Philippi Beroaldi Opera. Orationes multifariae a Philippo Beroaldo editae recognitaeque cum appendicula aliarum quoque oratiuncularum

81쪽

diuturiquae si Ciceroni credimus: omnium est domi. na dc regina uirtutu: ad qu1 nos esse natos intelligere debemus:quae auro peiosior: ut in. Plato nudicanda est:Quae suu culo tribuit: alienu no invadit:& rpria utilitate neglecta publica utilitate lauet atq3 tutatur. Cuius fruendae causa uidetur oli benemorati Reges co stituti. Tu uero Iustissime Princeps ius sanctissima dicis. Et cucta uelut i librili ppendens omniu beniuolentiam P mereris:audis desideria cuctoF: dc t1q alter Alexandertex duabus auribus altera accu satori pbes. alteri reo tradis . Te nulla largitio nulla gratia . nulla cupiditas transuersum trudit a recte colu lendo rectem iudiciaci. Hamussim singula pensitas:& controuer fias omnis diligentissime componis: nultu a sermone tuo triste discedere pmitis:qd oli Titu Vespasianu fa etitasse tradui.Hae sui partes regiae: EF sui munia speratoria:Coponere lites:decidei negocia: satisfacer deflsideriis mortaliu citra odiu cuiuspia ac maliuolentis. Ssima semate nec minori lenitate ius dixisse laudatur Augustus aevi' tu uestigia imulatus seueritati misces comitatet quodda ex utroq; efficis saluberiimu leopametui habes horas quotidianas bc statastqs audie

dis corrouersiis spendet memorans Ous ta humili si potetiit1 egestoso Q luculeto licet ad te adiretdlideria expromere dc lites explicari Nilacro nihil pstabilius eε pol di potissimu i Pricipe ia habere tepora distictai

di horas negociosas a feriatis sequestiatas. ur n. certus

82쪽

syderum cursus: ita uita hominum disposita delectatidi principii praesertim. Nal inde efficitur: ut ciues ac

subiecti minime totos dies conterantidum colloquiuprincipis aucupantur. NOuerunt tempora. Nouerunt

horas horarui mometa:quibus possint apud te suas

controuersias enarrare i di petitiones exponere. Carte rum cum principales uirtutes ita inter se conexae sint:

prout philosophi autumant:ut inuice nequeat disso .cia iura in te prudentia di iustitia inclytissime princeps effulgent: ut tamen di fortitudo di temperatia no sor descant.nam quata sortitudine praeditus esses in frumnis eκancladis haud dubie demostrasti. Ei. n.cum fortitudinis peculiare munus sit tolerater calamitates Ppeti:neq; rebus aduersis succubere: Tu olim fulminibus fortunae impotens semiustulatus uiru te sortissismu magnanimul praestitisti: u neq; Fortunae cederes:neq; aflictus iaceres:neq; i gurgustio plorabudus.

ingemisceresammo quead modunemo te unu in re

bus secundis superbu ac insolente con spicatus est: ita aduersis nullus unu succubuisse cognouit. Voluit mihi crede Fortuna paulisper tecu colluctari: ut ingeniutuu pictitaretur. Siculin. ignis aurum probatnta cala mitas uiros fortes explorat:& ut aduersa ex secundisi ita ex aduersis secuda noscutur. cognitu in te est forotissime Priceps Oratiansi illud Eulogiu ee uerissimii. Si fractus illabatur orbis Impavidum serient ruinae. Quanta uero dii boni in Ludovico Sphonia ivi

83쪽

. O .

perentia moderatio floresciit qui in mediis delitii, collocatus Delitias non amplinaturi qui iter sexcen ta milia uoluptatu positus abstinet a uoluptatibus ι clitet inceriua libidinu istium etat luxuriatis Fortunae castum agit Principem de frugi.

Ardua res haec est opibus non tradere moresι Et cum rot Cresos uiceris et esse Numam.

