M. Antonii Mureti Ad Leonardum Mocenicum, patricium Venetum, orationum Ciceronis in Catilinam explicatio

251쪽

IN c ATILINAR. IlIL Or gnum in rep. uersari furorem.& noua quis dam misceri. & concitari mala iam pride uidebam : sed hanc tantam,tam exitiosam haberi coniurationem a ciuibus Munquam putaui. nunc, quidquid est, quocunque uestrae mentes inclinat atque sententiae, statuendum uobis ante noctem est. quantum facinus ad uos delatum sit, uidetis. huic si paucos putatis affines est e, uehementer eris ratis.latius opinione di scini natum est hoc malum .manavit non solum per Italiam, uerum etiam transcendit alpes,& obscu/re serpens multas iam prouincias occupauit . id opprimi sustentando ac prolatanini do nullo pacto potest. quacunque ratione placet, celeriter uobis uindicandum est.

HAEC OMNIA . enumerat multa praeiudicia facta iam aduersus catilinarios: π tamen ita refert, uti liberum esse uelit senatoribus, tanquam re integra,' sententiam dicere. sTATUENDUM VOBIs ANTE NOMC T E M Es T. fum quia periculam erat, ne noctu R aliquis tumultus excitaretur, ut per uim eriperentur ij, qui in custodiamdati erant: tum quia senatum ante noctem dimitti oportebat. Varro enim apud Gellium, docet ,senatusconsultum ante exortum, aut post OG

252쪽

Μ V Raῖ. TV S , sumsol factum, ratum non fuisse: opus etiam ζωὴ riumfecisse existimatos, per quos eo temporesima

nsultum factum esset. Seneca autem libro primo di tranquillitate uitae: Maiores,inquit,nostri nouam rediationem post horam decimam in senatu feri uetabans ideo cicero alicubi nocturna Antonijsnatusconssis exagitat. In bac tamen florent tria Vexetorum reprsenam in multo norit plerunque producitur. cI ERO

Uideo duas adhuc esse sentcntias; unam D.Silani, qui censet eos qui haec delere crunati sunt, morte esse multandos: alteram C.Caesaris, qui mortis poenam remouet. ceterorum suppliciorum omnes acerbitates amplectitur. uterque & pro sua dimitate, & pro rcrum magnitudinem summa

seueritate uersatur. alter eos, qui nos o

nes, qui populum R. uita priuare conati sunt, qui delere imperium, qui populi R. nonae eXtinguere, punctum temporis frui uita, & hoc communi spiritu non putat Oportere: atque hoc genus poenae saepe in improbos ciues in hac rep esse usurpatum recordatur. alter intelligit, mortem e diis immortalibus non esse supplicii causa constitutam, sed aut necessitatem naturae, aut laborum, ac miseriarum quietem esse: ita.

253쪽

- IN CATILINA R. IhLeam sapientes nunquam inviti, sortes etiam saepe libenter oppetiuerunt . uincu-Ia use o ,& ea sempiterna, certe ad sin Sularem poenam nefarii sceleris inuenta lunt municipiis dispertiri iubet. habere uide tur ista res iniquitatem, si imperare uelis, difficultatem, si rogare. decernatur tamen

si placet: ego enim suscipiam is, ut spero. . reyerjana. qui id, quod salutis omnium causa statueritis, n on putet esse sine digni

tatis recusare . adiungit grauem poenam ...

Hunicipibus, si quis eorum uincula rupe/m: horribiles custodias circundat: & di . suas scelere hominum p crditorum .sanciene quis eorum poenam, quos condemnat,

et ut per senatum, aut per populum leuare possit: eripit etiam spem, quae sola horninem in mi seriis consolari solet: bona praetcrea publicari iubet: uitam solam relin quit nefariis hominibus: quam si eripuisse , multas uno dolore animi,ac corporis.& omnes scelerum poenas ademisset. itaque , ut aliqua in uita sormido improbis esset polita, apud inferos eiusmodi qua, , dam illi antiqui supplicia impiis constitu ta esse uoluerunt; quo d uidelicet intelligebant, his remotis,non esse mortem iri m

