Okellos o Leukanos philosophos... Ocellus Lucanus philosophus De vniversi natura textum è Graeco in Latinum transtulit, collatisque multis exemplaribus etiam M.SS. emendauit, paraphrasi, & commentario illustrauit Carolus Emmanuel Vizzanius ... Pars p

21쪽

In sceuum ηνθιgomena cingenuo. tanimi candore ea, quae aliorum erant inuenti suis auctoribus adscribere semper squum esse credidi,eo. rumq; ideo semper nom Mapraeuxur . est eoim benignum, orpienum tetenui ρ uxori aceti per qποέρη eceris. nec mihi vitio detpr recentiolum piciorumque placita ac dictaeo in opere me retulis e. in quo plu ima vetustissimorum

scriptotum monumenta collocabantur .ae his, qui miror anum , non tame ,Vt quidam,temporumiano Brorum ingenta despicio. Haec pauca tecti volui, mi Lector, pr fari. nuc ad ocellum si lubet accede, in quo icias me unicuiq, ingenio pro virili parte consulere tentasse. Si enim graeca sapis, textu tantum grico variis etiam lectionibus locupletato utere. sin ea ignores, ad verbum versionem ad frontem illius ubique locatam inuenies. quod si tibi insuauis haec duris nimium legibus efformata non arrideat, paraphrasim habes auctoris mentem liberiori quidem,at amaeniori, dedi faciliori stylo explicantem: indeq; si reconditi auctoris sensus,eruditaq; mytaria tibi occultant,nulla in lege do commetario per te fiat temporis iactura .at si te adhuc illa lateant, meis laboribus utere,quos ut omni secluso liuore euoluas,non deprecor ε tanti non sunt enim hi coin mentarij, ut εωιφυόμενον sinui

diam , quaesummii rebus adnasciιανὶ queant excitare. Si meliora ignores, hos tibi iucundos fututos spero; arsi' potiora eruditi vires ingeni j quod facillime contingetὶ ti' bi dictet, ea vim lucem proferras obscecro ut inde malo gloria Ocello, ac philosophiae studiosis Vtilitas confera' tui: & dum mea fama in obscuro sit,uobititate, ac magoii 'vine eorum, qui nom ni osscient meo, me consoler.

22쪽

operis auctor, subiectum, ac methodus exhibentur

A A L canus M uniri λος- ueυγ natura:alia quidem ar-ragumentis manifestis,ab imae satura edoctus, alia vero is iopinione curatione probabileia cogitatione Minciums.

O Celiu ucanus haec dogmata de uniuersi

natura constra psit a quorum ali certissmmis veluti indicijs a naturae eduxit operibu , alia verbiolsinione assecutus est, id seper quod mastis probabile videbatur Perrationem,extitiquae cogitauerat, ellatens.

COMMENTARIUS.

V stratarus Ocel lus eam nobis aperit viam,cuiusauspi-c ijs sublimia haee , quae sequntur theoremata,fhliciter portuit attigisser dum illa & certis ex natur operibus eductis 'φηperimentis, S diligenti studiosae mentis consideratioΠς---um ;quae boea ebemeus Uicuris

23쪽

ctotis huius peruolaedi dςsiderium fixillinae t cillaretis

ve a me. leant,dum hoc unico tramite philosophiaingloriosEat in

i gi posse crediderim ; F stilicet rationet Rura n turahun es it philosephum se profitebitur,qui nere indumia nuntqu liopera voluit obseruare vel quotiiodo philolapbi nomine

la audebit insignire,qui scientia cuius amorem 'elapertEprofitetur,neglecta ratrone; solis dedituγeXperimentis,eo.. rum causas contemplar acerrime recusauit) quarum optatantummodo ad scientiam liceat acceder uniis c tantu

sapientem potiri contingat. 4- in ρνoprias deduxit se uuia causis. Horum utrumque is praestitisse cum testetur Ocellus cuius placitis Aeadem, ea, di Peripatctica emanarunt uenta, ipsum vere philosophoium enco ijs, & imitatione longe dignissimum congruum erit confiteri, cum scilicet omne ferat punctiam in philosephicis, qvi eaperimentorum certissimo non destitutus praesidio, ad causarum con-Σ templiationem Bosdiriget Iabores, & faelici nexu admira-da naturae opera diligenti causarum inquisitisne conmet, Haec fuerunt tam nobilis stlantiae primordia,dum effectuuid miratione capta, quia rudis adhuc. Inoecum Discesa operum ratioue cape nabid. ad in quirendas eorum causas sciendi eupida mens limimana se extulit Phu. teue mei. I. m. i. c.υθ. hinc philo