Cutiuatq; Fabriciu duo Romans frugalitatis exepta

maiores nostri laudibus extulerui P paruo colenti uixerint & frugalissimi iter Romaos extiterit. Vey nuula uel minima laudatione illi mihi digni esse uideturι qui I pau plate collocati egestosis similes uiuere ι&iu bente necessitate uoluptates eliminare cogebatur. Sed da mihi alique Creso aut Midae diuitiis aequipandurqui opibus affluest auro abutans tqui polles ac potes frugaliter uiuatiq abstinetia apperirionibus cohercendis adhibeat u bellu titillatibus uoluptatibus indicati illu Deo simillimu iudicabo.adeo male coventui malam coeut Virtus de Voluptasi Frugalitas di Luxuria.

Maxima est igie in te haec uel potius diuina Virtus insuma peccadi licetia no peccare ι inter Bladissimas ad illicibiles uoluptates cohibere se ipsum i di appetitum obedietem efficere rationi. Quid ergo praestatius t Oadmirabilius excogitari potest Pricipe prudelissimoι iustissimo senissimo tempatissimo Quae ade uiri tes cuctarum reginae uirtutu i paucissimis principibus iuga conspiciuntur Aliquis Prudentia enituit : Sed

84쪽

PANEGYRICVS

Iniustitia obsolevit. Alium Fortitudo decorauit: Sed, Intemperatia ac Libido dehonestaverut. Denit nul Ii uel rati extiterunt:in quibus quatuor Virtutes simul enitescerent. Atqui nemo admiretur: si nuc Pru dentiam a iustitia: Fortitudine a Temperatia: Alial ab alia ita seiunga: quasi possit sisu Prudens esse citra Iustitia: Fortis citra Teperantia:cu inter Philosophosci maxime Stoicos costet: qui unam habuerit omnes habere t Et q una caruerit omnibus carere uirtutibus.

Alia e illa philosopho' limata di nimis spinosa subtilitas: Alia e ex comuni opinio educta sentetia. ut ergo uulgus: ita nos hoc loco sermocinamur: ut alios iu

stos alios prudeles ee dicamus: popularibusq; uerbis utimur de populari opinione loqueres. Sed ut ad te Psectissime Priceps nostra remigret oratio: Sicut quadriga illa uirtutu pricipaliu te uehere ac gestare existimatur: qd quapaucissimis dii dederur: ita ills quoq; Viotu res quae minores dicunt :te ornatu faciutatq; monstrabile. Clemetia: Liberalitas: Indulgetia a stabilitas. Reliql id genus tquq pricipes amabiles efficilit ateptiuorabiles/quae populos reddunt fideles deuotos ac macipatos . E niuero Clemetia i ut elegater docet Fla uius uopiscus Dos prima e Impatoytbc nullu magis ex olbstut sanctissime 1qt Senecatu rege ac pricipe de cet hec e illa uirtus iqua i Cssare dictatore luculea scriptores laudat di extollui.q pricipes oes eXupasse feri . Vnde Cicero ad Caesareinulla incit de uirtutibns tuis

85쪽

plurimisi nec gratior nec admirabilior Misericordia' est. nihil psecto laudabilius nihil magno di pclaro utam dignius placabilitate atq; clametia. nihil deniq; gratius ee poteo Pricipe:u talem se ciuibus exhibeat:quales sibi Deos eeuellet. Clametia regis :ut ait Solomor quasi imber serotinus est: Clametia facit: ut princeps animus ciuit uisicivitas corpus pricipis ee dicat . te metia facii:ut tu clemetissime Priceps certatim ameris ab Oibus. te. n.incolumi una mesoibus:clem etiar tuae

acciuilitatis multa di magna documenta pbuisti. Clometia ita te gratu ac fauorabile imbribus reddi t: Sicutoli Augustu Romanis effecit. Tu natura beniuoletissimus: tu idulgentissimus: tu deniq; optimus clem etiasiplecteris:quae bonis psicipibus iucuda e.Crudelitate detestaris: qua sanguinarii Tyranir uoluptate fruune Age uero si mitificus a liberalis erga oe holum genus existis. Quata beneficietia quata benignitate foues Psessores artiti di igenia litteratoF. nihil e mehercules in psicipe amabilius i liberalitate: sicuti nullu uitiu te/trius auaricia. A liberali pricipe cucta bona Uane'. ab

avaro cucta mala timetur. Muniscus Princeps carus

est Oibus:Sordidus di deparcus tui sus estoibus ei oesmalusn se pessimus: At tu Liberalissime Priceps di rei di fams benecoiulis tua Munificetia. Lucraris. n. gloria:cu des pecuniam dando pecunia te ipum ditas: eu id p prie pricipu esse dicat 'd dono dederut i luXta .

illu Rabirii Poete uersiculu. Hoc habeo qdcul dedi.

