장음표시 사용
21쪽
tradit idem Pausanias '. Rupi insidet Bacchus, Iaeva Diotae incumbens, dextramque velut cantus modulator attollit; ante
illum Nympha Cithara sonans ; pone hanc Faunus imberbis canens; hinc Faunus alter tibiis paribus ludens, illinc Nympha alia sedens , sub qua musica quaedam prostant instruinenta . Eximium hoc , singulare , nec adhuc , quod sciam , editum marmor, pene dixerim , prae oculis habuisse Horatium dum ea fudit carmina:
Tucchum in remotis carmina rtipibus Vidi docentem, credite poseri,
Capripedim Satyrorum acutas V. Quae omnia dum animo colligo , rationem luce, dc palam me
reddidisse puto, cur inter Liberi Patris insignia Lyra recenseatur , & quam congruenter in Sardonyche Stoschiana Vmbellae copuletur; scilicet, ut in omnium oculis positum esset; Dio-nγsium Musica, & Poesi delectari. Superest vas fictile Musei Gualterii aquilo, luteoque colore pictum, Vmbellam repraesentans . Hoc Demps erus protulit Etruria Regali'; at Vir ille doctissimus nil nisi Tibiartim usum apud Etruscos in ludis 8c funeribus duxit perpendendum in hac pictura . Nonisauconius etiam suae collectioni censuit addendum' ; sed dum ab antica posticam partem dividit atques ungit, ut mihi quidem videtur, falsum de eo schemate tuis lit judicium ; in ea namque sum sententia universam picturam
ad Bacchum omnino pertinere , ac me deprehendissse confido quo tota res spectet. Recitabo primum Montiati conii verba, quibus vas ipsum describitur , opinionem deinde meam aperiam , ac confirmabo . Prima vasis facies , inquit ille , Bacchum eum sua turma exhibet. Bacchans Uir agmen ducit facem gestans. Ba ebus ipse posea iter carpit Th=rsum tenens, spallium gestans inposteriora re sectum, quo nuda non operiamur . Bacchantem ille mu-Ii rem tibia ludentem respicit. Posea accedit Bacchans senex forteque Silenus, qui discum tenet sive lancem . In altera vos facie longe aliua
22쪽
siillud spectacuIum eernimus. Statiim tres υi untur mulieres, quarum duae sedent, altera sar. Ex illis una Vmbellam restat hodiernis Vmbellis similem. Hine eernitur columna , eui i sit Deus quispiam , sive Dea , quam facile non agnoveritis . Id itaque primo arripio ad reprehendendum quod in altera vasis facie spectaculum a prima longe dissimile cerni assirmet, quum ibi mirabilis quaedam continuatio seriesque rerum existat, ut alia ex alia nexa;& omnes inter se aptae , colligataeque videantur. Qui chorum ducit, facem utique gestat manuque attollit , sed qui illum insequitur Bacchans est non Bacchus ipse ; atque hic Bacchantem . non tibia , sed tibiis paribus ludentem respicit; postremo non Silenus discum aut lancem tenens , sed Bacchans alter Tympanum efferens. Atque hi omnes festum agitant, quod Graeci ΛΑΜΠΤΗPIAN dixerunt. Celebrabant potissimum Pellenses in Ach a in honorem Bacchi , λαρι αρος faces in templum noctu inserentes & vini crateres passim per Urbem dispo
sesum ceIebrant Lampterram , ct tum faces in Templum noctu ferunt'. Quae in altera vasis facie visuntur minime sunt dissocianda, tum quia mos fuerit pictorum totam vasorum superfi ciem rebus in orbem obducere, quae ad unum reserrentur, tum quia Vmbella Baccho maxime conveniat. Itaque, ut opinio mea fert, Mulieres quae adstant, huic pompae interfuerunt, vel eam spectaturae juxta columellam, cui insidet Bacchi signum . convenerunt. Altera ipsarum gestat Vmbellam,& vel hac uiae sunt in deportatione simulacri, vel eam pictor adjecit, ut ad Dionysium universum spectaculum pertinere intelligeremus. Neque omnino alienum a pompa Dionysiaca, in qua plerumque immoderata libertas, intolerandaque licentia, quod hic mulieres vestibus suis modestissimos praeseserant mores ; exemplum petam ex Vase Bacchico Mus et Kemplani ubi mulier pudice, & elegantissime vestita conspicitur . Quod quum ita sit, veteres & merito , & jure Vmbellam religionis
23쪽
cauta in acris Liberi Patris detulerunt, quam a majoribus suis
acceperant Bacchum ipsu in deportasse '. Nec vero praetereundum arbitror Vmbellae gestamen tam praecipuum, tamque proprium Bacchi fuisse, ut ex eo nomen etiam sortitus sit. Satis mihi idoneum testimonium vetus laniet
a Reinesio , di abs Cl. A. F. Gorio typis traditus '. Est autem ejusmodi.
