장음표시 사용
171쪽
tem ususfructus datus sit 3. Simili modo dicetur nec ius Asta mi vel aliena ri poste, si , hoc in dotem da- et ' se
tum sit: quavis ius praedi potius fit t. Hoc amplius,nec ter '' ' uitutes praedio dotali debitas maritus rem ittere, vel no uten IA. ιν μdo amittere potest R. Alienare enim Sc is videtur , qui non 'utendo amisit seruitutem. Cui consequens cit: libertatem. 1 D. riseruitutis urbano praedio dotali debitae ex mariti cessione pa- ' 2 .
tientiaue non competituram, nec per hoc deterὲOr condicto isti D.ῶ,
praedi; fiat'. Quamobrem si maritus fundum Titij dotali prpsi Spdio seruientem adquisierit,eundemq; Titio sine restauratione seruitutis reddiderit,quia liber in eum trasit confusa pro x . D. Dpter mariti adquisitioncm seruitute,litis aestimationemmari ' eius praestare debebit, cuius facto seruitus extincta sit. Quo Oe., .casu si is soluendo no erit,utilis actio mulieri aduersus ad restaurandam seruitutem dabitur 1. Hic quTritur,an diui- se. D. Ldere sibi fundum dotalem cum alio commune maritus pos- sit: nam diuitio alienationem habet . . Et quidem prouocatum a socio marito diuidere possc placet, prouocare vero ipse ad diuisionem non potest Illo enim casu necessaria alienatio est, hoc voluntaria. Atque eodem modo minores xxv.annis, quorum res sine decreto alienari prohibentur, ad communis praedii diuisione sine iudice prouocare non possunt,quod alienationis speciem ea prouocatio habet ς. Quod Ei , si socius prouocet,line decreto diuisio recthfiet 4. Non enim iis in . l. s ponte corum iit,si qua inde contingit alienatio. Secundum 'haec si fundus communis in dotem datus sit, dc socius egerit Acum manto communi diuidundo, adiudicatasq, fundus so-- ω Oncio fuerit,alienatio icnebit,& in dotem erit pretii quantit e. Sola autem lege Iulia alienatio prohibetur, quae voluntaria ir ire mi. est,non quae causam ruris habet necessariam. Itaque si ob id b=2 'uod maritus damni infecti non cauebat, missus sit vicinus dis in praedij dotalis posscssionei demde cum perseueraret non cauere, nisi is sit possidere, per longum tempus dominus fiet s: quia haec alienatio non cx voluntate mariti sit, sed exo praetoris auctoritate, Cuius ossicium cst iubere, ut is qui possessionem missus est, longo tempore rem capiat g. Quo D- .
exemplo & pignori capi iussu magistratus,&distrahi res mi norum potiunt, & in earum possessionem damni insecti le-
172쪽
humisso ne iure ciuili non potest. At illo casu. non aeque ab
initio vitiosa venditio est, quam lex in solam mulieris gratiam irritam facit. Itaque quemadmodum aliena re pignoti data pignus confirmari receptum est, si deinde dominus cius rei esse coeperit, qui dedit x, ita 3c dotalis fundi venditio co- firmatur, si morte mulieris dotem maritus , qui vendidit,lu- ii cratus sit. Quod quando accidat, videndum est. Accidere m.D.Lautem interpretes tum putant, cum pactum de dote morte mulieris lucranda intercessit. Mihi verisimile non fit, de hoc casu Iurecon illos sensisse,cum hoc Vtique, si ita esset, prae- , termitti ab eis sine scelere non potuerit. Existimo ergo in aduenticia dote hoc procedere, quam etiam sine ulla con- meum
