장음표시 사용
391쪽
36o CONTRADI CT IO NEsNEMINI dubium est, medicamenta quadam, a tota siubstantia operari ; quadam vero per mania 'ias qualitates; quadam eriam ut sique fortita esse vires. Apertum quoque nobis esse debu, Valenu ;d uersam de Medicamentis tractationem aggrefisum fulse, pro diuersiss meaecamentorum facultatibus, atque operationibus, diuersimode de ipsis , diuersis tractatibus disseruisse, quemadmodum de ipse lupino ierare euidentissime constat, de quo, lices diuersa, diuersis tractatibus prosequutussit, interseramen non discrepant, cum gemina proculdubio ea ui polleat; atque pro diuersa ipsius acultate, iuuersis tractatibus, diuersimode de ipse verba fecerit.
In libris nempe de Compositione messicamentorum secundum locos, cum de his loquatur medicamentis, qua non per qualitates, ct temperamenta, sied a propriuate , ac tota Jecie operantur; φsium lupinum ieeur a tota Abstantia,atque ab occulta qualitate buiuscemodi vim, atque operationem, nancisci opinatus est. Cum vero secus sensesse viseus en in libro de
Simplicium medicamentorum facultatibus; dicendum est, ibi, de medicamentorum Iacultatibus, atque de eorundem operationibus, qua a qualitatibus sunt mani is Irmonem habuisse, atque propterea hepaticis medicamentis inditum lupi iecur, nullum prauitisse commodum se percepisse fatuur; quoniam in eo nulla mani a qualitaι sit, qua iecori
392쪽
LXXX. INEDIA, plenitudinem euacuari affirmaui tin libro de sectione uenae aduersus Erasisti a
tum , ita inquiens. Postquam igitur euacuationem esse, consessum iam semel est ego, ea, omnium facillimam, ac expeditissimam, ue- nar sectione fieri arbitror, utpote per quam,ipsas etiam inflammationes solas celerrime, euhcuare possimus; cum e diuerso inediae, praeterquam quod longum requirunt tempus, etiam -uniuersum habitum aequaliter euacuant. At-- que paulo inferius adhuc sic inquit. Na, quod
uel inedia ad plenitudinis euacuationem conferat, ego quoque consentio, uerum longo tempore, magnoq; cum nocumento illud efficere dico. Inter auxilia quoque corporis materia dementia, abstinentiam posuit Celsus t bro a. capite octavo, inquiens, Demitur materia, sanguinis detractione, cucurbitula, deiectione, uomitu, frictione, gestatione, omnique exercitatione corporis, abstinentia, sudore. Contrarium cuius habuit Galenus eodemmet libello de Sectione uenae, ubi nanque de euacuatione per sanguinis missione, atque per balnea uerba fecit, ubi de tertio euacuati-uoru praesidioru gen cre agit , de diaeta uideli-
.cet; ipsa,neque nutrire, neque euacuare, sed euacuationis, atque nutritionis media esse fatetur. Amplius etia paulo inferius inedias ipsas euacuare
393쪽
362 CONTRADICTIONE suacuare minime posse ait, nisi hominem exer- citari, aut quouis modo calefieri contigerit; quae euacuatio sinquit non ex inedia, sed excutis raritate potius aduenit. Quibus locis iam satis constat, inediam, euacuare nequaquam posse. INEDIA, in eorum prosicto continetur genere, quaper summa , corpus exhauriunt inacuant i atque tenuem subnantiam perstiratu digerunt; immoderata itaque psit , quoniam pabulo , atque ma superuacuo humore absumpto, ipsam quoque Aaritum substantiam dissipat, qua caloris eIpseris, corpus tandem restigerat, uiresi comminuit, ac plenitudinem tollit. Possumus etiam hoc pacto dicere,ine Aam plenitudinem euacuare, priuatiue, Aublato nempe cibo, non modo quidquam in corym, quod nu-tramenti uicemgerat,saddi nonpotest, quin oriam, quod prius a sumptumferat, confiumi par est,atque hoc pacto plenitudo. inedia tollitur . Non modo autem priuatiue, ublato scinere nutrimento, veru eria per uiam resoluetionis, inediam, omnino euacuare
posse dicamus, beet id non per se, sed per accidens
feri apertum sit,ut quando aut hominem exercitari, aut alio quouis modo calefieri contigerit, atque sic per accidens, ct ex cutis risitate illude cis . atque idcirco Valenus quoque 7. ε horismorum mctione com. quinquagesimonono, inediam, corpora exsiccare asseruit, tum per uiam resolutionis, conuertens humoros in uaporta ; tum per uiam bubtri . ctionis
394쪽
moms. Quando uero alias, inediam, euacuare monime posse asseruit, intelligamus voras, 18sam non eo modo euacuare, quo , vel pharmacum, uel ipsa
sanguinis detrastio , qu me constatim hac ; ista, per
lonsta temporum interualla euacuarepotest .
