장음표시 사용
141쪽
detur reducendo eana b. Sed& facturum se intra sexag simum diem negauerit,postulaccusare volens non audietur e. Idem multo niagis si ab accusatione instituta dest erit d. Vtilis ergo erit illa aduersus agentem exceptio, si non legem prodidisse dicatur, ob hoc quod aggressus accusatione adulteri j, accusare destitite. Quae praescriptio ex lege Petronia, ut opinor,descendit,quae hoc continebat,ut qui iure viri delatum adulterum non peregifici, postea ad accusationem non admittere rur .Qui lex an ea sit,quae alias i unia Petronia appellatur g, constanter assii mare non possum. Certe ab ipso mei Senatusconsulti Turpilliani auctore Petronio Turpilli no latam non dubito, qui cum Caesonio Paeto una consulatum Neronis temporinus gessit h: .le quo dc illud praeterea legere me memini,curationem ci aquarum mandatam i, eumque cum exercitu a Nerone reprimendae seditionis causa
missum ad Galbam defecisse. Sequitur in lege, P0leos dies. Post sexaginta dies patri maritoq; lapsos extraneis quibuni-bet accusandi facultas conceditur. Adulteri j enim crimen inter iudicia publica refertur j, quibus cuilibet e populo experiri, licet nisi cui specialitcr accusandi potestas denegata est l. Nec tamen quod cuiuis de populo haec accusatio patet, idcirco publica est: sed quia lege de hac re cautum est, quae
publice accusationem inducit m. Inter extraneos autem maritus quoque accusare poterit is sed ita Vt eis non praeseratur, si praeuenerint. Habent vero extranei quattuor utiles menses ad accusandum, qui cis post sexaginta dies cedere incipiunto, ultra quos patris mariti ue voluntatem expcctare necesse non habent p. Qua non expectata, statim agere , etiamsi nondum sexaginta dies cffluxerint, poterunt : si se maritus, paterque adulteri j acturos intra sexagesimum diem negauemHq. Cum enim post hanc negationem amplius agere illi non possint, extraneis statim locus fit. Verumenimuero constante eo matrimonio , in quo adulterium commissum esse dicitur,ab extraneo rea fieri mulier non potest. Probatam enim a inarato uxorem, beneq; Concordatum ac quiescens matrimonium alius turbare atque inqui ctare non debet r. Ac ne adulterum
quidem interun accusari polle Papinian. ait , qui tamen sibi ipse repugnare alio loco x videtur his verba S: Nupta cruoque
142쪽
muliere, tamet si lenocinii ων prior non pomletur, aluber i cpimen contra adulterum ab extrario poterit inferri. Quod si sic intellegamus, ut durante eo matrimonio quod mulier a viro dimissa contraxit,adulter,ctiamsi prior maritus lenocinii non accusetur,accusari possit, millam res recipit dubitationem: sin hoc fensisse eum dicamus; ut mantia te codem matrimonio, in quo adulterium commissum ei se dicitur, pollit aduletet,iamcisi vir prius lenocinii non sit pom. latus,accus ari pii. gnabit hoc superiori loco, ncc pugnam Accursit leues atque inanes solutiones diriment.Sed enim huic capiti Constantini constitutio. derogauit, quae ad accusationem adulterii
quoibbct c populo admitti prohibet, sed necessarias demum
personas veluti fratre, patruum, auunculum, quos verus dolor ad acculationem impellit.