Vetustissimum hoc Epigramma singulari Dissertatione explicare adorsus est Franciscus Comes Montanus Pisaurensis , deinde summo ingenio, exquisitaque doctrina illustravit A. M. Sal-
omnium gravitamum ae doctissimum virum , dum veterem caelaturam , seu ut vocant , C meum vitro seu ditius enmusto fuse interpretatur s
i Meduliani me.oions Q Baceo pag. 437, nihil de Vmbella, quae laea uisitur dixisso,
imo nec a pi iure inuend/m satage . Saepe de multum Cameum eontemplati siti ius in Cime ilaret,in Carpineo Eliaiotheeae. Vaticanae K. iguo , ac duo murigenda cente tura . Primos ut alebant, quod . Umbellam in diagrammate praetermiseria r patestit ea aperti is in aria hetypo, sitieroque subste luatur quod Faunus manu, gestat 3 fulcrum quidem inser ne cuspi- tum est 3 ut in te iram , simpus fuerit, Vmbella defigatur . Extima autem Vmbellae super scies , Ornatus ergo , squamosa . Alterum est quod in Bonarrotii eUlleatione nonnulli putantemcndalidiim . Existimat i Ite in Cameo non Me. ehun , sed liberam temulentam decumbere , aia pectus eoim, serma, vestitus mulierem plane demon lirant At quis si sca Iptor Baeebmn Mu-ιiebrem effingendum eos itatione ac mente coa
stituerit Nonnus Pisopolita , qui Dionysiaca omnia scribendo per asule Iita Ri v. iast. Ne iael et , t s I o. de eo sie emitrre . Ποῦ-γυνα α ιν φορέων q. υδήμονα μεροῖν. Saepe videbatur usuruDιιente puelia . Est etiam spleadidum de ea re etestimonium arus Theodori tum insor. EM. lib. III. ea . v I Iubi de Iieentia quam Ethni ei a Iuliano nacti file.
consecrarunt stimulaero ejus ridiculo o, andro uno c masculo. semineo in eo eouoraro. Atque id unum velim animadvertant,qui quum in Ba oleis antiquitatibus sprerem aliquam muliebrem eon ieiune , staeini de Baeeha eos itant .& Dionysium expellunt . b Reinsius Clase a. Num. Exxx III. e Disseristi. Antiq. Florentiad Gιornale d Itaι- Tom. xxx I 1.
