장음표시 사용
2쪽
cranium esse quereret,commune omnium prooemum determutatu miFai miti 1ανα faceret, Ita Gramrimi tumen Latium 4 Arabum a foratiae mesar, α indoissiae in eo vitarisa propoli tot clam sinus ms,Pugi quod apere sinum esset non aduertissesst,aduenarii maluerem, irata profesto PG3mer m orasthquos summos auedistioribusseu a nobis ipsis accepimus, aut horras ni, Silia mi earint adhaeuametrum rationem mertiores redamur,arsi lud, Ψια deteriusqι, fas o protrunci rebit, inaniluores ueritatem non vi purimus. Et propterea pD
sophiam protenti eouer , IPSE DIXIT, nisi turpius se potest, Nanisi ae ratione dixi eamq;fectatorratrumn proerierit isterum ιus oscitarum cognoscemus,si uero nu la ratione, quod icte vixerit, A Jequutus ovum eris, huncae pie atq3 agivan matris balatum sne ratione oroana emittere civici se veri vi inu. mare tuo ibxomtu a Graecis a Latinis ais Arabis diocedens,σ ipsi iam 2 af mei iarisfacias euident imis ratiombus tuam uiam tollentiam Mesamum csse cognoui, Alexandrum uero illum satis Ieruter errose, la Fod ut Madias ais exutius iso derem,omnem eum D m exposis, ipsi s inpri bivon Ari toreus socum rea Raa, cumstuavinsitudo eius m aut inhaerit, vicis expositoinis i dis onuimus ei dicare,puli Jam; esciit, quum isau ut opus ah um atq; persectam ad principem authorem sumi re circi, Accipe ergo Ampi sine mi une, Cromper oriam licuerit leo uelim a Pis res decerim, ut tu recte iam illi. QuedsPauissimo tuo iudicio reflueris uolaudi pomu,ssegyiore ex caucris et Mω scribolia e e existimes, se niuin tua profundiore doctrina addas, diminuas, expae .guat, castiges opto. Eoci profecto gationes tuaegyatio serκα, so opi sexutas ac doctius fessim tuo Aplendore ad tam P insitam x F-, ac doctissimnm uirorum conmmem aia morem extirpamium in lucem prodibit. Vale Pa istari ucat lanis. M. D. N L l l I.
3쪽
opinione veterm attributum,cFem GraeciA.poster
appaean accuratin Ubi nuptamdum Ueris, eum, umrius,id cprod ego sempor lac , prooemi semici nutu resim di cultatisium libri deprehederis,probo in eo impil tutem animi tuum,sivit ingenium Er prudentia coauudo. Nam sito fustis opimone iam inueterata pertinax, libente'; uoce monensis amici audi fuit id egregis ci iam bonitatis animis faesit iis, pci ad discidiandam ration sempersi paratus, natura qui simi ,σqui ita facere institiinunt, ij unt potissimumquorum i u er familiaritate libentissime phialosophia aestur is illa ipsa non iam hostitusta contubemalis.Quod vero acute eti uidistipeniti pintrospexistina pertinere eum bis ad eam philosopiosis quaerat errore veterum numeratus,uel in γε pinus namerum miliam nebar, ostendisti in eo tabi 'pilarem quandam eringerij tui eriussit uim,sιam certius eri iacuelaustrias in libro tuo contemgoricurus uisemcter lactio me desinati sunt enim res in eo pulchra Gmns,dida nes contorta ,sed apta er Euanti oratore explicuis, quo maxime modo gaudet philos bisset aruEterum cosari potist tam absurdum y e scientiam aer octa suris, σή natura inaesaris durissimum lamen es intelligendum afferreste profiteatura bscure ipsamosne delectu dis omniati uerborum tradi Sed haec er uidisti optime mersupieter e isti, dedisti, ad eas te inscribendo partes- non modo ingenium tuum as Ommasiastili ctiam Eegantia iure laudetur. am ego laudem pro amore tuo erga me, in sim in te meo, ergratulor tibi,er communem tecum nisi esse statuomum enim viscribis ipse tua hunc rum nubi dicere constitueris, er in eo meum nomen una cum tuo nomine tradere immortuituti hil alterutri nostrum ex illo potest laudis decedere φωd is inero fieiunctum'. Quare ira docissime Iora. Francisce, quando tu me participem laudum tuumnsati ostraesinitia amicitiae a tuo tanto erga me er o lycio ex merito vi picare , debes tibi perfiti on habere, me ingenuis ex liberalibus distiplinis mediocriter exciatu imprimis id curaturumue me er ruram bonum er gratum hominem massas, quem me eis nodi esse aut re aut opera Hquando, interea quidem certe amoreer memoria tuorum officiorum tibi comprobabo. via ex nos dilige. I 'i .catianis. H. D. X LDisiliam by GO Ie
4쪽
, Expositio Io. Francisci de Ratis veneti in Cymnasio P Μetaphnicam profitentis., VERITATIS Conae latio partim difficili partimo
