Veterinariae medicinae libri II Johanne Ruellio suessionensi interprete.

발행: 1530년

분량: 274페이지

출처: archive.org

분류: 약학

151쪽

L I B. I.

Gnibus aut cruribus emittescum ad aquam verum estsemihora in flumine vadaturum sines,deinde siccatas rubi frondes lusas spolioni conbcies. Sicordi est, sorbitionem infunde quae habeat punicum edule, poteram,& vini odorati hemina,quae simul omnia cum pati mus mensura miscebissimam huius heminam faucibus demittes. His vitidia pabula plerunque nocent. itaque conditivis cibis sustinendi sunt,ne immatutis hirias citetur aluus,

praesertim donec a foria perfuncti sint. Hierocles de radio, Cap. LVI. -- S, quem cercida Graeci appellant,fractus fuerit,s aut collisus medendi ratio sequeda. Aenigraeci, linis seminai quatri tenuissime detrita cum farina hordeacea,paribus mesuris, in diluto vino coquuntur,donec in hac crassitudinem venerint, ut in glutinuplane lentescat ideindeperia calida aqua loc septe diebus hoc liquameri agglutinatur. Si huic medicamelo non pareat,cute tenus ductis cacellatImversibus aduratur:sed exarati candenti mucrone sulci non alte decus entur, quod partes illae tenues sint,& cum neruis coniunctae cosuetudinem ineant

Hieroclis de serpentibus ulceribus, Cap. LVII. I SV B tergore quaedam pellicula cadicet,& lotus h

moretur a subter cute ulcus serpiti quod orbiculatim vim tenus circumides. punicum quod estur,instillabis. E polenta hordeacea lacustribuIs lenticulis cataplasma adhibebis.Sed antea lacus acetofoueatur.Sunt qui posta Tm quam scalpello circusecuerunt,primum scylti&brassicae

ex oleo tunsa perluunt,postea valenter extergentes emi serina illinunt. AIqierpenti viceri hoc remediu opponuntipatam uua sole maturata exemptis vinaceis omnibus apprime terunt,mstantisper ututur,dum ad senitatem perduxerint,prodest hastulae regiae radicem ex vino cocta tritams illinere.

Hieroclis de pilati rigore, Cap. LVIII. N CAVDA saepe pili suillis setis similes subrigun,

turiquod vitium ideo hystachida vocant, quddmissilis, stricum aculeos spinami suo rigore videatur aemulari.

Quo vitio contracto equus caudam patieti affricat,& S mouetitum autem ipse ut cures,lectis & erutis mude

pilii lachrymam papaueris quae in aceto maduerit, ulceri instillabis.sed prius nitro locus defricetur. Veru modus,ut sapientum alia quas memoriae tradidit,oraculis breuibum sententiis costans,optimus esse censeturiculus dicto audientes finemptimo volumini fecimus.

153쪽

virus olens insidere. Ceterum equorum quorundam mulorumque cordi inesse ossiculum inuenitur: quanquam non pauci talia prorsus ignorauererunt,ut vetus ille Micon, qui arbitrabatur equum in inferiore gena pilos edere, quos Mepharides Graeci, nos palpebras vocamus . taxat igitur Simo iure Miconem,uignorantiae constanter insimulat. Verum postquam non de animatis natura disserere proposui,sed singulam valetudinum medendi rationem explicar haec silentio dissimulanda duxi ila tamen mehercle non omittam, quae eleganter resert Aristoteles,perpulchre pecudis huius ingeranium simulae modestiam testatus,qudd equus matrem stupro non si errauenit. hoc itaq; memoriae mandauith mequum,matrem vis iret apite diligenter obuoluto peror a produxisset, tum equus veneris voluptate captus matrem collutus intuit. detracto oculorum optamento,posteaque

cognito cum matre coitu,peti, praerupta,& crepidinibus dilacerans se prs' item dedit. sic huius facinoris impietate atque indignitate despondens animum, sibi ipse necem conscivit. Verum haec alia desiderant volumina: Hieroclis devicerato ore, Cap. LIX. I VLCERA os occupent,ut ad guttur taucesque destendant,aridum malicorium lusum,& cribro temuli cretum. inspergitur oti lingua foris semissem horaevium citur,quo vehementius peffrigescatisolutaer,& extra os prehensa exactore vino perluitur. Quod si praesto non ade oleaginae se des siccatae tunduntur, ac densiore imcerniculo cretae consperguntur. ligata prius per dimidiam horam lingua,

