장음표시 사용
11쪽
De crimine falsi. 9. De Homicidio . IO. De Iniurse , ct damno dato . Ir. De Eceusiasticis censuris. Ia. De Sententia De Ecclesiastico Interdicto. I.
cetera humanitas Iegentis excusabis i
12쪽
orpus Iuris Canonici , ex quo hae Insumtiones sunt collectis , diuiditur in tres partes , seu in tria Volumina partialia . lQuorum primum dicitur
Decretum. Secundum dieitur Decretale. Terrtium dicitur Sextus Decretalium. Decretum fuit prima vice compilatum ab Iuone Episcopo Carnotensi in undecimo seculo post Christum natum; unde suit dictum Decretum Iuonis. Deindo in seq. seculo Gratianus Monachus Benedictinus aliud incretum pinguius,& persectius composuit, diuidendo illud in distincti - nes, causas,& quaestiones; in quo sunt positae auctoritates Sae. Scripturae , canones Sae. Conciliorum, dicta Sanctorum Patrum , Constitutiones Summ. Pontificum,& etiam nonnullae Imperiales, cui volumini quidam Doctor nomine Palea, adie eit nonnulla seapita , quae inscribuntur Palea. Et hoc est Decretum, quo hodie utimur , appellaturque Decretum Gratiani, quod non hab hat auctoritatem Iuris, quamuis in scholis reciperetur, donec Gregorius Decimustertius ipsiam diligenter reuisum , & emendatum approbauit, ita ut hodie possit allegari ad decisionem
Hoe Volumen Decretorum diuiditur in tres partes ἐPrima constat ex centum ,& una distinctionibus, eontinentibus Sacros canones . Canon autem scribitur eam & citatur per Pr,ma verba canonis, addendo numerum distinctionis v. g. eam . Lactores dist. 3 2. In secunda parte ponuntur triginta sex causae, quae continent quaestiones ,& canones. In causa autem 33. quaest. 3. per totam sunt positae septem distinctiones continentes canones totius m a teriae de poenitentia; de citantur v. g. eam principium eηim, de poemia dist. a. In reliquis causis citatur v.g. m. sicut existentiam 4. idest eausa a 3. relinquitur enim dictio , causa, de solus num=rus causae allegatur.
1 Demum tertia pars Deaeti continet quinque distinctiones eirca
13쪽
materiam de Consteratione , diuisas in Catili nec, & flainu He can. nullus Pres'terarum de Consecr. dist. Cui integro Volumini Decretorum nonnulli docti , de pis λuctores glossas addiderunt.
Secundum Volumen , quod est Decretalium, fuit conflatum a Gregorio Nono , opera Fri Raymundi de Peniasori Ord. Praeditati Cappellani, & Poenitentiaris insius , postmodum in numerum Sanctorum relati, qui varias conuitutiones, & decretales epiastolas Pontificum Praedecetarum Gregori; in unum collegit, cui nonnullae etiam epistolae Decretales , & constitutiones ipsius ine-'gorii insertae fuerunt. Hoc autem volumen est diuisum in quinque libros, continentes titulos. & capitula. Capitulum autem scribitur . e. & citatur per prima verba capituli addendo titulum V. g. e. quarauis sitguine, de decim. Et in hoc volumine Decretalium Bernardus Parmensis eruditissimas glosias edidit. Tertium volumen dicitur Sextus Decretalium, Quod fuit conis
sutum a Bonifacio Octauo studio Guillelmi Episcopi Ebredunensis, Berengari; Episcopi Biterensis, & Magistri Richardi do
Senis illustrium illorum temporum Doctorum. Et continet D eretales Epistolas Pontificum Bonifacij Praedecessorum post Gregorium Nonum , & quam plures ab eodem Bonifacio factas . Et diuiditur in quinque libros contin tes similiter titulos, & capitula, & citatur per prima verba capituli, addendo titulum, & prae terea particulam in 6. ad distinctionem Decretalium v.g. e. licet, depinurata in s. Dicitur autem Sextus, quia est sextus liber additus quinque prioribus Gregorii Noni, cui Ioannes Andreas Bononienis fis egregias glossas coiiscripsit. Post Sextum est Volumen partiale Clementinarum continens CIe. mentis Quinti constitutiones, editas in Concilio Viennensi , diis visas in quinque libros, continentes titulos, & capitula, & citatur,. g. e. di 'rediosam Cum de Iudic. quas idem Ioannes Andreas glossis illustrauit.
