn re hoc materiali commercium multas excogitarunt hv potesta quihus' fit minus briaste sus. finiatis explicandum consensure illum prorsus mirabilem
quem ter e ncivimus inret pura me mentisis corpora si N. cujus consentus peri mens eluti interpres corpora si corpus vicillim ueluti interpres mentis v idetur. 1 iSingulis mematibus sume hoc probe perpensas , nullum omnino in iis est o i*-bita: non , scateae dimcultati hus quin immo plura in Ueniuntur quaae rationi ac Religioni prorsus adve en π. In tanta rerum ignorantia satius esset Philosopho confiterit: Selatescire quod nescit, ne diu se scire mentitur nunquam scire mereat in m In quo quidem peccarunt Malebrankius, Leibnitius' pluresque alii cum iptis, qui qui non indellexerunt ouomodo materialis substantia in immateriasem agere possietin vicissim, ridicula sane invexerunt Systemata impia immo, quae animae nostrae libertatem penitus evertant, gravissimisque praeterea laborent di incultatibus Ridicula inquam Sustemata atque adeo' nobis riden , ut ab ipsis auctoribus pro ridendis hanerentur scribebat namque de
sua hypothesi Leiunitius ad sappinum αα Neque Philosophorum est rem serio semper agere qui in fingendis hyp thetibus ingenii sui vires experrimor ra . Sed quoniam huiusce connexionis rationem aliquam tentando exqui Q Metaph tuci omnes ut conium deuum ipsum
23쪽
philosophice explicetur Modammodo atque ostendatur Philosophi quippe est veritatem pro viribus investigare hine est, quod inter tot Systemata di Systema physici Innuos mut vocant seliorum atque morenimus utpote ration magis ronsentaneam vi autem ita proponimus , ut de eo inhil certi adnrmare audeamus et Quaeremus omnia, ut cum Tullio loquamur, dubitantes pleramque, inobis ipsis diffidentes, . Systema iraque eae In fluxus phv si ei, illud est, in quo lapis ponitur animam phylice agere in corpus, in actione sua illud determinare ad aestiones quascum e corpus vero sup ponitur is ipsam physice innuere in animam motumque ab externi obiectis eicere ut anima se determinet ad percipiendum atque ad dentiendum. Uno tandem verbo System hoc animam supponit revera agere in corpus, corpus in animam. Nostro ineunte saeculo Pater ourae nius in actis rivortianis id annum 7o3. hanc egregie propugn bat hypothesim , ita amen ut Influxum physiciam animae
in corpus admitteret uidem, non autem contra Sed de Tourneminiana hyporhesi, quae nec aspernandis innitituris tionibus agemus inferius. Interea propositionem nostram sub initio positam expos ruri 1bservamus et primo, humanam mentem extrinseco im digere determinante, ut ini ipsa unius potius , quam alterius
rei idea excitetur ex iis enim quae super idearum origine ad. norantur in Logica manifesto patet, nullas dari innatas ideas mentis humanae eam esse vim, ut ideas quidem valeat in se producere , sed ad nulla ut per suam essentiam determinata. Secundi ex notis super dearum origine, .comtaen tia vel ipsa teste, mula in nobis rei sensibilis idea producitur , nisi rei ipsius phantasma in cerebro producatur, vel nisi phantasma alias productum denuo excitetur. Et quoniam phanrasmata haec producuntur, Qveluti depinguntue permotionem in cerebro statam ex immutatione organi sensorii ab objectis externis aflecti exinde consequitur , und mens quamdiu unim corporet in sensibilium rerum ideis producendis dependet a corpore , quatenus corpora ministerio re
24쪽
Tertio; si nulla renam sensi tumeside in mente torpori copulata producitur nisi eorporis ministerio, si quae urnque rei insensibilis idea ab ideis rerum lentibilium per abstractionem derivat uti edocemur in Logica nulla igitur in mente producitur idea vel rei sensibilis vel etiam insensibilis , otii
