장음표시 사용
131쪽
bus eo ab ipso relatis , uno nempe post Angelum Politianum, post Mont faucontuin altero ; necnon in Grα-
co , quod is indidem memorat , Etymologico NIKA, ubi deletis in ejus operis titulo praemissis verbis ENTOYTΩ , solum NIK A superfuit ) nunc in lusoribus vulgarioribus Tabulis prout in ea, quam ex Grutero so) is citat , in qua litterae adjacent ic xc Ni κή IESUS CHRISTUS VINCE tametsi nulla in rebus hisce , vel CONSTANTINI Visionis recentio , aut eandem ad Uisionem allusio designetur.
Sed nonne ita fabricius , asciam cum Appule jo
nunc ,, hae quae supererant νικα , egremis glani istam de auctore Libri Nica,, coniecturam viris praestantissimis ,, suppeditarunt , ut ex Emerico,, Bigotio, quem IS. Vossius hoe do. is cuerat, accepisse se refert Egidius,, Menagius C. LXXVI. Anti-Bail. ,, leti. In vetusto Codice Script is rum , laudati Nanaianeten i , simi- lem inscriptionem notasse s e testa- is tus est Montiauconius V. C. ,, pag. 2 I. Palaeograph. Graecae is Ecciirnon potius iis in Libris inseri,ptum putat Fabricius aν Xρις νiκα.
ut vulgatissima fuere illa de quibus
mox erit sermo Christianorum veterum Lemmatap Sed adhuc ultro, uitroque demus Fabricio, ipsis in is omnibus, quos recenset Codicibus , Lemma id inhaesisse ιν τουτοῖ νικα ἔnon inde tamen is potis erit inferre , quod in Labaris itidem religionis soristasse ea ulla, non ob visain a Constantino in aere cum Crucis signo Epigraphen , in more fuerit inscribi σήτῶ ν καr nam si nequaquam ante tempora Constantini. neque in aliis, quam solis prorsus Conilanti.
nianis in Labaris ea extat Epigrapbe; nemo ob id non videt quod haec caeperit ideo usurpari,ut Constantinianet nonnisi VisionisEpigraphe imitaretur. a Spectari itaque poli Grute
rum c T. II. p. M. XXX. isthaec poterit Tabula , quam Salmasius c in Vopisti Proculo fuisse putat luso.riam ; ubi, prae signis , verbisque circumpositis aliis , medium tenet Crux recta , cuius suprema ad lateis
Quare idem Salmasius, impie , ab homine Christiano factum ait , ut ibi iam , nomen Christi, perinde ac adiutoris ludentium scriberetur . Quid mirum autem , si in lusoria
istiusmodi Tabula , Christi Divinum nomen , seu JESUS CHRIsTUs
132쪽
nunc dicerem eruribus sponte fuit illidit, quum ex iiDdem ab ipso ductis exemplis, trahi consequens posset, quod fama nempe de CONSTANTINI Visionis Epigraphe EN TOΥΤΩ NIKA longe .lateque adeo percrebuerit post omnes, ut in Libris, rebusve aliis, cujusdam ferme boni ominis loco , inscriberetur Sibi autem seipsum reddat Fabricius ; & in illius , qua pollet doctri me penu, id introspiciat velim, quod Christi nempe Fideles, vel ipsam ante CONSTANTINI aetatem , nonnulla sacra , , Christi plerumque digesta nomine , Lemmata , ut in 1
CHRISTO , vel DEO VINCAS , FLOREAS , VIVAS, GAUDEAS in aliudve quid simile, ad victoriam , vitam, P ad
oscitantia, ut Sepuleralibus corum- c quam Antonius Lupus , in Disserindem in Titulis , Deorum occurrat latione ad Epitaphium S. Severinae Manium invocatio; iuxta ae in sub , pag. Ioy. egregie illustravit reiecta Κireheriani Musti Inscriptione censetur.