Legis Iuli e capite septimo, quemadmodum Vlpianus scit
bit x, cauebatur, ne quis inter reos cum referret,qui tunc sine i o dc tractione R eipub. causa abesscr. Regula autem iuris est, a D: absentnam Reipub. causa in nullo condicionem deteriorem fieri oportere r. Ideol inter reos referri eos, dum Reipubl. operantur,iniquum visum est. idq; generaliter lege Memmia tolim vetitum fuisse Valeriusiprodidit,cuius, ut probabile est 'beneficio a Senatu impetrasse Iulium Caesarem legimus a, vi . . .' ne dum Reipub. causa abesset, reus perageretur. Atque hoc Iulis. ω. 13. nomine Verrem acerbissime Cicero b insectatur, quod ab h sentis Sthenii nomen deferri pallus esset.Quamobrem-ab Vlpiano in uniuersum definitum est, eum qui Reipubl. cau-Ei csa absit,accusata non licere. Absentes autem II cipub. Causa - D. angustius hic, quam in Prietoris edictod quo absentibi illuc- ς-- currit, accipimus. E Os enim demu excusari lex I ulla vult, qui propicrabsentiam si itere sc iudicio non possint, quiq, in alia prouincia,qualia in ea,in qua deserutur, publici negotii causa absint. Proinde si quis prcsens sit vice tamen absentis habeatur, ut puta, inquit Vlpianu se, qui in vigilibus, Vci m Ur-.in , binis castris militat,dicendum est, hunc defcrri posse : neque s. enim laborare habet, ut se repr sentct. Vigilum in urbe se- ptem cohortes Augustus ex libertinorum Ordine incendio-
143쪽
rum causa conscripsit in quibus,qui nomen dedissent,mili-3 tum irii mero locoque erant g. Vnde inter vigiles militare, ut, hic ita re in Institui. Vlpianus h dicit, idq: Strabol ' xs, aedit, ἐ-ν appellat. Vrbana vero casto Praetorianarum cohortium,& aliarum,quae ad urbis custodiam in stationib' ' mit dispositae erant, accipi oportet. Praetoriam enim tametsi ab
b urbanis militibus in iustoriis separamur, cum tamen Romaei is h. castris a Tiberio constitutis continerentur, in urba's castris militantium appellatione merito comprehenduntur. Habebantur autem hi ab Imperatoribus ad corporis sui custodiam, ut Herodianus lib. H. ostendit, eaq, de causa ceteris militibus ampliora stipendia accipiebant, aliasque praerogati- x Lib. i. uis fruebamur.nam & binos in diem denarios merebant, M. T post sextumdecimum annum missione,finitaeq; militiae praemia accipiebant, clim alii ne diurnum quidem denarium
Iin ex Hi - increrent. longioriquetempore militiae ObstringerCtur,quem' .admodum Cornelius Iacitus h dc Dioni declarant. Et hi sit tu i , iis qui Romae militare alias dicuntur qui licet pro absentibus 'E': Reipubl. causa habeantur n, quod ad restitutionem in intc-- ἄ- grum attinet, in hac tamen lege absentium appellatione no
continentur, quae eorum dumtaxat absentiam excusatam
esse voluit, qxii corpore ab eo loco abessent. in quo defe-D δε--lier runtur, adco ut qui in ea prouincia, in qua reipublic. causaia, ι -- operam dans ab: ens agit, adulterium commiterit, ibidem accusati salua legissententia possit, nisi, addit Vlpianias b, ea sit persona, quae ad Praesidis cognitionem non pertinet. 1a I. quae vcrba ad milites contra quam quidam censent, male re- . D ις i eruntur: hos enim extra militaria & ca stren sim delicta hab M n. eius pro inci V in qua facinus admiserint,praeside poena ple- ad i. C. n. cti debere Diui Seuerus& Antoninus rescripseruntq : non male vero ad Decuriones PrincipalcS i ciuitatum referen- , sti. D. tur, quos punire Praesidi prouinciae, nisi aliter sedata tumult' non possct , vel res dilationem non reciperet , non permit-ρriis odora te batur. Rccipere tantum in carcerem, Vinctosq; custodire,
