장음표시 사용
41쪽
ri premitur conatu a duabus aeris antecedetibus partibus: quam pellerentur anteriores,ratione scili et maioris ni olis: ideoq; semper eadem seruata proportione aequalia veloci iratis incrementa in quarta, quinta, caterisque edij pait,bus, motus suscipiet, quasi feratur mobile per mediumta, quod simili motu iam in eamdem partem sea, quam mDX retulimus, ratione inclinetur: ideoque licet toto si otio, nil
grauitatis mobili accedat,illius tamcn grauitatIs opus maiores vires assumere , ac augeri dicetur. Si vero de violento motu disseramus, eius velocitatem, quo magis a suo
distat primordio, semper imminui, cum obseruaret Arist. 8φ, 8 a. huius quoq; euentus rationem in medium teliciebat; quatenus sci licet talis motus ut mobili violentus,cui,
contra propriae appetitum naturae, eΣtrinsecuS con nun
cabatur, omnino ab extraneo:puta proijciente lapidem de lapidis iactu sermo contingeret) certissime emanabat; dum scilicet ab hoc in ipso motus initio, nedum lapidi, at longe melius contiguo aeri validus conferretur impulius; quod inde aer,ratione propriae naturae facillime mobil , quodammodo praecurrens lapidem, proximam aeri S partem moueret; quae iam mota secundam deris partem p euleret ac illa tertiam, & sic de singulis, ita tamen quod se in Per necessiario cum tenuior vis mouendi suci essiue patibbus imprimatur quo magis a primo distant principio Liam ferri contingat mobile ad aliquam aeris partem, quae, iam sensim per praecedentes partes imminuta facultate mo- uice, nullam queat impar tiri iubsequenti aer is parti via mouendi, ideoq; sensim pariter motus velocitas imminua tur, motu Sq; tandem violent aes extinguatur 1 dictaq; de . in
motu grauium pari quoq; consideratione ad leuia licet
iransferre, corpora siqua dea, proui: I lomi ua mobilitata
si0gu a vero haec, a quibus motuum velocitatis incremeti:
42쪽
ta,&deerementa EXOriri asseruimus clegantissime philo
enim hic es uvis cor grauis . eum igitur qui sursum ess
faciet motum , quare/ns leuis est, cum pulsu fuerit,' sesumpserit eνincipiam potenua, eam vero qH Gomum ruris sum quatenus leuis est , velatemm admora utrique praebet, propterea nora sequente movete fertur quod violente m ιν tur.) Quod si quis anxie nimis hilae modo inhaerens speculationibus, haec in motus naturalis, ac violenti pro
gressu acquisita, di deperdita velocitas qua proportionEiuccedat, diligenter inquirat,sagaci a quoque re sdigebunt
iuniorum inuenta huic quaesito abunde satisfactura φω- euit scilicet P. Bonaventura Caualerius Mathemat. in Bo. ii spaca tononien Archygimin celeberrimus, ac eruditissimus proferar, in motu naturali velocitatis desumenda fore timere menta iuxta setiem nummerorum impasium, ab unitatesciIscet exordia claducendo eademq ratione in motu vici lento retrogrado ordine, procedendo occurrere decrem uia. puta dum graue fertur ad inferiora, si primo mo- mento puta unico arteriae ictu unuini spatij pertranseat cubitum ι secundo momento tria , tertio quinque, quarto septem; quinto noue in percurre t , sicq; in caeterjS proporretionaliter : de ex opposito graue ascendens si primo M thenio nouem pertranseat cubitos, secundo septem ter ti0 inque, quarto tres quinto unum ita percurret, Vt i 'LEtu intimento ad resterionem , quae est violanti motus
43쪽
