장음표시 사용
11쪽
6ctio nuncupatur . Iam vero utrumque cognoscendidum ita unius spiritualis animae proprium esse contendimus, ut nulla sit corporea facultas , quae alterutrum participare valeat
Obscuram esse, atque incertam idearum originem vel diversa solum, quae philosophi ad ejus explicationem con- si laxerunt systemata, abund ostendunt. Nihilo tamen minus, si quid probabilius nobis videatur exponere debeamus, valere primo iubemus Leibniti hypothesim qua filigit Deum in humana mente rerum omnium ideas tamquam in volumine signasse , quae postea successivis pro ut occasio postulat , evolvantur
XI. Neque celicius idearum originem attigisse putamus. Malebranchium existimando Deum qui mentibus noliris intime praesens est , rerum ideas , quas in semetipso habet, nobis mani sellare iuxta ordinem 1 se statutum pro ut naturae leges requirunt, sed caeteris eam praeserimus opinionem , quae nihil aliud ad objectorum perceptionem pollulat, quam sensus, actumque illum , quo mens reflectendo veluti in se redeat, atque attentionem in semetipsam convertat Excipimus tamen Dei tamquam entis perlaetissimi id eam , quam nullo modo com Parare nos potuisse arbitramur ' propterea inditam no bis a Deo esse contendimus. X I I. Hinc facile intelligimus, cur tardius nobis universales nascantur deae, resultant equidem ex pluribus , quas mens sibi cudit, peculiaribus objectorum id is Put propterea , quamdiu idae, aut non satis multae in , aut mens adhuc impar considerandae si nilitudini, quam praeseserunt , nulla esse possit universalis idea ; cumque de genere illarum idearum sint prima principia, ingenita non
12쪽
erit eorum eo; vito, sed caeterarum instar rationis lumio comparata
XIII. Ex Me ipsa idearum universalium genes patet ratio, ςut non semel confusae illae sint,in obscurat, ita ut rem , neque poenitus, neque seorsim ab aliis repraesentent nimirum vitio intellectus procedit, quo plura in nuria absque ordine misera, atque confundit mo autem vitium hujusinodi praecaveant Logici res omnes in certas classes reserre consueverunt , ad quas singula revocentur , vix tamen alicujus utilitatis sunt, quae in hunc finem Arissoteles , vel potius Arcinas conuituit prae licamenta sve siprema eruium senem, atque illis praestant septem. ouae a Platonicis adoptantur. XIV. Porro si res singulas. earumque modos, uti par est in suas , veluti classes cogitationου digeratam rideae compositae, quae propter virtuale judicium , quo involvunt. falsitati sunt obnoxiae 4n simplices convertemur, quae relate ad objectum, quod repraesentant numquam falsa esse possunt
XV. AD integritatemJudicii minimElassicit dearum Nlationem, aut repugnantiam simpliciter agnoscere : sed aetias mentis ulterius requiritur se ipsam in agensim perceptae relationis inclinantis , ac moventis; qui actus, cum ad voluntatem propius, quam ad intellectum referri debeat, formale judicii actus voluntatis , noni rellectus reputari merito poterit
XV LIudicium verbis expressiim , dicitur Proposi is, culta
13쪽
veritas, aut falsitas eum 1 sola pendeat conformitate, vel diisermitate cum objecto ; caetera vero impossibile sit, quod obiecto conformis simul, difformis inveniatur. oulla esse poterit propositio vexa simul, de silia, sed auaselibet erit, aut determinaresvera, aut determinalesialvi ne illis quidem exceptis, quae suturiim liberina enun-
ciant, quarum verificativum. ut aiunt, Arniale non in
divinum decretum, sed obiectum ipsum, quod vel abs hase erit, si propositio sit de suturo absoluto, vel futurum esset posita conditione respectu propositionis de Muro aditimato ave propositionibus competit veritas; aut sitatas interdum in evidens, plerumque dumtaxat prolubilis quoniam vero probabilitas, ut libet magna formidineri oppositi ad di emiam evidentiae numquam excludi e non poterunt simul circa idem obiectum , atque in e dem inteuoctu evidentia cum probabilitate componi; sive quod idem est , silentia cum opinione consistere ΡRaetermissis, quae Dialecticis tradi consueverunt. legibus queis de rumitate, vel vitio sylli mi
cujusque iudicare valeamus, hanc unam suificere amitramur syllo smis etiam intricatioridias expediendis regu lam nimirum, Quod conclusio in una a musarum contineatur, in altera ver declaretur esse contenta: Quoties in syllogismo canon iste servetur , tanta est e irem judicii cum praeiaeus connexio , ut sive haec necessario, sive contingenter tantum vera fuerint , qui ea mmel admiserit, in conclusionis assensum necessario trahantur.