phantasma aliquod per motum in corpore producatur modo, vel productum olim denuo excitetur. Praenotata haec omnia non possumus quin admittamus rnon possumus ergo quin admittamus et messe animae nolirae naturam ac vim, ut ad impressionum reiciensibilis super organa sentoria in ad motum in cerebro ideo excitatum, deam valeat in se producere ac veluti cudere, quae omnino respondeat motioni ipsi atque impressioni. Cum autem idea omnis producatur statim post motum hujusmodi, concludamus oporret tunc temporis dari actionem quamdam, seu physicum, ut dicunt, Influxum corporis super animam Alioquin ad quid motus illi in corpore tam miratales ut Physicis exploratum dest tantoque artificio a natura ordinati, ad cerebrumperducti Certum autem est, Deum maturam nihil frustra
Quod si actionem omnem negamus, ae proinde inuti Iinaturae studio & labore motus omnes credimus ad cerebrum terminari, quin ullam abeant ellicaciam ad determinandam mentem, ut ideas in se producat neceiIario admittamus oportet, vel harmoniam Leibnitii, vel Malebrankianam hypothe- motus vel Deus ipse animam movet, vel ipla anima ad instar Automatis explicat semetipsam & actiones quasdam necessarias producitis Sed Systemata haec omnia fuit reicienda ex iis quae didemus insemus actionem igitur quamdam corporis super animam admittamus oportet Fatemur quulem nos dum ignorare, qu corpus agere possit super animam : sed ex hoc male in serret quispiam nullam dari hujusmodi actionem ad singialas objectorum impressiones, Worganorum motus, quibus idea apprime respondens excitatur in anima. Effectus certus est quid si modum, quo effectus iste producitur non intelligimus 3 Num cessant stoetiis , quia causas nescimus p Duc-
25쪽
ii Tourneminius, qui in suo Systemato actionem animae in Corpus ultro concedit immo propugnat , negat tamen istam qui modo statuimus actionem corporis in animam. Ipsam vero non ideo se negare ait, quia non intelligit, sed quia repugnantiam in ea invenire arbitratur. Εn argumenis tum ipsius praecipuum ad quod caetera facile reducuntur. Substantia materialis nequit agere in aliam substantiam nisi per motus communicationem atqui substantia materialis nequit communicare motum substantiae spirituali ergo neque
agere potest in substantiam spiritualem Ergo actio corporis
in animam repugnat. Ex impenetrabilitate materiae atque inertia argumentum suum confirmare contendit ourneminius ut videre est in ejus Epistolis, mapud Metaphysicos,
qui illius amplexati sunt hypothesim Verum concedininsulutro materiem communicare non posse spiritui motum illum cujus ideam habemus, . quem concipimus per transIationem substantiae ex una in aliam spatii partem at non admittinuis, materiam impotem esse omnino ad determinandas quomo- Mocumque substantias spirituales ad agendum Tourneminiani argumenti tota vis in dea communi motus versatur motus autem idea contra influxum importune adhibetur, quando quidem actionem corporis in animam admittentes marum illum non intelligimus, qui si per mutationem loci, sed in tum illum improprie dimim, per quem substantia quaedam suas exercet facultates. Quod si repugnantiam adhuc inveniat ourneminius, repugnantiam ipsamque evidentissimam in eo invenimus, quod Deus qui nihil frustra operatur xvoluerit corpus nulli mode agere per animim, atque interea .illud tanto opificio ordinaverit, ut super ipsum objecta externa sperarentur,4 motus longe mirabilissimos excitarent, in quorum praesentia ideae quomi respondentes exorirentur in mente; praeter haec omnia statuerit ut certis deficientibus motibus certae quoque in mente deae nequaquam excitarentur Structuram oculi partiumque ipsitus, tunicarum, acaluidorum ordinem, crassitiem texturam, atque dispolitionem, numquam satis admirabuntur Physici, restactionis seges elisios a natura observatas, ut accurate tandem de
26쪽
pingantur in retina objeetorum figurae, in quarum praesentia
ideae respondentes in anima exoriuntur. Gullus organa, ainctus, auditus, atque olfactus quanto artificio sint et tormata,