Sequitur deinde aliud Volumen partiale Extrauagantium conistinens viginti constitutiones Ioannis Vigesimi secundi, & praeterea quinque libros Extrauagantium Communium , sed quartus liber
vacat, in quibus comprehenduntur nonnullae Constitutiones diuerissorum Romanorum Pontificum post Sextum emanatae. Et ducuntur Extrauagantes, quasi extraordinem vagantes. Et omnes
extratragantes ponuntur sub titulis , de capitulis. Extrauagantes Ioannis citantur per prima verba ipsius extrauagantis addendo titulum rig. eatram fides Apostolica, de concus praebend. Extrauagantes vero communes citautur per capitula , & 'titulos v. g. c. gra
14쪽
Extrauagantibus, Ioannis Vigesimi .secundi zenrelinus de Cassanis: communibus vero Ioannes Monachus , Guillelmus de Monte Lauduno , de Ioannes Franciscus de Pauinis apparatum elossa. Demum Institutiones Canonicas Ioannes Paulus Lancillotius
I. Q Perusinus primus in lucem edidit sub Pio Papa Quarto, quas ipse Pauli Quarti Pij Praedecessoris iussu ad formam Clui. Harum facillimum Breuiarium pro restro prosectu a me, Deo propitio, conflatum vobis pariter dirigo, Adolescentes optimi, sicut in antecedenti Volumine Institutionum Iuris Ciuilis polliciatus sum , ut hac ratione non modo pro Ciuili Iurisprudentia , sed eiam pro Canonica facultate comparanda aditus vobis pateat non laboriosus; vosque praemoneo, ne in his duobus vol
rum addiderunt . Diuitiaco by Corale
15쪽
16쪽
finem eonversionis eorum , vel ad poenam eis indigendam e. p. imiserabilem de usura ἰ ia Dicitur , ad finem Herna beatitudinis, quia subiectuna Iuris Can diei est homo dirigibilis ad vitam aeternam. Gloss. in c. eum matri gat , da iuri iuram in Mil. debenti ad distinctionem Iuris Ciuilis. quod habet pro subiecto hominem dirigibilem ad bonum publicum. Felin. in e. m. de magistri num. 1. Ius autem Canonicum constat ex praeceptis diuinae legis, ex consuetudine , di ex constitutionibus; unde sequitur
De Iure Diuinhonsuetudine , oeconstitutionibus;
ΙVs diuinum proprie eontinetur in lege Mosayea , & in Eua gelio , quod dicitur latind, bona nunciario. Laid tamen etiam Ius naturale, & ius gentium possunt dici Ius diuinum , quia diuina prouidentia sunt instituta, ut inquit Gloss. in eam Ius naturale I .do. Praecepta autem legis. Euangelu quaedam sunt moralia, de quaedam mystica. Moralia sunt, quae respiciunt mores hominum , ut sunt praecepta Decalogi. Abdi in c. eum esses de Et ad mo praecepta Iudicialia, ut in δre duorum, vel 22T . t Omne verbum d. e. eum esses Angel. in summ. in ves. praceptum. Mystica sunt, quae unum dicunt, de aliud significant. ut est illud , non arabis in lisue, & asino, id est homines diuersae professionis in officio uno non sociabis, ut exponitur in eam in misna actione i6. quast. 7. de illud aliud, non facies tibi vestem de lana, de lino, id est non miscebis sacra profanis c. eum causam, de electis , Ius autem diuinum est immutabile; potest tamen declarari,&limitari per summum Pontificem, ve dicit Abb. in d. e. cum esses
Ius Consuetudinis, idest consuetudo est antiquior lege seripta. Ita Din in rubr. de constitutimis. & habuit exordium ex quo homi nes in unum conuenientes caeperunt simul habitare . Consuetudo autemssic definitur in ean. eonsuetado I. dist. Est IussuodHa moribiis introductum, quod pro lege suscipitur . Ad - ρο-autem introducendam plura requiruntur. Videte quae dixismus Diuitiam by Corale
17쪽
diu in Institutionib. CIuili, is ex Mn Animos de Ion nati. g .seia.deponit Angei in sua summ. in Urb. consuetudo. Praecipue tamen debet esse ratio bilis,& talis 'diditue, quam lex non improbat. ' lSemper autem lex improbat, quoties est riuluctiva peccati . . propter si non sit rationabilis, non tenet, imo dicitur corruptela, i usus, & verustas erroris in sim de Minsuetud. & quamuis liberet a poena temporali, non tamen liberat a pinna peccati; imo 'grauius est peccatum, in quo diutius quis permanet e. non debet in sim de
Constitutio , quae est lex scripta, dicitur a verbo constituere, quod est simul statuere, quasi sit simul statuitio,ex eo quia Princeps cum consilio Senatorum eam faciat. Abdi & Dec. in rubr. de coUitu.
