Contradictiones, dubia, et paradoxa, in libros Hippocratis, Celsi, Galeni, Aetii, Aeginetae, Auicennae. cum eorundem conciliationibus. Nicolao Rorario ... auctore

361쪽

33 I CONTRADICTI NEs atque malignitas, rationi consonum cinquiunt) n quaquam e ni naturam, eo, fortum, ab voluisse;menstruumq. sanguinem, in tro di bribuunt portionus ;primam dicunt eam esse, quam fartus per acuabula , uisiva, pro alimento trahit; quae non modo mensrui, sied uiam totius materni sanguinispars est rarissima, ct longe optima . -lteram sanguinis

portionem, nullo item contaminatam uitio,quae cum primum furim mousrur,in mammal concedit,ut narura mutationibus in lac conuersa, infantibus famibare, ct conueniens seu peditor nutrimentum, quod inde satis apertum esse potest, cum brutorum animatium lac, atque uaccarum praecipue, quo assidue, atque familiariter utimur, ad Partum usique laudatissimum esse uideamin; plurimas 1 cognoui mulieruque dum merogestant, adnouum usique partum lae,si s exhibere non desinunt; qua eriam sanguinisportione adultioremfetum ali intellexisse Galenum tib. a. de Symptomatum causis, dicere possumus. Tertia sanguinu portio, uitiosa prosin, in ipso iam partu, ct multo post tempore, copiose e uenis per merum dimanat, qua furtum ab impossibile prorsus ipsis uidetur , atque de portione hac Aractotelem intellexisse pro efferto sit. Neque propterea si quid menstrui, in alimetum fortui cesserit d exanthematu uelechthimatu occasio esse potest, cum hac ipsa quibusdain annum trigesimum, uel quadragesimum innote- flant; quibusdam uero etiam non semelmodo, sed bu, 9 ter repotant; menIiruiu uero is sanguis tan.

362쪽

s A L E N I, o , 33εta annorum Jacio, per multas ebres, alios ue morbos superatos,iam prorsus avumptus esse debet;quare non exsanguine illo exanthemata, atque ecthimata; sed G communi quadam causa, toti aeri con- fersa originem habere, tum illud demonstrat,quod in illis, nullum fere in urinis putredinis cernitur indicium , ct uenenata qualitate, uirium, er corpo ris noctri subnantiam demoliuntur. atque non modo struidiore calo ,sed ct eme quandoque grasse

tur; annos Praeterea complures quandoque sileant, ct certis annorum interualtis sauiant; quod ex aere ita assecto, mn ex ullo in nobis sanguιne proueni

LXIX.

FRIOTIONEM multam, uniuersiim corpus euacuare credidit libro I . Methodi mededi capite 7. ubi euacuantia omnia enumeran S, de ea in hunc modum scripsit. Dictum uero a nobis saepe est, de uacuantium auxiliorum facultate, ea sunt, sanguinis missio,& purgatio, tum per ea medicamenta, quae subter expellunt , tum per ea, quae supra, siue ea uomitoria dicere mauis; praeterea multa frictio, & omnis dimotio, itemque balneum, quod ex aquis sit digerentibus; sed& acria medicamenta illita per halitum digerunt, omniaq; uno uer bo, quae calefaciunt, & siccant. Praeterea &in libro de Sectione uenae aduersus Erasistra-

theos, qui Romae degebant, frictione frequenti

363쪽

33, CONTRADICTIONE sti, non paucos se uacuasse scribit, cum alias prae animi ignauia, neque pusgans medicametum assumere auderent, neque uenae sectionem sustinerent. Contrarium attamen testatur aperte q. Aphorismorum sectione com . a. Frictiones ipsas totum corpus aequaliter euacuare afferens ; de quibusdam etenim euacuationibus, quae aliquam tantum partem euacuant uerba faciens, ita inquit. E genere aute superfluitates expurgantium sunt,& quae per tusiim expurgant, quaecunque in pectore existut , atque pulmone; & quae per urinas abducunt, totius sanguinis serosam superfluitatem, clysterem quoque ex hoc genere feceris i & aliud

