장음표시 사용
151쪽
Ita demum ne secum prius, quam cum adultero agatur, in nupta mulier iure recusat, si ante denuntiationem nupserit. Sin autem postquam ei maritus, vel extraneus denuntiasset, iis , - nupserit, ab ea incipi potest h. Denuntiasse accepimus non tantum si ad iudicem denuntiauerint, sed & si adulteri, se acturos extri iudicium denuntiauerint . Quod si non qui- si dem denuntiauerint , verum libellos accusatorios dederint
antequam mulier nubcret, eaq; cum id cognouinet, nupserit,putat Vlpianus non videri denuntiatum, & idcirco non κυμο- posse accusatorem ab ea incipere. Adulteri j certe comm 's morationem quoquo modo fecisse in denutiatione. satis est, etsi iudex non sit monstratus. Ac vel per procuratorem, aut seruum actorem facta denuntiatio valet. Rata est ad domum facta denuntiatio l. Nam ad domum utiliter denuntiatur hi, cum eius topiam non habemus, quc in conuenire Vol uis. Sed si specialiter eum, cum quo adulterium mulier fecerit, denuntiatione complexus,velit cana ex alterius persona ac-
i. s. Dium cusare, non audietur. Neque enim crimen quod denuntio' de Limo. t obiicit.
Aperte hoc lege Iulia cautum suisse Iulianus sensita. Ita-' a. . i. que clxiam diu in viduitate mulier pcrseuerat. lu' adulterium commisisse dicitur,in accusatoris arbitrio est,utrum ab adul- .l fima uis. tero,an ab adultera incipiat φ. Sic erit electioni locus, pote 3 ρ . D. ritque , qui adulterii elegerit, ad muliere etiam absoluto adultero redire, quae lege in hoc casu iuuari non potest, quando eo tempore, quo adulter electus est,nupta non fuerit. Plan binviduae filiae accusatione pater extraneo praeuenienti non,i - . praeseretur P. Illud sciendum est, quod a Paulo libro primo de adulteriis refertur , si ventris nomine mulier in posse ia2 sionem missa sit,ddferendam adulterij accusationem este, ne in is praeiudicium fiat ei qui in utero est. Propteri impuberem ce 2 - ε, te filium mulier dilationcm ab accusatore non impetrabit r. .. .LS . Haec enim quaestio ad Carbomanum non pertinet: quando
152쪽
quidem statui infantis nihil praeiudicat, cum possit δc illa adultera csse,& impubes defunctum patrem habuisse.
Praeter stupra atque adulteria,etiam quaedam alia crimina Llege Iulia vindicantur s. V eluti si domu suam praebuerit quis VP ut stuprum materfamilias pateretur, aut pro coperto stupro D d. pretium acceperit, quorum utrumque pro adulterio eadem lex punit. Sed de posteriore erit sequenti capite dicendi lo- cus. prius illud nunc explicandum. Sciendum est autem non omnia in uniuersum lenocinia lege Iulia coerceri : sed nec
ulla alia lege in lenones animaduertebatur: tantum praetoris . edicto eos infamia comitabaturi: Primus, quemadmodum ε. aut Har.existimo, Iustinianus lenones esse prohibuit: quod de a Pro copio relatum est.& Nouellis ei uidem principis constitutI O N...iliis nibus continetur R. Plinc eos, qui adulterantes domo exci- V .is iam 'piunt,lex Iulia merito adulterii poenis subiacere voluit,qua-do sine talium susceptorum opera nee facile admitti adulteria, nec admissa latere possent. Eodem enim modo ic receptatores pari cum delinqv tibus poena puniunturx. Ait au' tatem lex, stridomuse, quae verba ad utrumque sexum perti-m prata. nent. Mulier itaque hoc capite, quod domum suam praebue-Mrit, tenebitur y. Domus appcllatione habitationem quo-i D d. . que significamus1, ut in capite tcrtio plenius exposuimus Tenctur autem dc qui amici domum praebuit , dc qui in agro balineolae stuprum fieri praebiactit R. Sed & si in domum' Α- aliquam suerint soliti conuenire ad tractan tum de adulte rio, & si eo loco nihil admistum sucrit, verumtamen Videtur is domum,ut stuprum fieret , pra buisse,quoniam sine colloquio illo adulterium non committeretur. Mater autem familia gnificatur non tantum nupta, sed etiam,vidua b: bi. πιαν- quamquam proprie materfam. non possit appellari, quae ' vidua est,ut nec ea quae sinc Elus est, quemadmodum Sextus