DIS MANIBUS PRINCIPIO FILIO DULCISSIMO SUO POSVIT Q UI VIXIT ANNIS UI DIES, XXVII. IN PACAE
Summae ideo potius ineogitantiae , cessit primum ibi recidat sermo,eonis quam impietatis , eum Salmasio no- eludamus heic velim,quod non se aeratandus erit iam ille , qui in lusortia, lupinis distant,quantum illaConstanti. ea Tabula, Christi nomen inseripsit; nianae Visionis Epigraphe EN Tori prout inconsulte magis, quam im- TR NIKA illis distat ab verbis Ic xc Pie,eo extat in lapide Manium inuo. Ni ΚA IESUS CHRISTUS VINCE, catio; tametsi isthaee poetico quando- quae in lusoria ea Tabula , quam obtque Solo,ut in lapidibus Gruterianis iecit Fabricius, eontinentur. c p. MLVIII. & MLXI. . ) occurrit, a Quo assidue in veterum Chriis usurpetur. Sed anne άπροσδιονυσοι stianorum Amuletis, sigillis, Tesseris, haee tractatio estὸ Ergo ut unde proo Anulis, Sepulcris , Lucernis , α -
133쪽
ad fausta ac bona omnia adprecanda usurparint frequenter. Quo vis ergo abs dubio , is coelum terrae dicendus est commiscere , qui istiusmodi Christianorum veterum Lemmata, cum CONSTANTINI confundat Uisionis Epigraphe EN TOΥTΩ NIKA: enim vero, si omnes ii, quos nos adversus opponunt, Albertus nempe Stadensis sψ, a Bune manno laudatus, omnesque ceteri , a Fabricio recensiti Scriptores, jam CONSTANTINO , in noctis Uisu, dictum narrant fuisse IN HAC Cruce VINCE; nunc ipsi quidem pro nobis , testes sunt disertissimi, quod
numentisque eorum aliis , isthaee Lemmata sint; Iam abunde, ac multifariam spectare potes in Sponici
Vitri p. I 66.) ceterisque t at non inutile erit tamen , perpauca quaedam adferre, rei huius exempla ἔ ut ecce tibi apud Boldetium c L. I. c. XXIX.
post Fabretium c C. vis I. N. Xev. p. s. quaedam prostat, pueruli, H-ctoriave imago, quae ambabus sustol. lit manibus Lemma, quod λογοεμ
superest alia, in Kalendarii, de quo sibi diximus Lambeeiani fronte non absimilis Tabula , quae hunc ad modum habetur
VALENT IN E VIUAs FLOREAS VALENTI NE UIUAS GAVDEAS
Atque alia tandem , in memorato Inscriptio , quae , mox adhuc ad. Rireberiano Musto, aetatem ducit fertur.
ERMAISCE. LVX. VIVIS. IN. DEO. DOMINO CHRISTO. ANNORUM . X. MENSIUM. SEPTEM a crux est ostensa cita ad Ann. Pagano, is somnis, ubi O audivit e CCCXvIII. is ait) causiantiao adbue constantiae IN HAC HI CE.
134쪽
quod ubi scilicet CONSTANTINI Visionis monumenta illud exhibent Lentina EN TOΥTΩ NIKA ; id , cum ,
adductis a Fabricio sacrorum Lemmatum, vel Adclamationum exemplis, nil commune prae tulit, sed ad acce plum a CONSTANTINO vincendi hostis oraculum apprime resertur. Quod Sozomenus vero, memoratique, a nobis ante Scriptores ,. dictum noctu putarint CON
STANTINO fuisse EN ΤΟΥΤΩ NIKA ; quidne, rogo ,
in nos mali, aut Herculei serme nodi, quid est Supervacaneum fuerat ne , an non potius peropportunum , necessumve quam maxime, ut CONSTANTINO, qui post visam in die, cum eo Lemmate Crucem, diu multumque, quidnam illud tunc temporis sibi vellet ostentum, pervolutaverat animo; CONSTANTINO , ajebam illi , id ipsum Lemma, quod is intuitus in coelo fuerat interdiu, iterum adhuc in subsequuta Uisione Crucis nocturna, ad illum utique in Crucis Christi religionem firmandum , vivae vocis oraculo repeteretur ὶ Quantumvis ergo Sozomenus, Veteresque cum ipso alii, de hisce litteris ENTOΥΤΩ NIΚΑ in Uisione diurna Crucis a CONSTANTINO inspectis perlectisque tacuerint ; hoc ab silentio, nec Fabricius, vel Bunemannus , nec sane Brentius MBasnaglusque sin valebunt tandem inserre, quod hae scilicet litterae , nusquam in coelo , Crucis simul cum Signo adparuerint sub die: Nam si hoc ab silentio , quicquam sortasse , vel levioris negocii nobis fiet; id, pessumdabit, perdetque illico , conserta nubes Scriptorumis , quos ipse itidem probat, recitatque Fabricius; quippe , quum, non idem modo, quem nos contra is protulit, Philostorgius M, sed & vetustum Paschale Chronicon sit Gyzicenus , Nicephorus, Concilii Nicaeni Acta quae P et ex
a In e. v. Epist. ad Galat.b In Annal. T. II. e Loc ante cit.
e In Hist. Concit. Nie. I. C. N.