quibusque legibus ad impressiones datas moveantur , nemo non novit. Ad quid haec omnia instituuntur, si anima ab iis nullatenus affecta per se unice a vi sua producit ideas mora hus illis omnino conformes Quid autem in causa est cur sensui alicujus organo impedito, datis quibusdam deis caremus, ipsarum vero capaces incimur statim atque impedimentum ejusdem auferatur Quid nam in causa est cur lucis aut m oris aut magnitudinis corpora ideas omittimus prorsus seu diversas acquirimus, si quando vel morbo aliquo ve vitiis impediatur refractio lucis in oculis aut aliter determinetur Phaenomen haec omnia Malia staujus generis innumera nequaquam explicare licet nisi physicam actionem quamdam Corporis super animam ultro fateamur, vel nisi lubeat id- firmare Deum statuisse motus legesque eonstantissimas ac prorsus admirandas in organis corporeis, quin ulla intercedat eislatio inter ipsos atque ideas tunc temporis In mente excita ras natu ille autem ut motibus ejusinodi quacumque de causa cessantibus sive serutatis, vel nullas acquireret deas mens humana vel saltem diversas statuisse nimirum haec ninia sine ratione lassicienti, sine ulla necessitate, quandoquidem anima in se excitaret ideas indepondenter omnino a motibus illis, qui tanto ordine peraguntur in corpore. Quid autem absurdius, quid sapientia ac simplicitate Creatoris indignius, quam illiusmodi oeconomiam opinari pAd actionem vero animae in corpus quod attinet modus quo corpor stras adhaerent spiritus, jebat Augustinus . animalia fiunt iunino miri est, nec comprehenai ah homine potest. At quid interea Num negare poterimus influxum animae in corpus, quem in nobis quotidie experimur quam tum vis obscurum semper nobisque impervium sit, qua ratione animus ipse in corpus influat, variosque motus in illo producat Cerium est , omnesque illud experimur, corpus moveri prout anima, & quandocumque ipsa voluerit. Non autem ex
eo quod non intelligimus modum hujus influxus, poterimus illum
27쪽
ultam inficiari. Nullum namque argumentum Philosophoe viro indignius est, atque illud, quod ab ignorantia reruni
repetatur. Infinita propemodum sunt quae no lateant quorumque ratio attendentibus minime pateat, sed quae verissima intereamini atque certissima. Quomodo in mente phantasmata
Archetypis simillima estormentur non est qui intelliga est sed existunt interea substantiae illae, phantasmata illa repraesentantur. Quamquam si modum rationem hujusmodi In stu-Yus aperte, ac dilucide non intelligamus, impossibilem tamen illum non esse demonstratur, ii cuti impollibilia ac repugnantia demoni trabuntur Systemata omnia quaecumque excogitata tuerunt ab iis, qui phylicum Influxum sublatum omnino voluerunt. Ac re quidem vera non est qui inficietur Dei optimi maximi spiritualitatem immo qui illum ασῶμα re νατον
non conli reatur, incorporeum nempe , atque excellentissimo modo incorporeum Deus autem ipse, communi omni uni
consenses, e nihilo eduxit materiam , atque illam vi suae essi- caci Isimae voluntatis in substantias determinatas estinxit, motumque in eis produxit Ergo Deus excellent illima ratione incorporeus agere potuit atque operari in corpore nulla materiali impactione intercedente. Quid igitur obitat quin im- materialis illa subitantia quae in nobis ei influat atque agat in corpus Ens illud aeternum ac necessario incorporeum quod in corpore agcre potuit atque ipsum aeque ac animani
creavit nonne animae communicare potuit hanc facultatem
movendi scilicet atque influendi in corpora pConstat igitur, nos quidem ignorare leges, . modum commercii Ex hac tamen ignorantia nequaquam concluditur Physicam corporis animique mutuam actionem falsam eise atque impossibilem. Cum vero coinmunis omnium hominuta, si persuasio, animam humanam imperium habere in corpus , in illud influere , motus illius producere, vi sua a voluntate actiones corporis moderarici quicumque ab ea volet sententia desciscere, atque eam fallitatis arguere, dilucide
ostendat necelle est, illam falsam est atque impossibilem alioquin non sanae mentis habebitur, qui a tam vivido atque perspicuo dissentia conscientiae testimonio. Non de
28쪽
monstrata vero sententiae hujus salsitate, sine ulla necessitate ad eas hynoreses confugerunt Malebrankius, ethnitius, alii , 'ae nec facilius persuadeant, nec sine magnos riculo pollini propugnari.