uentione penes maritum mortua in matrimonio muliere remansisse constat is, praeterquam si is, qui dederat, sibi ea red sis Adi stipulatus fuisset. Atque ita,ut semel dicam,omnes Pade-ctarum locos accipiendos censeo, quibus defuncta in matrimonio muliere totam dotem mariti lucro cedere scriptu i est. In partem vero dote tum lucrabatur I, cum a patre profecta dos ad eum reuertebatur, de liberi ex eo matrimonio inaf G. supereranti. Ceterum inuita uxore fundum dotalem alenari lex prohibet. Consentiente vero ea, vel quod a marito ge-feo. Lm. stum sit, ratum habente,alienatio valet . Transit & pcr uniuersitatem p naedium dotale, eo quo potest modo, veluti ad heredem mariti,cum sua tamen cause, ut alienari non possit. - b Sed 3c uxore herede institutautiliter a marito fundus dota lis legatur, si deductis legatis dotis quantitas in hereditate remaneat. Qubd si non tota quantitas ex hereditate rei ipossit, id ex fundo mulier retinebit, quod quantitati dotis sis. dbi. deeritς. Sed etsi post dotale praedium venditum uxori maritus legatum dederit, emptorisq; fidei commiserit,ut amplius C,--
pretium ei restituat. Accepto legato mulier praedii venditionem irritam facere volens,doli exceptione repelletur a. Toties autem fundi in dotem dati alienatio impeditur, quoties mulieri de dote actio copetit, aut omnimodo competitura et 3. D. ueste. Quod si alii dos restituenda sit, lex Iulia cessat, quae so μ'
iis mulieribus prospicit, ut ne indotata summo Reipublic. imalo maneant f. Enimuero si ante reuocatam fundi dotalis A
alienationem mulier decesserit, heredi eius legis auxilium. iij.
173쪽
praestatur g. Ait lex, Neve consentiente ea obligato. Lex Iulia acria I s . li nationes rerum dotalium inhibet, qvie inuita muliere δει. fiunt: hypothecas vero earum etiam volente ea, . Hoc ideo quia laguIator facilius obligaturas mulieres, quam alienatu ris,Maei is ras cogitauit, Qua tamen cx re non minus incommodi ple ' -q- raq ad eas, quam ex alienatione peruenit, cum ex pignos ad alienationem res perducatur. Iustinianus vero facilitati mulierum succurrens, quae vel fragilitate sexus, vel mariti a inore ductae,facile rerii tuarum alienationibus consensum a commodant,rerum dotalium alienationes, ne consentiente quidemmuliere ea valere patitur . Quas tamen pontificςs. d. s. G iureiurando interposito firmas manere praecipiunt .
, .via, . Hας habui, quae de lege Iulia de Adulteriis dicerem,cuius
tis. multo plura fuisse capita non ignoro: decacerte, quaecum-
I. ibris nostris continentur, ea a me in hunc librum se
retur. in D Omnia coniecta esse credo.
174쪽
M. DCV. Cum Triuilegis Regis. Apud BARTHOLOM EvM MACRUM, in monte D. Hilarij,sub scuto Britanniae.
175쪽
S enatus Praeside, B. Brissonius s. NsTI TvENTEM me nostera de iure ciuili cogitationes madare litteru,ida potissimum ratio deterrebat,quod ea iamscriptorum mole ius nostrum oneratum es, non tam ut accessio qu-mda, quam copia resecada sanis quibuse; sideatur. Verumenimvero cum ea, tuas lendidissimam tia laborat,obscuritatem ab interpretibus ignor tisne docendi inuectam esse cogitare, quom vitio irasunt confusa perturbataque omnia, ut innumerabiles prope a iure cognoscendo diffultate ipsa reuocati, voluntate Ascendi simul eum Je perdiscendi abiiciant, temptandum putaui, num ordine aliquo adhibit'puritatinuae Iuristrudentia restituiposiet. Itaq; adscribendum aggresus di fusa oe disi ata cuiusi; quaesionis praecept in certa genera cogere,o' ad aliquam artem reAgere enisus sium. Quod n0bum institutum cum optimis oe recta sentientibus miru aperuissem,vereor ne me ipsum imprudens perdiderim. Nec enim probarunt illi dumtaxat quod ordiebar, sed γ auctoresfuere, ut in communem millitatem Ula enim liqueb tu si non integrum aliquod volumen, at librum unum aut item alteram foras darem, qui meram tum ciuitu tractand/ rationem patefac ret. A quo etsi animus meus abhorrebat,cum tamen illi quo recusabaverecundius, eo