Qui ne deprehensos in adulterio stuproue prodat, pecu niam acceperit,lenocini j criminc lege Iulia tenetur. Vnde
153쪽
ins AD LEG. IVL. DE ADULT. - .i . ....in Paulus, isti quidem,inquit ,& in legem Iuliam incidunt,qui
d mis. quid pro comperto stupro acceperunt. Et hoc quoque pro adulterio eadem lege puniri Tryphoninus scribit i. Nec in-ιus D. d. terest, Vtrum maritus sit,qui acceperit,an alius quilibet. ui--- ,. cum e enim ob conscientiam stupri aliquid acceperit, ex hac parte plectitur.Ceterum si gratis quis remiserit,ad legem . . mae i. . non pertinet ' Eueniebat porro plerumque, ut in adulteriopis, deprehensi te ob vinculorum vel mortis metum redimerent, maritis commodum pecuniae matrimoni j vindictis praeferentibus. Quo nomine maritum quendam Ausonius
Semivir uxorem duxi ti Zoile moecham. O quantus iet quae fias viri mi, tibii Cum d. ibit uxori molitor tuus,ω tibi adulter, Quantum deprehensii damna pudoris emunt.
Hoc vero lenocinio proximum est. ideoq; adulteri j poena merito coercetur. Cui δί illi subiacent, quorum ope consi- liol factum est,ut vir feminave in adulterio deprehensi, pecunia aliaue qua pactione se redimerenis. Illud ex mente legis quaeri potest,an eadem poena dam tactatur, qui cum adulicris paciscuntur &de his nihil lege Iulia aperte cautum est. Sed nec hoc capite legis apprehendi eos manifeste rescripto Alexandri ad Demetrianum declaratur,in quo separata eorum causa constituitur, qui de adulterio uxoris paciscuntur,& qui pro comperto stupro pretium accipiunt. V orba rcferitia ora M. pti ita se habent g: De crimine aάulteri 'OD non licet par i
in saccusat praeu. , icatoris γ refunentis meritaris in ut irationem. Qui aurem pretium pro compertolli pro acceperit, poena letis
de adulteri frenetur. Pacisci hic, quemadmodum &in Edrino i ii ,1ὸ de notatis in semiax , accipimus cum , qui cum pretio ouans pacto . D. locumque 'ascitur, siue pecuniam, siue quid aliud pro pecuri i. nia acceperit. Veluti si obligatione sit liberatus , aut aliquid
. ,., C ta apud eum ex ea caula remanserit. Non enim pretio vel mo-q-b. - s. dico accepto accusation ormitere, licet. Iniuriam veroi Au L1. D. gratis remittere nemo prohibetur α. Nec cnim veniae
de earunn datione interdicitur . sed sordidi pactionibus proinde nec, of qui precibus exoratus vindictam doloris sui omisit nec qui
154쪽
iudicantur, contra quam si de crimine, aliquo dato turpiter pacti sint. Hi enim ex Senatusconsulto poena l. Corneliae . de falsis tenentur: Quod de ijs quidem, qui ob non instituendam accusationem pecuniam acceperint, expressum esti. Eandem vero reis qui delatores redemerinta etiam pin'ii , n, nam imminere quasi conuictis existimo: hoc ipsum Se re tu, 'natusconsultum ab Vlpian. significari, cum ait m, In omnibus causis praeterquam in sanguine, qui delatorem corru IA. Di riperit,pro con ut isto ex Senatusconsulto habetur: idcirco au Utern praeterquam in sanguine; quoniam in his criminibus, quae poena mortis coercentur, sanguinis redimendi causa qualicumque pactione se ab aduersario liberare principali- ibus constitutionibus benigne est permissumn at in ijs,etiam s publicis iudiciis, ex quibus vita in discrimen non vocatur, paciscentes ex Senatuscosulto falsi rei sunt. Et hoc cst. quod a Diocletia. scriptum cst o. In alijs aute publicis criminibus, quae sanguinis poenam non ingerunt, transigere non licet citra falsi accurationem. Inscite enim faciunt interpretes, qui ctis. ea verba sic accipiunt, quasi