dein aqua,dum sanesta eluitur. Hieroclis de ulceribus oris manantibus, quas Vocant

aphthas, Cap. LX.I APHTH AE os obsidennc sic enim vitiu Graeciit vocant os grauiteriae spumatem saliuam expuit,&arra dore quodam deflagrat. Tum igitur esculento punico

tunse cribratomos perlinitur,& semihora ligatur lingua, postmodum soluta lauatur aqua. iis talisper pugnadum,

dum conualuerit. Hoc vitium praesertim verno tepore,

cum viriditano pascitur,concipi cos uitiquod equorum ora male habet. Sed genus unum est,quod in duas differentias distribuitur. Etenim modo

citra marcorem graue virus odoris os expirat, feruentems spuma eructat, modo cruenta exulceratio os&fauces aestatiquarum curationem nunc

aggrediar. Aphtham grauiter olentem, spumosam,de incandescentem igni,

154쪽

VETERINARIAE MEDICINAE

sic curabis, Punica quae edendo sunt,sicca quam minutissime tundito, dein i linguam animatis extraxeris,hanctis loro alligaueris capistro,hoc punici polline os aspergitorcumrum paulae desticueris,per horae dimidiae curriculuinin sublime suspendito,& ita lauato. Hoc si septem diebus feceri pecus ad

sanitatem reuocabis:sits tibi curationis argumentum,cum os graui liberasetur odore. Si vero aphthae caeca fuerit origo,ac guttur fauces & arteriam foedis ulceribus obsideat,hanc adhibebis curationem Linguam ubi loro comiupte deris,dc foris itidem illigaueris,melle partes oris exulceratas oblines, semissem horae contineri patieris,ut lingua circumlambens ulcera, crustulas& puluillos eorum emarginet.Rursu comprehendens linguam, sicci pus nici summe detriti fatinam habens in promptu,item oleagineam frondem minutissime molita, ubi singuloru pares modos miscueris,eo partes exubcerationem sentientes respergesaexertam ut in superiore vitio semihoram appendes,ut frigus sentiat. elues vino. hoc per noue dies quotidie curabis,

Apsyrti ijs qui via aut cursu fatigat aut spiritu distenti sunt, aut detestone vexati, Cap. LXI. P S Y R T V S Mareo Hae lio Decurioni salutem Te nutrientem equos scire velim quod iis qui labore viae,

aut cursu fatigati sunt,uti commodum est hoc remedio, Poleta tenuis mista cum vino odorato formatur in offas, quae comprehensia lingua demittuntur in fauces . Si vero illis vicus substancroci trium obolorum potas cum aquae hemina per os infunditur.sed insequentes notae lassitudinem praesagiunt Primum equus insistere non potest,sed obtremiscens perstat,demissum habens caput,& flaccidas aures viculi sunt coraui,ceruix intera riget. Si ipsum stimulo lacessas,caput erigit,sed cofestim demittit ras primum cum fue rit,ut stabulentur Ioco no duro,sed molli cui laetamen iuperiectium sit.Dein vinum ex oleo tepefactum conuenit inspirare,postea defricare, postremo calida aqua liberalitus eluer manu terga subigere,vngere,filcar vestimetis uelare,sub tecta continer Enimuero qui ex itinere aut cursu spitiin distenduntur,iis vitium tollunt vinum ae aqua cum pares portiones habent,

comitam binas implent heminas. Sedquotidie septem dierum spatio peros infundere covenit. Si ilia praetendantur,vinum non est praebendum,sed aquae sesquisextarium ex tribus obolis croci,facta prius Metion per sies.stram narem indidisse satis est. Saepe fori vel citata ventris proluvie equi reliquis veterini generis corpus & vires carpit, quavis nulla consensu qu dam intemna valetudo premat. Sanguinis etiam profusione casu coritata, corpus magnam virium iactaram facit. Ideo uberiore victu fulciendum,

varios pabuli genere solicitandum.