terminus,deueniat. quod ingeniosum dogma ibi eruditissime confirmatum acutissimus quoque confirmauit Gali . in discuri laeus. Quod si velimus etiam horum motuum exemplo m. Ocello veritatem declarare & in his acquisi. μώi da tum per gradus usque ad τώδακulia robur pari quoq; in deperditum obseruantes scongrue id fieret, si 3. motum grauis alicuius assumeremus,quod ubi descendis set, in termino ad instar pilae lusoriae repercuteretur, per aequalia spatia talis mobilis naturalem, & violentum minium connectetes. sic enim mobile acquirendo proportiq-naliter in motu naturali velocitatem, ad punctum refle-Σionis accederet, quam inde ex eodem resiliens pari pro portione in motu violento ad illud inde spatium, unde re cesserat, ubi perueniret, omnino deperdisset. Et hoc pacto triplex haec in unaquaque re genita conditio refulgobit, quod primo imperfectum esse sortita suae virtutis i scipiet incrementa,per haec ad periectissimum suae naturς
robur, & ακμta perueniat, a quo tamdem sensim, ac sen-ptiis.,ati recedendo per continuata eiusdem decremen his. ui. ta pergat ad interitu, eo fere pacto, quo de humano cor
μ' de philosophabatur AEgyptus, quae ipsum per singulos an nos augeri, ideoq; binas drachmas ponderis ad quinqua
gesimum annum accedere arbitrabatur, ac tantumdem
ab eo inde detrahi quali temporis decursu assirmaba & idcirco ultra centesimum annum humanam vitam prin ' mς ' trahi nonposse, inani quidem ut Phlegeton Tralianus,&Lucianus Ostendit dogmate, monebat, praescriptam vero in textu veritatem exactissime Ocellum imitatus Arist. 3. de an. 19. iisdem fere terminis expressit, dum ait ανάγκη γάρ ἡ γενόμενον φθίσιν. nec e enim est omne genitum auisionem habere se vigorem
qui , vocibus dbplicem hunc progressum, Sentis cuiuslibet in medio vitae decursu floresi nobis qu/M breuissime exhibuit, ' - - ἡ
44쪽
Secunda ratio, qua Vniuersi insertur
uersum geos tum est, ac corruptibilefactum a minori ad maius immutaιum est,cta deleriori in melius , quares a maiori ad minus mutabitur, a metieri ad deιerius. Iactus igitur mundus auctionem seusFri,ac πιν- rem, rursus sivem a ut
mel, a que corruptione. omisnis enim natura transitum habens terminos habet tres, duo luterualla. termini quidem funt tres, ortus robur, se finis , inreruasta vetro id quod a generatime aque ad vigorem, es quod a vigore usque a ae sinem in-
te Nedit. totum vero O UOM uersum nullum nobis e u se praebeι indirium tale: neque enim umqua factum no-urmus, neque in melius, vel maius musari, neque aeterius aiiquando fieri, sed se.
per per sie imum, se similiti ν
45쪽
Totum igitur ac Vniuersum si genitum suis
se, ac interitura statuamus, ubi certὶ pro. genitum fuit, a minori ad maius, S a deteriori ad melius pertransjt, ac idcirchd maiori ad minus, & a meliori ferretur ad deterius. Quare si mundus fuit genitus, incrementum primo suscepit, ac inde vigorem, postrembque sorti
tur interitum, quaelibet enim natura, quae non Permaneat, tribus terminis, ac duobus asscitur interuallis. ij sunt ortus, vigor,ac interituS.hOrum vero primum ab ortu ad vigorem, postr mum vero a vigore ad interitum intercedit. Huiusmodi autem in V niuerso nulla ratione contingunt: nulli bi enim ipsum conditum fuis. se apparet, nec ulla in eo in potiorem,vel det riorem mutationis statum occurrunt vestigi ,
at semper idem, ac similiter se habens, sibique atquale, ac sibi ipsi omnino simile perseuerat. COMMENT ARI US.