in omnibus publicis iudiciis, quibus poena mors non cit, transigere non liceat, exceptoralii crimine Quorum crrorem particulae ipsius Citra,vis satis conuincit. Nec vero quicquam habent, quo probent de salso transigi licere, cum falsi porta a,non mors sed deportatio fuerit. Nam Valeriani Je Gallieni constitutior,quia illi vivit His e iatur, super instrumcnto cuius fides in dubium vcniebat, non C . E. super falsi crimine transactionem factam approbat. Et hocs ait, vix esse, ut falsum accusare permittatur id instru mentum, cui quis transactione acquieuerit licet suspectam si ac ni cius tunc temporis haberet. Quod tamen etiam postea inapp. Leo de Anthemius permisitic videmurq Diocletiani vero caproculdubio sententia est, iste metu accusationis falsi transigi de his criminibus non posse, quae ultimo supplicio ino vindicantur. Et ideo militem, qui cum adultero uxori S si pactus sit,sacramento solui d cportari dcbere Papinianus scri- bit i: quς utiq; falsi poena est. Illud mihi permirum videtur,
quod Diocletiani constitutionis initio lcriptum est r.in gere mel paci i de crimine capitali , excepto adulterio , pros: -,ι O, ου' tum non est. Nam in numerum capitalium criminum adulte-
155쪽
rium non venit, cuius poena ex Constantini demum constitutione, qui longo interuallo Diocletianum secutus est, capitalis eisse coepit. Itaque nec dubitauit, qui penitus perspexerit, quin ea verba Triboniani sint, non Diocletiani. Planee i qui ab instituta lain accusationis executione pacto desilitant, ex Turpilliano plecti eos non dubium est . Enimuero in fi-mfi C . scalibus causis, ut pro conuiciis habeantur, qui delatorem n corruperint v nominatim dicitur esse constitutum. Consti
tutum vero cit a Seuero, dc Anton. Imperatoribus, quorum ore ipto extat y. Reliquum est, ut quaeramus, an superiori- ' DU O . bus causis dati repetitio competat. Repetitioni quidem eius,m. D. e . it, quod transigendi causa datum fuerit,regula iuri, aduersatur, quae in pari causa turpitudinis potiorem cum esse definit,qui, te iactet. Quod si turpitudo eX eius dumtaxat, qui acceperit, d. iuri parte vertetur,veluti si innocens Veritus,ne aduersarii poten tiae succumbei et, quid dederit, repetitionem aditus praeses dabit: quemadmodum a Diocletiano rescriptum cs a. Sed et Ii turpitudo subiit, si tamen cauta tantum, non etiam numerata pecu tria fuerit. aduersus petentem ex optio compe-- tit: auz ii hoc praetori liqueat, actio denegatur h. Secundum I. minia m. haec ii quis in adulterio deprehensus redem erit se, condictioc in tu dein quasi ob turpem causam dati cessat ς . Vtriusque enim. D ab turpitudo versatur. Ceterum quod datu est, tamquam iusto studinu . ., metu extortum restitui praetor curat . Nam de gestum est malo more, M praetor non respicit, an adulter sit,qui dedit, Olstr v. ia sed hoc solum quod hic accipit metu mortis illato.Tenetur
in de hac lege,qui ex adulterio uxoris tuae quaestum fecerit. Nec
enim mediocriter dclinquit, qui lenocinium in uxore exer- cet,& ideo adulterorum poenis subiicitur φ .Quaestum autem adulterio uxoris suae faccre intellegitur, qui quid accipit, ob d. Vt uxor adulteretur meretricio quodam genere : quod si pa- 's. y tiatur uxorem delinquere, non ob quaestum, ted negligentia vel culpam, vel quandam patientiam, vel nimiam credulitar diui i. tem, cxtra legem positus videtur Quamquam in lenocinii suspicione iri nimia mariti patientia cadate. Hoc autem ca- . M. si pite etiam mulier quae ex adulterio viri quaestum fecerit, te-
156쪽
Qui adulterii damnatam sciens uxorem duxerit,lege Iulia pro adultero punituri. Quod an ad stupruporrigatur, quaeri potest: δc magis est,ut stupri quoq; damnata duci non ponit.