135쪽
ex Codice Regis Christianissimi, Photius - , & Combese.
sus M edidere) necnon Suidas Nicephorus cain Cedre nus in Socrates ' Engethusius is Zonaras ipsique demum Centuriatores aliique adsunt perplurimi, qui CONSTANTINUM , visa simul cum Cruce , eandem tradunt in
aere tunc inspexisse Epigraphen EN TOΥTΩ NIKA . Quia ad ista Fabricius Z Quiveritne , visum isthoc in coelo Lemma , tam abunde, tam nitide, tamque omnium ferme stemporum , Scriptorumque consentione testatum, ludibrii Ioco habere, ridendisque propemodum cum gerris illis conferre , quae de coelesti, ac naturali, ut inquiunt, Alphabeto traduntur Sed ipse nunc , ipse profecto nunc Iudex sedeat , Arbiterque tandem Fabricius , & uti ea , quae apud Gassarellum, de naturali, coelesti illo Alphabeto sunt tradita , jure is quidem , nugivendulorum gerinris adjudicat, amandatque ; sic de sua non minus falsa, contra visam sub coelo a CONSTANTINO Epigraphen EN TOYTΩ NIKA , recenti prorsus hSpothesi , de shac , ajebam , ne clum sollemne , vetus illud pronun- ciet NON LIQVERE , sed ipsam porro , nugivendu
lorum peraeque gerris pace sua id dixerim ad judi
cari jam sinat; uti hanc ipsam, & Scriptorum, quos protuli , testimonia , & probatissima Antiquitatis ci melia ad judicare videntur . Quum ergo affatim probatum fuerit hucusque, quod in Cruce nimirum illa, CONSTANTINO interdiu adparente , haec visa suerit Epigraphe EN ΤΟΥΤΩ NIKΑ ; postremose hinc restat loco , ut de ejusdem inscriptionis
Cham a Cod. CCLVI. b In Histor. Monothelit. p. 76.
d Lib. VIII. c. 3.e In Annali,
g In Chron. y63.n In constantino, i Quibus omnino, veluti suae communionis hominibus fidem dabit Fabricius , dum disertis iidem ver bis, monuerat, aiunt, Centur. IV. c. I q. Deus Constantinum per signum crueis O litteras additas IN
136쪽
Characterum quum genere atque forma , tumque positudemum, vel scriptorio eorum ordine disseratur. Quamvis ex eo, quem paullo ante exhibui, Lucerinnae Veteris ectypo , luce pateat clarius, quod visi hujus cum Cruce Lemmatis litterat , Graecae fuerint omnino; opinio nihilominus rejicienda erit Gret seri - , qui CONSTANTINUM , non graece EN ΤΟΥΤΩ NIKA, sed latine IN HOC UINCE in Cruce putat legisse , testim
nio Zonarae . , ac Nicephori 9 , qui cum visa in coelo Cruce, adparuisse a junt , scripturam , e Stellis ac uali-hus in Romanarum, ceu Latinarum litterarum Aguram
expressis, quae CONSTANTINO elare IN HOC VINCEsendebant . Quo Lipsis ergo , porneridianis diei horis, quando Crux ampe visa fuit in coelo , jam Stellae indidem, uti Zo is, ac Nicephorus narravere, eodem Solis in jubare , nedum distingui , sed & latinas Valerent ibi , Romanasve praeserre litteras IN HOC VINCE ; id , et si unus non ni si credat Iudaeus Asella , sed nou ego; non isthaec tamen , sola quidem est ratio , ob
quam Zonaras, ac Nicephorus, fallitate notentur. Qua sit in re Historica , anterioris Scriptorum aevi , supra Scriptores posteros, auctoritatis, atque fidei ratio, nemo nesciet unus: quone itaque paeto, visam illam cum Cruce Epigraphen, latinis nonnisi litteris, ex Zonarae, ac Nicephori testimonio , fuisse credas compactam , quum omnes Zonarae, ac Nicephori tam sequiores, quam an laevi Scriptores, non latialibus, sed graecis in coelo lit. teris , praenuntiatam fuisse narrent victoriam CONSTANTINOὶ At rem intrinseca , ut amant loqui , ratione a scrutemur. Quorsumne Imperatori ei Magno , facundiae graecae viro, id latinarunt , Romanarumve litterarum
Emblema Z Quia , inquies , illo id ab Augusto , Romanisque ab suis visum suit Militibus pone Romam . Quid
b In constantis. Diuitigod by Cooste
137쪽
CONSTANΤINI aetate in,& graecus sermo,& litterae invaluerant in vulgus, ut exprobatum exinde suerit Romanis, omnia graece - , quum turpius sis nescire latine . Superest itaque, quum res ita nunc sit , ut CONSTANTINUS in ei exhibita in coelo Cruce, non latine IN HOC UINCE , verum graece EN ΤΟΥΤΩ NIKA inscriptum esse . prospexerit; ni tandem dicere fortasse velis, has adhuc litteras EN ΤΟΥΤΩ NIKA , latinas posse , ceu Romanas
vocari, quia una excepta Ω, litterae omnes ceterae, jam latinarum , Romanarumve litterArum in numero continentur.