155쪽

Lassi ae actuantis veterini procuratio. ASSOR aestuari veterino adeps in fauces demittitur,merum in os suffunditur, & operimenta adhibentur,qud possit a Sigore vindicarieraputtis ae spina tepeti adipe vel vino linutimNec mist nus quotidie corpora iumentorum quam hominum desticanda sentiae is, peplus prodest pressa manu subegisse terga, quamsi largissime cibos prae

beas. Multum quos refert robur corporis seruare.Quod vicus custodie, mus,si idoneis temporibus ad praesepia, ad aquam, ad exercitationem duaxerimus . Caeterum cum iugalia disiunguntur ab opere,substricta quis com frice manibusq; comptimat dorsum,& pellem reuellat,nec patiatur adhae,rere. Colla subigat,merums faucibus,si aestuaverint,infundat. Sed ante ad praesepia religari non expedit, quam sudare ais anhelare desierint. Cum deinde tempestiue potuerint vesci,non multiun nec uniuersum cibum, sed partibus & paulatim praebere conuenitiquem cum assumpserint,ad aquam duci oportet,sibilas allechati,quo libentius bibant. tum demum reducta largiori pabulo satiari.lis quibus ilia distrahuntur,aut pulmonis imbecillistatem sentiunt,aut ad strigosam maciem perducuntur, hoc utendum antira doto,quod recipit croci uncia itis illyricie tun cretaeq; semissem, peris quadrantem estis cyathos ternos, uuae passae detractis vinaceis quod se xtarios binos impleat, nucleorum pineorum tantiam.ex qua ligulae duae cum vini cyathis tribus ,&quadrante unius heminae peros infunduntur. Pelagonilia equos me us captos remedia.

n membris pene resoluitur. Etsi huiuscemodi euarient affectus, qui vires infirmant, plerus tamen imbecillitatis indicia similia sunt.

quare mederi volentibus errorem patiunt. etenim in animalibus signa lamguoris inuenimus abhorretis ab imbecillitat quam nunc deprehendimus. Cumq; nosse volamus febricitantem Hre,caput eospicimus in terram de: uolui, contineti suspitio prem gemitus eder sed haec indicia no febrientis modo,sed ec dolores expetientis habentur communia . Rursus opisthotoranicoru notae traduntur, quaeetia proueniunt m animantibus , quae longior insolatio aut diuturnus labor ad imbecillitatem perduxit . Ea non possunt insistere,sed commissis in unum pedibus concidunt. No ergo putabis ipse dolore esse vetris,aut torminarnes abi' medendi rationem trahes,sed corauenientius remedium coquires . Multa igitur germanarum aegrotationum

signa similitudine confunduntur. Multa quos prorsus dissidentium indiacia facile deprehendes,si diligetius animaduertas .Si virium robur infirme: tur,ea sunt remedia . Celso placuit laborantem imbecillitate pecudem po*tione prohiberi, praecipitis siti confecta praesertim ubi tanto bibendi deo

156쪽

VETERINARIAE MEDICINAE

siderio flagrauit,latagida aqua per horam contineri. quod mirum iis moestam opitulari inter omnes conuenit. Florus imi se des in vino tundi tuae bet,aeper corniculum infundi. Nos autem triticeam farinam dari mone mus,aut oua tria cum pulegio posca Oleom infundi. Albintegrum gallina, ceum ouum crudum ieiunis faucibus inserunt,ac postero die spicas ulpici vel assis cum vino tritas naribus infundunt . ita languorem discuti,& depulasis vitiis recreari vires, Hierocles viceratae arte aut rupta, Cap. LXII.

minam quatuor,in qua fici decocta sint, mmmis a duo oua, aut ptisanae cremor, in quo concoctum sit ouum.Si quia in arteria ruptum sit aut collisum, grauiter equus prospirat, a cum steriore sibilum elidit . tussis urget. a naribus purulentum quid fertur. prioribus pedibus claudicat, subinde

testes exiliunt, ilia trahuturo crura torpent,ac tremore concutiuntur. Cor

pus manu tangi non patiturarum iras biduo macerare conuenit: cumqtatis maduerit,percolare, i vero quam maxime siccatum fuerit, minutaettim contundere, cretums potioni praestare, quae vini dulcis nigri parteis duas,aquae partes quius commistis contineat.Sic ad secundam valetudine procedet. Si sexaginta diebus ebibetit,euidens iuvamentum sentiet. Compositio arteriacae ad minorem Pelagonium refertur.

