장음표시 사용
191쪽
mines, quam id nos prohiberemus: neque magis irritatus esset Antonius regno Caesaris, quam ob ciusdem mortem deterritus.Tu quidem Consularis de tantorii scelerum vindex,
s quibus oppressis vereor ne in breue tepus dilata sit abs te pernicies) qui potes intueri quae gesseris simul & ista vel probare,vel ita demisse ac facile pati,ut probantis speciem habeas Quod autem tibi cum Antonio priuatum odiume nempe quia postulabat haec salutem ab ,
se peti, precariam nos incolumitatem habere a quibus ipse libertatem accepisset: esse arbitrium situm de repub.Quaerenda esse arma putatii quibus dominari prohiberetur: scilicet ut illo prohibito. rogaremus alterum qui se in eius locum reponi pateretur e an ut esset sui iuris ac mancipii respumisi sorte non de seminite sed de conditione seruiendi recusatum est a nobis. Atqui non solum bono domino potuimus Antonio tolerare nostra sortianam, tsed etiam beneficiis atque honoribus ut participes frui quantis vellemus. Quid enim neget iis quorum patientiam videret maximum dominationis suae praesidium esse, Sed nihil tanti fuit quo venderemus fidem nostram & libertatem. Hic ipse puer,quem Caesaris nomen incitare videtur in Caesaris intersectores quanti aestimet si si comercio locusὶ poste nobis authoribus tantum quatum prosecto poterit,quoniam viuere,& pecunias habere, de , dici Consulares volumus Caeterum nequicquam perierit ille: ius interitu quid gavisi sumus si mortuo nihilo minus seruituri eramus Nulla cura adllibeatur.Sed mihi prius omnia dii deaeque eripuerint, quis illud iudicium quo no modo haeredi eius quem occidi, noconcesserim quod in illo no tuli sed ne patri quidem meo,si reuiuescat,ut patiente me plus legibus ac Senatu possit. An hoc tibi persuasum est,sore caeteros ab eo liseros quo multo is
nobis in ista ciuitate locus non site Qui porro id quod petis fieri potest ut impetres Rogas enim velit nos salvos esse. Videmur ergo tibi salutem accepturi, cum vitam acceperimus 3 quam si prius dimittimus, dignitalcm & libertatem qui possumus acciperes An tu Romae habitare, id putas incolumem essee Res, non locus oportet praestet istuc mihi: neque incolumis Caesare vitio sui, nisi postquam illud consciui facinus: neque usquam exul uesse possum,dum seruire,& pati contumelias peius odero malis omnibus aliis. Nonne hoc est in easdem tenebras recidisse ab eo qui tyrani nomen asciuit sibi. cum in Graecis ciuitatibus liberi tyrannorum oppressis illis, eodem supplicio assiciantur, petitur ut vindices atque oppressores dominationis salvi tate Hanc ego ciuitatem videre velim: aut putem ullam quae ne traditam quidem atque inculcatam libertatem recipere possit:plusque timeat tiin puero nomen sublati regis quam confidat sibi,cum illum ipsum qui maximas opes habuerit, paucorum virtute sublatum videate Me vero posthac ne commendaueris Caesari tuo ne te quidem ipsum,si me audies. Valde chare aestimas tot annos, quot ista aetas recipit si propter cam causam puero isti supplicaturus es. Deinde quod pulcherrime fecisti aesacis in Antonio, vide ne conuertatur ii laude maximi animi ad opinionem sermidinis. qNam si Octauius tibi placet,li quo de nostra salute petcdum sit non dominum fugisse.sed amiciorem dominum quaesisse videberis.Quem quod laudas ob ea quae adhuc secit, plane
probo. Sunt enim laudanda si modo contra alienam potentiam,non pro sua suscepit eas actiones. Cum vero iudicas tantum illi no modo licere, sed etia I te ipse tribuendum esse ut rogandus sit ne nolit esse nos salvos,nimium magna mercedem statuis. Id enim ipsum largiris quod per illum habere vidcbatur respu.Neque hoc tibi in mente venit.si Octavius vllis dignus sit honoribus quia cum Antonio bellum gerat iis qui illud malum exciderint, cuius illae reliquiae sunt, nihil quo expleri possit eorum meritum tributurum unquam Po. Ro.si omnia simul congesserit. At vide quanto diligetius homines metuant,quam meminerint:quia Antonius vitiat atque in armis sit: de Caesare vero quod fieri potuit ac debuit, i, transactum est,neque iam prouocari in integrum potest.Octauius is est qui quid de nobis iudicaturus sit, expectet λ.Ro. nos hi sumus de quorum salute unus homo rogandus videature Ego vero sui istuc reuertarὶ is sum qui non modo non supplicem,sed etiam coe ccam postillantes ut sibi supplicetur. Aut longe a seruientibus abero. mirisque esse iudica bo Roma ubicunque liberum esse licebit:ac vel tri miserebo quibus nec aetas, neque hono- iores,neque virtus aliena dulcedinem vivendi minuere potuerit.Mihi quidem ita beatus esse
192쪽
videbor,si modo constanter ac perpetuo placebit hoc consilium, ut relata putem gratiam pietati meae.Quid enim est melius quam memoria recte factorum,&libertate contentum negligere humana e Sed certe non succumbam succumbentibus, nec vincar ab iis qui se vinci volunt: experiarque Se tentabo omnia, neque desistam abstrahere I seruitio ciuita-ir tem nostram. Si secuta fuerit quae debet sortuna,gaudebimus omnes:sin minu ego tamegaudebo. Quibus enim potius haec vita factis aut cogitationibus traducatur,quam iis quae pertinuerint ad liberiam ciues meos Te Cicero rogo atque hortor ne defati re neu diffidas semper in praesentibus malis prohibendis:sutura quoque nisi anth sit occursum,explo is res, ne se insinuent. Fortem de liberum animum quo de Consul de nunc Consularis repub. vindicasti fine constantia de aequabilitate nullum esse putaris. Fateor enim duriorem esse conditionem spectatae virtutis,qu in incogitatae. Benefacta pro debitis exigimus:quae aliter eueniunt ut decepti ab his infesto animo reprehendimus. Itaque resistere Antonio Ciceronem,etsi magna laude dignum est tamen quia ille Consul, hunc Consularem merito i, p stare videtur,nemo admiratur. Idem Cicero si flexerit aduersus alios iudicium suum, quod tanta firmitate ac magnitudine direxit in exturbando Antonio, non modo reliqui temporis gloriam eripuerit sibi sed etia praeterita evanescere coget. Nihil enim per se amplum est,nis in quo iudicii ratio extat. Quia neminem magis decet rempub amare, libemtatisque defensorem esse vel ingenio vel rebus gestis vel studio atque effagitatione omni-- una.Quare non Octauius est rogandus ut velit nos salvos esse' magis tu te exuscita ut eam
ciuitatem,in qua maxima gessisti liberam atque honestam fore putes si modo sint populo duces ad resistendum improborum conssius.