Traditis in praeced. textu acutam educturus Auctor Mensau . x4tionem, qua Vniuersum rursus esse sanciat aeter-ctoris. num, quod ibi uniuersaliter enuntiauerat dogma,nunc ad piaesentem coarctat materiam, ut ibi enumeratis non subesse mutationibus cum doceat Universum, quibus tamenentia quaelibet progenita assici asseruerahipsum aeternum
46쪽
ta n Iniuriatqueat inserre. eqsa 1 certh methodo pro. suada nostri Aucti tis elucescit eruditi γ, dum q ra D s co n commaamania quaelibet principia , ea qaae scietinam par it ratioci. inatio, atrocissi nereijciat philosopho teste p*'. i. π . ab .liza: unoquoque tamen scientifico ad propriana coarctata materiam utilissime assumi doeeamur inet. Ia. c. a. Habita praeced. terici,& disi ase quidem expositio ab eodem nos modo imitianes labore in hoc reddit con textu, in quo plurima ibi communitatibae recensita de ipso ingeniose proferuntur Vniuerso, ideoque sat erit Ocelli rationem sic breui verborum ambitu perstringere, ipium que sic inducere differente. Si ortui, ac interitui obnoxium Ratio statuere plaeeat uniuersum, ab tripe fecto certe statusorem ipsum progredi, & ab hoeth de ad interitum pari. 'ueis. 'eter digredi ex habitis sudierids necessari6etit assenendum. quod tamen de Uniuerso quis audeat proferre illius enimvrtus nemo certus nobis occurret testis, & in praeced. recensitas mutationes in Viriuerso nemo potuit intueri , duin ipsum numquam incrementa suscipere, vel in deterius labi coligerit, a temper idem simili permaneat ratione, ac sibimetipsi semper aequil silhul, ac simile perseueret, e qui bus certe identitas substantiae consurgit, quantitatis quin imo, di qualitatis, quarum eam aequalitas, hane eerte simi, Iitudo respicit ut in praedae.de quaaro,sequa Iminars autem praepotentem rationis vim ne facile liceat eludese solerti animaduertendum tura Universum hic iuxta propriς con ditionem naturae assumi, non vero partium ratione Vt Va lido verborum T ολο, vi totum &Vniuersumὶ ne-Xu, textus nobis iudieat acrioritas, eas elam si lubebi con-xemplati, qui perenni suStatas ignorat vicissitudini , Massiduis mutationibus non con jciat agitari, quaenam ba tum non uberrim Esera, terrarum cibis particula, dum feo uniuetfilicissime quondam urbes, ae regna effloruerint, ubi nunc D Prot
47쪽
profunda maris intuemur: & e conuerso territrues, ae mon. tium ibi vigeant culmina. ybi depreis is quond/m 'alles
iacuere. οπια suis campus , vassem decurseri aquarum Fecu: seelume montestaeductus in aquor, Espasuis siccis humus inest arenis, m tulerant flagnatastatuώπι hument.
perenni inferior haec Vniuersi pars fluxu circumuoIuitur,&vorax ille laneas , sui suam Holem impio lacerare dent non perhorrescit, quo fortisis nostra immortalitatem ope- ραρ' xa appetere intuetur, eo validiori gessit impetu disiecisse. Tu sola cunctaru victrix gentium, ac Orbis domina id satis superq; te staberis Roma, quae uti superbas tot Regum ce v m uices nobili iugo phesiisse potuisti ta tot Regnis proculcatis, deeu, ' gloriosis hostium spolus onusta, quasi temporis, ac mortis piraeualidos elusura conatus, monumenta sutura, interitus nescia,erigere tentasti, vix tamen nuc minima priscae maiestatis rem ent vestigia, per quae ad tenuem tuae gloriae liceat accedere notitiam,vt iure chm Iano Vitali Panoimita
Abula Romani restat nune nominis index diuin etiam νapidis σιur in aequor aquis.