ae re, singulorupondo quadran cinnamomi,piperis candidi,ta . Um stloriam pondo quincunx, piperis nigri pondo triens , casiae pondo semunci resinae colaphonia pondo quincunx, aristolochiae pondo triens, acombaccatum lauti,singulorum pondo quadras, ruptam resarcit arteriam remistura . Myrrhae dextans,piperis quadram,seminis lini torrefactili bra, ureum passarum sextariu nucum pinearum tantundem, quae liquari possunt coquatur,adiectis ficis: mes debet ammisceti,totums in pilis digesri,quae ma tudine citrium malum aequentiocho quotidie peros iniiciam tutata ad sanitatem perueniet . Eosdem effectus exhibet insequens media camentum 'myrrhae quadrans, cinnamomi sescuncia,croci quadra thuris masculi triens cum semuncia, nardi syriacae, terebinthinae resinae, piperis candid ammoniaci mulorum tam nardi sextan tragacathae libra,meblis primi meriti libra una, omniasimul terantur, vinoque mista per narrainfundantur.

157쪽

LIB. II.

Hieroclis de exaestuatione a via, Cap. LXIIII.

bra nimis ferueant, adipis suilc vetetis ossae vino vetere odorato madefacti faucibus infundantur. Si ardente fies in tentetur equus, lactis caprilli sextarius, tragacanthae,ati gallici,nucis pinear,singulam sextans,hyssopi manu lis fasciculus,marrubii tusi sextans,omnium librale pons dus ex oleo aevino infunditur. Vt incandescente febrim permulceas, pti, sanae cremorem, caprillum adipe trunculos ovillos cum corianno & ane, tho vetere decoquest viride coriamum bene detritum ptisanae cremoti, ut reliqua,miscebis,colatam per triduu dabis potanda. Proderit item brassicae cymas & coliculos ex apio lusos adiecto vini sextario per sinistram narem indidisse . Sut qui seminis petroselini,dauci, seselis gallichabrotoni,dc iunci odorati pares modos tundant,&ex hydromellte de dant.

Apsyrtide combustis a calce, Cap. LXV.

PQ viminis equum ambussit, aut sica

dens eius gleba, quae nonullis graecis litanos dicitur, quasuis corporis partem exest, aut in sterquilinium crura de s mersit quod sua sponte flagrans ignem concepit, aut quoscunq; modo ignis ardorem expetiatur,aqua frigida aesta te succurritur, hyeme calida. ulcus lipara nutritur. Si in animo est, axungia aut ipsa calce cum oleo perungitur. Ad mare non V, pellatur dum ulcera cicatricem traxerint, Si d uiua calce quacuns corporis parte equum,aut ardente sterquilinio contingat aduri laestate frigida aqua perfundatur,hyeme calida.lipara,si vorulas,ex adipe delinatur, aut calce vi oleo . In mare non deseendat, donec vice, ra ad cicatricem perducantur is

Apsyrti de hs quibus aliquid inteme conuulsum est, Cap. LXVI. I Q VIB V S internis in sedibus aliquid conuulsum est, ista oculos habent cauos codilodis praeter vim soliti sunt anstea,& demissos,deorsumo vergentes,contracta iliatae licet flatim edant bibanis,nihilominus ad maciem perducum

tur.inter ambulandum parum pergunte erectis posteriora

res pedes prioribus committunt. Tales despondent antismum,vitam tamen aliquantisper prorogant, nisi aluus cruentam proluvie edit,aut utina sanguinem trahit.virulibet obortum maturiorem minatur

158쪽

VETERINARIAE MEDICINAE

interitum,confestimer pecus animam agit. Si diuulsum est intestim aut in duas partes diducta cibus per nares redditur, aqua ex intestinis egit,&corpus repente laba confestims adpe ciem procedit . Inseques antido, tum deploratis etiam auxiliatur aridis illyricae tunsae ae cretae selibra, petaris quadrans, mellis sesqui hemina uarum passarum sextatij du in unum miscentur, in compositionem rediguturire qua semunciam cum vini hetamina,& olei sextarijs duobus, per os in omnibus intestinis doloribus infin disse satis est.