Sed ad finem hinc properans , non plura ideo de litterarum illius Lemmatis sive sorma, vel positu , sive ordine scriptorio commentabor. Si Rhemium c in, ostenti huius inspectorem audieris; littere as, aureum plane colorem exhibuisse accipies e & du schali subindμ . Chronico co fidem praebeas ; litteras illas in medio G insima Crucis parte repraesentatas fuisse scias , in aere CONSTANTINO. Quam longe autem a vero errat Syl- burgius c. , qui, Suidae testimonio , haud aliam a CONSTANTINO spectatam ait in aere esse Crucem, ni Graecam ipsam, in Crucis modum concinnatam Epigrapheu EN TOYΤΩ NIKA prout inferne notatur.
Sylburgii ergo falsitas , ex ipsus Suidae verbis , cuique
a Sic profecto Iuvenalis c Saty. 6. aiebat ;& Cieero c Orat. yr Arch.) Graea , ubi vis legi, latinam autem linguam , suis finibus exiguis
b Signum oueis adparuit c is aiebat Arthemius radiis Solis splendidius , litteris PREIS , belli signi
ficans victoriam t ast vide ea , quae p. XV. , hae de re dicebantur.
ΤΩ NIKΑ έ-, fulgens iaealo oueis signum adparuit, in cujus media ct infima parte fulgidis σmanifestis ebaracteribus scriptumiserat IN HOC VINCE .d Ad Suidae Collectan.
138쪽
palam occurrit; quippe quum disertissime, ae ολογραμ μα- τως , idem narret Suidas , quod CONSTANTINUS οδι,
Sylburgius) γραφοροα EN TOYTΩ NIKA, vidit, nempe, in coelo , lueis Columnam , Crueis forma scribentem IN HOC VINCE . Scriptura itaque in quadam Crucis Columna , haud scriptura, Columnam reserens Crucis prout inepte Sylburgius, verba torquet Suidat) a CONSTANTINO est visa : maxime adhuc, quia & Zonaras , quem in suas vocavit partes Sylburgius, Columnam illam , de qua scribit Suidas, τυπον τα κόν vocat; & haec in Crucis digesta sormam, scriptura, nec in veteribus expressa est monumentis, nec ex variis, receptis olim scriptoriae artis -ὸ generibus universis, modus patuit unquam, quo
nimirum scriptura, ad redin Crucis figuram ad quam Syl- burgius, characteres putavit Constantiniante Epigraphes
a Quod plane idem testatum a exhibet Socrates qui L. I. c. I.
Constantinum , τυλον , ait , φοτos
σαυροωδῶ columnam , nempe, ad in dum Crucis , aut crucem ad columnae modum effctam, conformatamque
perspexisse fatetur. b Seriptoria vetus ars c quam Huvetium , Natalem, Gravescinium, aliosque cum Eusebio, non e re quidem, uno primum a Moyse arce iasisse, alio ipse in opere demonstra. bo ars, aiebam, scriptoria, modos habuit quatuor . A dextera snistrorsum pergit primus,qualem in Orienis te, teste Herodoto c in Euterpe Hebraei praesertim, Chaldaei, Syri, Arabes & AEgyptii in more habent;& eo olim in occidente peruissesse Etruscos, ex Eugubina ea Tabu.la , quam edisserit Baldus, comprobatur . A sinistra dextrorsum pro cedit allus, qui, Europaeis non m do, quam Armenis , Georgianis ac
AEthiopibus in usu est. Tertium, qui Graecorum antiquissimis c post Al xandri fortasse tempora patuit , appellant, quia ita serio
est acta, ut ibi versus a dextera , ad Oram paginae levam pervenisset, ipse statim dextrorsum, ab eo nempe qui ibi primum se offert loco, devergeret , S una inde dextrorsum consecta linea , sinistrorsum recurreret rursus aliar atque hoc sane modo, Solonis Leges cui ex Pausania Eliacor. prio. exque Didymo , ac Euphrorione, quos citat Vossius L. I. Gramme. 3 6. disertissime patet exaratu fuere;modumque ipsum Hebrti, si fides Nauclero constet, ad tem pora
139쪽
consormatos suisse ad pingeretur . Quid amplius inde tandem, de ADPARENTIS MAGNO CONSTANTINO
CRUCIS HISTORΙΑ , vel dictu . , scituque reliquum usque hactenus est Z Si quae ergo huc reciderent alia, Praetereo ), O' aliti pos me memoranda relinquo. Quocirca praesentis tantum rei fine contentus sum in nam,
quid desit operi , supplet aetas P , s mc minus exacte , juveniliterque dicta sunt , pro indole accipientur.