24쪽
vinius ', quorum diversa judicia nunc expendere oportebit. Montanus legendum putat ΣΚΙΑΝΘΙΟΥ , vel ΣΚΙΑΝ ΘΙΕΩΣ. vel etiam ΣΚΙΛNΘΙΔΟΥ . atque is ἐθνικον esse censet vocis Σκίας, quod est Arcadiae oppidum umbroso, & opaco loco situm . Sed Salvinius tota sententia ab eo dissentit , nam locus unde Bacchus sic poterat denominari, debuit esse 'Σκίανθος, ex quo derivetur ΣIANSIος; namque, inquit, ἀπιοῦ τύ eL set Σκίαῖος. Quis Salvinio repugnabit & obsistet, homini scilicet, qui graecarum litterarum studio tantam contulit ope- Tam , ut omnes in eum transmigrasse crederentur 3 Sed quum infinita sint in antiquis marmoribus , quae necessario postulantemendari, Inscriptionem ita restituendam arbitror, ut cognomentum hocce non ab oppido Libero Patri sacro dedicatoque, vel ab alio derivandum sit, sed abs ritu gestandae Vmbellae. Quod antequam faciam , hoc quoque notandum est, Cl. Scipionem Messeium V omni doctrinae genere excultissimum existimasse, primam etiam Inscriptionis lineam emendatore indigere;
nempe quum marmor votivum sit, legendum Διονύσω ς; res tamen exemplo non caret, si Διονυσου κατά προσταγμα latine reddatur : Imperio Bacchi . Formulae illae Imperio Veneris : D ssu&c. dc similia prostant in quavis Epigrammatων collectione. Inscriptionem itaque in hunc modum lubet restituere,
ac latinitate donare . re σκιανθι mutilum verbum esse reor, cui
litterae aliquot sint addendae ad accommodatissimam significationem constituendam , scilicet suppleo ΣΚIANS ENTOS, id est
Vmbra tecti; vel ut Plautino utar verbo, Vmbratici. Nam quemadmodum Bacchus modo dictus est . quod mentem blande leniat; εχτιληνιος, quod vindemiis, & torcularibus pram sit; quo ejus sacra cum tripudio agerentur; θρίαμβος, quod primus triumphum duxerit; μιτρηφορος. quod ejus C put mitra religaretur , si nimio vini haustu nutaret; ναρθηκοφόρος. a ferula, cujus usus in ejus Festis frequens erat&c. ita denominatus aptissime, propterea quod Umbellam aeque ac mitram.& Ferulam in sacris sollemnibus obtineret. Vereor equidem ne
a Gorium ubi 'pra . s hi velit, haud satis pereἔplo , nisi putet idem, uidem . esse σκιάδ. . ac σκιαδηφορ' ,- σηι τ e Reinesii index habet Διονύσοι' quid .-έν. .
25쪽
haec nostra lecstio in vituperationem cadat recentium Grammaticorum , nimiumque nos pro libito arbitrari hi assirment, quum juxta eorum praeceptiones scribendum foret ΣΚΙΑΣΘΕΝΤΟΣ ; sed illud erunt admonendi, Graecos litteram Nalteri asperioris soni proximam vel praetermisisse . vel cum alia commutasse iυφωνίας gratia . Sunt haec in promptu apud Scriptores de pronunciatione Graecorum . ac praecipue in Dialogo Erasmi. Ex eo autem . quod hic loco Σ sit N . ni ego fallori vetustissima hujus marmoris aetas emergit; scalptum enim videtur dum adhuc graece litterae admodum impolitae rudesque essent, quibus deinde doctorum hominum . maximeque poetarum diIigentia suas contulit veneres . Habe jam latinam Epigrammatis versionem
Arisobolus Aristoboli . Filius . P. Ille si de Dionysio finem faciam dicendi, satis diligentiae meae,
satis caussae , & contrqversiae secista videar ; sed nonnulla adhuc sunt ex Hebraeorum antiquitatibus huc accersenda , quo disputatio cumulatius tractetur.