Constitutio diuiditur in Civilem, & Canonicam. Civilis est quae fit a Principibus Laicis, vel a Ciuitatibus i s l. innes populis de i4st. O iuri Potant etiam fieri ab Ecclesiasticis ad bonum rogimen status temporalis, quia Papa consideratur vi Rex,&vt Pontifex. Ita Nauarta in extram Gregoris I 3. de datis, O promis di in c. nouit, de Milis. Civiles autem Constitutiones si non contradicana Iuri Ciuili, vel Canonico sunt reuerentia dignata saepe utitur , maxime contra haereticos e. vergen is de haretita tamen ligant Ecclesias, aut res. siue personas Ecclesiasticas ex de- ' fectu Iurisdictionis, etiam quod earum fauorem respiciant, nisi ab Ecclesia suerint comprobatae e. Ecclesia S. Maria de Constitution. Si vero lex aliqua ciuilis sit recepta a sacri eanonibus, non potest postea id Principe Laico tolli, etiam quod illam a libris Constitutionum a ferret. Ita RebusL in sua pram in reg. de verisim notiti gloss. I. Si vero Constitutio Canonica contradicat ciuili, ita distinguito
cum Abb. ine. I. de operi nou. nunc. Aut sumus in materia concer nente peccatum, & tunc in utroque foro seruatur constitutio Cano nica, quae peccatum inducere non potest. Aut sumus in materi uis non concernente peccatum, & tunc quaelibet constitutio seruatur in ilaro suo. Sed si casus est decisus in Iure Civili ,& dubius in Iure Canonico in materia non concernente peccatum, seruatur ius ciuile . in utroque soro . Si vero est decisiis in Iure Canonico, & dubius m Iure Civili in simili materia, ser tuo iis Ciuim um in utroquet l
18쪽
D. Eeelesiasticis Constitutionibus
ECclesiasticae constitutiones sunt ves statuta Conciliorum , vel
decreta Pontificum , vel dicta SS. Patrum; & quamuis statuta Conciliorum proprie dicantur Canones: late tamen etiam decreta Pontificum ,& dicta SS. Patrum canonum appellatione continem
Concilium ex Graeco dicitur a conuocatione; viide nihil aliud, est, quam conuocatio Patrum, seu Episcoporum in unum ad deteris minandum aliquid circa fidem, vel statum Vniuersalis Ecclesiae. , Concilia vero quaedam sunt Uniuersalia , quae etiam oecamenica,& plenaria dicuntur et quaedam sunt Prouincialia a & quaedam Episcopalia. γUniuersalia sunt, quae Ss. Patres, seu Episcopi ex uniuerso orbe in unum conuenientes condiderunt; quorum celebrandorum initium licet ab Apostolis caeperit: libera tamen facultas Christianis vein unum congregarentnr ab Imperatore Constantino fuit indulta. Haec autem uniuersalia Concilia solus Papa conuocat, & ipse solus est, qui dat auctoritatem ut conuocentur: Conc. Trid. in Balia re assum . Cone. βb Iidio Tertio. Et ita in Ecclesia Unitiersali rees plum est; quia Papa est Concilio maior , & omnium Maximus ca11.
se Papa o. dist. c. foliis de maior. ct Obed. In his autem uniuersalibus Conciliis conuenit Papam interesse; qui tamen si impediatur, potest unum , vel plures speciales ad hoc Legatos constituere . Dixi metales, quia generalis Legatus sedis Apostolicae, ut est Legatus
de latere non habet hanc facultatem; ea enim, qtiae specialiter Romano Pontinci sunt reseruata , mandata generali iurisdictione non transferuntur c. quod translaιionem, o c. nisi de ostic. Letat.
