Commentarius de datis et promissis pro iustitia vel gratia obtinend. in extrauag. ab ipso, S.D.N. Gregor. 13. qua innouatur extrauagans Bonif. 8. ea de re olim aedita ... Authore Martino ab Azpilcueta ..

121쪽

Tertio, Quod qui consulit,iubet, uel opitulatur alicui ad faciendum Instrumentum testamenti, uel debiti falsum: Qui suo testimonio defendit illud, S qui testatur

quempiam esse capacem haereditatis, legati uel muneris, cuius non est capax, tenetur restituere haereditatem legatum, debitum male exactum, munus, uel ossicium alteri ademptum: Attamen non consequitur haereditatis ablatio, nec debiti exactio, nec muneris, uel ossicii collatio immediate ex praedicto consilio, iussu uel opitulatione: Nam prius oportet interuenire testamenti apertionem, signorum recognitionem, haereditatis aditionem, legati acceptationem, debiti petitionem, incapacis ad munus electionem,uel optationem,& id genus alia,& mediatoris smoniaci actio, tam dirigitur in malam acceptionem fructuum beneficiarii simoniaci, quam actiones praedictorufalsariorum, in fructus per illa falsa quaerendos. . . Quarto, Quod non obstant pro parte negante adducta. Ad primum enim respondetur, Quod ut ait Dom recepi. in c. Qualis 1 s. dist. illa regula : Qui de uno dicit, de alio negare uidetur , intelligenda est de alio dissimili, non de simili, pro quo facit i. Non possimi ff. de leg.& c. Si tibi absenti iunct. glos quae addit idem, si praesenti de praeb.lib. sexto, Et tam qui dat pecuniam pro beneficio ouam beneficiarius, ambo sunt simoniaci, & in hoc'sibi l

Ad secundum autem colligitur responso ex ultimo a gumento pro hac parte formato. t. Ad tertium uero, Quod,ut Dialectici dicunt, multiplicatio inconuenientium non soluit argumentum , Si quod non minus ardebit, qui cum multisa ardebit', ut ait Aug.

122쪽

in cap. Multi I. q. I

Ad quartum nego praedictiam mediatorem non 'dare causam propinquam, tam enim propinquam dat, quam qui furatur acum sartori,& qui mutuat ensem occisori,credians, uel credere debens eum occisurum,S mutuans schalas alicui, quem credit, uel credere debet ascensurum pereas in domum causa iurandi. Sit itaque conclusio, licet terribilis omnibus, de quibus quaestio est proposita, qu que surioniaco modo dant uel accipiut circa beneficia spiritu/lia , quorum numerus sproh dolorin magnus est; AD hitror autem, quod licet accepta immediate propter sinopiam, debeant restitui Ecclesiae, cui iacta est iniuria per d. s. De hoc: fructus tamen sinomace percepti possunt restixui etiam pauperibus, uel succestaribus Canonicis in bene

cida Imo etiam sibi ab eis remisi onem, uel condonatio nem eorΠm in Cpera pia ouaerere, iuxta ea, quae adsimile propositum scripsimus in Comment.1c. Non liceatu. q. A. 3. n.num. . Possunt item excusari procurando ut ipli beneficiarii restituant illos pauperibus, uel se modo licitosum Camera Sed. Apostolicae componant, quoniam illi tanquam facientes principalius tenentur ad illam restitutionem, quam illi consentientes, qui tenentur tantum in eorum subsidium, iuxta dicta in d. Manues. 'I7. a n. l7.