quodcuque totum corpus aequaliter euacuas,

quemadmodum & uenae sectio euacuare creditur, & omnino sanguinis missio quaecunque , di quo uismodo facta;ex talibus autem euacuationibus, & quae per uterum fit, & per ora uenarum sedis, siue per exercitia, & frictiones,& omnem motum, atque calorem, & balneas

calidas, praesertim nitrosas, sulphureas, & bituminosas; &ex accidenti inedia; haec si qui

dem omnia, uidentur totum aequaliter corpus . euacuare; siquis uero exactius perquirat, non aequaliter inueniet euacuare. FRICTIONE multa, totum corpus minui cu

364쪽

G A L E N I. 33 que capite octava eiusdem libri, de morborum curationibus agens. Demitur,inquiens, orporis materia, sanguinis detractione, cucurbitula, deiectione, uomitu. fictione ,gestatione, omnifi exercitatione corporis , abstinentia ,seudore. Per hanc quidem, dum nihil certur alimenti, insitsu calor, humoris plurimum populatur , ac dissipat. Mollis praeterea, longax frictio, corporissumma excalfaciens, cutis Isiaracula laxat , dilatat1; quibus ex causis humores

in extrema corporis est si in calefiunt, extenuantur,

c liquesunt, qui demum fonte sua dissipantur,

O evaporant. Universum tamen corpus ab eadem non euacuari dicendum eu, quemadmodum . Aphorimorum sestione com. a. asseruit,quiasupersua, a non a toto elicit corpore, neque penitiores parriculas, uniuersus euacuat membra , sed curaneas tantum, atque externas parto, poti quam internas , pro undas f c mi dictum est excrementis exonerat fictio. LXX. HERBIs ab ipsis nullo pacto nutriri possumus Galeni testimonio ita scribentis lib. I. de Potentijs naturalibus, ubi de nutritione loquitur; sicut enim inquit herbis nutriri

plane non possumus, tametsi pecudes iis nutriantur,ita radicula quidem nutrimur,uerum non ita ut a carnibus. Oppositum attamen

scripsit, atque ipsas aliquo pacto nos nutrire asseruit libro x. de Alimentorum facultatibus capite

365쪽

334 CONTRADICTIONE scapite de plantis spinosis, olera omnia, nutrimentum habere paucissimum quidem ,& ipia

sum tenue, atque aquosum amrmans. Alere

quoque ipsas sensit libro 8. Methodi medendi capite a. de picrocholis uerba faciens, atque ita scribens. Sane illud non latet,&boni suc ci, & exquisita esse debere, quae his exhibentur nutrimenta, non tamen ea,quae boni succi;

propterea quod exiguum huiusmodi substaniatiar in se habent, nominentur, ac nutrire ne

queant , imo, quod utile plurimum in se contineant, sunt nanque & maluae, & brassicae, &betae,& lactucae,& denique omnia olera,& fructus, nutrimenta, cum substantia in his, habilis ad nutriendum contineatur. Verum sicut

in his exiguum est quod nutrit, non exiguum quod est inutile, ita in pane puro, & ouis, &carne,& alica, plurimum est quod nutrit; minimum quod est inutile. Amplius & in libro de Dissolutione continua, ubi de cibis pauci nutrimenti sermonem habet, ita scriptum reliquit. Vnde panis hordei, & furfur,& fabae,

humidae,& omnia olera, ueluti caules, & sicla,& acetosa, & portulaca, & raphanus, & sinapis,& nasturtium,& pastinacae, parum nutriue propter multitudinem superfluitatum earum. Maluam quoque mediocriter alere testis est libro a.de Alimentorum facultatibus capite de malua. Idem etiam betam operari, sequenti