14쪽
XIX. Eatenus syllogismorum usus necessarius est, ut a veritatibus magis universalibus , de maximesnotis in cognitionem earum , quae particulares sunt, ac minus notae deducamur cum itaque axiomatum natura pollulet, quod veritates sint universales , atque ex solis terminis notae unius veritas per veritatem alterius illustrari magis
non poterit, neque probarici nullum propterea erit axioma ita primum in universales, in quo caeterorum veritas aut contineatur, aut de monitiari possit esse contenta
Qicquid est , aut esse potest universalissimo entis
conceptu exprimere solemus, quamquam liberum esse agnoscamus cuilibet eandem entis deam pro ut maluerit ad aliqua solum enitum genera applicarea hinc vanas , otiosas esse quaelliones arbitramur quae a scholallicis agitari consueverunt circa entis concepistum quaerendo an uni vocus , vel aequivocus dici debeat respectu Dei, Greaturae, substantiae , modi nullus
quippescontentioni locus superesset, si are dicerent , quid eis placeat emis nomine significare XXI. Aitributa eniis magis generio sinit essentia, existe ita, *bsistentia . Porro si nomine euentia illud praeciasE intellig mus, quod dat esse rei, fatemur essenium hoc sensu acceptam aeteri m esse, de invariabilem non se vero conceptum illum essentia metaphysicum , quem de pluribus rerum syneribus fingere audent philosophi; nullam quoque inter gradus metaphysicos admittimus distinctionem , praeter virtualem , qua,' si res unica sit, pluribus nitalominus mutvaleat
15쪽
Subsistentiam veth creatam aliquid positivum naturae superaddere tam falsum arbitramur , quam quod maximes; neque ex illis dicendi modis quibus S. Ecclesiae PRisi sunt ad Nestorianam haeresim confutandam aliquod colligi posse argumentum exitumamus , quo comtrarium evincatur
EUM existere supremum sapientissimumque rerum opificem universa natura clamat ut proinde nulla Iuppetat excusatio iis , qui operibus attendentes ignorave runt quis esset artifex era magnitudine enim speeiei Meraa- rura cognoscibiliter poterat Creator eorum videri a x. Quin ipsa Dei idea , quae omnibus affulget, ne illis quidem exisceptis, qui Deum existere perstam negant, efficacissimum suppedita argumentum , quo Atlie revincantur. Quamquam enim demonstratio existentiae Dei, quam ab ejusdem idea Cartesius derivavit nonnullis parallogistica videatur, a nobis tamen tamquam invictissimum ratioci-ndum delanditur , usurpatur x XIV. Por confiteri esse Dein , di negare praesium futurorum apertissima infantis b). Conceptus equidem Dei Piliuiat , ut certam, anuisibilem suumnim scientiam ridem adiudicemus, quam sicuti cum humana libertate,na cum eorundem contingenii componi posse dese dimas. XXV. Vis tamen intelligimus, quo modo hare arbitrii libe in cum trecessitate pbysaea praemotionis ad omnes, singu ia. b Av. decis. Lyc. μ
16쪽
stinulas actus creaturarum e mciliari valeat ouare cura miliuni sit divinae auictoritatis oraculum , nullum satis eskax argumentum, quo eadem physica praemotionis necessitas demonitietur, removendam esse arbitramur; atque lassicere simultaneum Dei concursum , cum ad sauvandum supremum eius in creaturas dominium , tum ad complendam illarum potentiam in actu secundo qui
quid doceant alii viri Catholici in Scru,lis Calliolicis . XXVI. Extare coelestes spiritus, quos Angelos, idest nuntios
appellamus, ne dum apertim ma sacrarum litterarum te- simonia , sed unanimis omnium poene nationum consensus invicte probat perperam vero ans: licis mentibus sabtilissimum corpus affingere Plato, d Pythagoras, quorum doctrinae plus aequo indulseruat nonnulli ex antiquioribus Ecclesiae PRXXVII.