, II. Principaliter dico, Quod idem uidetur dicendum

de datis de acceptis pro his quae suapte natura, idest: Iure Naturali uel Diuino sunt inuehdibilia, praeterquam quod in his non committitur Simonia, in spiritualibus scr8;ntne autem ulla talia ' quaestionis est , Nam pro parte negante facit, Quod omnia temporalia uidentur competere , ac rest Irae humano, c. Quo iure 8. dist. St. Bene a

123쪽

In Extrauag. Ab ipso,Greg. XIII. IC'

Zenone C.de quadrienn. praescrip.cui non subest princeps l. Princeps f .de leg. imo quod in hiis placet Principi, legis habet igorem 3. Sed & quod Principi Instit. de iuri nat.

gent. δἰ du. desumpto ex l. i. ff. de Constit. Princip. Vnde εἰ Romani Ponti. appellantur Canones animati in c. Ipsi, sunt Canones '.q. 3, iuxta mentem glos quae pro ei comcordanti citat s n. Auth. de Cohsul. eo quod habet Impe- ratorem esse legem animatam, & quod Thomas ad Da eiss. Brab. ait: Oiscia Iudicum, quibus datur temporalis potestas, iuste uendi posse, modo uendantur idoneis, N pretio,quod sine graugmine populi recuperari possit,&consequenter Iurisdictio ipsa, quae cu tali ossicio traditur. - sed pars affrmans tenenda est, primo quidem: Quod sapientia, scientia, & prudentia, & omnis alia uirtus intelletiualis & naturalis, modo naturali, quaesita, non est res spiritualis,in qua committitur Simonia, ut diximus in Manual. Confess. c. 23. num. lGO. vers. Ex qua scontra men

'tem glos. c. Non licet ii. q. 3. & Host. 3c Card. in C. Qmia honnulli de Magistr. sentientescommittere simoniam, illlos,qui docent aliquana scienciam pecunia j attamen est in

Gendibilis, quia in stimabilis: Tum, quiaχstallibris ordinis bonorum, quam sint pecuniariaSimo S honoraria, quia sunt bona anur quae omnibus corporeis,& fortunae. b inis praestat c. Siliabes sub finem χη.qJ. N C. Illa 22. q.F. etuusque bona fori tanas praecesi uni g. c. Deteriores G.qri. Tum per illud sapὶ otiano auriim comparatione se pietiae, est arena exigua.J Tum, per illud l primae ff.de uans extraon cognit. Res sancti finia est ciuilis sapietia,quae pretii, nummatio non sit aestimanda Tuin; quod non ota stat, Quod doctor potest accipere salarivire ad docendum di schol

124쪽

scholasticos,ex publico aerario, vel contributione, seu collecta scholasticorum,ut pulchre determinat Panor. corra scrupulos Host. 8c Anton.jn d. c. Quia nonnulli , & ante illum glos ibidem, S ante illam, glos. Ioh. in cap. De quibusdam 3 . distin.S melius Bartholom. Brix. in additione eius,quia,ut ipse respondet, Doctor non uendit scientiam, quae est inaestimabilis, sed locat laborem N operas suas ad eam docendam. Pro qua locatione,& obligatione faciendi,etiam spiritualia,& ad morandum alicubi, ut illa faciat,

potest recipi,& promitti pecunia, licet non pro ipsis spirutualibus faciendis: iuxta doctr. sing. Innoc. in c. Quoniam in L. sub sn. Ne Prael. Vic. suas. s II I. uod etia omnis uirtus moralis, S a fortiori The loga. & omnis actus eius est inuendibilis, quia inaestimabilis: Tum, quod sapientia, scientia,& omnis alia uirtus istellectualis est inaestimabilis, ut iam dictum est, ergo a fortiori erit talis uirtus moralis, cum haec simpliciter sit uiuetus,illa vero secundum quid, cum adiectione sintellectua' hsὶ ut docet Thom. i. a. q. 18. artici I, Tum, quia haec est

ratio radicatis, & noua, cur sententiae v aenales sint nullae l. Vaenales C. quando prou. non est nec. translati in s. Vo,

nates 2. q. 6. Tum, quia haec etiam est ratio , Quod nullum bonum pecuniarium possit esse sinis aptus ullius actus quantulecunque virtutis, ut post Adrian. Quod lib.

