장음표시 사용
501쪽
impressiones & vestigia; an novae qua' iam Cognitiones priorum similes. Cur autem Eae novae cognitiones alias in infinitum non generarent 8 Sensum ne sui faciunt , aa otiosae in animo remanent Unica ne suta scit ad habitum constituendum, an multaesbi superadditae requiruntur λ & qua ratione neri potest, ut eae multae modifica- tiones in unam totalem concrescant 8 Quapropter, inquit Duhamel, cum eae species atque impressiones vix intelligi vel explicari possint , si eas adhibeamus ut naturam habituum explicemus: metuendum nobis est , ne rem satis perspicuam per incerta quae sam & obscura , addere potuisset, absurda, tentemus eX planare. x Q. Cum habitus scientiarum aliud nihil sint, nisi revocandarum cognitionum iam habitarum facilitas , memoria continentur. Atqui memoria non est constans .
quaedam & permanens mentis affectio. Constat enim memoriam, ut habitUS, morisho non diutino, vel sola temporis diutumnitate auferri, peni reisque deleri . Atqui ne C morbus qui totus in corpore res det, nec sola temporis diuturnitas vim habere possunt ut altis radicibus infixam mentis affectionem expungant. Haec enὶm dure
mihil continent , quod praedictae mentis effectioni contrarium esse queat. Ergo
502쪽
Hinc scientiarum habitus explicantuerer impressa quaedam cerebro vestigia licet nobis ignota, motusque spirituum antimalium magis expeditos, qui sint idearum facilius redeuntium occasiones. It N. allebranchais libro 1. de Inquisitione verit. c s. α cum eo Philosoplii omnes hodierni. Et vero refluxus spirituum animalium ad cerebrum quibusdam id eis occasionum p: ecbet : s motus iidem in cerebro renoventur, secundum legem a Deo conditam easdem ideas renovari necesse est. Porri, quo saepius recurrunt spiritus animales , eo facilius per eosdem canales discurrunt; eorum enim frequentiori recursu canales, rer quos discurrunt, latiores fiunt, par tib usque prominentibus minus impediti, quo fit ut spiritus in eos canales, ut aqua. Per tubulos quos sibi aptavit, facilius i currentes , viaira sibi apertiorem muniant, similesque in cerebro motus facilius re
Cum apud Phy scos omnes, atque An tomes peritos certum sit passiones ex ner vorum spirituumque animalium motibus. Lanquam occasionibus ortum ducere; de vir utum naturalium aut vitiorum habi tibus eodem modo ratiocinandum esse
vidς rur, ac do scientiarum habitibus .
503쪽
gerum ideas spirituum animalium motus occasionem praebent quibadam animi senis sibus intimis, quibus mens ad virtutum aut vitiorum actus impellitur ac sollici ratur; ex quo fit, in il Ii habitus ad bonum vel malum voluntatem inclinent. Quod autem attinet ad habitus , qureorporei dicantur, quique non solum idea rum reditum includunt, sed etiam quam dam in membris quibus exercentur, dexteritatem, eorumdemque motas & faci-1iores & promptiores ; luec per spirituum animalium motus similiter explicantur. Quo enim frequentius spiri rus animales in partes easdem mittuntur , eo viam sibi faciliorem aperiunt, qua deinceps pro myrius , faciliusque commeanteS, motus ea Iumdem partium promptius, faciIi quae
renovant. Ut autem verricularum aut
quarumlibet machinarum rigiditas usa frequenti su eratur, eo quod iterata Di tione insteinantur , vel etiam eradunt ut partes commissurarum prominentes, quae motum retardabant ; sic eademque ratione digitorum commissurae molliores
fiunt, ideoque eortim contractio facilior, faciliorque porrectio nullo in mota la
Obj. Scientiatum habitus spiritales sunt,
504쪽
DE MENT Rin mente proinde , non in corpore refiadent. Arqui spiritales non essent, si per impressa quaedam & trita cerebro vestigia, motusque spirituum animalium magis