urguerent acrius,nec se auctoritatem defugituros potilicerentur, placuit abscisa a reliquo corpore scriptorum meorum veluti tabella aliqua, quale de toto opere iudicium homines facturi essent, expiscara. Excerpsi igitur tres hosce De lutionibus o liberationibus libros, quibus ea, quae de tollenta obligationibus via oe arte tradi possent, breuiter complexus,quessonem quae oein usum conisanum incurrit ,s paucissimis interpretum literv continetur, quam potui moxima,facilitate exposui. Eos tibi libros, Praeses a bsime, ut nunc parem , perpetuum meum desummis tuis virtutibus iudicium fecit:
quam ego excelse m illustri loco sitas laudes sic si licio,vi neque μα-
176쪽
V L T i sunt ac varii ut contrahendarum. ita & distrahendarum obligatio- num modi et quorum alii ipso iure liberant, alii per exceptionem. Ipso iure Solutio liberat dc quae solutio liberat M quae solutionis instar habent, Acceptilatio , Nouatio, Delegatio, Confusio, Obsignatio, Compensatio, Reique debitae an te moram a debitore factam contingens interitus,& cetera generis eiusdem. Per exceptionem vero liberamur, pacto, sententia,tempore, Scaliis, quos postea tradituri sumus , modis. De quibus singulis accuratius dispiciamus. Placet autem varie dispersa ac dissipata huiusce quaestionis praecepta artificiose digerere, summisque generibus constitutis, ad quae singula reuocentur, eum in tota explicatione ordinem tenere, quem omnibus, quae ratione docentur ac via, sequendum esse optimi docendi magistri praecipiunt. Quam rationem ad ius ciuile tractandum si maiores nostri abhibuissent , artem aliquam iuris, quae nunc plane nulla est, teneremus : mirabilesque sui amores Iuris prudentia excitaret, a qua tot iam seculis prope innumerabiles obscuritas reiecit. Quae ne macula diutius in tam praeclara scientia ii reat, bonis omnibus artibus suo nitori restitutis, ipsa quoque ab his tencbris, quas . superiorum temporum caligo obduxit, in antiquum splendorem vindicanda est. In omni autem disputatione si per
177쪽
spicuitas ea quaeritur, cui stupere omnes par est, verborum prima cura esse debet. Itaque quando de Solutione priore loco dicere instituimus, excutienda paucis verbis signifi
SoLvTI O N Is appellatione omnem liberationem quoquomodo factam contineri Paulus scripsit . Quod sic plerique omnes accipiunt, quasi eandem cum nummorum solutione ceteras liberationes habere potestatem significet. Nam & qui accepti latione b,delegatione e compensationed,
confusione ς, Sc his similibus modis liberati sunt elut forauisse intelleguntur. Mihi propius aspicienti aliud sensisse
Paulus visus est, nec tam effectum rei, quam verborum vim
potestatemq; spectasse quae si origini suae reddantur, perspicuum fiet liberationem&solutionem solo nominis sono differre t, vim utriusq; verbi eandem plane esse, ad eaq; omnia genera pcrtinere, quibus obligationis vinculum quoquo modo dissoluitur. Quod ipsum si solutionis nomen obligationi applices, planum erit. Quid enim aliud liberatio est, quam obligationis solutio ξ Et hoc nimirum est quod Paul' ait h: Manisque ad oblitationis substantiam refertur, quam ad nummorum solutionem. Quod St Seneca libro sexto de Beneficiis expressit. Quid ni, ait,cii in omnis solii tio non idem reddat, sed tantumde. Nam M pecuniam dicimus reddidisse, quamuis numerati unus pro argenteis aureos,qtramuis non in te
