M. Antonii Mureti Ad Leonardum Mocenicum, patricium Venetum, orationum Ciceronis in Catilinam explicatio

발행: 1557년

분량: 285페이지

출처: archive.org

분류: 로마

241쪽

I N CATILINA R. IIII.

gitant e gloria, de s immortalitate vominis cogitandi cuius splendore capti Cr incensi , omnia quae a pera, molesta, dis cilia perpessu, impatibilia credantur,uel

non sentiunt,uel despicatui ducunt. neque uero M .Tulae Iius , cum de coniuratis supplicium foveret , non iam tum cogitatione praecipiebat eas tempestates, quibus postea uexatus est. Sed animus er a natura praeclare conformatus, er sapientiae praeceptas aduerβου omnes vel fortunae, uel hominum iniurias consirmatus, multo pluris ducebat eam pulcbritudinem, eamq- gloriam, quae in conseruanda patria esset, quam omnes acerbiaetates , quas ipsi postea perditorum hominum instantis irata odio rabies objcere posse videretur. Hanc ψαsius rationem ac sententiam fuisse, cum alia multa , tum haec , quam explicare ingredimur, oratio manifesto declarat .

242쪽

M. TULLII CICERONII IN L

c ATILINAM IN SENATU.

ORATIO IIII.

Ideo P.C.in me omnium uestrum ora, atque oculos esseu conuersos : uideo uos non solum de uestro, ac rei p. ue,

rum etiam, si id depulsum sit, de meo periculo e sic solicitos. est mihi iucunda in malis, & grata in dolore uestra erga me uoluntas: sed eam per deos ini mortales quaeso deponite atque obliti se lutis meae, de uobis, ac de liberis uestris cogitate. mihi quidem si haec conditio consu satus data est; ut omnes acerbitateς Imnes dolores , cruciatus Ir perferrem, feram non solum fortitor , sed etiam libenter , dummodo nacis laboribus uobis populo R. dignitas, salusi pariatur. ego sum ille consul P.C.cui non forum, in quo olinis aequitas continetur; non campus, cosularibus auspiciis consecratus; non curia,

summum auxilium omnium gentium, nodomus commune perfugium; non lectus ad quietem datus; non denique haec sedes honoris,sella curulis unquam uacua morinuspcin

243쪽

llii in

tis periculo , atque insidiis fuit . ego mul ta tacui, multa pertuli, multa concessi. multa meo quodam dolorc in uestro timore sanaui . nunc si hunc exitum consti- Iatus mei dii immortales esse uoluerunt, ut pos P.C populumqi R. cx caede mi sera, coniuges, liberosi uestros,uirginesin Ue states ex acerbissima uexatione, templa,atque delubra,hanc pulcherrimam patriam Omnium nostrum ex foedissima flamma, totam Italiam ex bello, & uastitate eri porem: qinecunque mihi uni proponetur fortuna subeatur.etenim si P. Lentulus suum nomen inductus a uatibus fatale ad perniciem rei p. fore putauit: cur ego non laeter incum consulatum ad salutem rei p. prope fatalem extitisse ξ quare P. C. consulite uobis, prospicite patriae, conseruate uος, coniuges, liberos . fortunas y Vestras, po puli R. nomen, salutem l defendite, mihi parcere, ac de me cogitare desinite. M V R. E T V r

ἀ UIDEOAP. C. Hanc orationem qui dicunt bais bitum esse VII id. Decemb.eorum errorem cicero φαρ coarguit, qui, eam nonis babitam esse, Iibro fecunis do ad Atticum scribit'. est autem in deliberativo geneae

244쪽

eernant. exmo; duae contraria sententia sint,ma in alatii, qui coniuratos ultimo supplicio affieiendos . s.censebat; altera C. uesaris, qui ab eis mortem remo bat, ceterorum suppliciorum omnes acerbitates fementia sua eo Iectebatur: non improbat ille quidem fetatentiam Gesaris ,sed tamen non obscure ad illam adtrarim inclinat, evis fenatui approbare conatur. καniam autem multi erant, qui ciceroni ipsi metuenter inplexabantur mitiorem fententiam iccirco ipsemintima principio, cum maxima significatione Onitum erga patriam suae, orat,obtestaturq) eos , ut, uniti aIta

cogitatione omise , nihil aliud, quam salue digniatat s publicam ibi in decernendo proponam' IV C V N DA IN MALIS. hoc ideo diciti sumniam in magnis malis uix quicquam est, quod proprii iucundum dici queat. DATA. fataliter concessa. Terentius is est istuc

durum i i.