SCRIBIs mihi mirari Ciceronem quod nihil significem unquam de suis altis .Qu niam effagitas coactu tuo scribam quae sentio. Omnia secisse Ciceronem optimo animo scio.Quid enim mihi exploratius esse potest,qu in illius animus in rempubε Sed quaedam mihi videtur,quid dicam imperite, vir omnium prudentissimus,an ambitiose secisse qui vallentissim Antonium suscipere pro repub.non dubitarit inimicum. Nescio quid scribam tibi nisi unum pueri Se cupiditate & licentia potius esse iritatam,qu in repressam , cicerone: tantumque eu tribuere huic indulgetis ut se maledictis n5 abstineat.iis quidem quae in ipsum dupliciter recidui quod de plures occidit uno: que prius oportet fateatur sicarium,3 quam obiiciat Cascae quod obiicit,& imitatur in Casca Bestia.An quia non omnibus horis iactamus Idus Martias,similiter atque ille Non. Decemb.suas in ore habet,ed meliore co-ditione Cicero pulcherrimu Achim vituperabit qtium Bestia δe Clodius reprchedere illius Consulatum soliti sunt Sustinuisse mihi gloriatur bellum Antonii togatus Cicero noster. Quid hoc mihi prodest,si merces Antonii oppressi poscitur in Antonii locu successio &si
4 vindex illius mali,author extitit alterius fundametum Se radices habituri altiores si patiamur ut iam ista quae facit,dominatione an dominiss an Antoniti timetis sint.Ego aute gratia non habeo, uis dum ne irato seruiat rem ipsam no deprecatur.immo triuphus de stipedium decernitur,& omnibus decretis ornatur. Pudeat c6cupiscere sortuna cuius nome fusis ceperit Consulatis,ut Ciceronis est.Quonia mihi tacere no licuit leges quae tibi necesse est molesta esse. Etenim ipse sentio quanto cum dolore haec ad te scripserim nec ignoro quid sentias in rep.& qutim desperata quoque sanati putes posse. Nec meherese te Attice reprehendor aetas enim,mores,liberi,segnem efficilici quod quide ma ex Flauio nostro perspexi. Sed redeo ad Cicero .Quid inter Saluidenta 6e eu interest Quid aute amplius ille dece nereteTimet,inquies etia nunc reliquias belli ciuilis.Quisqua ergo ita timet prostisatu ut neque potentia cius qui exercitu victore habeat,nes temeritate pueri putet extimes damesses An hoc ipsum ea re facit quod illi propter amplitudine omnia iam ultroque descruda putat O magna stultitia timoris id ipsum quot verearis ita cauere,ut cu vitare sortasse potueris,ultro accersas de attrahas. Nimiu timemus morte de exiliti de paupertate. Haec niihi
videtur Ciceroni ultima esse in malis:& dum habeat , quibus impetret quae velit,& 2 quia, bus latur ac laudetur seruitute honorifica modo,no aspernatur: si quicqua in extrema ac
193쪽
miserrima contumelia potest honorificum esse. Licet ergo patrem appellet Octauius Ci-νceronem reserat omnia, laudet gratias agat,tame illud apparebit verDa rebus esse contraria.Quid enim tam alienum ab humanis sensibus est quia eum patris habere loco qui ne liberi quidem hominis numero sit Atqui eb tendit, id agit, ad eum exitum properat vir optimus,ut sit illi Octauius propitius .Ego vero iam Lis artibus nihil tribuo quibus scio Ciceronem instristasimu esse. uid enim illi prosunt,quae pro libertate patriis de dignitate, quae de morte exilio paupertate scripsi copiosissime Quanto autem magis illa callere videtur Philippus qui priuigno minus tribuerit, quam Cicero qui alieno tribuat Desinat igitur gloriando etiam insectari dolores nostros. Quid enim nostra victum esse Antonia, si victus est ut alii vacaret quod ille obtinuit tametsi tuae litem dubia etiam nunc significant. Vivat hercule Cicero qui potest supplex & obnoxius si neque aetatis neque honoria, ν neque rerum gestarum pudet. Ego certe quin cum ipsa re bellum geram, hoc est cum regno,& imperiis extraordinariis & dominatione & potentia quae supra leges se esse velit, nulla erit tam bona conditio seruiendi qua deterrear,quantiis sit vir bonus ut scribis, Antonius, quod ego nunquam existimaui:sed dominum,ne parentem quidem maiores nostri voluerunt este. Te nisi tantum amarem quantum Ciceroni persuasum est diligi ab Octa- iis uio haec ad te non scripsissem. Dolet mihi quod tu nunc stomacharis amantissimus cum tuorum omnium tum Ciceronis.Sed persuade tibi de voluntate propria mea nihil esse remissum de iudicio largiter. Neque enim impetrari potest quin quale quidque videatur ei, talem quisque de illo opinione habeat.Vellem mihi scripsisses quae conditiones essent Atticae nostrae: tuissem aliquid tibi de meo sensu perserisere. Valetudinem Porciae meae ii tabi citrae esse no miror. Denique quod petis faciam libenter:nam etiam sorores me rogant:& hominem noro,&quid sibi voluerit.