expeditos explicarentur : haec enim omnia sunt affectiones corporeae. Ergo &c. 3 Retorqueo argumentum. IngemIacumen majus, majorque facilitas sunt
aliquid spiritale. quod proinde ex diversa
spirituum natura non ex diversa corporis
dispositione repetendum est. Quod tamen hoὰ ternis omnibus Philosophis falsum esse
2 . Scientiarum habitus spiritales sunt quoad usum, non quoad entitatem : ita distinguit Duhamen Enim vero, inquit, facilitas repetitis actibus acquisita non est in ipso intellectit, qui abunde ex sua n tura paratus est , atque instrvistus ut intelligat, neque per ipsum stat quominus id fiat; sed omnis facilitas in eo posita est, ut organum , quod est mentis instrumentum, recte praeparetur , quo intellectus prompte & expedite agat : domanda est cerebri quaedam velut rigiditas , ut spiritus cerebri fibrillas velut clave cymbali fideq libere & expedith pulsent. 3'. Eo reducitur quaestio , utrum ideae habituales sint cognitiones in animo Velut sopitae, nullamque sui conscientiam
505쪽
generantes , an vero eadem ratione redeant qua primum fuerunt excitatae, scilicet oceasione motus spirit m anima
lium , & proinde ii motus illi sint faciles,
facile cognitiones rudeant. Atqui idei habituales non sunt cognitiones in animo velut sopitae. clim nullae in mente cognitiones existe te queant sine sui ipsius consc1entia. Imo etiamsi supponerentuc ejus generis ideae non inde mag1s bi te ligeretur, cur in po iterum fac ditis red: rent; nec posset assigi iam causa, quae eas ex suia citaret, ea rutraque sensum Intimum tam facile renovaret. Ergo &c.
Instabis. Habitus infuli sunt quaedam
mentis assectiones sine sui conscientia in animo perseverantes. Ergo cogntriones habituales esse sinii liter polIunt idear sine ullo sensu intimo in mente permanen
Nego conseq Diser minis haec est ape ta ratio, quod habitus infusi , cnm prima vice in animo existunt. intimum sui ipsius sensum non faciant; ideoque mirum esse non debet , si postea in mente permaneant sine sui ipsius conscientia. Ideae v ro cum primum in mente nascuntur, sui ipsius conscientiam ita generant, ut is sensus intimus non si modificatio ab illis
ullatenus distincta. Qui ergo fieri posset X iv
506쪽
DE ME N T But in mente petieverarent sine sui ipfiux Conscienta, cum necessarib id omne ii beant vi cujus sui consuentiam gene-
Ex quo deduci posse videtur haec regulis
certissima. Modificationes quae possunt alia quando in animo sine sui conscientia inhaerere , nunquam sui sensum faciunt, ud habitus insuli. Afiectiones vero quae aliquando,& cum primum excitantur, sui consitientiam pariunt, in mente nunquam existere pollunt sine sui ipsius conscientia; tales sunt coginitiones, amores &e. Quid enim earum sensum exsuscitare posset , quin eas ipsas iterum & de novo in antia Ino efficeret
Instabis. Si res ita se haberet, Math seos alumnus qui primas easque faciliores Geometriae demonstrationes in animo Versaret , ad quas attenderet, Geometrae
peritissimo doctior esset : quo nihil absurdius excogitari potest. Ergo &c. Nego alas. Is enim altero doctior est redicitur , qui plures habet in sua potestato cognitiones , quas extemplo potest pro arbitrio proferre. Atqui Geometra peritissimus, etiamsi de nulla demonstrationctnunc ipsum cogitet , nullamque animo inhaerentem habere supponatur , plures tamen quam Matheseos alumnus in su
507쪽
II U M A N Α potestate cognitiones habet, quas extemplo si velit, proferre queat. Ergo &c. Et vero si Geometra peritillimus innu- .merabiles ideas alte animo infixas gestareta, qui fieret, ut paucorum dierum morisbus , qui totus in corpore re sidet , eas omnes cognitiones ita deleret, ut ejus hominis intellectus eadem ratione se haberet, ac si rem nullam didicisset , imbvix in posterum facilem demonstrationem antelligere posset Ergo &c.