D. tradimus in cap. Cum minister f. s. num. 3o. Sc in Manual.praelo. n.22. Ratio enim est, Quod omne bonum

pecuniarium est quoddam aestimabile, S minus virtute Stactu virtutis incestimabilibus, de sinis quatenus . talis, debet esse maior medio, quatenus tale: S ita non potest e apto finia eorum. t ii

Quae

125쪽

miae consequitur, Quod etiam iustitia R Iudictu, de quibus in proposito agitur sunt inaestimabilia, et inuendibilia: Tum,m istae duae Extra uag. hoc significant: Tuni,cν

Iustitia est uirtus ex Arist. 3. Ethic. et Thom.2. 2. q. S8. arta 3.et Iudicium actus eius ex eod. Thom.ibidem q.6o.arzprimo, et ut praedictum est omnis uirtus, ct omnis actus eius est inaestimabilis,et inuendibilis. Nec obstat his quod tributa soluuntur Regi, ut prudenter gubernet, qui est actus prudentiae,et constat prudentiam else uirtutem ex Thom. 2. 2. q. 47. artic. 4. et prudenter gubernare actum eius ex eod. Thom. ibid art. lo. et 11. et quod pensio penditur Iudici, ut iuste iudicet: Et constat Iustitiam esse uirtutem et Iuste iudicare actum eius ut praedictum est. Nec quod Cantori datur salarium , ut religiose canat, Et constat Religionem esse virtutem ex Thom. q. 8i. an.

secundo,et cantum diuinum actum eius CX eod. q. m. art. s.

Nec quod stipendiu soluit militi Vt fortiter pugnet,et pro

pugnet,cu tia costet sortitudine esse uirtute ex eod.Thom. 2.2.q.l23.art.primo, et fortiter pugnare actu eius secund si eund.ibid.ar quinto. Nec quod praelituis' reditus moniali bus,ut honeste et caste uiuat,cum in costet i perantiam esse uirtute ex eod. Thom. Σ. 2R. I i. a tr. primo, et hon statem pertinere ad illam ex cod. q. i 3'art et caste ui-- uereresse actum castitatis' temperannae attribulae ex eod.

q. 19. Nec quod aliis, aliis inrtutinus eri operibus earum incumbenti bus praemia praestata tur .: Non inquam haec obstant, quoniam non Santulat pretia uel in sinem primcipalem praedictarum vitiutu, etia ritu earum, sed in caluear, sine incitamentum et sustentatichem laboris, quem incumbentes his sustinent, et in re pensam obligationis,

126쪽

qua se ad eum ferendum astringunt, ut paulo ante diximus, Quod Doctoribus non dantur stipendia in pretium doctrinae, quam docent, sed laboris quem in docendo si . scipiunt, Rin recompensam obligationis,qua se ad illud faciendum astringunt, quod & dari, & accipi pos etiam pro obligatione, qua se quis astringit ad faciendum spiribtualia, licet non pro ipsis spiritualibus, uel actibus,quibus illa sunt,ibidem dictum fuit, ex Innocan c. Quoniam 2.

Ne Praelat. Vic. suas.

Non obstat secundo, praedictum responsum Thomae ad Ducis. Brab. quod licebat ei duobusseruatis uendere officiu publicae potestatis quia aliud,est uendere, uel emere ossicium dicendi Ius,quod ipse ait: et aliud, uendere uel emere Iustitiam, quae uirtus est, uel actum eius, qui est Iudicium, quo Ius dicitur, quae sunt inuendibilia, quod nos

dicimus .

Non obstat tertio, Quod Fabian.de Monte in tractatu

de empl. et uend. q. 2. vers. Sexto quaeritur, secutus Balduin tit. de Pac.iuram. firm. in usita reud. cap. I. deterininat Iurisdictionem uendi non posse, nec consuetudinem inuendendi ualere: eo quod dissinitur esse: Potestas de pii blico introducta cum necessitate Iuris dicendi et aequit, iis statuendae a glosab omnibus recepta l. primae R. de Iuri M. Onan. Iudici Tum, quia cotradicit omniscio Thomae ab omnibus recepti in praefato resp.ad Duciff. Brab. Qui asseredo officium tu potestate temporali Ius dicendi esse uendibile, consequenter: significat Iurisdictionem ipsam uendi posse. Nec potest excusari Fabian.intelligendo eius dictum tantum de Iurisdurione spirituali , quani certunt est nec uendi, nec loc3ri posse, eoquodid esset Simonia