Frustra igitur Leibnitius suum elaboravit Systema; seu
potius hypotnesim a Gentino Ethicae tractatu . Se t. a. n. 7 jam excogitatam in medium produxit, ac publici iuris fecit in diario sapientum arisiensium anno x6ys. pr pugnavit deinde adversus Barsi obiectiones anno 1698. M. Dibnitiana autem hypotne sis, quam olphius exposuit
atque illustravit, impugnarunt autem Pater Lamy, Newton, Clarh, ournemin, M. Lang, aliique quamplurimi; ei nitiana inquam hypothesis nullam prosus admittit actionem animae in corpus, nullam prorsus corporis aetionem super animam. In hac hypostes anima vi sua intrinseca atque si sentiali potest sibi repraesentare universum juxta positionem, a litum corporis, cui conjungitur corpus e contra vi sua intrinseca atque essentiali motus ejusmodi in se producit, qui persecte respondeant animae ideis . Utraque ideo substantia principium in se habet atque originem tuarum mutationum rutraque ergo per se atque ex se agere dicenda est. Hisce positis ethnitius cum agnovisset in Deo praenotionem, omniscientiam omnium & singularnm dearum, quas in se volet excitare datus alio uis spiritus, puta animus
meus, ex inde conclusit, Deum etarmasse corporale hoc automa, scilicet corpus meum ac tanto artificio tanta sapientia et formasse, ut in eo successive exorirentur ales motus, talesque mutationes deterini natae, quae responderent omnino successivis id eis ac volitionibus , quae successive exorirentur in animo. Novit x. gr. ab aeterno Deus mentem meam sextodecimo aetatis meae anno dato mense, die, hora, aemomento habituram ejusmodi deas, quarum complexu Leib-nitianam hypothesim ablurdam agnoscerem. Ea data praen tione corporeum automa hoc sta disposuit ac praeparavi ta
29쪽
ad motiones ejus generis impulit, ut a primo exordii mei momento ad annum usque datum atque momentum , tales ac tales si hi succederent motu ac mutatione in corpore, quae momento dato illum tradem producerent motum, qui ualce
adamussim linguam succulsive agitaret eo prorsus modo, qui maxime necessarius foret ad Sy item illud oppugnandum
Ingeniosa quidem hypollic lis, sed iis obnoxia dissicultatibus, quarum una tantummodo ipsam convellat radicitus. inii namque illud it, quod ego latuariae prorsus ignarus velim non raro seu tonantem Jovem, sive Herculem pugnantem in saxo exculpere vel in cera estingere vivam alteru-rrius, atque persectam in mente habeam depictam imaginem; frustra tamen circa saxum ad laborcm, neque secus mihi accidat ac Figulo Horatii, cui si amphora coepit inlli tui, Urceus exit Oh quantum ingeniosum, tam verum optandum Systema Nihil namque esset quod conceptum ac volit uni esse non pollet ab homin Absurdum praeterea et adfirmare, quod praenoscens olim Deus me modo habiturum deam voluptatis, vel doloris, adeo et formalle iam corpus meum, ut lingulis sibi in eo succedentibus motibus , quot sibi reapse in eo hactenus successerunt, illa nunc tandem succedat motio , quae corpus ita afficiat ut motio ista in corpore respondeat ideae illi, quae nunc menti obvertatur. Et quidem anima mea est En limplex, cui unitatem stricte sumptam convenire certum eliripsi quoque propria est ac naturalis potentia excitandi in se ideasci proprietatem huiusmodi a Deo Juxta Leibnitium ipsa
recepit & quoad pollei sionem, quoad exercitium t si igitur prima , quam in se excitat idea, est idea voluptatis, quanam de causa secundam in se excitare volet ideam doloris Elyeetus tam diversus haberi protecto non potest, nil causa mutetur Interea iri mo, secundo momento eadem gaudet animus intrinseca cogitandi facultare primo, secundo momento animus a caulis quibuscumque externis est omnino inde pendens. Quid igitur in caula est, animam modo ad unam, modo ad aliam se ipsam determinare ideam non tantum di.
30쪽
3 vertam, sed prorsus eontrariam quid igitur in ausa est. quod ni in velit in se, nulla urgunt causa , ideas doloris producere eo vel ipso tempore, quo maxima perfruitur voluptate En Leibniti celebratissimum olim Systema quod utigo, Harmonia praestabilita, appellatur ex eo, quod illa non temere, ac tortuito contingat, sed quod a Deo definita jam, invariabili ratione fuerit constituta. En Systema illud, quod vix in lucem editum multos, Wolphium
prae caeteris, nactum est patronos . Hoc autem cordatiores
viri, celebrioresque Philosophi negligunt hodie, atque respuunt omnino. Quid de sua hypothesi senserit ipse Leibnltius, adnotabamus superius.
Leibnitiana proposita hypothesi ai ferendum est ac pe pendendum Systema quod, Adsistentiae, si ve ne Causarum occasionalium diu appellant. Acerrimus ejus propugnator est clarissimus Malebrankius, qui cum corpus sua plius natura otiosum penitus, atque iners intelligeret, animam vero in- extensam, ac prorsus immaterialem agnosceret ad explicandum animae ipsius cum corpore commercium, arbitratus est summum rerum opificem legem ejusmodi praescripsisse, ut certis motibus corporis, certi ac determinati motus responderent in animo, ac vicissim etiamti nulla daretur realis actio animae in corpus hujus in animam. Ut autem ex duabus illis, atque inter se diversissimis substantiis homo unus exurgeret, ac posset conflari, adsistentiam quamdam divinam realemis immediatam opinatus est necessariam, quae actu uniret duas illas substantias, certus motus excitaret in corpore, ideas menti repraesentaret eo semper ordine ac lege ut motibus deae in mente, ideis motus responderent in
Ideas vero in mente nostra excitari per Deum sic prunatur: et Anima, inquit Nicolaus alebrankius, Anima Deo intime conjungitur, adeoque in amplissimo veluti ac persectissi.