CICERO BRVTO SAL. IRC v M saepe te literis hortatus essem vi quamprimum reipub.subuenires,in Italiamque exercitum adduceres, neque id arbitrarer dubitare tuos necessarios rogatus sum a prudentissima & diligentissima fumina matre tua cuius omnes curae ad te rese tur & in te consumuntur ut venirem ad se ad V II I .ril.Sext quod ego ut debui sine mora seci.Cum autem venissem Casca aderat & Labeo & Scaptius. At illa retulit quaesiuItque quidnam mi- .les videretur,arcesseremusne te, atque id tibi conducere putaremus,an tardare & comm
rari te melius esset.Respondi id quod sentiebam & dignitati & existimationi tuae maxime conducere,ie primo quoque tempore ferre praesidium laiati & inclinatae poene rei p. Quid
enim abesse censes mali in eo bello in quo victores exercitus fugientem hostem persequi noluerunte & in quo incolumis Imperator honoribus amplissimis, fortuniuque maximis, sconiuge,liberis, vobis assinibus ornatus bellum reipub.indixerit Quid dicam in tanto S natus popul ue consensu, m tantum resideat intra muros mali Maximo aute cum haescribebam asciebar dolore: quod cum me pro adolescentulo ac pene puero respub. cepisset vadem,vix videbar,quod promiseram praestare posse. Est autem grauior de difficilior animi & sententiae maximis praesertim in rebus pro altero,P m pecuniae obligatio. 4Haec enim solui potest, Ss est rei familiaris iactura tolerabilis: reipub.quod spoponderis, quemadmodum solvas, nisi is dependi facile patitur pro quo spoponderis e quanquam &nunc sui sperol tenebo multis repugnantibus videtur enim esse indoles,sed flexibilis aetas: mulisque ad deprauandum parati qui splendore salsi honoris obiecto aciem boni ingenii praestringi posse confidunt. Itaque ad reliquos Eic quoque labor mihi accessit,ut onineis sadhibeam machinas ad tenendum adolescentem ne famam subeam temeritatis: quanquam quae temeritas este magis enim illum pro quo spopondi quam me obligaui. Nec vero Tenitere potest.rempub. me pro eo spopondisse.qui fuit in rebus gerendis cum suo ingenio, tum mea promissione constantior. Maximus autem inis me sorte fallitὶ in repub nodus est inopia rei pecuniariae. Obdurescunt enim magis cotidie boni viri ad vocem tri-ι buti,quod ex cetesima collatum impudenti censu locupletum hi duarum legionu praemiis omne consumitur. Impendent autem infiniti sumptus cum in hos exercitus quibus nunc
194쪽
defendimur tum vero in tuum.Nam Cassius noster videtur posse satis ornatui venire.Sed& haec & multa alia cor Im cupio. Idque quamprimum. De sororis cive situs no expectaui Brute dum scriberes. Omnino ipsa tempora bellum enim ducetur) integram tibi causam reseruant. Sed ego a principio cum diuinare de belli diuturnitate possem,ita causam egi puerorum in Senatu. ut te arbitror E intris literis potuisse cognoscere. Nec vero ulla res erit unquam in qua No non vel vitae periculo ea dicam, eaque faciam quae te velle, quinue ad te pertinere arbitrabor. V I. Kal. Sext.
M. T. C. Epistolarum Ad Quintum
MARCUS in FRATRI SAL. Iaes I non dubitabam quin hanc epistolam multi nuntii famadcitique esset ipsa sua celeritate seperatura, tuque ante ab aliis auditurus esses annum tertiu accessisse destderio noltro te labori tuo,tamen existimaui , me quoque tibi huius molesto nuntium perserri oportereia Nam super cibus literis, non unis,sed pluribus, cum iam ab aliis desperata res csset, tameta ego tibi spem maturae decessionis afferebam.non solum ut quadrutis si me te Iu nda opinione oblectarem,sed etiam quia tanta adhibebatur & 1 nobis,& a Praetoribus conictio ut rem posse conficit non diffiderem. Nunc quonia. ita accidit ut neque Praetores suis opibus, neque nos nostro
studio quicqua proficere possemus est omnino difficile no grauiter id serreued tamen nostros animos maximis in rebus de geredis de sustinendis exercitatos,stagi de debilitari molestia no oportet:quonia ea molestissime serre homines debent quae ipsorum culpa cotracta η sunt. Est quiddam in hac re mihi molestius seredum,quis tibi:factu est enim mea culpa.contra quim tu meo de proficiscens,& per lucras egeras ut priore anno no succedereturis Quod ego dum sociorum saluti consulo,dum impudentin nonnulloru negotiatorum resisto dum nostram gloriam cita virtute augeri expeto, seci no sapienter:praesertim cum id, commiseri ut ille alter annus,etiam tertium posset adducere.Quod quoniam peccatum meum esse confiteor est sapientiae atque humanitatis tuae curare de perficere ut hoc minus sapienter a me prouisum, diligentia tua corrigatur. Ac si te ipse vehementius ad omnesς parteis bene audiendi excitaris non ut cum aliis, sed ut tecum iam ipse certes, si omnem
tuam mentem,curam,cogitationem,& excellentem in omnibus rebus laudis cupiditatem
ε incitaris: mihi crede, unus annus additus labori tuo multorum annorum hetitiam nobis, loriam vero etiam posteris nostris afferet. Quapropter hoc te primum rogo, ne contram aut demittas animii, ve te obrui tanquam inictu,sic magnitudine negotii sinas, n- tr que erigas ac resistas siue etiam ultro occurras negotiis. Neque enim eiusmodi partem
reipub. geris, in qua fortuna dominetur, sed in qua plurimum ratio possit de diligentia. , Quod si tibi bellum aliquod magnum de periculosum admi stranti prorogatum imperium viderem, tremerem animo quod eodem tepore esse intelligere etiam fortunae pol statem in nos prorogata.Nunc vero ea pars tibi rei .commissa est,in qua aut nullam,aut perexiguam partem sortuna tenet, de qua mihi tota In tua virtute ac moderatione animi
posita esse videatur.Nullas sut opinor insidias hostium,nullam praelii dimicationem nula tam desectionem sociorum nullam inopiam stipendii aut rei stumetariae nullam seditionem exercitus pertimescimus quae persaepe sapientissimis viris accideruntrivi quemadmodum gubernatores optimi vim tempestatis sic illi sortunae impetum superare non possent.