127쪽

cum cap. primo et c. Quonia L. Ne Praelat. uiti suas: quoniam palam est eum loqui de seculari quae est temporalis, et pecunia aestimabilis,ut Thom.supra significavit: Tunx, quia consuetudo,quae optima est legum interpres cap. Cudilectus de consuetud. ubique gentiu recepit, Iurisdictionem temporale,et vendi,et permutari,et locari,et in praemiu rerum bene gestarum, et dotem, et reudum dari pos.se: Tum,quod nulli legi naturali vel diuinae est contrariu, imo consonum legi ex hoc Iure is de iust. et iuri c. Ius ge-tium prima dist. quatenus cum suis glos. significant RGgnum,et consequenter Iurisdictionem esse posse in domunio alicuius, et ita, ut diximus, ea posse locari, permutari, donari, et in haeredes et legatarios trasmitti, et coseque ter vendi,argumento t. primae E de contrah. empti

Tum, quia snon ut ille insinuat) omnia publici Iuris sunt ex se inuendibilia, sed sola supernaturaliter data, vel potestate supernaturali constituta, et sacrata, Vel suapte natura maestimabilia, licet naturaliter quaesita, quoru de numero non sunt dominia rerum,nec p rsonarum temporalium, nec oppidorum, ciuitatum, et regnorum, quae Iure gentiu, donatione, successione, permutatione,et aliis contractibus quaeri et perdi possunt, ut praedictu est, imo nec bona immobilia Ecclesiarum, licet iure humano vendi vetentur c. Nulli de reb. Eccl. non alien . Non obstat Quarto,quod per Auth. Vt Iud. sine quoque suffrag.grauissi .c multis rationibus vetatur, ne quod munus iudica di pro pretio detur. Q uia et ante illam cauis tum sis it t. Sancimus C. Ad l. Iul. repetund. relata in cap Sancimus. I. q. 7. in haec uerba: Prouincias recturi non deabent assumi ambitione sed testimonio probatae uitae et au- Σά rati

128쪽

ii 4 De datis S prona. pro Iul M.

rati inter gesta depromant se pro administrationibus sortiendis, neque dedisse quippiam, neque daturos unquapostmodum fore,siue per se, sue per interpositam perso

nam in fraudem legis,sacramentique,aut donationis,uem ditionis ue titulo aut uelamento cuiusque contractuS, et

ob hoc exeptis salariis nihil penitus tam in administratione positos, quam post depositum ossiciu, pro aliquo prae stilo beneficio tempore administrationis, quam gratuito

meruerunt, accepturos in Non inquam hoc obstat. 8-' Tum, quia non loquitur de Iurisdictione, neque illius venditione, sed de munere et ossicio Iudicadi: Tum,quia non probant munus,et ossicium iudicandi esse inaestimabile, et inuendibile de se Iure naturali, vel diuino, sed tam tum non expedire ut uendantur, et ideo iure illo humano iussum, ut gratis detur: Tum,quia no probant talia munera, et incia non posse uendi a Principe,qui tali iuri h mano non subesset: iuxta l.Princeps T de leg. Tum,quia Duciis. Brab. siue quod iura imperii et regalia sui Ducatus haberet, siue quod ille Ducatus tempore Thomae non suberat plus legibus Romanis quam reliqua Gallia) licite potuit vendere talia munera, duobus seruatis, ut ipse Thom .respondit: Quod passim aperte a Regibus Galli rum,seruatis duobus,quae ipse requirit,seri olim vidimus. In Hispania,licet non vaeneant pretio aperto, frequenter tamen vidimus dari in dotem, et in compensam obsequiorum propriorum, vel Patrum magno pretio valentium et Tum quia etiam, ut dictum est, prohibitum est, ne bona immobilia Ecclesiaru vendantur,non tamen ob id dicum tur de se inuendibilia, quia sunt aestimabilis, ut sunt et ipsa iudicandi ossicia et munera. Ex