Facultas intelligendi , atque volendi, qua mens humana pollet eam spiritualem esse , ac incors Oream prinae demonstrat ciam vero si spiritus auima It certe nec secerni. Me dividi, nec viscerpi , me distrahi potest , nee i rerire a 3 sive immortalia , in ab intrinseco incorruptibilis esse debet
Quamquam ver,animae natura non aliund clarius . illultiius , quam ex ipsa cogitatione innotescat eam tamen semper adhu cogitate si non falsum , saltem dubium is incerium reputamusa qua propter a Cartesii opinione recedimus, qui anime essentiam in actuali cogitatione reponit.
Quamdiu anima corpori jungitur ea se invicem egem oris motus , animeque cogitMiones excipiunt, ut a plane axeis Tusc. 1.
17쪽
plane reciproca videatur unius substantiae in alteram ops ratio ; licet autem concipere mente non valeamus quomodo anima in corpus agat, Qvicissim ; demonstrari nihilominus haud potest repugnare physicum anima influxum in corpus ad motus hujusmodi excitandos is vlcissim corporis in animam, quo cogitationum eiusdem fiat occasio XXX.
arcumque tamen sit vera mutui huius faederis causa , deduci ea certe non poterit ex prael abilita harmonia, quam Leibnitius finxit, de Volphius adoptavit quandoquidem haec sicuti rationi, ita libertati humanae plan8 non consonat. Neque ad phaenomen intelligentiam lus-ficit cum Cartesio , 6 Malebranchio supponere Deum eam sibi legem tulit , qua velit occasione motuum cor poris Consentientes in aniara producere cogitationes inviciisi juxta diversas mentis cogitationes varios producere in corpore motus. XXXI. Arelissimus ille nexus, quo corporis,in animae ope rationes junguntur , probat animam esse formam subitantialem hominis , sive principium , a quo humanae Operationes procedunt, non ind tamen sequitur eam per totum corpus debere diffundi , sed aeque bene formae subnantialis is nomen habere ' munere iungi potest,
Constat porrδ cerebro spiritus animales per omnes Corporis partes propagari, quorum ministerio ad idem cerebrum traducuntur receptae in singulis corporis partibus objectorum impressiones cibi vero substantiam molliorem nasti vestigia sui motus inurunt, quae dam iterum
relegunt ejusdem obiecti suscitant ideam Lab his ergo stigiis reminiscentiae causa quamdiu anima corpori jungitur derivari congrue potest MIL
18쪽
sola mens citra realem ullam distinctionem varias obtinere potest functiones, pro quarum diversitate modo intellectus, modo voluntatis nomine desiignatur hinc non est cur duas hujusmodi facultates intelligendi, atque volendi realiter avi ab anima, aut a se invicem divi guamus; sed ex modo dumtaxat, Quo anima per utrumque actum ad objectum reseriur delumi debet eorum discrimen hoc autem in eo positum esse negamus, quod intellectus sit potentia mere passiva,in voluntas E contra activa, sed in eo voluntatem ab intelle fi maxim distinm contendimus, quod intellectus sit potentia ne cessarii, voluntas vero libera.