Quamobrem qui adulterii stupriq; damnatas repudiauerint, C . H. cum perlegem huiusmodi uxores habere vetarentur,causam dissidii prestitisse non videbuntur: quinimmo ita ius tractabitur,quasi culpa mulieru facto diuortio R. Nec damnatas modo , sed nec reas quidem factas ante da ratiogem uiuente hmarito uxores duci posse obtinuit i. Quod sic accipiendum disiis. inter reas reccpta mulier fuerit. Nam si se adulterii acturum dumtaxat uiaritus minatus esset, nihil impediret, quominus e quem maritus suspectum habuisset, mulier recte nuberet m. Eodem aute modo de maritus adulterii damnatam reamve factam uxorem reduce prohibetur R. nar- hi e 2 ι.ratq; Sueton. v Domitianum iudicum albo equitem Roma- . in Dom, num erasisse ob reductam in matrimonium uxorem,cui di 'μ'
missae adulterii crime in lederat. Planhream adulterii, quam viriure mariti, vel extranei postulauerit, non prohibe tui P ρι- s. i. post abolitionem uxorem denuo ducere. Abolitione cnim se causa criminis extinguitur, nona Enq; rci eximi tur st. Itaque perinde atque si delata de adulterio mulier non esset, post qΙ - -
abolitionem iure cotractum matrimonium existimatur. Sed&sine legis Iuliae merii reuocare uxorem in matrimonium . . . C. Amaritus potest y, si nihil amplius, quam libellos accusationis iter. attulerit. Is enim in legem tantum committit, qui publice de adulterio damnatam, vel inter reas iam receptam reducit. Rea autem solius libelli oblatione non fit. Enimuero clim Maevius quidam in adulterio semproniς damnatus,eandem Semproniam non damnatam duxit te uxorem proponeretur, Papinian. tale matrimonium non stare respondio. Ccterii modamnatas duci lex prohibet: in concubinatu vero haberi si- , i. .. 'ne testis offensa, Asine stupri crimine possitnt i. Sic Min ea ι Ff - .
prouincia, in qua quis adminutrat, Uxorem ducere non po- - - tcst, concubinam habere potestu. Item de damnatis lex lo ui ci. D. de
uitur: sed M in adulterio deprehensas ab ingenuis duci lex
talia de maritadis ordinibus prohibet x. Postremo hac lege hi demum tenentur, qui damnatas adulterii ducunt. Ex alia causa lege hac condemnatas suta,quia domum stupri facien- i
157쪽
i i dic ut privbuerint: qui ducunt,lege non plectuntur'.
laritum lex Iulia coercet, qui deprehensam in adulterioii. D LV Ore in retinuit,adulterumq; dii ni sit f. uocenim lenocini i loco habet, eade: nq; qua Sc adulterium, poena persequiturb. - . i. C n. Et hoc paulus lib. secundo sententiarum in haec verba scri--AD δε- bit ς : E.m μι deprehense m m adulterio ixorem non statim no I. .s isti tim sit, reum lenocinii p0lutiri placuit. Tantam enim mariti 'i, lenitate in , qui uxori matrimonium violanti non irascature, adulterumq; in ipsi turpitudine deprehensum non coerceat, non ei referendam lex existimans, in lenocini j crimine iure optimo ponit quandoquidem aut lenonem esse, aut plane ferreum nece ite est cui scienti prudentiq; sine dolore tanta iniuria insertur. Atque ita Claudium Gorgum clarissimum virum, cum deprehensam in adulterio uxorem retinuisse detectus esset, sine acusatore lenocinio damnatum Vlpian. re . . - . scri in Nec Vcro reprelientione caruisse illam tribuni militum Dis . patientiam Plinius ς ait, qui post delatum adulterum uxorem Lib. .. se retinuerat, quasi contentus aemulum remouisse. Sede uim le- nocinii crimen hi demum contrahunt, qui deprehensun in adulterio uxorem retinuerunt, etiam qui suspectam, neque tamen deprehensam,vel conuictam habuerunt s. Etenim ne aliqua incredibilitatis excusatione maritus defodi posset, se hi ipsa turpitudine deprehensum ab eo esse adulterum te . desiderat ,ut sic excusare ignorantiam suam non possit, vel praetextu incredibilitatis patientiam adumbrare g. Et hocii , a. qxi Ll, a rege Rogerio in Neapolitanis legibus ita constitui Ailai. . tur h. Potest autem de Solonis legibus hoc caput translatum bub. yti . videri Nam illic ita erati, b myὰν A 'ελοι πον mi ιον, mi εξε
, γ' Enimuero haec lenocini j ex lege I ulla descendens accusatio, aeque atque adulteris publica est x. Omnino enim lenocini,seadem, quae adulterijs, poena statuitur Sed ex is demum
i t. . . - causis,quae nominatim verbis legis comprehenduntur: vide-