Profecto mihi, grata uisint, quae facio omnia. 6NON soLVM FORTITER, SED TIAM LIBENTER. fortiter, ut Aristoteles docet, est, sine molestia: libenter, cum voluptate. I N F O OMNIS AE QS ITA s. quoviri

245쪽

IN CATILINAR. IMI. 124 vaedi legem XI I tabularum. Plerique pretauerunt, nullum de domo sua M.tus vocari licere: quia domus tua imum cuique refugium, atque receptaculum sit. MI qui inde in ilis uocaret, uici infςrre uideri. Vιηdem orationem pro domo sua.

H AEC SEDES HONORIS, SELLA CURUL L s. tu optimo illo libro, omnibus Itteris aperia

te perseriptum est: Haec fides bonoris, id est , fella cuis lis et ex quo,non est obscurum, quid si leari alιquumstit . ego tamen, hoc quidem loco, ἐπιχα. . lis G O; M V L T A TAGUI. videtur de multis p untibus intelligere, qui in Iubicionem coniurationis vocabantur C. Jo,Caesare, alijs.

E N l M SI P. LENTULUS . contraria hic, tanquam paria, comp4rantur.

cIc ERO SNam primu debeo sperare omncs deos. qui huic urbi prassident, pro eo milai, ac mereor, relaturos gratiam esse . deinde, si quid obtigerit aequo animo, paratocp moriar. neque enim turpis mors forti uiro

potest accidere . neque immatura cpnsuum linec mi sera sapienti. nec tame ego sum ille ferreus,qui fratris carissimi atque amatissimi praesentis moerore n5 mouear, ii emri omnium lacrymis. a quibus me circiansessum uidetis : Meque meam mente ι

246쪽

M. V R E T V snon domu saepe reuocat exanimata uxor.

abiecta metu filia, & paruulus filius, qui mihi uidetur amplecti rem p.tanquam obsidem consulatus mei; neque ille, qui ex pectans huius exitum diei astat in conspe

ctu meo,gener . moveor his rebus omni .

bus, sed in eam partem, ut salui sint no/biscum omnes, etiam si uis aliqua me op/Presierit, potius . quam ut illi et nos una rei p. peste pereamus. quare P.C.incumbi. te ad rei p. salutem, circunspicite omnes procellas, quae impendent, nili provide vis. non Ti.Gracchus,qui iterum tribunus pl.fieri uoluit; non C. Gracchus. qui agra rios concitare conatus est; non L Saturniγnus, qui C.Memmium occidit, in distriamen aliquod atque in uestrae seu critatis iudicium adducitur: sed tenentur ii, qui ad urbis incendium, ad uestrum omnium caedem , ad Catilinam accipiendum Romae restiterunt : tenentur literae , signa, ma/nus, denique uniuscuiusque confessio: s λlicitantur Allobroges: seruitia excitantur Catilina accersitur: id est initum cosilium, ut,interfectis omnibus,nemo ne ad deplorandum quidem populi R. nomen atquς

ad lamentandam tanti imperii calani rur

247쪽

IN c ATILINAR. IIII. ars tem relinquatur.

o MN Es DEOS, MI I HUIC V R B IPRΑEsIDENT . unaquaeque urbs siuos quo mhabere putabatur deos, quorum in tutela esset. ideos Romani cum obsiderent aliquam urbem, iam, inibi essent, ut eam caperent, prius deos illos certo. quodam γrmine euocabant: quod aut aliter urbem capi posset nic derent, aut,etiamsi posset, nefas existimarent deos habere captiuos . eadems de causa, Cr deum, in cuius tutela tirbs Roma esta, er i sius urbis latinum nomen ignotum esse uoluerunt. Vide Macrobium libro tertio Saturnaliorum. RELATUROS GRATIAM. populariter magis, er usitate, quam uere, Cr proprie loquitur. priamum enim, refertur gratia ei, qui aliquid fecit .ae uero urbem ab eo, quod imminebat, periculo, non cruce , sed Iupiter ipse struauerat . ita enim scriptum est in superiori oratione: Qnibus ego si me restitisse dica,mmium mihi sumam, er non ferendus. ille, ille I piter restitit: ille capitolia, ille haec templa, ille banc

urbem, ille uos omnes salvos esse uoluit. deinde referegratiam, qui beneficium accepit . non poteth aute deus beneficium ab bomine accipere . quare ne gratiam quiadem referre dicenduου est. S I Q U ID OBTIGERIT. ιτ Cetri ιισμοὶ NEQUE ENIM TVRPIs MORI. Grauis