DE CORPORE IN GENERE . AC GENERICIS EJUSDEM ATTRIBUTIS . X X XIV. Corporis Dysici essentiam , sive naturam in actuali
exiensione non posse constitui plura evincunt rati nis momenta atque illud prae caeteris quod proprietas sit vacuo etiam communis, cuius possibilitatem ' exsestentiam ex naturae faenomenis plenissime comprobamus.
XXXV. Quamquam impenetrabilitas naturaliter omni, soli corpori conveniat, caeteris tamen dotibus caret, quibus veram corporis essentiam praeditam esse opportet. Fallitur itaque Gagendus , cum naturam physici corporis in actuali impenetrabilitate sitam esse contendit; sed nee verosimilius quicquam proferunt ii, qui eandem corporis .
19쪽
naturam in extensionis, Wimpenetrabilitatis exigentia collocant XXXVI. Nostra opinio est corporis physici naturam unum adhue esse ex plurimis, plurimisque a nobis plane ignoratis atque hoc unice nos compertum habere Corpus.
subitantiam esse extensam , solidam , divisibileti, mobilem, figura, ct gravitate donatam
Corpora omnia constare materia raciorma tamquam intrinsecis eorum prinei piis unanimis semper in conllans fuit philosophorum sententia : Quid tamen rei sit materia Peripatetici non docent, cum omnia ei attributa , omnes. que proprietates adimunt , quibus en determinatur quemadmodum etiam dum formam dicunt entitatem a materia , ejusque dispositione realiter distinctam , atque in qualibet rerum generatione novum ens produci a veteri realiter,in absoluth diversum , absurdam, imperceptibilem hujus principii ideam nobis proponunt XXXVIII.
Sed neque materiam accurat de Eniunt Cartesiani, dum eam substantiam extensam , vel simpliciter extensionem appellant, eam vero hypothesim ad materia divisionem is triplicis elementi genesim explicandam an sumunt, quae nec satis sibi , nec pluribus naturae phaenomenis Consentire videtur quare nςc unquam possibilis admitti ulla ratione potest
Propius ad veritatem accessisse opinamur agendam, cum prima corporum elementa atomos esse constituit sive minutissimas quasdam particulas , ex uarum diversa. Combinatione , textura , c ordine singularis corporum vita , sensuque carentium forma clarivet. Verum nota ita
laudati philosophi opinionem amplectimur , u proprietates
20쪽
istes etiam motus praesertim atquae hamatae sigme, quas ex albiicio idem atomis adscribit, approbentias; sed particulas istas cum Newton asserimus extensas, solidas, inertes, duras, mobiles, pluribusque figuris don ta prout multiplex ipsorum corporuni varietas, atque diversae mixtorum sensibilitates exigere videntur x L. Ubi plures ex primordialibus hisce particulis in amni coeant, mole lae quaedam grandiores concrescere debent, quas pro secundariis corporiim elamentia assignam , resectis, quae tum a Peripatoicis, cum a Chyinicis
xi I. Fingi non potes corpus, quod minimessit extensum .ae figuratum quandoquidem vero extensio, quae physi.
se corpora e 'enit ab ea, quae mathematici corporis est . plan non dissert Geometricis demonstrationidintro abutitur, quemadmoduni censet Ioannes Baptista Du-Hamel, qui eas ad musicae extensionis divisibilitatem accomodat maxim cum illae nihil supponant , quod aut possibile non sit, aut realiter etiam existere non aebeat x L I I. Est ergo corpus divisibile in infinitum hoc est, assi. gnari non potest in physica extensione pars, quae sit a
soluth minima non tamen repugnat tantam esse quarundam particularum , de maximε primordialium soliditatem, atque duritiem, ut nulla penitus sit in natura vis. quae eas tangere, divideres, aut comminuere valeat
Inter generales corporum affectiones accensenda est Vis inertiae, qua cuicumque prioris status mutationi resistunt, eundemque conservare nituntur atque in hac una constituendam esse causim continuationis motus cum