195쪽
Tibi data est summa pax summa tranquillitas: ita tamen ut ea dormientem gubernato rem vel obruere vigilantem etiam 3electare possit Constat enim ea prouincia primum ex eo genere sociorem quod est ex hominum omni genere humanissimum. deinde ex eo via,nere ciuium qui aut quod publicani sunt nos summa necessiti igine attingunt:aut quia ita negotiantur ut locupletes sint nostri Consulatus benescio se incolumes fortunas habere
arbitrantur. At enim inter hos ipsis existi migraues controuersae,multae nascunti iriniuriae, magnae contentiones consequuntur Quasi vero ego id putem non te aliquantum ne
totii sustinere. Intelligo permagnum esse negotium & maximi consilii. Sed memeto con siti me hoc esse negotium magis aliquanto quis sortunae putare. Quid est enim negotii continere eos ovibus praesis si te ipse contineas3 Id autem sit magnum S difficile caeteri,
scut est difficillinnii: tibi suit hoc semper facillimuim. α' ero este debuit: cuius natura talis est. vi etiam line doctrina videatur moderata esse potuisse. Ea autem adhibita doctrina est quae vel vitiosissimam naturam excolere possit. Tu cum pecuniae,cum volu- uptati,cum omnium rerum cupiditati resistes ut facis: erit eredo periculum ne improbum negotiatorem paulo cupidiorem publicanum comprimere no possis. Nam Graeci quidemsc te ita viventem intuebuntur ut quendam ex annalium memoria aut etiam de Geso di uinum hominem esse in prouinciam delapsum putent. Atque hac nunc non ut facias sed ut te facere & fecisse gaudeas, scribo. Praeclarum est enim summo cum imperio suisse in ii Asa triennaum sic ut nullum te signu nulla pictura nullum vas nulla vestis nullum mancipium nulla serina cuiusquam nulla conditio pecuniae quibus rebus abundat ista prouincia ab summa integritate continentiaque deduxerit. Quid autem reperiri tam eximium, Qui tam expetendum pincst, quam istam virtutem, moderationem animi temperantiam non latere in tenebris, neque esse abditam sed in luce Asa in oculis clarissimae prouinciae, ii
atque in auribus omnium gentium ac nationum esse positam: non itineribus tuis perterreri homines non sumptu exhauriri non aduentu commoueri: csse quocunque Veneris &publich & priuatim maximam laetitiam: cum urbs custodem.non tyrannum: domus h spitem, non expilatorem recepisse viaeatur . His autem in rebus iam te usus ipse prosecto erudiuit necuaquam satis est ipsum hasce habere virtutes. sess esse circunspiciendum diligenter ut in hac custodia prouinciae non te unum sed omnin ministros imperii tui,s cus & ciuibus & reipub. praestare videare. Quanquam Legatos habes eos qui ipsi per se habituri sint rationem dignitatis suae: de quibus nonore de dignitate,& aetate praestat Tubero: quem ego arbitror praesertim cum scribat historiam multos ex suis annalibus posse deligere quos velit & possit imitari: Halienus autem noster cum animo, beneuolentia, istum vero etiam imitatione vivendi. Nam quid ego de Gratidio dicam quem certo scio ita laborare de existimatione sua vi propter amorem in nos fraternum etiam de nostra laboret. Quaestorem habes non tuo iudicio delectum, sed eum quem sors dedit. Hunc oportet δd sua sponte esse moderatum, & tuis institutis ac praeceptis obtemperare. Qui cum squis serte esset sordidior senes eatenus quoad per se negligeret eas leges quibus e set adstrictus: non ut ea potestate quam tu ad dignitatem permisisses,ad quaestum uteretur. Neque enim mihi sani placet praesertim cum ii mores tantum iam ad nimiam len
talem Ar ambitionem incubuerint, scrutari te omneis serges, excutere unumqucnque eorum : sed quanta si in quoque fides tantum cuique committere Atque inter hos eos quos tibi comates Si adiutores negotiorum publicorum dedit ipsa resplib. duntaxat finibus his praestabis quos ante praescripsi. vos vero aut ex domesticis comunctionibus aut ex neces 33sariis apparitionibus tecum esse voluisti qui quas ex cohorte Praetoris aptellari solent,li rum non modo facta sed etiam dicta omnia praestanda nobis sint. Seci nabes eos tecum, quos possis recte facienteis facile diligeret minus consulenteis existimationi tuae sicillime coerceret , quibus,rudis cum estes videtur potuisse tua liberalitat decipi. Nam ut quisque est vir optimus ita diffcillime esse alios improbos suspicatur. Nunc vero tertius hic annus irhabeat integritatem eandem quam superiores, cautiorem etiam ac diligentiorem. Sint
aures tuae quae id quod audiunt existimentur audire non in quas ficte & smulate quaestus
196쪽
causa insusurretur. Sit anulus tuus non ut vas aliquod sed tanquam ipse tu: non minister alienae voluntatis sed testis tuae. Accensus sit eo numero quo eum maiores nostri csse vo- 3 luerunt qui hoc non in beneficii loco sed in laboris ac muneris no temere, nisi libertis suis dcferebant, quibus illi quidem non multo secus ac seruis imperabant. Sit lictor non suae sed tuae lenitatis apparitor: maioraque praeserant fasces illi ac secures dignitatis insignia, quam potestatis.Toti denique sit prouinciae cognitu tibi omnium quibus praesis,salutem, liberos, amam,sortunas esse charissimas.Denique haec opinio sit; non modo iis qui aliquid ' acceperint sed iis etiam qui dederint,te inimicum si id cognouerisὶ suturum.Neque vero
luisquam dabit oim erit hoc perspectum nihil per eos qui simulant se apud te multu pos-