mora, legisse uidetur hoc laco Fabius capite quarto liis

248쪽

bri sexti . nisi forte, ire fit, mcmoria lapsus est f iros

er puto . TVRPIs MORs FORTI vino antis demum turpis est mors; quam qui oppetit, debilitasti ae frangitur animo , Utiaue , cr muliebriter serit. quod usuuenire uiro forti non potest . fortitudo enim in mortis despicientia uel maxime cerritur: - N E QF E IMMATURA CONsvL Amim immatura mors ea dici solet , que interrumpitis. stitutum ad gloriam cursum. confulatum qui adepti erunt,ij, quem maiorem bonorem optarent, non habiabant. hunc autem huius sententia partem repetit eta

fecunda oratione in Antonium. . :NEQUE MISERA SAPIENTI. quiasapi ens perpetuo beatus est. videtur autem, si quis ba A. orationem bene penitus introspiciat, multo de se armae gantius loqui, quum oporteret. plane enim subest his mclsinu: Neque turpis mors viro forti potest accidere, nee immatura consulari, nee misera sapienti. ri Ego er fortis sim, er consularis, cr sapiens. H Crasti igitur neque turpis mors potest accidere , neu

si plutarcto habenda est fides, fratrem exacuebat'ad

sumendum de coniuratis applicium. .QVI MIHI VIDETVR AMPLECTI omnes, quos inibi quidem videre licuerit, ueteres Itb

ab impressu discrepant . ita enim in illa legitur: cuin

249쪽

IN c ATILI NAR. 1 DL ars Ebi uidetur amplecti resp.tanquam obsidem consilaistus mei. quam ego scripturam cinnino ueram esse arbiiseror . eur autem obsidem consulatus sui filium uocet, haec causi est. Qui Iιberis carent, eos versimile est de salute publica minus folicitos esse, quam quibus sunt liaberi. nam bi non.minus liberorum eausa, quam sua, saluam remst uelle debent : nisi omnem exuerint humais nitatis sensum, ut tilam repudient Φυσικῆ ς ingenerata est non hominibus modo, verumetiam feris . eas de cause,ut alibi retulimus, timachi apud GNUilienses non 'bant, nisi qui cr uxorem, er libeares haberent. Paruulus igitur ciceronis filius,qui pa tri maxime cordi erat, quasi obses erat reip. qui conafrmaret, patrem nihil gesturum, nisi quod uideretur saluti fore. GENER . c. culpurnius Pso.bιe enim tum Niliam in matrimonio babebat: quae postea crassipedi, deinis de Dolabelle nupsit. Quod autem coelius curio blinc, quo de hic agitur, cra'pedem esse credis , aperte

errat .

N O BIs C V M . quidam libri ueteres, Vobissime quod ut probem, adducor ijs uerbis, quae statim subjacit Etiamsi uis aliqua me oppresserit. NON TI. G R A C CII V s be historiae quibos ei locis peti pinint, supra indicauimuε.

C. Μ E M M I U M . magna inter scriptores in boenominando varietas. alij Nonium,alij A.Nonium, alij Nummium, alij Mummium vocant. quarum appcdautium quae uersima sit, illisolstitius uiderint, qui,

250쪽

uel quod abundcnt octo , vel quod aliud praestare nota queunt,quasi bac uixt in re omnis eruditio sita sit, ita nihil aliud agendum putant. inibi consilium non est in talibus etλxαθίαις τε ,-λ πτολεο ας diutius

immorari.

Haec omnia indices detulerunt, rei conseos sunt, uos multis iam indiciis iudicauiastis: primum, quord mihi gratias egistis singularibus uerbis, & mea uirtute, atque diligentia. pcrditorum hominum patefactam cise coniurationem decreuistis: deinde, quod P.Lentulum,ut se abdicaret pra, tura, coegi liis: tum , quor deum ,& ceteros, de quibus iudicauillis, in custodiam. dandos censuistis: maxinaci quo d meo nomine supplicationem decreuistis; qui honos togato habitus ante meeli nemini:

postremo,hesterno die praemia legatis Ablobrogum, Tito Uulturcio dedistis aniplissima. quae sunt omnia eiusmodi, ut ii. qui in custodiam nominatim dati sunt, si ne ulla dubitatione a uobis damnati esse uideantur . sed ego institui referre ad uo P .C.tanqUam integrum ,& de facto, quid iudicetis;& de poena, quid censeatis: illa praedicam, quae sunt consulis. Ego ma

SEARCH

MENU NAVIGATION