- - licet,si maritus adulictum dimiseri uxoremq; deprehensam in adulterio retinuerit, pretiumue ob id acceperit, ut eam
adulterari pateretur. Quibus veluti cancellis lenocinu cri-
158쪽
men lex circumscripsit. Hoc meo iudicio Vlpianus sestribis verbis. Leno inii crimen lege Iulia praescriptum est. Lege enim 'o
definitae sunt lenociniorum causae, extra quas institui coti . d. . e maritum ex lege accusatio non potest. Itaque si quis uxore suam ni ponam enim eiusdem auctoris verba non Ob quae-, i f., stum sed neglegentiam, vel culpam vel quandam patien- tui. Vim tiam, vel nimiain credulitatem delinquere patiatur, matri- 'moniumq; suum contemnat, contam mationique non indignetur, ei Poena adulterii non infligitur. Quaestionis est,an ab accusato adulterii possit marito lenocinii crimen referri. Placuit autem extrVeum , postquam delatus est, lenocinium
obiicientem non audiri,uxorem audiri o, si eam maritus rea adulterii faciat, non quidem ut lenocinii at lcgatione ab ac- ..d. . . cusatione maritum repellat, crinacraue suum releuet. Constitutionibus enim obseruatur, ut non relatione criminum, sed innocentia reus purgetur p. Lenocinium igitur mariti it s. D. δε ipsum onerat, non mulierem excusat. Vnde poterit & is qui de adulterio cognoscit, in maritum ob lenocinium statuere, Et vel sine accusatore, detectum lenocinium vindicare q. qL .f. te. Hoc amplius M adulterii crime ab uxore accusata viro obii 'orinci poterit,quamquam ei viri accusandi ex lege potestas non sit. Quod praeter interpretum opinioncm perspicue tamen Papinianus demonstrat, cum ait x: Iudex adulterii ante oculos habere debet, oe inquirere,an maritus pudice vivens, mulieri qμoque bonos mores colendi auctor fuerit. Periniquum enim videtus esse, ut pudicitiam vir ab uxore exuat,quam ipse non e hibeat, quae res potes. virum damnare,non rem ob com en attonem mutui criminis inter mire uecommunicare.Hoc vero ex Imperatoris Antonini rescripto sumptum est, cuius particulam Beatus Augustinus lib. secundo de Adulteri. contiag. ad Pollentium, ex Codice Gregoriano refertili hcc verba: Sane meae literae nuda ex parte cause praeiudicabunt. Neque enim sit se es te culpa fuit, ut m trimonium lueretur , fecundum legem Iubam uxor tua E plasia nuberet, pro ter rescriptum meum adulterii damnata erit :sin i Uer se commissum. Habebunt autem ante oculos inquirere, an eum tu Publice viveres, illi quoque bonos mores colendi auriloe fuisti. Periniquum enim missu iidetur e . , ut pudicitiam ab uxore exiWat,
quam ese non exhibet:quaeres te, virum d mnare, non Ob c
159쪽
pensationem mutui criminis , rem inter Π/Dumque componere , vel
causim facti tollere. Quae conicit utio summam aequitatem religionemque habet, maritisque idem quod Lactantius praescribit xemplo continentiae docendas esse uxores ut se caste gerant. Iniquum est enim,ut id cxigas quod ipse praestare non possis. Nam ut idem auctor alias poli Quintilianum,i. b. u istribit, Uxorcius, qui circa corrumpendas aliena, uxores
occupatur,ex eo irri rata, aut imitari se phlidi, aut vindicare. Atque hac excusatione adulterii cimitia Cly rines ra apud Euripidem deprecatur:
Hinc oc Seneca ad Lucilium Improbus est, qui ab uxorepudi sitiam exigit ipse alienarum corruptor uxorum. AEquuna igitur est in adulterii quaestione mariti vitam indisi
quisitionem vocari, cuius vitio luxuriaque accensa uxor, iniuriam se non tam facere, quam referre existinaci. Vcrumtamen ex eo Antonini rescripto,non bene meo quidem iudicio B. Augustinus elicit, maritum uxorem de adurutcrii crimine accusare non sint, cui moribus suis castitatis cxemplum non praebuerit. Neque enim lenocinii, vel incontinentiae crimen maritum accusatione submouet, cum cx hac causa copes alio no admittatur,ut & ipsa rescripti ver-
xl. eum mu- ba probitat. Quamquam contradicere Scaevola x videatur, Duqμ ε cuius verba haec sunt: Cum mulier viri lenocinio adulterata ius rit,nihil ex dote retinetur. Cur enim improbet maritus mores quos ipse aut ate corrupit,aut post aprobauit' fit me ex m nte lesu sumit quismi nec accusere postsit qui lenocini m et x ri praebuerit, 'mu sis es'.