129쪽

1 Ex quibus infertur primo, Noua ratio l. secunda , 8 tertiae isde cond. ob turp.causquatenus habent:offendere legem,qui dat, uel accipit aliquid, ut recte iudicet: Ratio enim comunis,& antiqua est: Quod qui dat, uidetur da re ad corrumpendum Iudicem, S qui accipit, uidetur accipere pro eo , quod tenetur facere , quorum utrunque est turpe: Ratio autem noua ex praedictis collecta,est, inuod res inuendibilis & inaestimabilis uenditur aut emitur, aut bonu pecuniarium, Se aestimabile, pro actu Iustitiae uirtutis,qui est inaestimabilis, datur uel accipitur. II. Infertur,Non solum peccare Iudices Ecclesasticos, sed etiam seculares, non solum Pedaneos, S mediocres, sed etiam supremos & Monarchas, qui etia circa prophana emunt uel uendunt, uel uolunt emere,uel uendere Iim

stitiam sassumendo eam pro uirtute, vel actu eius, qui est Iudicium, quo ius redditur, ut in hac Extrauag. Sin LIustitia T de iust. & iuri accipi diximus su p. not. 16.)aut dare vel accipere aliqVid pecuniarium , in pretium vel Qnem principalem eius: Offendunt enim legem naturalem et diuinam, qua vetitum est inuendibilia, et inaestimabilia

vendi,aut quod in effectu idem est pro illis in pretiu uel finem principalem aliqvjd pecunia aestimabile dari uel aecipi: Et constat omnes eos legi naturali, et diuinae subiici c. Non liceat io dist. c. Sunt quidam et s. q. I. c. I. det probat. Tertio Infertur, munera Iudicandi non posse iuste uendi vel pro pretio dari a recognoscentibus superiorem, interris,in quibus praedicta Auth. Vt Iudices 8 c. et praediacta lex Sancimns uigent, esto Domini directi et utiles pagorum, et oppidorum, illa cum suis Iurisdictionibus libere uendere possint.

130쪽

ii 4 De datis ct prona. pro Iust. &d

rati inter gesta depromant se pro administrationibus sortiendis, neque dedi illa quippiam, neque daturos unquapostmodum fore,siue per se, siue per interpositam perso

nam in fraudem legis,sacramentique,aut donationis,uen. ditionis ue titulo aut uelamento cuiusque contractus, et

ob hoc exeptis salariis nihil penitus tam in administratione positos, quam post depositum ossiciu, pro aliquo pra stilo beneficio tempore administrationis, quam gratuito

meruerunt, accepturos in Non inquam hoc obstat.

- Tum, quia non loquitur de Iurisdictione, neque illius venditione,sed de munere et ossicio Iudicadi: Tum,quia non probant munus,et ossicium iudicandi esse inaestimabile, et inuendibile de se Iure naturali, vel diuino, sed tam tum non expedire ut uendantur, et ideo iure illo humano iussum, ut gratis detur: Tum,quia no probant talia munera, et incia non posse uendi a Principe,qui tali iuri humano non subesset: iuxta l.Princeps fi de leg. Tum,quia Duciss. Brab. siue quod iura imperii et regalia sui Ducatus haberet, sue quod ille Ducatus tempore Thomae non iuberat plus legibus Romanis quam reliqua Gallia in licite potuit vendere talia munera, duobus seruatis, ut ipse Thom.respondit: Quod passim aperte a Regibus Galliarum,seruatis duobus,quae ipse requirit,seri olim vidimus. In Hispania, licet non vaeneant pretio aperto, frequenter tamen vidimus dari in dotem, et in compensam obsequiorum propriorum, vel Patrum magno pretio valentium e Tum quia etiam, ut dictum est, prohibitum est, ne bona immobilia Ecclesiaru vendantur,non tamen ob id dicu tur de se inuendibilia, quia sunt aestimabilis, ut sunt et ipsa iudicandi ossicia et munera. Ex