Dim hinc quidpossimνι- : immota rabascum Et qua perpetuo μ' asoara, maneo mi at hie dum asserit ocellus idem permisere Universum idilam secundum se conto latur. ut enim praeced. monui
48쪽
Deva 'νωνά. 27 Udatiatavi diceretur oriri,vel interire Vniuersum,talibus unamquamque illius partem mutationibus premi opor- τε tuutere . idem profecto nunc statuendum si sibi ipsi factum pa-
dissimile velimus asserere Universum. ut enim terrarum ωqυα orbis, certissimis Mathematicorum placitis, cum aequalita. rQxua te quadam rotundus sancitur, eximia licet montium altitu- μdo exactam sphaericae figurae persessionem impedire vi deatur; eo quia ubi ad uniuersum respexeris,manifesta eorum humilitas;ac ut in lusoria pila si commissuras eiusdem,ae rimas quis adspiciat nihil ilia interualla osciunι ad periem rotundi, sic nec in uniuerso quidem orbe terrarum editimon es, quorum aDitudo totius muri collatione consu mitur.& uti licet quasdam eius partes a motu non videamus immunes, immobilem tamen ipsum validisssima suadent principia, ut late a. caeli. yo. O seqq. in Universo pariter en- in somn, tia quantumuis aliqua augeantur , & alia in hoc terrarum orbς decrescant quidnam iam traditae Universi -- ciet immutabilitati P eoque magis I quod tellus, in qua huiusmodi praecipue vigent mutationes, si Vniuersum respici s puncti exerceat rationem, ut ideo dixerit philos
mgnitudo nihil in sanὸ'aὰ totum calum'. ac Cicero Scipionem induxerit dicentem iam vero ipsa terra ita mihi parua vis eE, ον me impeνν nostri, quo quasi eius punctum
a ringimus, paeniteret. ni forte quis ridicule timeat, nos c.de Diis
terrae mutationibus, & caeli assiciantus; eos inde credens conseruari, quasi e prodeuntibus ab ea vaporibus astra nutriri eo pacto, quo Sext.Empir. monebat, arbitretur. vel ut Stoici apud Porphyr. asserebant, qui Solem missi exha- Deerita latione, Lunam ea, quae ex fontici, fluminumque aquis, astra tandem,ea quam tellus assidue praeberet, enutriri credide- tionis.
49쪽
ratione ipsum accipi edo, semper idem sibi ipsi permane
obseruat modo ocellus, iit ipse inf, ςxpresse pioi se ubi Die nil obesse positioni p*rtiuimi mutationem apertissime testηur. Quod yer id ii, ac sibi simile Vn .raem9 uersum permaneatae quoporisfina Agyg robur ,
Pςr id. exoritur non modo probat Audior . illud arbitratus omnino malaifestum . nulla scilicet taliS progressus de imperis Mad persectum, vel e conuerso, nes etiam minima us: quam apparuerunt vestigia, cum nil ad id mutationes co ferant in aliquibus tanturnin Q entibus succed enaes,quax Falsuost vix partis nomen in Universu promerueret ni fortς in de iliraquis incidat animi sensa eorum , qui mundum pluries: gQRi Vm; genatum, ac pruries corruptum, multoties p/riter nouo adhueortui , ac interitui sub ijMendum , dixere haec pigeati αμ quempiam, me ad veterum abodetas commigrantem ali quando legere sententias , cum in vetustissimi auctoris ex positione versemurὼ hi enim casa asser ptqν ipsum psim. nitum,in primordijs pleraque arbitrati sunt entiae impedificia prodijsse; quae inde interierint; eorum salutem negli, gente natura, perfecta tantummodo exposcente ; sicque exe persecto statu aliquandoad αν ι ἰνiuxta horum placitae Vniuersum videatur promotumia uius sane sententiae Arist. tectis, qui Empedocli& carmeni referebat d
ex immutabili naturae ordine, ac operandira tione, quan pariter Masait.respiciemeanebati, incur diu assensum sconsurgere signa, Et ist-serio praescriptos eo π
50쪽
tui progressium ij, qui ipsum in sui primordio incolis asse
ruere destitutum, qui inde e terra momento temporis eru- me, perint: & decrementa perpeti ipsum asserere non dubitant, tellurem edocentes huiusmodi amplius animantia perfe- 2 2 ctanon progignere, eo quod iam viribus langueat destitu. ta, iamqye consenuerit, quam contemplabimur sententiamias e 3. at anilibus his fabulis, quae terrae latam vim tribue re,philasophi mentem turbari dedecebat, ijs enim tantummodo, qua S lusurgere permittitratio, dubitationibus philosophi animus detinetur, ac in ijs tantum soluendis elaborare consileuit: nullum autem euidens occurrebat signum, quod praedictas in Universo indicaret mutationes , ac si quodpiam a veteribus philosophis contigit exhiberi, ουδεν omnino deletur,