Si quid in interaneis ruptum est,ae quid sub periculi. 'MO S T Q V A M ijs qui veterinariam artem non callent, quidnaH ruptum non constat, explicare necessarium est quibus hoc nos tis ab ignorantibus deprehendetur . Si quod in ventre diuortium sit,aut intestinum aliquod sit diruptum,hoc signum indicabit tercus narisbus emittitur,ae corpus sudore diffluit. Si rupta vesica est, liquida statim excremeta urina is per sedem emolitur . Si ruptu quid in pulmone est,sanguinem naribus rei scit. Si iecur est affectam, genitale enter,&foemina tua mei. Si lienis laboratistam fastidit.Sirenes mala habent rina edit cruenistam.Si ergo venter aut intestinum aut vesica rumpatur,auxilium reprssen

tare nihilproficiet. Verum si pulmones noxam sentiat,expedit cadidi eruisextarios octo,ae salis acetabulum cum aqua subigere, & in panificia digerirere . quae ubi inaruerint, magnopere terendar cumque bibendi fiet pote sta potioni conspergenda . Sed haec per os infundi debet, crocum, 'ina,

nardum syriacum,casi amylu,tenuis aristolochi glaucium,gramen olem sicca omnia teruntur, ut cum humidis in unitatem coeant, dein mellis ac tabulum adiscitur, & vini primae notae hemina . mistura natibus inseritur, aut cremore ptisans quam platimum est utendu . Si iecur conflictitur,co, cinne tractabis, prolues, triticeams farina hyem hordeacea aestate potionicorumcies . vetustam ficorum decocti ius infundes . Sirenes torqueantur,aniae mans respiret a labore, nec motibus exerceatur . cera oleos sensim permisgaturidetur ab opere vacatio, donec depulso vitio ad sanitatem perduc tur. Sed abi' petendum est auxilium haerba quaedam moenibus & saxis vernacula prosilit, quam medicorum natio polygonium vocat,vulgus sym: phyt Macedones oste ollam is talation appellarunt.Hac tradunt disse,ctas cames coalesceres coquatur una r ideoq; quod partium diuortia committat,& separata cogat,symphyti nucupationem traxit. Itidem quod os se acta ferrumi hoste olli nomen accepit.Haec perpetuo viret inuit .

foliis vita ramulos instar luci pensiles, tenuioris procerioris p spartis simi)les spargit. Viridem eruulilectams vino concoquunt, dum tertia liquoris Para supersit,quo suas equas de equos Hispani saliuant.eo medicamine ara

159쪽

L I B. II.

cendis morbis utuntur,&ab impendentibus incommodis vindicant. Si quid intus ruptum esse suspicetur,ab hac auxilium petunt. Intestinum do larem compescunt, butyrum, Uana myrrha,mel aequis poderibus ex vino trita, de sinistra nare demissa. Si vulnus in ventre hiet, per quod inteststina foras euoluantur,vulturis pinnam oleo intinctam indes ori, usq; dum faucium sinus attingas,ac vomitum elicias qui si intestina in sedes suas re traxit, tum locus acu traiectatur linum ducente, deinde duobus lini capiti bus diuerta partes adstringutur,o suturis iungunturidemum ijs quae Vul neri sanando sunt,plaga procuratu Quod si venter ita perforatur,intesti,

mep exterius irruperint: si angustius vulnus est, quam ut ea commode re fundantur,incidendum,donec satis pateat . quae statim opus est recondere. diducta cutis, vinciendas quid superuacui est,resecandum. vulneris orae sue turis committendae o demum vulneratio medicamine pugnandum.Equus stragulis contegi debet i sudor euocetur'. Ambulatione,sed potu praeseratim,abstineaturitalia ulmi pabula sintimenta viridis,haerbam trifoliu ob, hciatur.Hoc ingeratur medicamentum, bi nasturtii semen cum thuris raradice tritum,piperis grana se seminis data cretensis cyathi tres, cum vino vetere dc melle miscentur .disim septemper os demittuntur. aut asparagi radix vel semen ad tertias decoctum,quatriduo per nares instar heminaede, funditur.Asterea opopanacis,segapeni, mellis,butyr singuli sextantes in vetetis vini semina per triduum in os dantur. Deruns cyrenaicus cortex inter pabula potionesve repertus, animalia laedere consueuit, quibus itastas ueniendum,mel,sylvestris ment tunduntur una, dein in vino tepeo fiunt,& naribus instillantur,