366쪽

GA LENI. 33 scapite c5probauit; atque demum capite deat- triplice ,& blito in uniuersali de oleribus loquutus, ita ait. Manifestum porro est, quod alimentum a seipsis, corpori praebent exiguum. inibus liquido constat, olera ipsa, licet non plurimum exiguum tamen alimentum nobis praestare posse. HEREIs ab ipsis, dum asserit, nos, nullo pacto nutriri posse, ita ipsius διει intelligamus oporru, ut ab tys quidem non ita nutriamur, quemadmodum a carnibus, a puro pane, ab ovis, ct alica; quorum , plurimum est quod nutrit , minimum quod HEinutile; cum e contrario, singula olera , exiguum habeant, quod nutriat, non exiguum, quod eu inutile . Carnes praeterea, ct oua, aliari huiuscemodi, facile in nobis transimulantur , probumi sanguinem generant; olera vero di ulter concoquuntur , atque excrementosa esse, nemo non ignorat; quae autem nos alereidebent, facile transimulabilia sint oporter. Quare ct libro I. de Facultatibus naturalibus capite Io. cr in libro de Cibis boni, ct mali Dcciita scriptum reliquit. Cibariorum, qua melius , fBribu fi concoquuntur, illa 2 meliores , ct laudabialiorci tanto generant succos, quanto ct minore nego cis conficiuntur; atque . contrario, ea deteriora erunt, a rtasse non nutrient, qua di ilius transfmutantur , Ur maiore negocio, in bonos natura vinvertuntur. ε que idcirco cum omnia sere olera,

367쪽

336 CONTRADICTIONE scium en P conficiantur,atque tota firme cxcreme titia simi, parum utique alimenti ab Usis Fuscipere vialemus. Uel uiam sic dicendum est, olera ipsa nullo parata modo, optιmo nos nutrimento alere posse , quoniam utcunque parentur, bonum, optimumssi

uccum, generare nequeunt. Possumus etiam ct ter tio ita dicere, ali- ω olus, atque aliud herbam oleras parum quid nutrire dicamus Valent testimonio ex Hypocratesexto Didemiorum lib.Com. . te tu a I. herbaι autem Usas, nihil prorsu; atque i circo libro I. de Facultatibus naturalibus, plane nutriri non possumus cinquit licet pecudesus nutriantur; quo Hloco, non oleris ,sed herba no--ne usus est. T YYI.

Ho E Dis solis ex terrestribus animalibus , uictu in attenuanti, innoxie nos uti posse testatur in libro de Attenuanti uictus ratione. Quod etiam in libro de renum affectus digno tutae atque medela comprobasse uisus est , ipsos , renum in affectu , qui attenuanti indiget

uictus ratione admittens. Cuius contrariusentire uidetur libro sexto Epidemioru Com. s.com. hoedorum carnem, inquiens, crassum reddere sanguinem , cum siccitate boni succi;quae autem crassum reddunt sanguinem, attenuanti uictu nullo pacto congrua esse,credendum est ; attenuare nempe, atque crassum

reddere, maxime inter se discrepant. Atque

368쪽

: o,A AE R N I. 3 337 non modo ex Galecto, uerum etiam ex Tralliano , cratas, uiscidosq; succos generare ui de itur, cum in liene scurrho affecito, qui attenu ntibus indiget, eos prohibeat, i a alte ce lienis scyrrho; qua re attenuanti uictui, nullo pacto congruos esse credendum est.

Ho EDI, ex terreHribus animalibus,seli, attenuanti in victu,comori,utique exhiberipossunt. Salubri quippe in uictu,duo hac praecipua eis asseruit in lib.de cibis boni ct mali Fucci;m neque cibus malisucci sit,neque glutinosem adeo,ut obstructioneae pariat,idcirco ct hb. de Taeda ualetudine sexto, ubi stigidas