ψ' μ ν x principi de eorum poena scribere licebat : eratq; hoc adco. diles ibinadatis Principalibus, quae Praesidibus dabatur,cau ui.Zm. δε tum ut si id amitisse Decuriones viderentur, propter quod .. relegandi cxtra prouinciam in insulam cissent, Imperatori
144쪽
scriberetur. Pr sidali cognitioni de alii noui stimorum princi
pum constitutionibus eximuntur . Veru enim haero no alios absentia excusatur, quam si ante coepta n cognit o. E abesse quis coeperit. itaque aiulteram si pollea quam crimen contra eam inchoatum est, prouinciam excessierit, etiam ab sentem inter reos recipi posse Imper. Alexander rescripsit'. lia... ς' vero Sc condemnarit Et est iure ciuili constitutum η Abiente th. -- capitali poena damnari non posse, pecuniarias vero poenas, Ut vel eas quς existimationem contingunt,si laeptu, moniti per Dii contumaciam desint, statui posse,& vique aci relegationem procedi. Excusantur etiam ii soli, qui bona fide ad lutit, &vt ait lex, Sine detrecitatione. Nam si quis euitandi criminis causa id egerit, ut Reipublicae causa abesset, nihil illi commen--i s tum hoc profici et . Admonent autem me liac legis verba,utritus Vlpiani locum b emendem,in quo eos, quos accusare non licet,enumerans, I tem ait m gh, tvm p tb Romani, eumve qui . tio. Reipκόl. causa abfuerit, dum non re rarefandi lites causa abest. Quod nullum bonum sensum habet. Legendum itaque suspicer: Dum non detractandi letes causa absit. Vt& alio ς loco, et ' s ut non detraritandi testimonii causa aberit. & alias ni Diraeia di situ ista de libertam 'νatia abiit, Porro qui inter reos adulterii receptus est, absens defendi non potest . . Ad crimen enim pu-blici iudicii persequendum frustra procuratorem timem e- ρω - D. nire, multoq,magis ad defcndendum ciuilis constitutio est Cui tamen refragari Alexandri rescriptum creditur,quod ita s υun. a. est et, Reos c alium criminum absentes etiam per procuratorem defendi, teres iudiciorum publicorum permittunt. Sed non qnania I. , .. 'capitalia crimina iudicii publici sunt. Igitur in priuatorum
criminum causis defensor recte interuei ait, in publicorum iudiciorum criminibus non recte interuehit h. In crimine autem adulterii nulla dabatur dilatio, nisi ut petionae exhi- hc iam. berentur, aut iudex ex qualitate negotii hoc causa cognita permisisseti. Vnde Paulus lib. li. Sententiar. In causa, ait,a- ia ino, --dulterii dilatio postulata impartiri non potest. In capitalibus certe causis, causa cognita reo tres dilationes,accusatori x Tis. 1duas dari potuisse constat .i ' li., t. inde
145쪽
Lex Iulia specialiter quosdam adulterii accusare prohibebat, ut minores xxv. annis M.t Iec enim iustus accusator vis' est, qui nondum robustae aetatis esset. Hoc vero in hac lege .n.L- singulare est. Nam a ceteris vel capitalibus accusationibus π .. .... minores non repelluntur'. Vnde Macero in iis, qui propteris i. i D. aetatem accusare non possunt, pupillum tantum numerat, id de Mn.bi est impuberem, qui nondum exacti consilii capax est. Cui t Q qm men ex consilio tutorum patris mortem eX equi, necnon de patris testimento agere permissum est P. Eum vero, qui puberem aetatem egrestus iudicium iam possit ad acculationem instituendam adhibere,in publicis quoque iudiciis, nisi quae lex nominatim refragetur,admitti constat Sed cnim aliena dum tax t iniuriam cxequentes iure publico minores xxv. annis ex hac lege submouentur. Violatum vero suum matrimonium minor, non tantum iure viri, sed& extranei iure
vindicare potest q. Nec enim ulla umquam praescriptio obiise