Iudaeos Hellenisas in celibrando risο σκηνοπν γιαζ multa abs Ethnia eorum Bacchanalibus sagitiose adscivisse . Me tamen omnino cre deηdum Plutareia,ndaeos se totos Idololatriae deυουisse virmanti. Narrantur ea, quae in Feso Tabernaculi formam habuere Diου orum . Nummus Agrippae senioris explicatus. Bacchicam σκια- διαφορησιν apud Hebraeos collabente I p. vero istinuisse. N Eminem latere arbitror permulta en in Ethnicorum moribus , quae sacrae Scripturae interpretandae aptissime advocentur , lucemque asserant quamdam institutis Hebraeo
26쪽
rum explicandis . Sollemne apud illos Fesum Tabernaeularum
ἐορ- σκηνων , Vel σκηνοπηγία . Vel Festum eollictionis, quod
a die xv. usque ad xxi. mensis Tischei singulari hilaritate . ac pompa agebatur . IDytitutum quidam putant in memoriam protectionis, quam Deus Israelitis debertum trasseunt ous nube dedit, sub cujus umbra tamquam sub tuto Pa Itono iter faciebant '. Longe verius quod alii scribunt rationem ejus Felii fuisse commorationem Patrum , ac majorum suorum in Tentoriis ac Papilionibus . ut auctor Levitici disertis verbis testatur '. Dum etiam Exodi auctor inductum scribit in sollemnem gratiarum actionem pro collectis frugibus ', & acta seliciter vindemia , quare a Theophylaeto dicitur ἐυχαριθάριον - ι συγκορριδη τῶν καρπων - .
Porro re ς ἐορῶς caeremonias jussu Dei Moses ipse praes-nierat, ac constituerat. At quum Iudaei jugiter in Idololatriam
Proclives , nativam persectamque religionem , quam coelitus acceperant . peregrinis ac superstiosis ritibus contaminaverint. atque Corruperint, tum in celebrando Tabernaculorum Festo.
multa ab Ethnicorum Bacchanalibus videntur adscivisse . Cujus quidem turpissimae corruptelae potissimum in caussa extitit Iudaeorum cum Graecis familiarior consuetudo, quae vel maxime ab obitu Alexandri M intercessit '. Igitur quia collabente judaica Republica in hoc celebri Festo, praeter alios Bacchicos ritus, nisi me fallit animus , Vmbellae usum invectum non obscure perspicio, aggredior rem quam diligentissime expendere,
Compertum sane mihi est, Ethnicos Scriptores , qua insci-C a tia,
ThomM Go tuus Moses , --β- Aegypti modi, Syriae Regum ex gente me riviles o, Ritus lib. DI. cap. vi. donica praedasiit. His regnantibus saeIle Grae-Haneo re. a io. Goσι--- ectrum moribus adsueverunt Iudaeir potissimam a quum Ptolomaeus Lagus Philadelphi Pater mutib xx xl. v. 43. tittidine in eorum in Aegyptum deduxit . Longe C Exod. xx ii. v. lε. U. Conradum Meli inequiora sub Antiocho Epiphane aetideraneis An is nas Muer, de M Antiq. Quam ipsus dominatu omnia tenerentur, graeis G Me. R. man. in exemριum Scripturae ducp. eas consuetudines in sacris & civilibus ritibus o e. Iob. MDerum de origine or eaussa Ffo- Judaeos partim supplicio m metu, partim voluisrum Iudaicorum. Conraesum nenιum Antiis platra illeeebra imitatos fuisse legimus meas. quit. Hebraic. P. 1. cap. xx r. de Temporibns a I. iv. go. ceteris exemplo silere pae illud sacris 3. y Bre oe 273 s. impium ac seelestum Iason atque Menelaus , tum d In Iohan. v II. etiam Aristobulua . H. Ioseph Antiquit. Iu D. e Alexandri Magni suceessoribus de summa lib. aia. o. nais. Erit. A re dam. ε δε Imperii contendentibus , Iudaeorum terra ino
27쪽
tia , qtra studio partium corruptores antiquitatum Hebraicarum extitisse , & quae in eorum libris supersunt Iudaicae gentis vestigia plerumque mendosa esse ac depravata '. Non est tamen cur omnino Plutarctium reprehendamus propterea , quod σκηνοπηγίαν a Judaeis more Bacchantium peractam adfirmet: minime a vero abest si dicatur id serius contigisse , scilicet Plutarchi aetate; contigisse autem praeter omne divinae legis praescriptum , & contra primaevum morem . Ceterum plena errorum sunt omnia, quae subdit, nempe hoc Festum Libero
Patri fuisse dedicatum , Bacchumque ipsum a Iudaeis coli. Is quidem in hunc modum scribit: vi πλειοπιπις εορ