abs te solere impetrari. Nec tamen haec oratio mea in eiusmodi,ut te in tuos aut durum ess e nimium aut suspiciosum velim. Nam siquis est eorum qui tibi biennii spatio nunquam in suspicionem auaritiae venerit,ut ego Cayum,& Cherippum,& Labeonem,& au-
ilio.& quia cognoui existimo: nihil est quod non & iis, & siquis est alius eiusdem modi &comitti & credi rectissime putem. Sed siquis est in quo iam offenderis de quo aliquid se
seris huic nihil credideris.nullam partem existimationis tuae commiseris.In prouincia vero ipsa si quem es nactus qui in tuam familiaritatem penitus intrarit qui nobis ante fuerit ignotus huic quantum credendum sit vide.non quin possint multi esse prouinciales viriti boni, sed hoc sperare licet, iudicare periculosum est. Multis enim simulationum inuolucris tegitur.& quasi velis quibusdam obtenditur uniuscuiusque natura: frons oculi,vultus persaepe mentiuntur,oratio vero saepissime. Quamobrem qui potes reperire ex eo genere hominum qui pecuniae cupiditate adducti careant his rebus omnibus,1 quibus nos diuulsi esse non possumus Te autem alienum hominem ament ex animo ac non sui commodii, causa simulent Mihi quidem permagnum videtur praesertim si iidem homines priuatum non sese quenquam Praetores semper omneis amant. Quo ex genere siquem sorte tui cognosti amantiorem fieri enim potuit J quam temporis, hunc vero ad tuum numerum libenter adscubito. Sinautem id non perspicies, nullum genus erit in familiaritate cauendum magis:propterea quod & omneis vias pecuniae norut,& omnia pecuniae causa faciunt.&quicum victuri non sunt,eius existimationi consulere non curant. Atqui etiam E Grae- ' cis ipsis diligenter cauendae sunt quaedam similiaritates praeter hominum perpaucorum,si qui sunt vetπe Graecia digni.Sic vero fallaces sunt permulti & leues & diuturna seruitute ad nimiam assentationem cruditi.quos ego uniuersos adhiberi liberalit π,optimum quenque hoseitio amicitiaque conlistagi dico oportoe: nimiae familiaritates eorum,neque tam fideles sunt non enim audent aduersari nostris voluntatibusὶ & inuident non nostris si is tum verum etiam suis. Iam qui in eiusmodi rebus, in quibus vereor etiam ne durior sim cautus esse velim ac diligens,quo me animo in seruis esse censesequos quidem cum omnibus in locis tum praecipue in prouinciis regae debemus:quo de geme multa praecipi possunt. Sed hoc & breuis limum est & facillime teneri potest,ut ita se gerant in illis Asiaticis
itineribus ut si iter Appia via faceres, neve interesse quicquam putent, utrum Tralleis,an Formias venossit. Ac siquis est ex seruis egregie fidelis sit in domesticis rebus & priuatis: in quae res ad officili imperii tui atque ad aliquam partem reipub.pertinebunt,de his rebus ne quid attingat.Multa enim quae recte committi seruis fidelibus possunt,tamen sermonis &vituperationis vitandae causa,committenda non sunt.Sed nescio quo pacis ad praecipi e di rationem delapsa est oratio mea cum id mihi propositum initio non fuisset .Quid enim ei praecipiam quem ego in hoc praesertim genere intelligam, prudentia no esse insatorem V quam me usu ureo etiam superiorem Sed tamen si ad ea quae faceres,aut horitas accederet mea tibi ipsi illa putaui sore iucundiora. Quare sint haec sundamenta dignitatis tuae Tua primit integritas & continentia, deinde omnium qui tecum sunt pudor. Delectus in familiaritatibus & prouincialium hominum & Graecorum percautus & diligens,familiae grauis & constans disciplina. Quae cum honesta sint in his priuatis nostris cotidianisque rationibu .in tanto imperio tam deprauatis moribus,tam corruptrice prouincia,diinna vi
197쪽
dcceri disque eam seueritatem qua tu in his rebus usus es ex quibus nonnullas simultates cum magna mea laetitia susceptas habemus . nisi sorte me Paconii nescio cuius hominis, ne Graeci quidem ac Mysii aut Plirygis potius querelis moueri putas: aut Tuscenii hominis su urios ac sordidi vocibus,cuius tu ex impurissimis faucibus innonestissima ciipiditatem eripuisti se inma clim aequitate. Haec & caetera plena seueritatis quae statuisti in illa prouincia, non facile sine summa integritate sustineremus. Quare sit summa in iure dicendo seueritas,dummodo ea ne varietur gratia, sed conseruetur aequabilis. Sed tamen parui refert abs teipso ius dici aequaliter Si diligenter, nisi idem ab iis net quibus tu eius muneris aliquam νpartem concesseris. Ac mihi quidem videtur non sane magna varietas esse negotiorum in administranda Asia, sed ea tota iurisdictione maxime sustineri. In qua scientiae praesertim prouincialis ratio ipsa expedita est. Constantia est adhibenda de grauitas quae resistat non solum gratiae verum etiam suspicioni. Adiungenda etiam est ficilitas in audiendo, lenitas in decernendo, in satisfaciendo ac disputando diligentia. His rebus nuper Cn. Octauius iu-l cundissimus suit: apud quem primus, lictor qui fuit, tacuit accensus: quoties quisque u Iuit dixit & quis voluit diu. Quibus ille rebus sortasse nimis lenis videretur, nisi haec lenitas illam seueritatem tueretur. Cogebantur Syllani homines quae per vim & metum abstulerant, reddere. Qui in magistratibus iniuriose decreuerant, eodem ipsis priuatis erat