In cuius nodi dissolutione valde Accursitu scii suis impeditus est,& excogitat inanes quasdain discrentias, quasi in specie a Scaevola proposita lenocinium ab eo, qui iam inter reos receptus esset, allegetur. Qua de re mirum in tota lege silentium. Tum vero de muliere loquitur, quae Viam intexreas recepta , adulterii crimen refcrre potest y. Quamo-.brem semper probaui opinionem cxistimantium de accusa- t. s. D. δε tione morum, quae intes coniuges soluto matrimonio initi uebatur φ Scaeuolae responsum accipiendum esse: cu-
160쪽
ius iudicii hic exitus erat, ut alterutrius culpa diuortium factum pronuntiaretur . , Plurimum cnim ad dotis rei clitionem intereria, bonane Fratia, an alterius criti .i matri monium dissolutum esset, idque & in rei uxoriae actione in quaestionem vocari solitum Quintilian. ipse prodidit brn propterea quod illo casu suum Vtrique coniugum saltium, . d. atque imminutum ius manc bat ς. Hoc vero maritus qui .dem,qui propter grauiores suos mores dissidii causam praestitisset, sentem,atque integram dotem reddere cogebatur quae alioquin in diem tantum reddi debuisset. Mu .lier auicni, cuius culpa diuortium fieret, dotis parte mul- Tos . . tabatur. M orum enim eius nomine, ut a Paulo oc Vlpia . in Institutionibus scriptum est , grauiorum sexta in singulos liberos dotis partem maritus retinebat: lculorum aute,octa. uam. Grauiora mores adulteria latum erat, leuiores omnes reliqui. E. aeq; sunt retentiones,quas ex dote olim ob mores factas Iustinianus indicatg. Ex quo sequitur iure antiquolierem, cuius culpa matrimonium solutum esset latcgr; dotis damnum non subiisse. Ceterum Theodosii costitutione hquae iuri antiquo in hac parte, quantum existimo, deroga , mulier quae culpas eadem lege definitas quibus de alias tres
praetereaIustinia..idiunxiti,contraxerit totius dotis, donatio H in C. GH sq; propter nuptias amimone pituitur: aut quod est a Iu-r 'stinian. additum si sine dote ducta sit, quartae parti, bono- x tua l. γλ. rutia damnum sustinet. Vnde fit, ut eos prudentiunt inperatorumq; qui Theodosum praeccilerunt ocos quibus culpa mulieris soluto matrimonio dotem apud virum remanere definitum esti ausim dicere a Triboniano violatos esse , ut cum nouissimis conli tutionibus congruerent. Nam illo casu 1 - . n. l. certis linium est iure antiquo dotis tantum paricio mulieri periisse. Quod etiam si mulier a tulicrata: ill et, feritabatur: ex ea eniiii causa eas quas risbya xtimis p a rics , maritus ex dote retinebat, vel iudicio de moribus instituto auferebat, nisi si ipse quoque inamus ins ' idice vivens exemplo suo ad peccandum mulierem ira aiax tici, vel cam ob quaestum adulterari passus esset. Tuuc enim inore ς accitiaic volens non
audiebatur, quos vel iam anti Ebri up stet vel postea probasset. Idi ex mete lcgis sumi Scaevola ait, quoa oc Papinianus