natura. regere docet,attenuanti uictui o ncongruuaserere uidetur, cibum, qui lics crasud quoquo Pacto sit, non tamen perperuo glutinosus . Commode itaque exhiberi possunt haeri, quoniam mali succi nosunt;atque mossice crassos, non crassos prorsus succos, huic uictui aduersos, gigni t; atque hos,mi disium est, eum siccitate boniseucci, hoc est cum non multo ιentore; in limitibus nanqueseunt,cr sitiem reddentium, attenuantiums ciborum . Et licer, parum quid φ- sis, tentoris insit,quia tamen bonisuntsuccs, idcirco eo in os tu, iure optimo, tanquam commodi admittenda nobis sunt. Neque nos later, quod proprie quidem, iuxta excessus oppositiones, cibι, tales,aut tales dici debent ; per abusionem autem, O medio, remediocri extremorum quandoque nomina tribuuu-tur , cum ct ad maxime crassium, mediocriter crassum comparatum , .tenue dicatura, ct ad maxime te T a nue,

369쪽

nue,quod mediocriter tenue est, crassum nominuunquemadmodum urina exemplo, nos docuit Galenus 4. M phorimorum sectione, com. 7 6. inquiens, m pocratem in textu urinam crassam uocare, qua se cundum naturam mediocris sit , extreme tenui sic licet comparata. Quod uiam com. 77. irmamauit. Quocirca, ct libro de Sissolutione contianua , haedos non crassi succi, sed inter tenuia , ac crassis cibaria medios aperte statuit, ita inquiens. Et qui est in corpore temperatus, ct sanus, nec labor eius en multus, nec est labor in uirtute s meliora punt cibaria media, inter subtilia, ct cra ssa, quia ipsa ei conueniunt, ct non debilitant, sicuti cibaria siubtilia, nec generant cruditatem , Ovilationem scuti crassa; ct omnis panis benepr

paratus arte, ouumgallinarum,caro hardi anniculi cte. Et paulo inserim de cibis boni chmi agens , eandem sententiam hisce uerbis expressit. Dico quod panis frumenti mundi, bene factus artesua, quando comeditur in die suo; ct caro gallina, ct haedi anniculi , caput, or pisces non cum duricie, nec multa usscositatis, quibus non est det uma, nec malitia , nec

pinguedo plurima, ct quorum sunt pascua in aquisno ordidis, nec aquis thermarum, qui non nutriuntur male, nec sunt velocis corruptionis; sed remanent tempore longo, antequam mutentur, ct omnia ova non dura, bene parata , ct cocta, ct omne uinum boni odoris, leue, in quo est dulcedo pauca, omnia sunt boni c0mι- temperat. inter subtile,ct cras

370쪽

GA LENI. 33ssum. Quocirca dum sexto Epidemiorum libro, crassum Usos reddere sanguinem asseruit, licet extremi nomen ipsis attribuatur, modice ramen, atque moderate crassium intelligere debemuι,qui attenuanis uictui non repugnet. nam ex hisplura, quatenuis materiasiunt, ct extremi naturam sapiunt, medicamina potius quam alimenta a nonnullis appellata rise asseruit in libro de Cibis boni ct mali succi . PCeque mirum, si hos, attenuanti dieta congruos costituat, quando ct suillas parici extremas,qua hordorum carne, longe uisicidiores punt, haud secus ac gallinarum alas exhibendas pracepit eodem libro de Attenuanti uictu . Vel etiam dicamus, Galenum , non de lactentibus iunioribus i haedis, sed de adustioribus , atque iam grandioribus uerba f-cisse,dum crasos gigni ab hordis succos auctor est. Ur

quemadmodum in libro de renum affectus dignotione, atque medela, intersure atque porcellos maximum discrimen possit, hos, iuniorci, illo e uetustio- να esse innuens; antiquorums carnes improbat, iuniorum uero collaudat; pariter, ct haedorum , abyiunioras, antiquiores aliysiunt; iuniorumi haedorum caro optima dici poterit, attenuantis uictui imprimis milis, antiquorum uero, noxia .

LXXII. HORDE VM frigidum natura esse statuit in

libello de ptisanana, sic inquiens. Hordeum itaque sane, generaliter acceptum, refrigerat , atque exsiccat. Eodem modo & li-