LXXXI. IN sANIAM, mediocre delirium ab Hippocrate dictum esse asseruit . Aphorismorum sectione com . 9. sic inquiens, Ipse si quiddsolet, mediocrem insaniam, delirium nominare. Cuius contrarium scripsit libro I. Pro .gnosticorum com . 28. insaniam, uehemens esse delirium affirmans, ex ipso etiam Hippocrate , eodemmet textu , ubi de oculorum crebra motione uerba facit in haec uerba. Si enim in stabiles apparent indicatur delirium ; veru , non simpliciter hoc loco, ait, fore delirium, sed insaniam, uehemens quoddam delirium ex praedictis indiciis adfuturum indicans. Quare insaniam ipsam , non mediocre, quin m gis , uehemens esse delirium, asseruit. Nequuhoc a ratione alienum esse uidetur, ex flaua naque bile, in cerebro exuberante, deliria oriuntur, quae si adusta sit, ut iam in atram degene-rct, insaniae sunt. INsANIAM, dum medi ocre delirium esse uxt a' Hippocratis sententiam, septima Aphorismorum sectione com. nono asseruit Gialenus, de ea desipienii a jecie, qua cum risu estinum intellexile dica-
395쪽
36 CONTRADICTIONE smm, de qua ct sectione sexta, aphorimo 33. in hae verbascrimis. Desipientia, qua cum risu fiunt ,se curiores; qua vero cum studio, periculosiorω; atque hac agracis παραφροσυνη dicta en, nihili aliud indicat , msi errantem, deprauatumi imaginationis motum; qua mediocre uiam potest esse delirium, erdesipientia mentis I impotentia appellanda potius es, quam insania. Sum uero, infamam, uehemens debrium esse, ex eodem Hippocrate uoluit libro I. Prognosticorum; de ea desipientia specie, qua cum sudio sit, ipsium intellexisse dicendum est, ab acribus aductus genita succis; atque a calidiori cere-hri temperatura,quemadmodum libro a. de Symptomatum causis notauit cyalenus, qua ct furens en, ct μανια proprie dicitur. Quocirca ct in exemplari grata , ita se habent illa Valeni uerba Drim θα
quod non insania , sed mania corripi, rectim interpretari debuit . Amplius cum insania, geminum habeat sui ortum, uel enim a bile sit, uel apitula; dicere possumus, eam, quae a pituita ortum traxerit, mediocre delirium esse; uehemens autem, qua a bile, quod Hippocratci libro I. de Morbis ad calcem innuere uisus est, dum scrinis, delirium, ct insaniam, tanto minoro seri, quanto bilis parcior, atque debilior pituita ea. Quod uiam in Epistolusiuis, i de insania egit, necnon s libro I. de Morbo sa-
396쪽
GA LENI. 36sero affirmauit his verbis. Insania si a pituita fiat,&borantes quisi sunt, ct non vociferant, neque tumultuantur; si vero a bile, voci eratores siunt, ct male isci, or non quivi, semper aliquid intempestivum'
LXXXII. INTESTINA carnosa esse uoluit . Aphorismorum sectione com. 26. ubi Hippocrates habet. A difficultate intestinorum habito, si ueluti carunculae exeant, laetate; in cuius comenti calce ita Galenus inquit . Quando igitur partes adeo magnae intestinorum excernutur, in difficultate intestinorum, ut possimus
eas, carnes nominare, laetate ait esse morbum, cum neque caro concrescere, neque cicatrix
obduci, in tali exulceratione possit. Idem habuit& 6.aphorismorum sectione com . I 8. dustripsit, intestina tenuia,& uentriculus,in summa parte uulnerata , saepius agglutinantur, quin non parum participant carnosae substantiae. Eodem modo & lib. I .de Usu partium;
naturam, uesicarum corpora, dura, & uix patibilia comparasse ait, ut quae tantum excrementa receptura essent; intestinis uero, ac uetriculo, ut quae coctionis potius essent instrumenta, quam superfluorum receptacula, carnosa substantia erat accommodatior. Contrarium tamen huius habere uidetur libro sexto Methodi medendi, ubi s licet de ieiuno praecipuo
397쪽
s66 CONTRADICTIONE scipue loqui uideatur intestina cuncta, neruosa esse asseruit,his uerbis. At cras a quidem intestina,facilia senatu sunt, dissicilia cotra quae tenuia sunt; iei unum autem, omnino in curabile est, tum propter uasorum magnitudinem multitudinemq;; tum quod tunica eius praetenuis, neruosaq; est; quibus uerbis apertissime tenet, intestina crassa, non quia carnosa sint, curatu facilia esse, sed quoniam, licet non tanta, quanta ieiunum,caeteraq; tenuia possident;
plurima tamen & ipsa, magnaq; uasa sortita sunt, quae difficilem ipsorum curationem pollicentur.