Operae pretium facturum me non a bitrarer, si caeteras de habitibus quaestium inulas sigillatim expenderem, eas idcirco in veterum scriptis tranquille sopitas h lamno, quem meritae sunt, non excitabo. Quotuplex se mens humana De mentium humanarum differentia,
non de numero movetur quaestio. Cum
enim homines alii sint ingenio subtili , prompto, facili, splendido , sagaci, maximoque praediti, ut quaecumque Volunt, nullo negotio concipiant, ediscant, memoria retineant ; alii e contra ingenio tardi, rudes, adeoque hebetes, ut mentis inopes esse videantur : quaeritur tantae ne differentiae ex ipsa mentium natura ducant originem , an vero ex ipso corpore. Verum ut eae mentium humanarum
508쪽
differentiae explicentur, sussiciunt diversuPartium corporis affectiones, dispositio nes ; nec ad diversam ammor et naturam recurrendum esse videtur ; quod sentiune Philosophi omnes. Etenim I'. hominem si eumdem somniantem conlideremus & vigilantem ἔquantum observamuς ingenii discrimen lnec profectb somnus animae naturam mutavit. 2'. Supponatur in delirium incide re quaero quodnam hoc in statu ingenii signum suppeditet λ nec certe idcirco diversam mentis naturam acquisivit. Norbo gravissimo homines peririssimi atque ingeniosi adeo heberes emciuntur, ut in illis vis nulla rationis , nulla m moriae superstes esse videatur. Quis autem mentem priorem his moibis destra tam fuisse dixerit, vel a corpore separatam , alteram vero eidem corpori con
junctam '. Diversam imaginationis Vim , ex qua Pocissimum nascuntur ingenio tum dives utares , ex subtilioribus sar guinis aliorumque humorum particulis, quae spiritus animales appellantur, originem ducere certum est. Prout enim Diri ruum animalium copia , motus , subtilitas major minorve reperitur, ebmajor minorve nobis inest imaginandi facilitas. Verum, ut eleganter pro moro
509쪽
NUMANA. 4' suo demonstrat Mallebranchius , praesertim lib. 2. de inquisiit. veritatis, multas in spiritibus animalibus mutationes inducunt. I Q. Chilus qui ad cor pervenit, ideoque alimenta ; varii liquores, vinum,
cundi calices quem non fecere disertum, Contracta quem non in paupertate solutum'
χ' Solum ipsum quod incolimus propter aerem circumfusum ; quo enim subtilior, vel crassior est aer, eo spiritus animales tenuiores sunt vel crassiores. 3'. Nervi qui ad cor . pulmones, jecur coeteraque viscera pertingunt. Major enim minorve celeritas spiritibus animalibus communicatur prout nervorum si-brillae praedicta viscera promptius , Vellentius restringunt aut dilatant. Tandem ingeniorum diversitas pendet ex cerebri fibrillis prout magis minusve impeditae sunt, exiliores vel crassiores, rigidiores, vel flexiliores ; pendet ex relatione quam habent spiritus animales ad cerebri fibrillas; penciet ex ipsa capitis & cerebri conformatione, sanitate &c. Atque hinc est, quod inconsiderata obstetricis impressio , dum calvaria infantis a
ex utero materno prodeuntis mollior est,
hominem ingeniosum vel hebetem facere possit.
510쪽
sa DE MENTE NUMANA. Cognitiones studio & labore com I ratae, ingenii & memoriae cultus lauia
em quidem merentur maximam i verimuex naturalibus ingenii dotibus non merit, gloriandum esse videtur magis quam e fortunae bonis parentum labore conquisitis, vel gratuito munere concessis. Quia cnim gloriaris , quasi non acceperisso METArsrs IcAE FINIS.