Pora usque Esdrae, qui sinistrorsum eos scribere doeuit, adhibuere ; &e Odem peraeque modo usos scimus suisse vetustiores Romanos ἔ unde T. Quintus Atta, Sertamus, inquit,
Somerem in ceram, mucroneque are mus osseo r quamobrem , communis
illa obtinuit latina phrasis, exarare litteras, O lineas, nam versus Isidorus aiebat Orig. L.v I. c. I 3. 3 ita vocati, quia fiescribebant Antiqui, sicut terra aratur. Quartus quem Τακοπον , quasi χαμιμορον , scr-bendi genus univertim dixere ita denique transit, ut a summo nimbrum pagina: c falso enim Gyraldus in Dialog. i. de Poet. Histori rape- con vel Tacopon, pro sinistrorsum scribendi genere sumit ad imum usque declinat; qua quidem forma , in Australi Oceano, Taprobanae scri pserunt incolet , Diodoro testante Sieulo, qui LI I. vers. finem) γζα -
ουσι de illis refert,δὲ τοι/s D χους ουκ δετο πλαγιον ἐκτεινοντες, οἰσπερ ἡ μιν ,
οζώον, scribunt versus, non ees in transversum extendentes, uti nos,
sed a summo eos in imum recta diis ducendo. Somnium itaque existimanis dum erit Sylburgii, dum Constantinum illum Magnum, litteras hasce EN ToYTΩ NIXA ad Crucis nona nisi formam compositas, vidisse, ait, in Coelo; quum nulla iam , e scribendi generibus universis, scriptuari pateat forma, qua nempe litteret ad Crucis adhuc imaginem sinu ena
140쪽
UBI RERUM VERBORUM SCRIPTORUMQUE Qui hoc sparsim restituti , laudati , notative sunt opere
Aanacephaleosiis, aliena manu conteΣitur.
re. P.L., O XcI. ιιium Hadrianum Templa , Christo servatore dieare voluisse,exemissa in vulgus fama, refert Lampri dius. p.XXX. Agon, quid Latinis, Gratisque itidem audiat. pag. Lxxi. Unde si . lius etymon. ibid. mus quo oucis Vim facta es c flantino Augustalis Praefectus , quis p p. F. Anullum a Maxentio praefectum urbi creatum, eo tempore, quo is Roma prodiret, eontra Tillemontium
post Goth redum , inverisimile.
Antigoni stratagemmate usum fuisse
constant in.M. blateravit Tollius. p. IX. refell. ibid. O p. xv I. Arthemii Maruris testimonium de Cruce a constantino , ejusque exercitu visa vindicatur. Pag.XU. Ejusdem testimonium de Deo prae lii constantini eum Maxentio, magis in tuto positum adversus Tilleis montium. p. LXX Iv., oe LXxv.ejusdem de crucis vise Epigrapbe aureis expressa literis narratio.
Artis seriptoria modi quatuor re-eensentur. p.cx IX. . ulpicinam pro Superstitione cinastantinus in suo Edicto existimavit. XLVI I. Eamdem, ut tempori δε- serviret, in publica luce permisit. ibid. Eamdem,pri quam exercendum permitteret, alio edicto conis stantinus vetuit. ibid. Eam tandem penitus sublatam voluit.P.XLVI I . Aruspicum .eterem observantiam constantinus temporis oeconomia mnit prosequi. p. XXXIV.
BAlutiana Lactantii lectio tarriagitur , ω illustratur. P.cv I I. s seq. Bandurii opinio deforma Monogram malis Christi. paaxxv I I. Barbarorum mos,vultumsigno aliquo inurendi. p. cv. , σ Xc PI. Besonius putans , constantinum In deterius delapsum , dato Edicto pro Aruspicina, O Aruspicibus eonsulendis, refellitur, P. LPI.,