D. Lia θ. citur,suam iniuriam exequenti. Ideoq; de ex hac causa ad accusandum admittuntur, qui alias idonei accusatores no es- ἡ scirit 'Eadem ratione violata virgo,iniuriam suam allistenti- issetis. bus curatoribus sine metu prae criptionis persequetur,. Mi s s. νη lolio norem xxv.annis hic accipimus ctiam cum,qui annum vice- Li. o. I' sim liquitatu aetatis agit, allicr atque in lege AElia Sentia, inniam mi o. qua non tam nan Or xx. annis est, qui supremum dic in anni vigesimi agit. porro ceteri quoque, qui publico iudicio a cusareno possunt,& ab hac acculatione lubmouentur: quales sunt mulicres, scrui, mi litςs, famosiq; homini qui cum bestiis depugnandi causa in arenam intromissi sunt, quique, artem sudicram vel lenociniam secerint, calumniariae causa publico iudicio sint damnati. Quos Vlpianus hac occalione ui . n libro secundo de adulteriis crat persecutus u. I si μυ- x se R si ADULTERII. o L Hoc capite nono legis Itiliae continebatur . Possunt au-yidi Wi.D. tem non liberi tantum homines, scd escrui, lege Iulia accusari f. Nam de hi omnibus publicorum iudiciorum legibus rei siat, quarum modo poena in eos cadit . Cui Usi odi rele- . - . - gatio ne sit, ab interpretibus dubitatur,seruorumcerte poenis
ε-m QRuen: gumento est, quod hac lege postula
146쪽
cuius poeta in relegationem esse,iam certum est, quam quod certissimum. Et relegatione scruos, qui domini auctoritate . sepulchra violauerim Constantinus plectita. Vnus cteditur Venuleius bdissentire: qui tamen ceteris clin sentiet, si eius a C.d se
verba haec, Vel capitis porn , quaeseruorum parms non conuenit,sicut L ' relegatis, sic cum Ioanne antiquo interprete accipias, sicut re- eis arilegatio scilicet conuenit. Et ita saepe vox Sicut oppositam praecedentibus sententiam significatς. Exemplum vero ca- . i. pitis poenae, quae seruis non conuenit, deportationem affer- D tu . ri posse existimo. Nam x vltimo supplicio plecti, & in me-ι non a-tallum, vel in opus metalli, vel in ludum venatorium, vel ad bestias dari solitos seruos exploratum cst d, non tamen in νώ. opus publicum perpetuum vel temporarium dari . Sed nec deportρri idcirco credo, quod ea pinna libertate retenta ci- D Ar is Uitatem adimat, quod in persona serui non consistit. Itaque ubi liberis hominibus deportatio legibus infligitur, ibi in Der uos ultimum supplicium constitui animaduertas ut in legi- el elisus. D. bus Corneliis, de falsis, sicariis, & veneficis. Eadem au tem ita sollemnia in seruorum, quae in liberorum hominum accusa- D. MLCoritione implenda sunt g. Itaque dc inscriptior cedere debet, Mordine iudicium peragi, perinde ac si liber homo in iudicium crimeque vocaretur:& qui liberorum hominum idonei brui μῶς. accusatores non sunt, nec seruorum erunt. Hoc tantum interest, quod& de scruo adulterii accusato quistio,si hoc ac- taliarit iscusator desideret, habetur : quo casu seruum aestimati vult,& duplum ci dari,ad quem ea res pcstanet. Quibus ver- Meloti,.
bis non domini tan tum, sed& hi qui a non domino bona fide emerint,creditorcsq; qui pignori acceperint, contincnturh. Nam horum quoque interest, quaestionem non haberi. Qu'd si v suffractus in seruo alienus sit, inter dominum fluctuarium estimatio diuidetur. 3c si communis plurisi erit inter eos quoque aestimatio erit diuidenda. Verum s libet homo, qui bonas de seruiat, tortus sit, cui ista poena praesta-da sit, videamus. Et magis est, quemadmodu Sex. Caecilius probat, ut utilis actio ipsi aduersiis eum, qui per calumniam appetit, detur, ne impunita sit calumnia eius ob hoc quod liberum hominem quasi seruum deduxit in qua stionem. Et ad noc caput referenda est illa Papinia. lexi, quae in eius lib.