254쪽

P. Umbrenunt,in Annium , si deprehensi forent, uitiamum supplicium decreuerat. ei omnes assensi unt', usque ad Ti. Neronem, qui, ut ait Sallustius, de Ap acis, praesidi' ad itis,referendum esse censuit: ut aut j ratius cognosceretur. Caesar autem, ubi ad eum uer tum 6t, morte eos assciendos negauit: sed publicanis da bona, i os per municipia dissertiendos, Cr perperituo in uinculis bubandos censiuit . addidit alia, quae bica cicerone ponuntur: tantumq ualait dicendo , ut nonnulli ex ijs, qui priore laco sententiam dixerant, eam, ipsius oratione permoti, mutauerint: inter quos i Esilanus, si Sallustio credas pedibus se in sententiam NEronis iturum estpe dixit: sin Plutarchum cr Suetoniana sequare, professus est, δε ultimisupplici nomine, moli mortem, sed vincula intelligere. Caesari assensi sui Eomnes usque ad Catonem, qui graui ima oratione, ita disseruit, eos morte esse multandos, ut in eandem senistentiam reliquos omnes adduxerit. Caesaris Cr Cato

nis orationes leguntur illae quidem apud sudastium: sed non jstim, ut puto uerbis , quibus ab issis habitae sunt.. ati Appia/αε,censiuit, eos in custodi s habendos don acatilina bello profligatus foret: ut tum tota res acc

255쪽

I N CATILINA R. IIII. Vt autem illud, quasi pra terrens admoveam, qua utitur Cato, principium ad uerbum e Demosthene expressum est. Sallusti uerba sunt: Longe mihi alia mens est P .c.cum res, atque pericula nostra consideaτο,σ cum sententias nonnullorum ipsie mecum reputo. illi inibi disseruisse uidentur de poena eorum, qui pa tria, parentibus, aris atque focis jus bellum parauere. res autem monet, cauere ab illis magis, quam, quid in illos statuamtts,DUultare.Demostbenis autem e princiae

i bis Ionge aliter persuasium est: qui e diuinis literis acceptam,primi hominis culpa, totu genus humanum, alioqui futurum immortali, morti obnoxium effectu .sED A V T NECESSITATEM NATVαR AE . qua quicquid compositum est,ιd aliquando diffoluatur , necesse est.

256쪽

s APIENTES NUNQUAM IN VI ΤΙ- eum enim causas rerum intestigant, non inuiti numae

parent.

FORTES ETIAM. ut codrus rex Athenient , ut Curtius, ut Decij .HABERE. VIDEOR ISTA REI. propter poenam, quae proponebatur: ut, si quis eoru ' uincuti rupisset, totum municipium in hostium locis,

haberetur . . . . . . I

E R P I Τ ΕΤΙΑΜ SPEII. Spes exuIes alia ait Euripides in Phoensis. eandem Pindarus sim ait

tricem uocat.circufertur π uersiculas α. ο

nem demonstrauinius in anmotationibus Haraitatis. asP

257쪽

Nunc P.C. ego mea uideo quid intersit. fio s. secuti sententiam C. Cauaris; quo niam hanc is in rep.ulam, quae popularis habetur, secutus et t. fortasse minus erunt. nes monitore & auctore huiusce sente

xj'mihi P0pulares impetus pertimescen

di. I in illam alteram secuti eripis., nescio anam rimitu negocii contrai tur: sed ta -R eorum periculorum rationes utili tys rejp. uendicat. habemus enim a C. Cisare, sicut iplius dignitas,& maiorum eius amplitudo postulabat, sententiam tanquaobsidem perpetuae in rem8.uoluntatis. in tellectum est, quid interest inter leuitatem concionatorum, & animum uere popula . em. saluti populi consulentem . uideo.

cristis qui se populares haberi uolunt,abo

esse non nem in cna, ne de capite uidelicet ciuium R. sententiam ferat . is & nudius, mus in custodiam ciues R. Cethegum .