86쪽

PANEGYRICUS I Optimi pricipis e nihil magis suu credere et u id quod

amicis codonauit.hae sunt certe diuitiae:& extra fortuna collocatae. hi sunt thesauruqbus Cyrus ille claris i mus gloriabat . N a ut apud Xenophotem scriptu est: thesauros sibi custodest fidissimos parabat amicos: quos diuites efficiebat: lide regis oculi: regis aures di

futura essent Cyro coducibilia referebat. Multae sunt aures:multi sunt oculi principis munifici:q quot amicos sibi liberalitate compavit:totide auribus t quae audi eda sunt auditi tide oculis/quae uidenda suntlui detrat docet uerissime Dion,Tu quot Cyro similli mus beneficεtia multas aures di multos oculos tibi copasti:& quotidie nouos copas. Tu amicos ditas:clie/tibus opitularis. Tu decus di psidisi es eruditoφ: ad te taci ad anchora hac tepestate litterati decurrucidi Pse

cto nihil melius agere possunt optimi pricipes: a subleuare doctostfouere eruditos equoF scriptis imortales effici situr. Quis. n. noscet Caesarem immo Caesares ei plurimos:nisi Suetonius Tranquillus extitisset quis

Alexandru Macedonem fuisse sciret:nisi. . Curtiusta Plutarchus illius gesta scribedo posteris lectitanda reliquissenis quis Scipione immo uero Scipiones tils Cn. Pompeiu tribus fulgentem triumpbis hac tempestate cognosceret nisi Titus Liuius et . M . Tullius eorum commendatores laudatorest fuissent. Denim

Romanos Grecosi di externos omnis nonne tenebri

87쪽

occupassenti& situs obduxis et nisi illos luculenti scriptores in litteras retulissem c bene igitur iacis Optime .

Princeps tqui litteratos amas qui eruditis suffragarisu tibi cumulatissima gratia referre queutide te scribentesidi tua preclara facinora celebrantes. Illud uero in te laudabile estit iter tot curasitot negocia tot domesticas N externas rerum maximab occupationes audire

uis quotidie quippiam historicon ac memorabile. ec sicut. n. Popeius di Caesar Augustus iter bellicos tumultus no Itermisisse diccutur cosuetudine declamadi:ita tu iter multiplices curas no 1termittis studia lii, teraF.cu negociis octu diuidisi di historicis lectitadis succisiuas horas ipedis ii quo' lectioe tau i diuerso rio suauissimo coilescis. ita nullo tvore desidiae te dedis aut Iertiae neq; unsi marcore torpescis & certe uita bonoF priciputqualis es tui festi naturq u simillima esse creditur. ut. n. Idefessa uertigo coetu rotat ut Sol ocLuna stare loco nesciuisita tu cotinuatis negociis semper irrequietus est& semp exercitus i semper habes /qd tractes quod agas quod meditetis. Et culit turpissi mu uiro primarior cuius tutelae populi comissi sunt: solida dormire noctem: ut ab Homero elegantissimo traditu est ι Tu uigilatissimus es somni pcissimus. Qualis Uticensis Cato qualis Brutus fume memo rantur. Vigilas tu de nocte:& caeteris dormi etibus eat

quae ad statum publicum pertinentitunc optime pi uides i di solertissime pensitas . Vigilia di lucubratio

88쪽

PANEGYRICVS

Principes decent ac Rempu. gubernantes. Nam Sosmnus multus ι ut tradit Plato uerissime nec corpori bus nec animis neq; rebus omnibus gerendis naturaco ducitidi haud dubie nemo du dormit alicuius pili et no magis si si no uiueretidi ut cecinit optime Silius. Turpe Duci totam somno consumere noctem . Inde parcus di breuis somnus in Traiano laudatur a Plinio. Sunt haec magna & admiranda in caeteris psi cipibus In te uero Illustrissime Priceps si csteris uirtutibus tuis compentur terunt mediocria. Laudamus

omnes tua i colloquiis affabilitatem in Oibus admi tendis facilitatem. In negociis componendis dexteti talem.Et illam qua in primis polles genuini peculia rei facundi atquceoia principes tutorest publici sta tus: a ciuiba amari faciut ultra priuatas necessitudies. Laudat Cicero Popetu i g, ad eu faciles aditus essent etia priuatoF. Tu uero qbus praeconiis laudari mere

iis Mitissime Piaceps:qui Oibus resa humillimis ta faciles aditus ee uis tui a dignitate principibus excellis: facilitate infimis par esse uidearis i Et cu talicium pes dissequa supbia ee dicas: Tibi masuetudo tibi huma nitas itibi lenitas acillari uident . Nel te Moses apud