γενημένης . Maximae. ct persectissme s Iudaeorum) follimnitatis oe tempus di modus cum Bacchi saeris congruit. Θιοd enim ipsi vocant jejunum , id c celebrant, ut maxime fervente vindemia proponant mensas, in quibus expositae sint omnis generis fruges : G sub
Tabernaculis dement, potissimum e piamitibus-hedera , quae contexuntur : ct diem , quae Fesum antecedit Tabernaculariam nominant . Paucis vero ps diebus aliud Fesum non obscure , sed omnino aperte Baccho nuneupatum celebrant. Ut etiam apud eos sollemne Fe-
sum erateroplaria scrateris gestatio ) θ prsephoria , ubi Thγrsos gesantes in templum intrant : quid intus faciant, ignoro . Credibile es Bacchi ab iis sacra peragi. Ham tubis exiguis sicut Argi Di in
28쪽
Bucchanalibi s utuntur , ut Plamen evocent: ct aIii progressiuntur citharis Iudentes . quos ipsi Levitas appellant, Me a lam , sse ab Emio potius ita dictos. In hoc quidem splendide mendacem Moesse Plutarchum , quod Iudaeos aperte dc large DIs Ethnicorum cultum adhibuisse scribat. Venio nunc ad ea , quae in Festo Tabernaculi similitudinem & formam habuere Dionysiorum; sequar autem Io. Gotho Dedum Lahemacherum , qui acute, multisque verbis disputavit de Ritibus quibusdam Bacchicis a Graecis ad Iudaeos deriυatis '. Praemonuimus itaque cap. I. Bacchi sacra noctu plerumque exerceri; eodem ferme modo vesperascente jam die in Atrium turba seminarum confluebat Festum Tabernaculorum actura.
De quibus sacris pervigiliis ex divinarum litterarum testimonio sermulta sunt apud Petrum Zornium M. & Ioh. Christophorum aren bergium '. quamquam populi hujus sollemnitates serme
omnes nocturno tempore Celebrari consuevisse.non inscite evincunt Ioh. Ligi otus & Campegius Vitringa ε . Deinde cap. ι i. in Bacchi Templum Lampades. iacesque accensas inferri adnotavimus ; quod etsi in Panathenaeis , Hephestiis, Prometheis usuveniret, Dionysio tamen ab . Aristophane potissi
taedis fulget comessator Bacchus . Simillima narrant Talmudicide Festo Tabernaculorum , in quo viri primores ac religiosi faces ardentes inter saltandum in altum jaciebant , delapsasque manibus rursum excipiebant. Quid dicam de saltationibus a Bacchantibus artificiose institutis p Δαιμων Eνορχης Lycophroni dicitur ipse Dionysius . Quid de cymbalis , nabliis , tibiisque , aut de vociseratione Θ de amphorae & calathi gestatione 3 de ramorum agitatione 3 quid tandem de comessationibus iccompotationibus p notissima haec dum Baccho sacra haberen
tur a Symposivisis lib. v. Eit. Xstia eri e in Bibliotheca Eremensi C p . furti isss. Easeleuis
29쪽
tur. Verum turpes ac flagitiosas ejusmodi caeremonias a Grae-
eis s praesertim sub Regibus AEgyptiorum Syrorumque Macedonicis didicisse , dc aliquando nequiter retinuisse Iudaeos
recentiores legisque desertores probat idem Lahemacherus, cujus verba , atque allata ab eo testimonia exscribere sit pervacaneum duco . Nunc quod in hac re primum interest , con
His itaque graecorum ritibus imitandis quum perdite incumberent , nihil miror si vel ipsam Vmbellam more Bacchico in Festo Tabernaculi deserrent. At inquies , ubinam ejus moris indicia p in nummo Agrippae Senioris abs Judaeis Hellenistis percuta, quem subjicio conspiciendum . Diu multumque haesit Cl. Spanhemius, ut ipse satetur , quore serenda essent symbola in utraque nummi parte insculpta. Dubitaverat primum , spicas illas sertilitatem Provinciarum , quibus praeerat Agrippa , denotare h. Tandem spicarum manipulum ad Festum Pentecostes pertinere opinatus est ' , pluribusque argumentis eam opinionem tuetur, atque persuadet. De Tentorio autem , quod est in altera nummi parte cum Boccharto Hebraicarum antiquitatum primipilo , atque cum Boi rovio ' sentit, nempe Festum Tabernaculorum ab eo praesigna
ri ', quod communiter probatissimi scriptores concordi plane.