Apsyrti de hs qui intensa fame cruciantur, Cap. LXVII.

terea morbus equorum cum vehementer esuriunt,32 fere fame conficiunturibulimon vocanticui malo sic occurrere

licet Offas panis recentis imbuti vino,oti conuenit incubor 8c identidem intacare.id quidem dum in itinere verissantur. Cum vero domu se receperint, similaginis sub Elae cyathos treis immisso vino similiter infundere, aut pineos nucleos p redemtos ex vino dare.

HIEROCLIS. E C O RI magna fame laboranti hunc in modum auxiliantur o

panificium recens intinctam mero praebent, infricant Gmilagine in vino subactam infinduntsineis nucibus itidem praestant,paremensuram ex vino praebentes. Interdum equi famis impatientes labant,

160쪽

VETERINARIAE MEDICINAE

quibus faciti citra magnum damnum subueniri potes . Quippe cum coepe, rint hac fame periclitari puri panis portio intincta vino, & in eodem intriari,sic ut in succum ossa redigatur, infundatur corniculo .id praesenti remedio est, praesertim cum equus adhuc famis initia sentit . Verum frequeter in via fame corripi solet. tum quae recreent ea non licet offendere. Si vero talis morbus permanet, similae cyathi tres, cui vinum quis adiecerit, comicula dantur.Si famem animal diutius perferre non possit,& ea nos deficiat quae remedio famelicis esse solent, terram vino subactam faucibus inseres aut eandem in globulos conglomeratam peros demittes. Apsyrti de hs qui caeca ratione extenuantur,& strigossiores fiunt. . . . Cap. LXVIII.

P S i R T V S Frontoni Valerio salutem. Dedisti ad me

literas quibus me consulebas quonam auxilio sit equis succurrendum qui abdita causa ad maciem perduintur. li adriiumetum sentient,si vinum ae oleum infundantur, ac myr*rhae ternum obolorum pondo, aut piperis candidi viginti grana detrita dentur, aut si ruta quae vino inferbuerit,prora pinetur.idem saluta praestat, eundems effectum pollophyllum exhibet.sed omnibus heminam vini odorati, & veteris olei cyathum aliquis adisciat. Equidem caecum esse morbum inficior in causa perspici potes . athic pera frictione contrahitur. sed maioribus nostris caecum appellare placuit. mvero cibu equus aspematur,totos inhorrescit corpore,pili sub muturriuit, Ius sanguis non vetere scrofa detrachus,ex vin patibus utriusq; modis, peros infunditur. A quibusdam memoriae proditum est cepas ae erucae semen immisso vino desere peros insundi,vel liquorem in quo maduerit artemista, dari potandu deinceps aquam nitri miscendam praeberi.Farraginem triticeam si empus anni suppeditet, s dare commodum est.

HIEROCLES.

- QVI caecis occasionibus strigosi redduntur, infundere cona uenaei vinum olaum ae myrrham pondo trium obolorum, aut

litat piperis albigrana viginti trit aut rutam feruefactam in vino demmittere. Adsit is vini odorati hemina,oleis cyathus unus. Caecum esse vitium Apsyrtus negat, sed perfrictione ipse causatur,quae morbi initiuattulit.Si tamen equus pabulum fastidiat,inhorrescat corpus, pilis subri' gantur: per os,suis non veteris sanguis, & vinum, cum pares portiones Mabent,inserantur. Nec desunt qui cepas & erucae seme,quibus vinum sitim, missu per os inhciant. Artemisiam hisbam,quae in vino maduerit, dare salutare est, sed totam hanc praebere sorbitionem. Farraginem triticeam si

SEARCH

MENU NAVIGATION