147쪽
Ii. de adulteriis. intit. de calumniatoribus, cst transua. De. seruo qui accusatur, si postuletur, quaestio habetur, quo absoluto in duplum pretium accusator domino damnatur: sed &citra pretii aestimationem quaeritur desalumnia eius: scparatum est etenim calumniae crimen a damno, quod in seruo propter quaestione domino datum est. Huc pertinet M illud Diocletiani sub eodem titulo collocatum rescriptum L. D
τι iami minis se oram per accusetoris calumniam tortorum aduersus eumri , T ρ enam dupli te e Iulia proludetur. Duplum autem hoc condi- his D. La- ctione ex lege Iulia descendente petitur l. Estque hoc appositissimum condictionis ex lege exemplum m. Quando autem & hoc &superiori septimo capite de adulterii reis diximus, Videamus si magistratus,aut is qui in honore public6ue ministerio fit adulterium commitisse dicatur, an Fcusari possit. Et certum estn , quamdiu in magistratu, potcstateues . D d. . est, accusari eum non licere: sed disterri eius accusationem, UM .. de cautione iudicio sistendi causa promittio in finem hono- si ri, utriatiis causis fieri assolet p. Non erit etiam ab hoc loco Latiis. alienum , quae fuerit in adulterii quaestione libellorum ae-pi si cusatorio ruin a conceptio, exponere. Eam talem fu sse acce-D. s. du pimus, ut me & consule praeposito scriberetur . Apud illicitiqi praetorem vel proconsulem LPTitius professiis est se mutam tua. I. i. lcge Iulia ream deserre, quod dicat eam cum C. Seio in ciui tale illa, domo illa, mense illo, consulibus illis,adulteri u comisisse. Utique enim Sc locus designandus erat, in quo adulterium commissiun esici, Sc persona cum qua admissum diceretur, & mcnsisndq; lege publicorum iudiciorum cautu, generalitςrq; omnibus qui aliquem deserret, praeceptum Vlpianus scribit h. Quod si libelli legitime ordinati non essent, D. - & aliqui d circa inscriptionem crratum esset , causa criminis abolebatur. Emendare tamen libellum si tempora largieb
Lege Iulia hoc expressum fuisse Vlpian. testis est, i quod Min aliis publicis iudiciis seruatur,quibus cu experiri cuilibet liceat, si plures existant qui accusarcvelint,eliget Iudex eum, qui accuset causa cognita, aestimatio accusatoru personis ex
148쪽
i3r dignitate, vel ex eo quod accusantium interest, vel aetate vel moribus, vel alia iusta de causa R. Erat olim de accusatore constituendo proprium proditum iudicium, quc madmodu x Quintilian. ix Gellius y declarant, quod dini natio appella- Q ori batur. Cuius iudicii Sc Caelius, in Epistol. meminit. Eoq; in
genere Ciceronis prima in Verrem actio versatur. Publico. L Lib. . 'urum vero iudiciorum exemplo etiam illud in popularibus actionibus sequitur ., ut ex pluribus desideratibus, eae actio-aι i. D denes vel idoneioribus,vel quorum intersit potissimum,det ir: ' quod in actione de septis chro violato b, A in actione de citu- bι.
sis de deiectis ς, praetoris edicto expressum est. Ait lex C, A- rtusto. Statuet ucro causa cognita comparatis eorum, qui ad 2 Faccusationem pariter accedunt, moribus, aetatibus, dc cuius magis intersit4. Praeseretur vero primum qui dulteram co' d A tiis. sanguinitate, vel adfinitate contingunt, & inter extraneos, stam isρω-
qui idoneiores erunt: qqiq; fide, dignitate,industria,diligentia, consilio praestabunt. Quae in accusatorum delectu habe do dispicienda ei se Cicero in diuinationis peroratione, dc Quintiliamς ostendunt.
Adulterum de adulteram eodem tempore de ex eadem causa reos fieri lex vetat i, sed utrosque ordine Peragi praeci ri,pit. Itaque sacc ab extraneo,nec a marito simul eo Gemq; li- aa lia.. bello postulam posibiat:& qui utrumque simul detulerit, nihil aget propterea quod cam accusationem lex valere non patitur g. Poterit igitur quasi neutrum detulerit,rursus a quo Velit,invium facere h. Quamquam aulcminutilis sit huiul modi delatio, tamen in utriusque persona necessaria est ab O- D. - ω .litio ne in Turpillianum incidat, qui ab ea accusatione desi- si
stet. Qualiscumque enim accusatio illata cognoscentis auctoritate non accusantis voluntate abolcri dcbeti. Cetersim ii i s
de adulterio tantum lex loquiturmam incesti commune cri- mi men aduersus duos simul intentari potest: i: quod in adulte- κι θωρ--rio ne ii ret, specialitcr lege prohiberi necesse suit. Vetat autem lex ab codem simul virum δί muliercin postulari: a s -.D. δε diuersis vero singuli simul postulari possunt i dum si an te de 'ν nuntiationemnu crit mulie rior accusari non possit.Sedr h
149쪽
nec quicquam prohibet simul cum adultero, vel adultera eum quoque accusare, qui domum suam praebuerit,uel con-1- - silio lucrit, Vt crimen redimeretur m.