stophiae amor tam fixas in mortalium animis egit radices, dum arcana naturae opera sedulo studiosecensita nostrosita labores allicerent, ut inuentis eorum causis, non secus vis, reperto ditissimo mentis thesauro delactaremur.eentioras Unde a plerisque obseruatam methodum, qua a sensibit. abstrahendo, philosephicas percurrere semi ras consueuerunt, recentiorum odia non miror excitasse, dum amoeni ssima florentis scientiae viridaria ita arescere

pulerit, ut suo horrore speqboret expellam , di ima

24쪽

tam formas videantur exhibere. Hoc quidem me valde talicitat, quod Peripateticam hoc nomine plerosq;.sch

lam odisse conspiciam, ac si experimentis, & naturae ope tum obseruationibus infensa, circa abstracta tantum g stiat versari it & quae Graecorum lepidissimus Comicorum II in Socratem effingebat, non minus falsis nunc in Aristo. telem iactentur commentis; atqui a veritate haec pror '' -- sis abhorrere conuitia,&ubique a philokpho, ac Peripateticorum praestantissimis obseruata methodus ostentat, qui summa industria, ac sedulolabore ea, quae humanam latere natura voluerat notitiam, inquirentes, ac far- 'lici inuenietes conatu, nihil antiquius Peripateticis osten . Peripate-derunt, quam naturae opera Blerter rimari, braestantique causarum contemplatione illustrare:certe hoc ipsum aper- procedat

te conuincit naturalis philosophiae obiectum, quod a sensibili materia non esse immune ubique te statur Aristot les. Familiarem igitur hanc Peripateticis methodum , ac vero philosopho maxime opportunam cum seruasta dii, et hic se profiteatur Ocellus, eam pariter, & in huius operis uanda in expositione sectari conabor,&ea, quae ipse hic docebit, obseruatis naturae operibus, & veterum philosophorum 'placitis, aperire , solerti causarum indagatione munire, poeticisque floribus, amoenae eruditionis condimentis, &itaeniosis reeentiorum inuentis materiar delinita grauitate, antiquissimum philosephum, & qui reuera Platonis, & Atiistotelis Philosophicas semitas monstrauit, nouissimo exomatum cultu exhibere curabo. Hic quisnam sit, quid doceat, di qua methodo traditam adeptu fuerit dolarinam, in hoc primo textu elegantissime Proponit; se scilicet Ocellum Lucanum, philosophum nuncu- Operis P siquem Italum genere', & Pythagoraeum fuisse inde ap P ret, ut etiam moxostendimus. Operis vero subiectum , Subiectu A a prae

25쪽

praestantius certE non contingit exoptare: hicenim via

uersi naturam generoso perscrutatur lubore,ut audaci seu re conatu ultra quam par effer mortalis progressa videatur potetiae, quae Vnua eruam breui verborum ambitu comple. intentam sedi i Hossum homines, quibus ectom . Exemplumque Dei qumque est 'magine parua.. Ad eam igitur singula nec dubi feruntur gressu dog. mata hisee quatuor modo explicandis comprehensa ca D'psi, oitibus G in morum primo Vniuersia aeternitas: in secundoetetorum.. elementa, eorum princi pla, palimne S,& mutationes, nec

non eausa ortus effectiva,caelum scilicet,diligenti perpenduntur examineuntertiri illae,quibus praedicta premuntur, soluuntur dissicultates: ac in poliremo quanam ratione hominum ortus rite succedat, acutissime disseri tur Quam autem recte in libello contenta eiusdem inscriptioni haeeipsa respondeant facith licebit inferre, dum Vniuersa natura proposita explicanoa,ipsum ratione sui ria primo capi- teconsideretur,de illo .f. tale agit ado quaesitum,quod primo loco philosophanti cuilibet occurrat, ut enim dicebat duri' p riter naturam inTimeo perscrutaretur.

si quoq; rite natur 1 intuetur, dum ad illius constitutionem Matiua quadam negessitate requisitae patres nobis dilucide

26쪽

eaclum ipsem; eoque ma stis, quod haec non peculiaris ratione naturae, sed quatenus . , uniuersum immutabili quodam ordine respiciunt, nostra μmodo exercet ingen Ia- hoc vero; elςmentis, & caelo munus adscribedum,quod Vniuersi ParteSstatuantur, silensit Pe- taripatus dum illiu&prinee pS t. quintum adesse coria tuan 'Lpus praeter et emeta edocturus,huiusmod ientia voce stopicii, zrily κατ' in ordine ad Vniuer sum voluit expressisses iidem quoque inseruit operi tertium eaput, in quo nonnullae exc luduntur dissicultates,quas abuade in secunt, cap.traditae elementorum mutationes racit iterandi, unde statuta itaprimo capia mersi aeternitas fide.