P. Lentulum dedit :& supplicationem mihi decreuit; & indices hesterno die ma 'ximis praemiis assecit. iam hoc nemini du/bium est , qui reo custodiam , quaesitori gratulationem. indici praemium decreuit.

quid de tota re , ct causa iussisarit. at uuo

258쪽

ΜVRETVsC.Caesar intelligit legem Semproniam esse de ciuibus R.constitutam; qui autem rei p. sit hollis eum civ cm esse nullo modo posse: denique ipsum latorem legis Semproniae iussu populi poenas rei p. dependi sie. idem etiam ipsum largitorem Le ntula st, u li& prodigum, non putat, cum de pernic e

rei p. & exitio huius urbis tam acerbe, talcrudeliter cogitarit, appellari posse popularem . itaque homo mitissimus, atque lenissimus non dubitat P. Lentulum aeternis tenebris, uinculi sui mandare: & sancit in

posterum, ne quis huius supplicio leuando se iactare. & in perniciem rei p. posthac popularis esse possit. adiungit etiam pii-blicationem bonorum; ut Omnes animi cruciatus.& corporis,etiam egestas ac mendicitas consequatur. quamobrem siue hoc statueritis,dederitis mihi comitem ad concionem populo . carum, atque iucun/Q . di . dum : siue a in Silani sententiam sequi

malueritis, facile me , atque uos i crudeli tatis uituperatione defendetis, atque obti. nebo eam multo leniorem fuisse. M V R E Τ Vis NUNC P. C. contentio duarum sententiarum i ter s. altora popularior, G tutior consuli:altera con

259쪽

IN CATI LINA R. IIII. 122

Dii periculosior , sed salutarior reip. Vincat igitur utilitas publica.

HANC IS IN RE P. VIAM, QV A E P Ο- PULARISTHABETUR, SECUTUS E ST.

Ciceronis ex oratione pro Sextio uerba sunt: Duo geri nera semper in hac esuitate fuerunt eorum, qui uersarixi in rep. atque in ea se excellentius gerere studuerunt: c. qqibus ex generibus alteri se populares, alteri optim ti ere Cr baberi, π esse uolaerunt. Qui ea, quae facitabant, quis dicebant , Maltitudini iucunda ese uol 'ebant, populares: qui autem ita se gerebant, ut sua conflia optimo cuique probarent, optimates habebantur.

Caesarem autem popularem fuisse , per plurimis e Suratonio locis intelligi potest.

, UTILITAS REI P. VENDICAT. Iibri ueteres, partim vendicat, partim uindicat. mihi, libere ut loquar,.neutrum probatur: planeq- legendum cenae sto, uincat . ut respexerit ad illud dictum curionis iii causa transpadanorum, Vincat utilitas.. μι- ια OBSIDEN . quae confirmet, eum ita popularem fore, ut tamen semper sit bonarum in rep. partium .sic ,-- pro coelio : Habet a M. coelio res'. iudices duu accura . s. fationes uel obsides periculi, uel pignora uoluntatis. CONCIONA TORV M. eorum qui omites Me - , .los concionum colligere consueuerunt. ' o VIDEO DE ISTI s. Norat quempiam e senatoaribus, quι, ut popularis baberetur, eo die uenire in seis ' 'natum noluerat: eims stultitiam ostendit, qui uereri tur iudicare de i , quos multis iam praeiudicjs cor ., i . in

260쪽

Μ π R E T V s ldemnarit. ei autem ex contentione anteponit Caesarem, quem reuera popularem esse dicit, id estiudiosum

L V M.. cethegi er Lentuli nomina in plarisque ueteribus libris non leguntur: π sane delenda sunt. non enim magis de bis duobus loquitur, quam de ceteris,qui in custodium dati erant.

IAM HOC NEMINI DUBIVM Es T. dr gumentum ab antecedentibus. LEGEM SEMPRONIAM. Iutam a C. Graeaecbo, ne iniussu populi quisquam ciuis R. morte multataretur. at ea lex nihil pertinet ad coniuratos amiserunt enim iura ciuium: cum eos hostes iudicarit fenatus .iQVI AUTEM REI P. argumentum a repligi n ibus.

t Iussu POPVLI. eos eruiens, inficit. nset' 'que enim populi iussu interfectus es AEM

IPsUM LARGITOREM I. E N T V L V u . --- hoe uitium largitionis in Lentulo alicubi notat etiam ιμ-Sallustius. ω ἰ β E IACTARE. popularem auram captare.

- zeε cICERO . 'Quanquam P .Qquae potest esse in tanti sceleris immanitate punienda crudelitas p ego enini de meo mensu iudico. nam itala mihi salua rcp.uobiscum perfrui liceat , ut ego; quod in hac causa uehementior sum,