iure parendum. Haec illius seueritas acerba videretur, nisi militis.condimentis humanitatis smitigaretur. Qubd si haec lcnitas grata Romae est ubi tanta arrogatia est, tam immoderata libertas tam infinita hominum licentia denique tot magistrariis, tot auxilla, tanta Vis,tanta Senatus authoritas:qu,ni iucunda tandem Praetoris comitas in Asia potest esse, in qua tanta multitudo ciuium, tanta sociorum, tot urbes, tot civitates visus hominis nutum intuentur e ubi nullum auxilium est, nulla conquestio nullus senatus, nulla concio e Quare scum permagni hominis est de cum ipsa natura moderati tum vero etiam doctrina atque optimarum artium studiis eruditi sic se adhibere in tanta potestate, ut nulla alia potestas
ab iis quibus praesit dejderent r. Cyrus ille I Xenophonte non ad historiae fidem scriptus, sed ad effigiem iusti imperii: cuius summa grauitas ab illo philosopho cum singulari comitate coniungitur: quos quidem libros non sine causa noster ille Africanus de manibus is ponere non solebat. Nullum est enim praetermissi ini in his ossicium diligentis de moderati imperii. Eaque si sic coluit ille qui priuatus suturus nunquam suit, quonam modo retinenda sunt iis quibus imperium ita ilatum est ut redderent, & ab iis legibus datum est ad quas reuertendum este Ac mihi quidem videntur huc annia esse reserenda iis qui praesunt aliis, ut ii qui erunt in eorum imperio sint quambeatissimi: quod tibi esse & antiqui L ssimum de ab initio fuisse ut primum Asiam attigisti, constante fama atque omnium se mone celebratum est. Est autem no modo eius qui secus de ciuibus sed etiam eius qui se uis,qui mutis pecudibus praesit eorum quibus praesit commodis utilitatique seruire. Cuius
quidem generis constare inter omneli video abs te summam adhiberi diligetiam: nullum aes alienum nouum contrahi ciuitatibus, vetere autem magno de graui multas abs te esse liberatas urbes:complureis dirutas ac pene desertas, in quibus unam Ioniae nobilissimam al- μteram Cariae, Samum de Halicarnasum per te esse recreatas: nullas esse in oppidis seditiones, nullas discordias: prouideri abs te ut ciuitates optimatiim consitus administrenturi sublata Mysiae latrocinia: caedes multis locis repressas:pacem tota prouincia constitutam: neque solum illa itinerum atque agrorum, sed multo etiam plura de maiora oppidorum νεe sanorum latrocinia esse depulsa. Remotam a fama de a sortunis de ab otio locupletum, illam acerbissimam ministram Praetorum auaritia calumniam: sumptus de tributa ciuitatum ab omnibus qui eam in ciuitatum fineis incolant tolerari aequaliter: facillimos esse a dirus ad te: patere aures tuas querelis omniummullius inopiam ac solitudinem no modo illo populari accessit ac tribunali, sed ne domo quidem de cubiculo esse exclusam: tuo tin 'to denique in imperio nilut acerbum esse, nihil crudele atque omnia plena clemetiae,man
suetudinis, humanitatis. Quantum vero illud est beneficium tuum quod iniquo & graui vectigali AEdilatiorum magnis nostris simultatibus Asiam liberasti Etenim si unus homo
198쪽
nobilis queritur pesIm te quod edixeris ne ad ludos pecuniae decerneretur, M CC sibi eriis puisse,quanta tandem pecunia penderetur si omnium nomine quicunque Romae ludos facaent,quod erat iam institutum.erogaretur Quanquam has querelas hominum nostrorum illo consilio oppressimus quod in Asia nescio quonam modo, Romae quidem no haediocri cum admiratione laudatur quod clim ad templum monimctumque nostrum ciuitatas perimias decreuissent .cumque id & pro meis magnis meritis,& pro ruis maximis 1eneficiis, summa sua voluntate secissent: nominatimque lex excipπα,Vt ad templum mo- , tamentumque capere liceret:cumque id quod dabatur, non esset interiturum,sed in ornamentis templi futurum ut non mihi potius quis Pop. Rom.ac diis immortalibus datum videretur:tamen id in quo erat dignitas erat lex,ciat eorum qui iaciebant voluntas,accipiendum no putaui cum aliis de causis, tum etiam ut animo aequiore serrent ii quibus nec dineretur,nec liceret. Quaproptoe incumbe toto animo de stladio omni in eam rationem ., qua adhuc usus es,ut cos quos tuae fidei potestat sque s.P. . R.commisit de credidit,diligaso omni ratione tueare ut esse quambeatissimos velis.Quod si te sors Afris aut Hispanis aut Gallis praefecisset,immanibus ac barbaris nationibus, tamen esset humanitatis tuae, consulere corum comodis de utilitati salutique seruire:Cum vero ei generi hominu praesimus non modo in quo ipsa sit,sed etiam 1 quo ad alios peruenisse putetur humanitas cer- ω te iis eam potissimum tribuoe debemus, i quibus accepimus. Non enim me hoc iam dicere pudebit, praesertim in ea vita atque iis rebus gestis in quibus non potest residere inemtiae aut leuitatis vlla suspicio nos ea quae consecuti sumus his studiis de artibus esse adeptos quae sint nobis Graeciae monimentis disciplinisque tradita. Quare praeter comunem fidem quae omnibus debetur,praeterea nos isti hominili generi praecipue debere videmur,n qu ηι rum praeceptis sumus eruditi,apud eos ipsos quod ab iis didicerimus velimus expromere. Atque ille quidem princeps ingenii de doctrinae Plato nim denique sere beatas respub.putauit,si aut docti de sapientes homines eas regere coepissent: aut qui regerent, Omne suum studium in doctrina de sapientia collocassent. Hanc coniunctionem videlicci Potestatis ac sapientiae saluti censuit ciuitatibus esse posse. Quod sortasse aliquando vestiosae reipub.no' sti nunc quidem prosecto isti prouinciae contigit, ut is in ea summam potestatem habe re cui in doctrina.cui in virtute atque humanitate percipienda,plurimum a pueritia studii suisset de temporis. Quare cura ut hic annus qui ad laborem tuum accessit,idem ad salutem Asae Prorogatus esse videatur.quoniam in te retinenso suit