batut euerti - imperiscla quinimo de Vniuerso quis Ocelli dogmata negaret, si primarum illius partium meminisse inepta r ecusasset neglligentia, hic, ubi ipsum quatenus est

etiam τά ἄλον ciolum ut i I. contemplari profitetur ξ sic tu .nim eas pariter considerare oportebat, quia quid,

tumumet. y. . Nec incongrue quartum addidit caput i si tamen illud huius operis, non alteriuε cuiuspiam eorona , particulam asseramus', quae hane eumdem auctorem conscripsisse prodidit Architas Iinquonobilior Vniuessi par ,si mis . .

sutem inferiora intueamur, homo scilicet,. t praestanis. Cui ratio; magnaec Amosemina men ιis lNunere sisnt concessamuis: morsatibus aut siti. διώ- antum ea lico Prantumdem animalibus isti ipracetiunt cunctis, tribuit nam Usa minores reos turris natura Deos. J

Shibetur ; noli ratione quidem sui, sed ut ad uniuersi con seruationem omnes suos diri git conatus ;dum ibi de huma da generatione differatur,tolitice quidem magis,quam

Physiceς sic enim longe potiorim o inde Universi em-

27쪽

ficti, seruatio,quam unicam in ortu, & educatione hominis se te. partium spicere ocellus ibi profitetur unde variarum connexio eli, urcescit specillationum , quae hic prosunda eruditione conge.' stae solida Peripateticae doctrinae sundamenta costituerunt.' si nomine φυσεως in textus limine collocato genera. tionem expressam velimus Alfirmare , ut afirmandum sua Eiῆς - sit Architas,dum inter opera Ocelli de Universi ortu, no auri ... vero de Universi natura recensuit opusculum hic pariter monuit eruditissimus Nogarola ac primaeva diciat nominis φύσεωs significatio, per quam ortus,& ad naturam per ortu processus indicantur s. me risAcq; librum de Universi generatione inscribendum placeat statuere . pulchrior etia nobis huius operis series occv rret. Vel enim uniuersi ortum ratione, sui, vel ratione partium ipsius intuemur. Primum pristat auctor αι. quo loci an uniuersu genitum sit, vel aeternum perquisit. Alterum caetera exhi. hent capita, dum huiusmodi partium mutuus ortus, ac ad perfectam mixti constitutionem . siue sub materiae . seu sub

effectricis causae accedant ratione,concursus in 1 .cap.acu

tissime declaretur: exclusisque in 3 p. dubitationibus inde, ut dicebatur, emergentibus non sat enim est veritate edo cer ni eae ulterius, quae insurgunt valide opprimatur dii, cultates mes. 3. . a. persectioris mixti,hominis scilicet ge'neratio in postremo capite exacta methodo essideratur,ut virusi tamen ipsa ad Uinuersi bonuni,perfectionem,ac eius infe iisti P Πium regimen recto rationis ducitur impulsu. Ettis. hinc mino corruet quod , quis facile potu isset obiicere,

hic scilicet pleraque omissa , quae diligentis philosophi

eculatio videbatur exigere; qualia forte fuerint, quae ix suo deVniuersi natura opusculoTimaeus Locrus edocui ςseoq; in Timaeum transtulit Plato: & quae in libris de cael tradidit philosophus, in quibus pariter περὶ τοῦ παντὰ φη

28쪽

enim nedum Vnivcrsi naturam , at etiam animam assumpserat cosiderandam, dum opus inscripsit περιψυχαsκο,αψφυ-s mamma mundi, o natura hic Vniuersi partesiae condiciones voluit indicare,ideoque librum non de

Ocellus solam sibi proposuit Universi inquirendam generationem,&,si natum

tam explicare contendit,Vniuersum tantum modo, ac erua,

que in ipso praecipuae veluti partes clauduntur, nec ratione 4 ui, at quatenus ipsum respiciunt, contemplari iust,tuit. l Has verode Uniuerso speculationes se duplici methodo assequium profitetur , assidua scilicet naturalium obserua

none, unde manifesta deduxe iit ulteritis ex ijs, Oeeno quae rationabili cogitatione per pedebat,ea, quae magis pro- i R habilia videbantur eliciens;vnde obseruandum hic alia ab Auctore, ut necessaria,alia vero veluti probabilia ex. hiberi. Prima sunt, quae e naturae operibus celtissimis veluti argumentis de praehendit,ut denotat vox γεκμη μον,quς proprie necessarium signum exprimit. Aristoteles enima. dum designis dissereret, alabat . τουτων δὲ - άναγκαιω τεκμήραν shoνum quod quiorem nece arium,s τεκμη ριονJ Alia vero sum , quae vigili comperta studio, ut veritati magis consona auctori placuit eligere, di haec ad δο ξαν reiicit, v tpote ad eam. cuius peculiare sit munuS prinbabilia attingere: ubi animaduertendum, quod Iicet δοξαν pio actu mentis,per quem conclusionem contemplatur,hic

ccipiendum putaru Noga rota , cum tamen hie vide tur pro liuellectus opere constitui, culus ope probabili , seq'atur, ab Ocello proprie assumi arbitror,prout stilicet expirinit intellectus habitum scientiae contradistinctum qui circa ea versetur cvt terminis kholarum 'tao quae ali

