장음표시 사용
251쪽
Moneo legi possedatein uagis pro gladio ruq; uaginis, item. In haec se librant no in liris se librant quemadmodu scripserat Chris h. Logo
Ilus uir optimus,& bonaru literarii decus immortale, que multi pustabant istius operis maiore cosecisse parte, sed non dii librii uiderat.
Dicit uero me debacchari stilo in Longotiis,quod dixerim germana Plini j te stione ab illo mutata in adulterinam. Quasi hoc no ipsi Hermolao Barbaro saepe accidat, & omni b. nobis quino solii in Plinio
uerumetia in atris autoribus restituendis laboramus. No etsi sena per succedit quod instituimus. Porro vaginas corporis quibus unguiumucro conditur,ad istas gladioru vaginas trahere, quid habet simio lecQuur uero no citauit illii a Plinio quoq; ex Pontificum comenta. rus relatu locu lib. xvii j. de uaginis frumentoru, Priusq; frumcta uauginas exeat,& antequa in vaginas perueniai Nihil apud me eo ipso
testimonio euinceret. Arbitror Pliniu dic iuru fuisse, si uoluisset uti metaphora, Ac veluti quibusda gladioru uaginis. Hoc uero iucunαdu quod post longa reprehensione uides mea castigationem no es Ieita absurdam sic cocludit,No enim haec inquit,disputo,quod uelim Rhenani leictionem sutilem asserere, sed uulgarem posse defendi.
Capite L ii l. Mira solertia visco inungunt oculos calceario imitatione uenantiu tradunt. Hunc locu ait a me peruersum quod restis tuerim eum ad fide uetusti codicis hoc modo, Mira solertia visco inaungi, laqueiso calceari imitatione uenantiu tradunt. Ipse legit, uisco inungunt oculos, uocabulo laqueis expuncto, laetus autoritate Solini contra manu scriptorum codicum omniti fidena, Quasi uero qui se visco inungunt, non etiam inungant oculos. Hic sibi ualere uult autoritatem Solini, me eius autoris testimonio tantum utentem sitispra manu scripti uoluminis argumentu paulo post penitus exibilat, quemadmodum commemorabimus. Porrd hoc sunt admon odi si uis
diosi, nihil magis perdidisse Pliniu quam quod eruditi insiti serunt
multa sumpta ex aliis autoribus eandem rem tradiantibus, quu tameno ita Plinius scripsisset. Ita*no omnia sunt addenda, ea etiam quae addita sensui nihil ossiciunt. Quod mox n6 nuces sed acies legam,scommate me serit, diligens
Capite L v. Ait me tota hallucinatum suisse diametro, quod nihil definiens ceu uerba mea addita in fine manifeste testatur proposues rim huiusmodi lectionem, coditi liquescentemue gracilescunt, ubi 'vulgo legitur, candidi rutilescunt. Ibi ignorare me putat lepores etiacandidos reperiri. Quasi uero qui inalpibus coditi indormiunt per
brumae tempus, no possint esse candidi. Exemplar manu scriptu as i perte
252쪽
perte habebat, Coditi. Videbam uero, quod ait Plinius, illis pro ci, batu niuem esse, sic accipi posse, ut sisnificet illos pingues esse alta
dum nive qualiquescente graciliores hant. At* hactenus nihil decolore disputari, quu tamen no negauerim esse candidossed no propter nivem quae pinguiusculos reddat. Obversabatur animo meo carmen illud Martialis de glire, Tota mihi dormitur hyems S pinguior illo Tempore sum quo me nil nisi somnus alit. Quin uidi mures alpinos allatos ex Ualle Poenina, qui sub brum stempus est ossa terra subsoco se domi codebant. Nescit Comentator
quo uerterim oculos, huc uerti. Testantur autem uerba mea quae ilis
lic subiungo, n5 pertinaciter me tueri coieetiiram. Ita in nihil eratos pus ut hic inclamaret candidatos literarii. Necem periculi quicquaest quoties inquirendi studio seorsim diuersa te filo proponitur,modo scripta autorum ac ipsi librino statim mutent uiolentur , quod tam ea quib. facitu aliquando sit ipse no ignorat. Sspe uero sua retra. stat etiam Hermolaus, nam in hoc scripti genere quod conte miris
cx magna parte constat, saepe nos transuersos rapit nouitatis amor.