iumenti copia spi eas tritieeas suis nummis in. sculpi iussere . Sutit praeterea numini alii comis plures , qui id confirmant , ut illud Antonini Pii eum lemmate ΕΥΘΗNIA Fertilitas, eeterique quos collegit. illustravitque Chrysostomus Hantaler.Exerrat firmus Faciles de gummis Verre. x II. n. vi II. Norimbergae t 4 .c Splearum manipulum in nummo Agrippae Auctor Cime liothecae S. Genovesae ad Festum Azymorum spectare arbitratur . Gabiner de Liante Genera inis Tain. -
non Tentorium esse,sed Galeam equina eauda in insignitam; at nummum certe ille viderat nimis detritum , ut in eam descenderet sententiam .e Ioh. Harsumus quem unum novitas magis quam veritas ad nummos interpretandos semper
exeitavit , sibique in laude posuit via progredi nullius antea trita pede , en qwid de hoc symbolo prciserat . Tabernaeulum illud Agrippae, ει quidem Iunior:s meatum ex s. C. in Judaea commissum indigitare , quo proe urationem ge
30쪽
sententia asseverant. Iam vero quae similitudo hujusce Tentorii cum Tabernaculis. quae a Iudaeis pro illa celebritate fabricabantur , dum Moisi leges , & institutae ab eo caeremoniae adhuc custodirentur Vetera Hebraeorum Tabernacula sub dio constitui oportebat; non intra Portas , aut sub arboris tegmiane; nec tegi velis , nec condensari frondibus . Rimulas quoque relinqui fas erat, per quas pluvia illaberetur , Solis radii
transmitterentur , Stellae noctu transparerent . Thyrsi olearum , & Palmarum, termites Myrtorum , rami Salicum parietibus , tectisque aedificandis materia aptissima : tectorum vero forma numquam culminata , sed plana . In Nummo autem Agrippae nil visitur, quam Vmbella in acumen desinens, ab imbribus pertegens, solis radios arcens : hic nullum termitum aut ramorum vestigium, sed opus textile . aut pelliceum baculo quodam suffultum . Quid tantam effecit dissimilitudinem in Tabernaculis construendis p Ita plane existimo; Foedifragos Hebraeos illos ex longa ac vitiosa cum Graecis consuetudine. apud quos magnificam σκια δεοφόρησιν saepe viderant . corrupto contaminatoque judicio illam suis ritibus admiscuisse. Atque eo etiam magis, quod patriis regionibus extorres , ac in exilium exportati diu a suae religionis caeremoniis suerint prohibiti: id autem facile evenit ob eam lem, ut purioris, castique cultus a Mose inducti obliviscerentur. Vel quod putarent licere sibi tenipori servire, & potentissimis suis Regibus obsecundare . Tabernacula sic aedificando, & quod
ritum hunc salso arbitrarentur ex his rebus . quae neque in vi liis , neque in virtutibus sunt. Vt ut res contigerit, duo rata
fixaque puto, Tentorium in nummo Agrippae ad Festum Tabernaculorum pertinere, formam vero Tentorii adeo ab antiquis absimilem atque abnormem indicio esse quidpiam ex Ethnicorum moribus derivatum apud Iudaeos Hellenistas obtinuisse.
-reret non regia potestate , sed solo militum in . Nummis Herodianis . Paνisus ias . At quis perio et est e m imperatoris adsignare ubi Ten- tam hebes , quem ista moveant aut quia neqtoria ponenda . qiiove transserenda . v. Ch - gotii est haec portenta convineere ima ex Nummis re tituta crem Prolusioue de