29쪽

intellectus cum recenseret, intelle stum, s/pientiam, scietitiarn,prvdentiam artem, & opinionem, de quibus iaintesillos discrimen statuebat,quq d huisno: repugnaretialsitas,cuius omnino incapaces darietas )oee. bai,quriantum ad necessaria dirigeb/ntur. In eo ero ieiusu v e- όξα ab Ocello acceptam mihi suadet huiusmo.. Opini' disgnificitio apud Pythagoraeos nominis δώξα familiaris

P tharo. in quorumsthbla cum educatus Durit Ocellus , verisimileraeos.' eum ipsorum terminosin disserendo , quan tumuis dogmata non sectaretur omnino , quod ut veritaticosonum apparean ne parumper ad elegantem,circaprin . . cipii Pythagoraeorum tadeat digredi dementiam, e qua sola tradiis certissimum veritatis argumentum valet produd. V si Adnoe induar igitur thagoram naeneros entium pii principia. mordia statuisse id vero qua potissimum ratione contia humes incinumeri naturam denarium essedotuit.

natura. Q quod in numero ultra denarium progredimo liceat, de. ε ιμ-narjj vero vim in quaternione asseruit constitutam ; si enim quaternario unitatem dualitatem, & ternarium in eo comtentos placeat conectere, iam denarius emanabitreum id tun, Plutarcto teste, vestatum ratione in denaris . exin

numeri .quantitatem c6llocaret; quae quoque 4n3denaristrefulgebat, si tamen facultates spectaremus, quod prim/Pariter entia mathematica suadebant, dum unitatis vicem gerebat puncturn, cui, indivisibile eum sit , rith ad aptabi'tur; dualitatis partes deferebat linea , quam du6bus teim, nis scimus inclusam et ternarij vere munia subibat prim' figurarum,mempe triangulus, ae tangem quaternacij. yic supplebatprimum corpus, videlicet pyramidate, ut obsed In aur. uauit Hierocles 3 omnia ideo P thagoras ea denario δ' eoastitui, cuncta numerorum imitatione entia ς - 47. coni ciensivi dicitur mei .I. . 6. quod paritet Platosecpymida

30쪽

De Nat. Vnisees. sideirco ex unius idea, longitudine, ac latitudine,& prolan .ditate prima animal, & reliqua entia docuit prodire apud

Arist. Dis a v. a ώ. eodem que percitus dogmate, animam

quoque nostram ut ex ijsdem colligere licet auctoribus anima quaternario,ideoq; denario numero credidit constitutam, dum in ea intellectum agimuit, scientiam , opinionem & qu Η sensum, quorum prinius unitasta vicem gerciet, vel quia, quae percipit velut quid unum consueuit compr,hendere. prout scilicet e plutibus particularibus experimentis uniuersale efformat axioma, quod scientiae est principii m .

ν' - - 1. vel quia ad principia tantummodo fertur et 6. e . Mentia dualitatis rationem subit, cum a prines j &causis ad conclusionem ita feratur, ut alteram cottadictionis putem determinate attingat s .c. 2 4.o seqq.Opinio vero te in i tum perse russime exhobeat, quia mens a principiis pei spinionem, ad conclusio-ntis notitiam ita deducitur,quris ireri co radictionii parsi inconcussio non adhaereat assensu , sed semper i alterius partis formidine prematur ibid. eod. sensus tandem eXMoe quaternario respondebat, ratione obieeii, cum corpora tantum prosequatur, quae e quaternario videntur educta. cum igitur opinioni ternarium Pythag0ras adscripserit, solo probabilitatis intuitu eamq; nomine praedictis in locis videamus expressam , quis eant 'b insito 'Pythagoraeci accipi pro gie diu intellectus probabilia

considerantis audeat negare ξeoq; magis, quod hanc esse

Ocelli sententiam libentius crediderim, quod non et ii-buslibet sitae mentis cogitationibui se adh*sisse tui, alijs tantummodo,quq pro b bilioribus*nixae suhd mqntia intes eas prodierant qu igitur ψynjuersum cer 'lobres cum diligati essus contemplatioues , e a propo nς do , qual&iltiatibus naturae operibus, & piobabit ductu. coniectura obseruauit, demonstrativam necessitam B tem