Libro XCap. x tam restituo lectionem ad fidem ueterum codicum, quoru uidi duos co sentire,nempe hoc modo, Coturnicibus ueneni senae gratissimus cibus. Hic me rogat uelut obtorto collo tenes, dic,
inquit bona fide, si te interrogauero quod semen sit id, quid praetertieratri se me Pulchra me Hercle quaestio. Quis hoc negat Ego uiocissim postem illum rogare, Dic bona fide, nunquam ne genere listi sunt autores uti, sed in quo specie docto lectori relinquant intelliis pendam Expostuletigit hic cum Plinio quem plane reor sic scripssisse. Vide uero miram iniquitatem. Autoritate Solini contra fidem exemplaris scripti, contra Hermolai meamq; sementiam supra legit, Visco inungunt oculos, hic testimoniu illius resutat quod Plinia. nus expilator no iisde uerbis utatur. De qua re supra meminimus. Atin audi pulchram notam additam in margine, Rhenanus carpit diligenter. Expone diligenter, id est calumniose. Post longas deni citationes siccJcludit, His inquit, collatis stat Rhenanum non beo
ne seia tire de lectione ueratri seme. Imo no nego de ueratro intelliges dum tametsi uetusti codices habct ueneni, quae lectio optime consis stit. Hermolaus admonuit tantu pro ueneno ueratru legi posse, cusius haec sunt uerba Legi inquit,potest Veratri se me, hoc est Ellebori. Et statim nescio quis pro Veneno Veratru supposuit,ut est uulgata Plini j lectio pleru* Aermolaica . Sed heus domine comentator,
nomeministi quomodo scribat Plinius infra Cap. LXmu, Venenis, x s inquit,
253쪽
inquit Capreae & Coturnices ut diximus, pinguescunt. Reducit in
memoriam,ceu uides ,huc priorem locu,quii inquit, ut diximus. Res
Prehende nuc,qui quodam carpedi morbo laboras, Plinium ipsum si lubet aut calumniare potius. Vides quam pulchrE de me triliphet, quem frustra impugnat. Felice Plinium qui tam acutum nactus sit interpretem. Haec ferme sunt eximie uir,in quibus ille contra nos argutatur. Nam ubi dissentit tantum a nobis, quid hoc ad rem pertinet. Unicui liberum per me esto sequi quod uolet. Aspice uero comomunem sed uere miseram omnium scribentium sortem, quibus tam
maligne laus respondeat etiam seliciter labore functis, sin labantur alicubi statim paratus immineat qui suggillet & nota inurat. In hoc sane emaculataborum autorii negocio studiosi paulo benignius sese mutuo subleuare deberet,quando res haec est in primis laboriosa ac molesta deinde perquam incerta, sed tamen necessaria. Siquide hoc studiosi non ignoret nisi docti uiri sese ad hanc miseram prouinciam demittant, nuquam futuru ut historia Pliniana suo nitori restituat. nam in finitis adhuc erratis scatet. Nolim tamen interim non Iegi longe utilissimum autorem quod ignorem quando studiosis ea sit obstientura felicitas. Idem de Cicerone & Liuio sentiendum, cuius alia quot libri prodigiose sunt corrupti. Quis enim hoc labore iubes uestit implicari,qui uideat aberranti perpetuam contumeliam paratam, recte diuinantis laudem altera mox operis aeditione finiendam. Pomro periculum ipsum in isto castigandi genere, nunquam dissimulaui.