Inter Cetera Quatuor sunt principalia Concilia Vniuersalia, uniuersam Christianorum fidem complectentia, quasi quatuor Euangelia, in quibus veluti in quadrato lapide sanctae fidei structura consurgit, scit,cee Nicaenum, habitum de anno 3 as. sub Sylvestro Primo : Constantinopolitanum habitum de anno 38 i. sub Damaso Primor Ephesinum habitum de anao 43 r. sub Caelestino Primo: & Caticedo
19쪽
cedonense habitum de anno que r. sub Leone Primo . Quae quo tuor Concilia etiam ab Imperatore Iustiniano approbata sueruat .& pro legibus suscepta , ut in Auth. ct ecclesiast. titia. S. Alia vero Fuerunt etiam alia concilia Vniuersalia praeter illa quatuor , quae ab illis proximum locum sibi vendicant. Quod si inter ea
discors sententia inueniatur , illius sententia magis tenenda est. cuius auctoritas est antiquior , quia quod est antiquius, sanctius esse praesumitur, ex quo est magis propinquum Apostolicis traditionibus, & institutionibus e. miramuν , desera. non ordinand. II legibus autem ciuilibus, di in constitutionibus summorum Pont, ficum contrarium seruatur, quia posterior Iex , seu constitutio derogat priori l. sed O posteriores j de legib. Ee opinio Doctoris p
sterioris praefertur priori, nisi prior esset communis, quia communis opinio praesertur singulari, R magis communis praefertur communi. Illa autem dicitur magis communis , in qua plures Doctores concordant. Ias in I. si is, qui pro emptore num. 286. F. Ousculano. a qua communi opinione non est recedendum in iudicando , de consulendo ceteris paribus, ut Ias. ibid. Sic etiam post rior non seruatur, quando prior maioribus, & melioribus rati nibus innititur . Item si Doctot in Lectura tenuit unam opinionem,& in consilio alteram, praesertur illa, quam tenuit in consilio, quia magis deliberatὰ dicitur procedere consulendo, quam legendo, nisi tamen in lectura examina uerit illam opinionem, disputando articulum ad partes, eamque firmauerit: & postea in consilio diaxerit obiter contrariam sententiam, quia tunc praesertur sententia, quam tenuit in lectura . Dec. in c. a. de eorsim οπ.
Prouincialia Concilia sunt, quae propter Ecclesiasticas causas alicuius Prouinciae conuocante Metropolitano omnes comprouinciales Episcopos , & Cathedralium Ecclesiarum Capitula celebrari solent; quae singulis trienniis post Octauam Paschatis Ressurectionis , seu alio commodiori tempore pro modo Prouinciae conuocari debent, ut disponit Conc. Trid. s . a . eap. a. de reformΛn autem possit Prouinciale Concilium conuocari per Lega- tum Sedis Apostolicae, sunt opiniones hinc inde. Communior tamen est quod possit. Videte gloss. Lic in vo . Metropolis o . In
20쪽
In Prouinciali sero Concilio non potest aliquid praeeipi de -- Iro , vel eontra Ius et sed istum quod seruetur, id quod alias st
Episcopalia Concilia sunt, quae Episcopi in sua Diaeeesr singulis
annis conuocant, dum inter suos Abbates , Presbyteros , Se Cleris eos cognoseunt. Et in his potest Episcopus statuere aliquid praeter Ius , non contra Ius c. m. Mi DD. δε-- L Capitulum. autem non potest aliquid statuere circa statum Ecclesiae siue sin auctoritate Episcopi. Episcopus vero potest statuere in us , quae pertinent ad cultum diuinum v. g. vi non fiant commessatibnes , dcclaudantur tabernae diebus Dominicis festiuis usque ad certam horam, & similia . Est autem adnotandum quod non ligantur statutis Conciliorum Episcopalium subditi extra Diomes d. e. ει detex. in L extra territorium is de Iurisiact. oma. Iudis. Neque ligantur Ignorantes , nisi ignorantia esset supina; re propterea ad tollendam hanc ignorantiae allegationem , deiat Episcopus nota lacere statura sitis Plebibus , in valuis Ecclesiarum illa publicando . sciendum autem est, quod regulariter constitutiones ligant subditos post d os menses. Ita est communis opinio, de qua testatur Cherubim ad constiti go. Pii aemini de ratio est secundum Nauatrum,' e sit aequa.' litas inter subditos, ne aliquis teneatur a die scientiae ,& alter ita
tim . Destylo tamen Romanae Vrbis eonstitutiones ligant a die publicationis, nec ossiciunt, nisi suerint publicatae.
Decreta summorum Pontificum exaequantur Canonibus Concioliorum Vniuersalium, de habene vim legum, quia Papa habet P testatem condendi Iura, determinandi omnia, omnetque iudicam di eaη. si Papa o. dist. Ita Valentinianus Imperator sanxit, vi r fert Baron. anno M . quod decreta, de constitutiones Pontificum per totum, de uniuersum Imperium pro legibus obseruarentur. Im
Concilia Vniuersalia semper petierunt confirmationem a Papa, pr Capite ipsum recognoscendo ,& ad ipsum se referendo, ut plurio in locis aduertit idem Baron. Papa autem in his, quae suae circa fidem, de in suis constitutionibus, quas facit ut Papa, errare non potest, ut late Din & ia specie Nauare. in c. nouit, de Iudici Potest