hi a c δὲ ordo lege Iulia in adulterii accusatione praescriptus ishic
MLlier. est, ut simul irr ante denuntiationem nupserit, ab adultero necesse habeat accusator incipere , nec alias ad mulierem
peruenire possit, quam si reum peregerit o. Et hoc est quod ' 'Imp. Gordianus ait p: mique enim ab ea quaeiam nupta 6ιν isi idulterium passa, exordium acc-ationi mi potest, si denum
initio criminis nuptias nonpraecesit. Competet ergo mulieri ante denuntiationem nuptae, si prior postuletur, ex lege Iulia praescriptio. Atque ita interpretari possumus quod ab Via
ut sier-Lis pian. quodam loco qscriptum est: c eterum ivit mulier nutas O p=escriptione iretur. Sed ea uti plane, antequam inter reas recipiatur, debet. Nam ex lege Iulia delcendentes praescriptiones ante tractari solen i, quam inter reos quis recipi tur l. Recepti vero inter reos, Vcoitio auctore itum inteli ritim ountur cum apud Praetorem legibus interrogati crimen ne-L DI. garunt,accusatorique a magistratu inqui redorum criminum -- m dies datus est. Porro nec si mulier ei quian suspicionem adul- i i' strii incidit nupsisse dicatur, ante accusari poterit qua adulter fuerit con urinus, ne bene concordatum matrimonium νι- turbetur L. Qua de causa prius in adulterum quaeri, quam in V nuptam mulierem lex voluit,nec nisi illo damnato, hanc imquietari. Cuius legis beneficio ut iuuarentur mulieres statim atque a viris repudiatae adulterii causa fuerant, aliis te in ma-. ι trimonium inhibendae accusuionis adulterii causta dabant. Hinc illud Martialis urQuod nu&s Procu a coucubino, Et maechum modo, nunc facta maritum, Ne lex Iulia te norare posui: Non itubjs Proculina feUateris.. . xl l . C. δε Plerum qi vero moechis stus nubebant:quae res tamen eas accusationi non subtrahebat. Nam ut est rescriptum η, com missum ante adulterium cum eo, cui se postea nuptus loci uit.velamento matrimoniino extingvitair. Quinimmo hae
150쪽
pro clarissimo ante commisi, turpitudinis iudicio argumentoq; Martialis sumit y: . 'Moechus erat: poteras tamen hoc tu Paula negare. 2 Ecce vir e nunquid Paula negare pete λAit lex Peregerit. Agere reum, est accusere & posta re.
Ouidius x: i . Eoit me laci,3mi re silente reum. Peragere, est actexitum accusationem perducere. Tacitus libro ii II. Cetcrorum, quae multa cumulabantur, re- ceptus est reus, neque peractus Ob mortem opportunam. Valerius Maximus: Duos sustinuit reos, eorumq; alterum
lage peregre, alterum professione qua solum pQ terat. peregisse autem hic alias non videtur, iiii condemnauerit a. Nam si . operiata accus itione adulter absolutus iit,mulier secura esse adis V. iubetur. Ita fit, ut adultero absoluto mulier per cum vincat: damnato eo, non tamen mulier damnata sit,scd agat causam suam, ut obtinere fortassis vel gratia,vel iustitia vel legis auxilio possit b. Porro hoc caput Diocletiano dc Mammia. plici',qui ctiam ab ea, quae aute denuntiationem nupserit, accusationem exordiri permittuntς.
ADvLTEMO ABSOLUTO, dcc. Si adulter absolutus sit,nupta mulier per cum vincet, nec ultra accusari poteris,non tantum ab eo qui adulterum accu.
sauerit, sed nec ab alio quidem. Proinde si per collusionem cum adultero constiterit, isq; absolutus fuerit,dabit mulieri, nuptae aduersus omnes securi tatem d. Atque hoc singulari iu- ob I lis re . in hac causa ex lege i ulla seruatur. Eam vero demum lex ε . D. eadultero absoluto tuetur, quae nupta est co tempore, quo τ' ''ῖ
adulter est accusatus. Nam si clim mulier vidua esset, adulter s. r. m.ri electus sit, licet tempore absolutionis nupta' inueniatur, ta- Ο men accusari poterit. Sed etsi nupta esse desierit,iure accusabitur. Neque enim aliam lex tuetur, quam nuptam,quamdiu Odiare lini nupta est . Porro quamuis adulter diem tuum obierit,constitutum est tamen nihilominus mulictem. sine ulla pi scri