Asia selicior quim nos in deducendo: perfice ut laetitia prouinciae de*derium nostrum leniatur.Etenim si in pro-6 merendo ut tibi tanti honores haberentur quanti haud scio an nemini,suisti omnium di ligentissimus, multo maiorem in his honoribus tuendis adhibere diligentiam debes. Et quidem de isto genere honorum quid sentirem,scripsi ad te ante. Semper eos putaui si vulgares cssent,vileis: si temporis causa constituerentur,leueis:si vero sid quod ita factum estὶ meritis mis tribuerentur, existimabam multam tibi in his honoribus tuendis opctam Αε esse ponendam. Quare quoniam in istis urbibus cum summo imperio de potestate versaris, in quibus tuas virtutes consecratas, de in deorum numcro collocatas vides,in omnibus rebus quas stantes quas decernes,quas ages, quid tantis hominum opinionibus, tantis de te iudiciis tantis honoribus debeas, cogitabis. Id autem crit eiusmodi, ut consulas omnibus,ut medeare incommodis hominum prouideas saluti ut te parentem Asiae de di-V ei di haberi velis. Atque huic tuae voluntati ac diligentiae discultatem magnam afferunt publicani: quibus si aduersamur ordinem de nobis optime meritum,& per nos cum rem. coniunctum,& nobis de I repub diiungemus: sinautem omnibus ut rebus obsequemur, si inditus eos perire patiemur quorum non modo saluti, sed etiam commodis consulere debemus. Haec est una si vere cogitare volumusὶ in toto imperio tuo dissicultas. Nam
63 esse abstinentem,contincte omnes cupiditates suos coercere,& iuris mustilem tenere rationem facilem te in rebus cognoscendis, in hominibus audiendis admittendisque praebere praeclarum magis est quam dissicile. Non est enim postum in labore aliquo, sed in quadam inductione animi de voluntate. Illa causa publicanorum quantam acerbitatem
199쪽
afferat sociis intelleximus ex civibus qui nuper in portoriis Italiae tollendis,no tam derortorio quam de nonnullis iniuriis portitorum querebantur. Quare non ignoro quid talis . raccidat in ultimis terris,cum audiuerim in Italia querelas ciuium. Hic te ita versari, ut depulinicanis satisfacias praesertun publicis male redemptis & sectos perire non sinas diuinae cuiusdam virtutis esse videtur, id est tuae. Ac primu Graecis id quod acerbissimum & quod sunt vcctigales non ita acerbum videri debet, propterea quod sine imperio Pop. mauis institutis per se ipsi ita fuerunt. Nomen autem publicani aspernari non possunt qui pen- s dere ipsi vectigal sine publicano non potuerint quod iis aequaliter Sylla descripserat. Non
esse aut e leniores in exigendis vectigalibus Graecos quam nostros publicanos, inc intelligi potest quod caunii nuper omnesque ex insulis quae erant ab Sylla Rhodiis attributae, im fugerunt ad Senatum nobis ut potius vectigal, qu m Rhodiis penderent. Quare nomen publicani neque ii debent horrere qui semper vectigales fuerimimeque ii aspernari qui per se pendere vectigal non potuerunt meque ii recusare qui postulauerunt.Simul de illud Asia s cogitet nullam a se neque belli externi neque domesticarum discordiarum calamitate abfuturam sivisse si Loe imperio non teneretur. Id autem imperium cum retineri sine vecti galibus nullo modo possit aequo animo parte aliqua suorum fructuum pacem sibi sempiaternam redimat atque otium .Quod si genus ipsum& nome publicani non iniquo animo sustinebunt.poterunt iis consilio de prudentia tua reliqua videri mitiora. Possunt in pacti nnibus faciendis non legem spretare censoriam, sed potius comoditatem conficiendi negotii de liberationem molestiae. Potes etiam tu id facere quod de secilli egregie de sacis,ut c memores quanta sit in publicanis dignitas, quantum nos illi ordini debeamus, ut remoto imperio ac vi potestatis & fascium publicanos cum Graecis gratia atque authoritate coniungas. Sed & ab iis de quibus optime tu meritus es.& qui tibi omnia debent, hoc petas, nut facilitate sua,nos eam necessitudinem quae est nobis cum publicanis obtinere de conseritare patiantur.Sed quid ego te haec hortor quae tu non modo facere potes tua sponte sine cuiusquam praeceptis sed etiam magna iam ex parte perfecistis Non enim desistunt nobis pere cotidie gratias honestissimae de maximae societates: quod quidem mihi idcirco iucundius est quod idem faciunt Graeci. Dissicile est autem ea quae comodis utilitate Se pro- spe natura diuersa sunt,voluntate coniungere. At ea quidem quae supr1 scripta sunt,non ut te instituerem scripsi ineque enim prudentia tua cuiusquam praecepta desyderat) sed me in scribendo comemoratio tuae virtutis delectauitiquanqua in his steris longior sui Ptiri aut vellem,aut quam me putaui sore. Vnum est quod tibi ego praecipere non desini,neque te patiar quantum erit in meὶ cum exceptione laudari. Omnes enim qui istinc ve- iniunt ita de tua virtute integritate humanitate commemorat,vi in tuis summis laudibus excipiant unam ira diam. Quod vitium cum in hac priuata cotidianaque vita leuis esse
animi atque infirmi videtur tum vero nihil est tam deforme quὶm ad summu imperium etiam acerbitatem naturae adiungere. Quare illud non suscipiam,vi quae de iracundia diu ci solent a doctissimis hominibus,m nunc tibi exponam,cum de nimis longus esse nolim, μεe ex multorum scriptis ea facile possis cognoscere.Illud quod est epistolae proprium ut is ad quem scribitur de his rebus quas ignorat, certior fiat praetermittendum esse non puto Sic ad nos omnes sere deserunt nihil cum absit iracundia te fieri posse iucudius. Sed cum