uenerint nummi, sed delegatione & verbis perfecta solutiost. Denique de solutas per nouationem summas Scaevola dixit i, quae nouatione abscesserant ab obligatione. Verumtamen hoc commune solutionis nomen suum fecit ac proprium ea liberationis species, quae ex nummorum numeratione, vel alia naturali eius, quod debetur, praestatione contingit, solaq; proprie late patens solutionis nomen possidet. Nec vero solutam pecuniam,aliam uerem, quae in obligationem venerit, usitato sermone dicimus, quae accepti latione, nouatione, delegatione deberi desierit R: nec solui secum, qui citra naturalem dationem sit liberatus: cuius fictam ta-
tum dc adumbratam iuris intellectu imagincm superiores species habent, propter quam solutionis potestate censentur atque adeo imaginariae solutiones appellaturi. Iam quod ad
178쪽
satisfactionem attinet, quam etiam solutionis Verbo comprehendi Vlpian ait , latissime quidem eius verbi ossicium
manare. Vt etiam ad nummorum solutionem pertineat, pa- ῆα tam est. Satisfacere enim dicitur,. qui creditoris desiderium quoquomodo implet, eiq; quo contentus sit, praestat n. Sed Leo verbo sic fere nostri auctores utuntur, ut a solutione seiu- ρυρ D. legant', eoq; modos reliquos exaudiri velint, quibus pro eo quod debetur creditori, absq; naturali numeratione fit satis, .r.D.qio,
Quacumque tandem via eo perueniatur. Satisfactum chim accipimus,acceptilatione Sc iureiurando,& nuda couCtione emact. ι .dc fideiussore vel expromissore dato Quam disserentiam
euidenter Marc. explicat q his verbis: Solutam pecuniam intellegimus utique naturaliter. id est, re ipsae,& ut crassus ac popula- ῶ D ri cin-rius dicam,reali numeratione. Plerumque enim ad factum Zita . corporale hoc verbum nostri praeceptores referunt Sequi-- D. rur paulo post: QSdsi acceptum latum siti quod lautitionisnomine hypotheca erat obligata, vel binesipulatione acceptaesolutionis qui . dem verbum non proficiet, sita satisfacitionis se scit. Est autem ille M sui . locus ex Marcia. ad formulam hypothecariam libro ex- α - 'cerptus: ex eaq,, ut facile suspicari possumus, parte sumptus i-siram o- qua interprctationem eius faciebat,quod vulgo dicitur, pignus, siue soluta pecu pia, siue eo nomine satisfactum sit, libe- ius. βιμ- rarit. In quo enuntiato soluta pecunia accipitur, quae credi tori numerata est. Ceteris modis si a pignore recessum sit, fi---.ἀρτdeiussore puta dato,vel accepto lato ,aut nouato eo propter 'quod hypotheca erat obligata solutionis quide nome no co- ueniet, sed satisfactionis vel satisdationis. Vsque adeo autem D. o. solutionis Sc satisfactionis diuersa causa est,ut qui soluere debet, satisfactionem Offerens nihil agatu quamquam in qui ' D. busdam causis a creditore sponte admissa satisfactioxsolutio G Mut Φ.ι .nis loco cedat, eandemque quam illa utilitatem praestet. I . Nam Sc pignus satisfactione praestita, aeque ac pecunia solu-Sitantiis taliberatur I: venditarumque rerum dominium ex tradi Q se
179쪽
tione in emptorem vel pretio soluto, vel sco nomine satis , --gia. lacti in sit, transire dicitur*:α ex Inapp. rescripto ad honores ep. cui ex administratione debitor constitutus est, ire-D. i. ..,ik. qui sisti fecit, non secus ac si soluisset admittitur,. Ceterum pro solutione satisfactionem accipere inuitus cre-οῦ ditor non .cogitur b : quam si volens admiserit, solutionis,' -- uod ad aliquos casus attinet, ea vim habet. Quod erro disii fur seta iactionem pro solutione esse , solutionisque
his, huis. verbo contineri, ex Voluntate creditoris satisfactione vi
, - . tius Videamus. Tota solutionum quaestio hisce capitibuα continetur, Qui soluere possint,& quibus solui: Quid solui, ' d'beat,& quo modo: Quis solutionis & finis sit x effectus.