Proinde semper cohortatus sum ut talia seorsim legenda proponantur ipsis autoribus intactis. Vnde maturo iudicio rebus exactius perpensis cum tempore restitui possint ueterum monimenta. Aies
bant id in Plinio se feci se castigatius nactos exemplar, qui proxis
mae aeditioni praesuerunt Basileae, quum reprehenderem quod multa mutassent. idem ante Erasimo arguenti responderunt, Accipio uesro loca restituta, quibus nec ego succurrere potuerim quamlibet annixus propter exemplar mendosum, nec item Budaeus ipse. At seliisciorem laborem sumpsit Aquaeus noster,commentarios in Plinium
procudens audacior sane Philippo Beroaldo qui maluisset in hunc scriptorem glossemata conscribere toties domi suae studiosis praele.ctum, quarm in Apuleium Madaurensem nisi mendas ueritus fulsisset. Propterea dixi seliciorem laborem, quod in commentariis infionita sunt quae dici possunt,&loca deprauata aut non intellecta cistra reprehensionem transiliuntur. Verbi fratia, Plinius libro x capite xxiii j. sic scribit de hirundinib. loques, Cecina Volaterranus equestris ordinis quadrigarum dominus,comprehensas in urbem secum
254쪽
asserens uictoriae nuncias amicis mittebat,in eundem nidum remea
antes illito ui storiae colore.Haistenus Plinius. Miru quid sibi uel in tista duo uocabula quadrigaru dominus. Raphael Volaterranus in, dubie sentiens locu uitia tu esse legit, Quadrigariorum agister, nisi iriterpretationem esse dicere libet,ac quod hic de hirundinibus narrais tur ad belli tempora accomodat. Sic enim scribit, A. Cecina Volaterranus,inquit,equestris ordinis, Quadrigarioru magister, Pompeia. narum partium tempore belli ciuilis, hirundines paruas e nidis Romae coprehensas nutriebat, quas postea nuncias selli mittebat ami, cis,ut plinius refert. Haec aphael Volaterranus. Caeterum nec mishi placet, Quadrigarum dominus. Frigidum autem sit si quis equos
alere elocareq; solitum putet. Con icio legendum, aurigatum nido uiuas, hoc modo,Cecina Volaterranus equestris ordinis, aurigatunido uiuas coprehensas in urbem secu assercs, uictoriae nuncias amicis mittebat, in eunde nidii remeantes illito uictoriae colore. Sensus
est, Quu ex Volaterris aurigatu ab ludos uidelicet Circense is uoismam Cecina proficisceret, hirundines uiuas in aedibus amicoru in nido coprehensas secu serebat,& factionis uictricis illito colore remittebat ad amicos ui storiam eius diei Circeiam significaturas. Nam hirundines in longinquia bellu cuius incerta sit uictoria, secu ferre, ridiculum. Notum aute est quatuor olim factiones extitisse, Rusiatoru, Albatoru, Prasinoru,& Venetoru, quot sunt anni tempora, colorisbus inter se distinctas, a quib. cognomina tracta sunt. Felicis cuius' dam aurigae Rusiati Plin. libro septimo capite L I l I l. meminit. Inues nitur in actis inquit, Felice Russato auriga elato, in rogu eius unu e fauetibus iecisse se.Et addit causam, Friuolii dictu,ne hoc gloriae artificis daretur,aduersis stud is copia odoru corruptu criminantib.Loquitur aute de odorametis quae inter cuiusq; factionis homines spargebantur. Aurigandi uerbo Suetonius utitur in Caligula. Hic no in Derto uerba Plin' immo expi ico. Certe in tam corrupta scriptura nosecus ac in deploratis aegrotis interdum sectionibus ac usturis opus est. Alcphic Commentator noster prorsus silet. Proseremus adhuc unum ac alterum locum. In Prooemio libri decimioctaui n5 longe a principio sic legitur, Quoniam tamen ipsa materia intus accendit. Haec uerba nullo sensu dicuntur. Vetus exemplar habet, Accedit. Hermolaus indicat potius Accendit scribendum . quam Accedit. Ita* uerbum hoc receptu est in contextu. Ego dico reponendli esse