Hebreos: neq; te Titus apd Romanos comitate uiniscunt ac masuetudine. Tu cuctosicomiter exaepis.Tu

bonitate quada genuina oes tibi deuotissimos reddis ac obnoxios:in summa agis principe ciuile'& bonur

o plausibile qd amabile qd fauorabile est. nihil em.

89쪽

ut insat Cicero: populare si bonitas nullus murus firmiormulta arx ualidioreepol adplicipes custodie dos: suoφ ciuiu beniuoletia:haec aut cociliae masuel tudine ac bonitate. Detestada est placio Dionylii Tyl rani sentetia illa tyranica Adamatina uicula ee metati uioletiam Classem di dena milia armato mo beni uolentia:masuetudo. gratiat affabilitast ut Plutarchus ait uicula sui adamBina i Ous principe oportet ee se ptu ati stipatuidi cu bous pnceps amari malit si timeri Tu P uirili parte cotedis ac em teris ut amicis sis tu cudus ciuibus carus i ap ud oes gratiosus di amabilis.

Nel iniqd ple3Ap fierii soletusta tua imodica ciuilitas

te coteptibile facit.Imo lata auctoritate polles:tata existimatioe decora istut multa p ternihil sina te i tota gerae Italia. Longu eet ac ppeisinstu si singula quae t te fulget ornameta uirtutu minutatim singilatimq; recelare uellemus, Magna iter te di reliquos principes dita ferentia est. I illis uirtutes siquae suntlenormibus sub inde uitiis obruutur ac decoloratur.Tu uero quemadmodu Decudus es uirtutu:ita parcus es uitio . NO tu luxu ac itempatia defluis:no iracudia agitatisino cuspiditatibus distraberismo affectio ibus siciliaris i abus rebus obnoxii ac macipati principes esse consueuerut Ppterea Pi licetia magna peccadi costituti se ipos co hi bere no possunt:& impiosissimas appetitiora cohωcere. Vn oli a scurra nescio quo bndictu eobonos prici

pes in annulo posse pscribi atque depingi . Et Dioclis

90쪽

A PANEGYRIcvs

tianum dictitare solitu accepimus: nihil ee disseiliussi bene imperare. boni pricipes a Ioue imperium habere dicuntur:mali uero minime.principes boni in bense uolentia Iouis sunt:mali uero nequau: di haec est Ho merica sententia: Cui Dion Prusensis astipulat. Italcum tu Ludovice Sphortia inter bonos principes sis optimusnter optimos clatissimus:Memo te aDeo ultramundano datum esse credimus: di tibi uersiculum illum optime conuenire existimamus. Solus habes laudum quicquid possedimus omnes . Ea in te habudat bonitatis di uirtutis exempla:Quae sequi cupiat uentura posteritas rapparent in te paternae uirtutis expressa uestigia:patre i filio recognoscimus: di quemadmodum in iuuencis diequis paretu uirtus subinde conspicituri ita in Ludovico Sphortia uiua paternae probitatis imago refulget . ita prorsus pater nas uirtutes effingit ac replantatiui patris i filio aequi ras: Senilis i iuuene prudelia cospiciatur: imo ut quae sentioleloquar:filius i multis genitore maior existit: Aegea sic Theseus: sic Pelea uicit Achilles: Has tantas principis nostri uirtutes 1 ex quibus comis pactus ac conglutinatus esse creditur tornat di illu strat procera statura: facies luculenta et os probum et frons uerendat& uultus amabilis: quae di si sunt cor poris bona non animi: de quibu s tantummodo me

dicturum esse promisi et tamen Principi plurimum uenerationis acquirere dc Virtutes in Principe