te alicuius improbitas peruersitasque commouerit,sic te animo incitari ut ab omnibus tua dejderetur humanitas.Quare quonia in eam rationem vitae nos, non tam cupiditas quae- Πdam gloriae quis res ipsa ac sortuna deduxit ut sempiternus sermo hominu de nobis fit turus sit caueamus quantum escere de consequi possumus ut nequod in nobis insigne viatium filisse dicatur.Neque ego nunc hoc contudo quod fortasse cum in omni natura tum iam in nostra aetate dissicile est mutare animii.& siquid est penitus uisitu moribus id subito euellere:sed te illud admoneo, ut si hoc plene vitare no potes qubd arith occupatur animus saab iracudia.qu m prouidere ratio potuit ne occuparetur,ut te anth copares,cotidiri; meditere resistedum csse iracudiae cumque ea maxime animii moueat, tum tibi esse diligentissime lingua continodam: quae quide mihi virtus no interdum minor videtur,qu in omnino
200쪽
non irasci.Nam illud est non solum grauitatis,sed nonnunquam etiam lentitudinis. Moden rari vero & animo & orationi cum sis iratus aut etiam tacere . t tenere in sua potestate motum animi & dolorem, etsi non est persectae sapientiae, tamen est non mediocris ingenii. Atque in hoc genere multo te esse iam commodiorem mitioremque nuntiant.Nullae tuae vehementiores animi concitationes nulla maledicta ad nos, nullae contumeliae perseruntur quae clim abhorret literis ab humanitate, tum vero contraria sunt imperio ac dignitati Nam si implacabiles iracudiae sint summa est acerbitas: sin autem exorabiles,summa leuitas:quae tamen ut in malis acerbitati anteponeta est.Sed quoniam primus annus habuit de nac reprehesione plurimum sermonis, credo propterea, quod tibi hominum iniuriae quod auaritiae quod insolentia praeter opinionem accidebat & intolerabilis videbatur: secundus autem multo leuior, quod & consuetudo & ratio & ut ego arbitror) meae F que literae te patientiorem,leniori mque secerunt: tertius annus ita dinci esse emendatus, ct ut ne minimam quidem rem quisquam possit ullam reprehendere. Ac iam hoc loco non hortatione neque praeceptis, sed precibus tecum staternis ago, totum ut animum,curam, cogitationemque tuam ponas in omnium laude undique colligenda. ubd si in mediocristatu sermonis ac praedicationis nostrae res essent,nihil abs te eximum,nil ut praeter alioruconsuetudinc postularetur.Nunc vero propter carum rem in quibus versati sumus,splenis si dorem & magnitudinem nisi summam laudem ex illa prouincia assequimur,vix videmur summam vituperationem posse vitare. Ea nostra ratio est,ut omnes boni cu saueant, tum etiam omnem , nobis diligentiam,virtutemque & postulent & expectent: nes aute improbi quod cum iis bellum sempiternum suscepimus vel minima re ad reprehendendum conreti esse videantur. Quare quoniam eiusmodi theatrum totius Asiae virtutibus est datum,celebritate resertissimum, magnitudine amplissimum iudicio eruditissimum, natura ει autem ita resonans ut usque Romam significationes, vocesque reserantur:contende quae
se atque elabora, non modo ut his rebus dignus fuisse, sed etiam ut illa omnia tuis artibus superasse videare Et quoniam mihi casus urbanam in magistratibus administratione re . tibi prouincialem dedit, etsi mea pars nemini cedit fac ut tua caeteros uuacat. Simul & Lllud cogita. nos non de reliqua & sperata gloria iam laborare, sed de parta dimicare. Quae 6 quidem non tam expetenda nobis fuit,qu&m tuenda est. Ac si mihi quidquam esset abs te separatum nihil amplius desiderarem hoc statu,qui mihi iam partus est.Nunc vero res sic sese habet .vi nisi omnia tua facta atque dicta nostris rebus istinc respondeant,ego me tantis meis laboribus tan tisque Tricidis, quorum tu omnium particeps Billi, nihil consecutum putem. Quint si ut amplissimum nomen consequeremur, unus praeter caeteros adiu- uisti certe idem ut id retineamus, praeter caeteros elaborabis.Non est tibi his solis inedum
existimationibus ac iudiciis qui nunc sunt hominum,sed his etiam qui futuri sunt: quin quam illoriim erit verius iudicium obtrectatione & malevolentia liberatum. Denique illud etiam debes cogitare, non te tibi soli gloriam quaerere:quod si esset, tamen non ne i-geres, praesertim cum amplissimis monimentis consecrare voluisses memoriam nominis tui.sed ea tibi est communicanda mecum, prodenda liberis nostris. In qua cauendum est,
si ne si negligetior fueris tibi parum consuluisse,sed etiam tuis inuidisse videaris. Atque haec
non eo dicimtur,ut te oratio mea dormientem excitasse, sed potius ut currentem incitasse videatur. Facies enim perpetuo quae secisti, ut omnes aequitatem tuam, temperantiam,
severitatem, integritatemque laudent. Sed me quaedam tenet, propter singularem amorem,infinita in te auiditas gloriae: quanquam illud existimo, cum iam tibi Asia, sicut ves- Θ cuique sua domus nota esse debeat, cum ad tuam summam prudentiam latus usus accesserit, nihil esse quod ad laudem attineat quod no ni optime perspicias,& tibi non sine cuiusquam hortatione in mentem veniat cotidie. Sed ego qui cum tua lego,te audire,& qui cum ad te scribo tecum loqui videor: idcirco & tua logissima quaque cpistola maxime δε- lector.& ipse in scribendo saepe sum longior. Illud te ad extremum S oro & hortor,ut tan- quam poetae boni & actores industrii solent, sic tu in extrema parte & conclusione muneris ac negotii tui diligentissimus sis, ut hic tertius annus imperii tui tanquam tertius actus