Accedit,& pro intus legendum uitiis, Sic ern Plinius scripsit, Quos
niam tame ipsa materia uitii s, accedi t ad reputationem eiusde parientis& noxia. Vide quantu hactenus obstiterit unicum istud uocabu
255쪽
tum uitiis in adverbium intus deprauatum, quo minus multis iam seculis hie Plinii locus fuerit intellectus. Si in uero ualde ciuilis si hic
Aquaeum imitatus petulanter Hermolaum uirit modis omnibus in comparabilem incessam. Sequitur ibidem, At* quum in arbores eoxacuant, limento cornua elephanti,& duro faxo rhinocerotes, S ustrom apri dentium sicas. Scribendu primum, quu arbore exacuant,s,litera ablata ac in praepositione expunista. nam sequit, utrocp, item
auserendi casu. Deinde pro& duro reponendum, & Vri. Nam sic Murbacense exemplar quod pridem penes me erat, manifeste continet,Vt sic legamus deinceps. At quu arbore exacuant, liment cornua elephanti & Uri, saxo rhinocerotes,& utroin apri dentium sicas. Parisiensis aeditio quam epistola liminaris Beraldo uendicat,testatur leoisse Longotium,& duro. Sed nos legendum c5tendimus,& Vri. Quis non alicubi labituri Audi uero quid Aquaeus hoc lo. eo dicat Legi,inquit, etiam potest scite sicca, hoe sensu, Quu apri liis ment sicca dentium,ut sicca sit substantiuu. Alii legunt, utroq; apridentes siccas ut sensus sit, Apri dentes exacuat in siccas arbores. Mashes quod eligas, utere congruentiore sententia. Haee ille. Pulchrae me hercle expositiones & argutae. Longum autem esset tantum lius ius prooemii uitia aperta adhuc narrare quae sunt supra nouem, uestum non sinit hoc epistolaris angustia. Sic repurgato Plinio certi commentarii scribi possent,immo pluribus locis commentario misnus autor egeret. Sed fungere tu labore hoc uere Herculeo, Augiesqde stabula repurga, alio in insid is interim intento, sicubi in negoscio sellare mendos, scriptura auocante mentem tuam, qui te mox c5tumeliose traducat. Enimuero sortasse putas ista animaduersa Asquaeo.Nihil minus. adeo exercitatus est in lectione Pliniana, argustiam eius scriptoris nusquam non assequens. Ego stipes qui subina de haesitem. nam hoc imperitiae temeritati tribuit. An non argutu, quod Columellae uerba exponens docentis aegrotum pecus esse salitiandum,docet nos saliuare esse senum facere. O si esset qui utrius caput sitiuaret. sed tamen ego nolim conspui. Nisi sit expositio sguM rata nempe hysterologica, quod per unctionem eam sanitas consesquatur.Quam pulchre uero mendose loca L I x Capitis lib. i X transsilit, praesertim eum qui est in fine, At inter sergos. Ibi debebat exsponere quaenam uox esset Sargos, Latina, Graeca, an Hebraica, tu quid significaret. Est hoc interpretari Plinium c Et tamen audet alia quoties addere, Hoc caput nihil habet suscedinis, nihil habet nubi.