ibus omnes omnino solutionum causae explicantur. Eoque magis mihi hic noster ordo probatur, quod in omni artium genere is demum sibi rem cana, qua de agitur, Hanc per pectam ac cognitam adfirmare possit, qui omnes eius a Aa L; ςδWiJβiςiς ni cognitioneque comprehenderit d. Optimum iis autem videtur initium tractationis ab eorum qui soluere pollunt personis, facere. Haec enim est in hac quaestione cri- ciens causa, quam primum omnium tractari oportere no- ,:, - ' ςςnisti rς, quod & ceteras in actionc anteit, quamquamisia o οὐ animum instituentibus ad deliberandum priore loco sese fi nis osterte soleat. SoLvERE quilibet rerum , suarum administrationem t ijsi , . n bζntc , dcbi torcs possitiat. Nam pupilli,prodigi furiosi M
D. - o. ςQmpςxit', citr4 corum, quorum consilio reguntur, auctori s. ratem solucntes, accipientis nummos non faciunt Et desin derat ea res plerumq; Prietoris interuentum: sine quo,quod ι j ex bon ς luis stipulanti pupillus spoponderit, luere non est p missum . Aliud enim admittentibus expedita ac iacilis
pateret solutio nas obtentu rerum pupillarium alienandam se tabeant, utilitatis tamen ratione. ι . .si i ζζζptum ςst , Ut consumpta pecunia, quam soluerint, quia, o D si eiuS vindicandς potestas iam non est,pupillis libratio nasca . rti ui F- T G pcrceri dum auelli ei, qui accepit,potest, in so-j. Q , lutum secunia non cedit.Reliqui omnes, quibus bonorum
180쪽
alienatione non interdicitur, soluentes se liberant, etiamsi in P reatu sititi, dum ne maiestatis, perduellionisue postulentur. Hos enim placuit nihil ex bonis suis post admissum crimen 'πminuete possem,ut fisco integrum ius suum seruetur, qui fa-si iam n ..
cile ementiti aeris alieni specie fraudaretur. Idem in iis, qui: e
repetundarum postulantur, eadem ratione n admittemus. D.d Anaii
Nec exemplum de Q. Caecilio enim Classico repetundarum damnato, placuisse , Iatui Plinius scribit bona quae habuisset ante prouinciam,a reliquis separari: illa filiae, haec spo- esse .liatis relinqui. Additum etiam,vt pecuniς,quas soluerat cre-2: I
Nec ipsi tantum utiliter soluunt,qui debent, veru metiam v 'ex eorum mandato facta ab alio solutio valet p. Qilinetiam, i D. .. pro ignorante id inuito soluere cuique licet q: cium naturalis r ι se; ni limus& ciuilis ratio alterius vel absentis de dissentientis me- ' a' liorem nos facere condicionem patiatur r. Solutione,ait lex mel iudicium accipienti m insiti ignorantes liberari possumus. Nam qui se liti offert, & pro alio litem sine mandato exci- i,is. D. item pit, inuitum cum ignorantemq, liberat : quandoquidem in ipsum iudicati actio transferatur 5c velut nouatio fiat . DA TE, Igitur ignoranti δί nolenti liberatio solutionis ab alio fa di. rictae potestate contingit γ, in tantum ut ad repetedum pignus uinde actio ei acquiratur R. Quo d enim pro regula traditum nisi. D de focst ,inuito beneficium non praestari, hunc sen sum habet, vi 2IVM quae legum beneficio alicui praestantur, inuito non tribuan- ω l. turh. Soluta utique pecunia, qu ae debebatur,etiam inuito de- - δε M. 'bitore solutionis vi iure ipso obligatio tollitur. Verum cilinii D. I. de repetitione soluti quaeritur, alia eius qui pro inuito soluit, strutu . causa est, longe alia citas,qui pro ignorante. illi in totum re- 'petitis denegatur c. Huic, si utiliter Sc e re debitoris soluit, alam iri u parata negotiorum gestorum actio est d, qua quod sibi ex ea προ ecausa absit, consequatur. Perspicuum enim est in luendo . . se , vi, iis cum debitoris negotium gessisse, quem a creditore suo liberauit,quo ad solutionem urgeri potuisset. Enimuero qui pro calus sponte sua vel etiam coacti soluunt, iure desiderant sibi e I. νγ. C. d. aduersus eos a creditore mandari actiones φ. Idque per doli cx- ira