INTESTINA, quemadmodum testatur gaunm bb. . de Usu partium, duobus constaeti tunicis, externa carno flore, atque interna membra nosiore Duplicev autem a natura factasunt , tum ut excretoria ipsorum facultas ualidior essee; tum ut fac ipsa innrumenta minin assciantur. Neruosa tamen quandoque, quandoque uero carnosa uniuersa a Galeno Hela es videntur; quoniam diuersis comparata, ct carnosa, atque eadem neruosa dici possunt,
quemadmodum ct ieiunum ipsum, quod si ali comparetur intestinis , neruosum dicitur ,si ossibus, atque membranis , carnosum omnino erit. Quocirca
de iste linis, illud nobis aecere severest, quod de mero scripsis inebbro 6. de Morbis vulgaribus Com. I .com. I .ubι Usium non proprie neruosum esse di
398쪽
GALENI. 367nenditur. atque contrahitur, quod a nusio carnoso pingui uestrastatur membro, ea de re ne=msium di-
Etam esse asseruit. Haudsecus quoque, intestina ipsa, bca aliorum membrorum re fectu, carnosa Vpellari ualeant , exanguia tamen cumsint , facilii distendantur, neruosa no absque mtione, dici quan-Mque poterunt .
INTESTINA uim contentricem non habere opinatus est, sed expultricem tantum, libro . devia partium, non longe a principio.
Quod etiam in eiusdem libri calce, hisce uerbis repetitum ab ipso est. Quemadmodum igitur uentriculo , uillos utrosq; sortito, duabus fuit opus tunicis, contrario inter se modo h bentibus,ita & intestinum quoque,unam speciem motus cum habeat propultricem, unam pariter tunicae speciem, in transuersos, atque rotundos uillos, di s luendam obtinuit. Idescripsit & a. Aphorismorum sectione com . 2 O. ubi de causis lubrieitatis uentris uerba fecit. Verum, retentricem quoque,&non expultricem tantum, posuisse uisus est 3. Aphorismorum sectione com. 12. in haec uerba scribensis. Levitates uero intestinorum, sunt uoloces,& sine aliqua trant mutatione, ciborum excretio Mes; aut propter exulcerationem,in superficienentriculi, aut intestinorum, quae eodem modo sit , quo illa , quae in puerit graeco uocabum
399쪽
CONTRADICTIO NOlo ἀ υ dest oris ulcera nominantur; uel propter potentiae retentricis imbecillitatem; quibus uerbis, retentricem ita testinorum uim apertissime fatetur; quod etiam sentit com. 3 o.
his uerbis . Levitates uero Intestinorum
ostensae sunt:hae quidem a frigida pituita fieri,
haec uero a sola temperatura, quae uim alui cotentricem imbecillem reddit, hae autem ab ulcerosa dispositione. Quarta quoque sectione, aphorismo I 2. in commenti initio In eandem sententiam ita scriptum reliquit . Mombum, in quo, celeriter, ea quae comeduntur , talia deiiciuntur, qualia deuorata tuerint, leuitatem intestinorum nominant ;htq; ex potentiae retentricis imbecillitate. Amplius §ione sexta, com. i. de causis leuitatis intestinorum uerba faciens, ita habet. Quae autem potentiae retenti uae sequitur imbecillita. tem , omnino quidem ex intemperatura fit. Retentricem itaque facultatem o nibus hisce locis, mani scitissime in intestinis esse itatuit Adhuc etiam di libro de Crisibus I. ubi de diabete uerba habet,ide asseruit in haec uerba. Passio lim talis est, qualis circa aluum levitas intestinorum, extinctio, ut diceret quispiam utriusque uirtutis & retentricis, & alteratricis. Amplius & libro de Morbis uulgaribus 3. Com. 3. com. y 3.super uerbis Hippocratis, quae ita habent. Quae ad uentrem atti-ὸ nebant a
400쪽
G A L R N I. J 36;nebant, multis, multa incommoda evenerui; primum tenesmi, multis cum dolore, plurimis uero pueris,omnibusq; impuberibus, quorum plurimi peribant, multi lienterici erant, in eo commento, ita Galenus scriptum reliquit . Nam debilitata facultate retentrice fierilienterias didicisti. Cuius sententiae est etiam Avicenna i 3. 3. train. I. capite I. & 26. tertii capite primo.
INTESTINA, vim contentricem non habere
merito dici possunt, quoniam, quod in ventriculo redundat alimentum, in intestιna Jonte protruditur; in ipsiis exceptum,consistim praterlaberreur,atque expelleruur, ab expultrice sacultate, qua intestinis inest longe valentissima; verum cum multiplices sint intectinorum anfractus, sexvis plurimi, haud ita
facile alimentum in ipsa deductum praterfuit, sed
diuturnam contrahit moram , atque hoc pasto intesma, contentricem habere vim ateri debemus. Veluiam dicendum est ex Galeno in libro de Molibiti mansuis , Ur obscuris, circa libri medium, ubi de
motu vomitus 9 transiluiιonis egit, vim ipsam e pultricem in intellinis , vesica, cir mero, manst- Liam inueniri; qua hcer in abys quoque quiboue me-bris reperiatur; occulta tamen est adeo, ut probatione quandoque indigeat. Quocirca ex hu subin Arripotest, quod licet, ct retentrix in ipsis reperiatur esse facultas, non tamen mani a adeo , patcnsi, q*alis cateris inest membris; vel oriam quemadmo-A A a dum