ii. Sed nimium te moror uir ornatissime, tametsi scio te libenter ausdisse locorum istorum germanam Plinii lectionem , ac mihi gra
256쪽
tias habituru.quid Aquaeus faciturus sit nescio. Nec de hoc sum soli,
citus. Porro n5dum obliuio me coepit humanitatis tuae qua me prossecutus es apud Augustam, opera Christophori Virsungi in aedes Fuggerorum me perducens. Antoni 3 domus quid splendoris n5 hahei Testudinata pleris in locis SI columnis marmoreis sumulta, quarum epistilia ad antiquitatis exemplar exculpta sunt. Quid de cubi culis amplis & ornatis dicam,quid de hypocaustis,quid de ambula,
cris quid de ipso domini cubiculo loge cultissmo tum ob deaurata laquearia tum ob reliquu ornatum & thalami ipsius non uulgarem elegantiam. Huic adhaeret sacellum D. Sebastiano sacrum cum subis sellius ex preciosa materia faberrime faelis. Omnia uero exornant insignes pii iurae intus Sc seris. Et tamen quia exquisitis lima sint cuias eia, plera* minimii luxus prae se ferunt, multum uero ciuilis nitoris at seugalis munditiae. Raimundi illa domus altera paulo semotior quam est item plane regia amoenissimu utrino prospectum in horatos habens, quorum alter aedibus cohaeret, alter interl ite uia pus
blica, sed angusta separatur quid plantarum nutrit Italia quod dos mesticus hortus non habet et quae ibi topiaria, quae Pergulae, quae arbores, qui sontes fusilibus deorum simulachris ornati e quale bais lineum ea aedium partec Minus iam placebant Ludovici Gallia, rum regis horti, quos olim Turonis & Blesis uidimus. Postquam
ascendimus, hypocausta latissima, aulas spaciosissimas siue cubicu, Iaconiuncta cum sumari js , sed ornatissima conspeximus, respons dentibus inter se ost as in meditullio domus, quibus de c5claui in cociaue transitur. Hic passim uidimus exquisitissimas picturas ex Italia adueetas multas etiam Iconicas tabulas manu Lucae Cronacensis seliciter absolutas. Sed magis nos mouerunt in superius coenaculum dedueios tot ac tanta monumenta antiquitatis, ut uix ullo Italiae losco plura crediderim apud unum hominem reperiri. Primu aerea contemplati sumus & su silia. Quis illic ueterum deorum no saepe nobis occurrebat Iupiter cum suo fulmine, Neptunus cum tridente, cusacculo petas 3 Mercurius, Pallas cum aegide.& crant quos uix prae uetustate licebat agnoscere. Nomismata deinde suo loco iaceo hant. Aderat tantum unum illic simulachrum lapideum. Circe sua it . ea nuda recumbebat innixa dextro brachio, circum se in maris gine tabulae marmoreae uarias bestias habens, & adhuc illa ina. gica uirga sua quendam in brutum conuertebat, supercrato pars hominis non amplius quam dimidiata. In altero secretario quod
saxeas tantum statuas continebat, uidimus, Dianam cum luna ac
pharetra, uidimus Apollinem, Mineruam, Venerem cum Cupio dine
257쪽
dine, Taurum qui uehebat nudam puellam tensis brach is auxi. lium implorantem, de obscoenum illum deum pudenda sui parte prorsus impudentem, cui ast ibant essi es mulierum plenos phallis calathos gestanti u. Apparebat hortoru limites fuisse. Mirum uero potuisse ista tot seculis uspiam integra coseruari. Fragmenta statuas
rum uix numerare erat. Placebat nobis Somni dei caput clausos hasbens oculos, S papauere reuin tu . Bacchi capita multa arguebant serta ex racemis & pampinis. quaedam Colosseam se e corporum magnitudinem prae se serebant. Narrabat uero nobis ex toto propemodum orbe cGuecta fuisse ea uetustatis monumenta, praecipue ta men ex Graecia atq; Sicilia. Adeo nullius sumptus Rai mundum poenitet ob amorem quem literaru minime expers erga antiquitate ge
rit modo possit talibus rebus potiri. id quod uere nobilem & genes rosium hominis animu ostendit. Sed de hiis plus satis. AEdidimus o,
Pusculum reru Germanicam inscriptum Caesari Ferdinando. Expectamus aliquid ueterii librorum a te, Ciceronem de gloria, Eundem de Vita beata Quasdam eiusdem orationes hactenus no visas, Medaeam Ouidit. Fontianu poetam, qui prouincias Rosmarias eleganti carmine descripserit, nisi tanto thesauro solus frui uis. An fabulam narrauit ille nostere Beone uale uir eximie. Selestadi j, quinto Nosnas Martias Anno