facilis est. ιON ΜIN v S grauiologaeuo errore Graeci exinpositores detenti,huncIibrum ad intaphy. speculationem pertinere existimauerunt,initium tamen Ac libri exiguitatem spectares non solidum sed malitatui si bri partem potiussi librum iudicantes ac ueluti ad diuinam scientiam prooemium alterum, minorem rimum inscripserunt, Lacini uero eun&m errorem sequuti,nulam tamen exiguitatis seu libri mutilationis rationem hab ines, Metaphysicae librum secundum csse uoluerunt. veru ex his,quae in eo continentur,no n ad Metaphysicat sed ad naturalem philosophia dc secundi libri physsicorum prooemium esse acto manistri constat,ut mirum profecto sit,unde talis error prodierit, ut tot celebres uiri Graeci Latini atque Arabes, eo errore detrusi fuerint,ut 6c dubitates quidem, de Graecis loquor) non animaduerterint. Nempe cum Aristin primo de phisca auscultatione ad naturalium principio inquisitionem iuxta sentetiam antis quoF non distinguentium sensibilia ab insensibilibu fecisset exordirum non proprium in eo naturalia seu transmutabilia scientifice perlautandi modum ed coem quendam,ut&ipsi coiter de principiis notitiam tradiderunt,proposuit. Sumpta enim Post rioristica dignitate illa Quonia tunc scire arbitramur cum causas principia de usque ad elementa cognoscimus naturae seu na turalium rerum principia inquirenda statuit,in eorum: inquisitione modum communem illu statim a cotioribus nobi hoc est a comunioribus seu quadam intellectuali cotinentia compositis incipiendum esse subiecit,ut a materia 6c forma non cuiqiae propria ted omnibus communi.Et propterea cum id ad priuata naturalis philosophiae doctrinam in ueritatis certitudine a c ccris plurimum diuersam explicandam non sufficeresi praesertim cum de transmutabilibus illis non temere antiquorum more, sed distincte quidem ab immobilibus ideo certissimis re,ut Diuina, aut ratione,ut Mathe. disputaturus esset. alium res ipsas transmutabile S proprium q uide que esset cum caetriis pro
ponens' explicanuu inquirendi modum priuatoquodam ais
5쪽
cido prooemio suae proponere tenebatur , animaduerteba tim ut
occulatissimus Dilosophus,res transmutabiles in ipsius et uerti, ratis contemplatione diuersum considerandi modum requirere, cum in comuni illo exordio priori a notioribus nobis incip:endum c quaquam ueritatis ccrtitudine admodum impare., cum mathe. atque diuinis res transmutabiles conuenire cognosceret. Quapropri r antiquorum tam mobilium Q immobilium rerum principiorum ad diictis opinionibus, alo rcicctis, cum non misenus false,il diminute ueluti initiantes ait in philosophia balbatientes ea adduxissent,uere atque persecte eorum principioruna notitiam traditurus, in calce eius physicae auscultationis primi
libri dicens. Rursus aliud principium incipientes dicamus hoc exordium Aristotclem adduxisse merito comprehendi potest, Pita ea,quae per se in secundo phynicoF tractantur in hos proce mio proponuntur, ut typus de formula quaedam ipsius secundi physicomesse ablino quom animaduertere facile cognoscaturridcirco ea iniuria, ab ipso secudo .phyIico N prooemium hoc distractuin est, ut ab ipsa inqui rodae quiditatis naturae in hoc prooemio propositae sectione. Eorum quae t uiro secundum librum Physicorum incipiens, truncus S litae capite sectidus liber illa resictus iacere uideatur.Nec minore prosccto iniuria inrer primum εἰ secundum Metaphysicae interi dum esse arbitrandum est cum nulla ratione,sed monit rose prorsus paternam corum Aristote.. IIcam connexionem dissoluat. In calcenam primi Metaphisicae ipsum tertio Μctaphisicae uti proximo coli tinuata li gratia, ita scriptuiti rei quit Arist. Nunc autem redeamus ruistis allaturi,
quae de eisdem quispiam dubitare posset, ex inis enim facultate
ad postcriores dubitationes forsitan consequemui . Duabus er go propositioniblis primu libru conci ulit. Quarum prima,quae uioncs,quae in secado qtie lcritu Latini uocant per modiqua, stionis tantummodo disputatur,circa principia, de quibus iam contra antiquos dixerat,se disscrturum pollicetur. Altera lacro quaestiones tales proponcndi rationem adducit. s. ut soluendi facultatem consequamur. Qu: bu&eisdem propositis propositionibus tertii libri,in quo dubitationes,& per modum dubitatio/nu ponuntur, magis tame eXplicatis fecit inicium. Inqtiit enim Necesse est ad cana, quam quaeritiaus scicntiam, ea primum nos
aggredi de quibus dubitare oportat. Haec autem de quibus aliis ter quidam existimauerunt,6c si quid praeter illa fuit neglectuna ait Onasum. Et haec propositio respondet primae propositioni
6쪽
iunt, in calce primi se allaturum pollicebatur .Deinde iitram in calce primi attinmt dcclarando sequitur dicens. Elt autem opcrae precium liciae eos dubitare, qui consequi percupiunt facultatem, posterior enim facultas est eorum,qi' prius dubυ tantur a toe ficri non potes uinculi in soluatur, si ignoretur. Nec contentus ta firmi firmone explicasse facultatent qua dixit Ita caloe primi cosequi nos ex dubitationibus propositis cri lonPiore firmone edasimns,quo pacto se habet dii bitans,& quo pacto facultatem solutiadi cx iras dubitationibus conlequatur,cxplicauit,quae non pigebit r ferre,ut ex positione dubitationum eamdem propositio habeatur, quoniam 8c ex hoc apericturta εἰ inanis quaedam irroris propositi desensio. Inquit enim. ad ubiratio mentis id ipsum re declarat. inuo cnim nactas dubitat co pessimilis cit ligatis,fieri enim nequit,ut Ultarius, haec a Ut I 'Pro rediantur. Haec aurem explicatio qualitatis dubitantis eir, Quam ideo adduxit ut alias asserret rationes cur poneta dae lint dii bitati s prius, ut in calce primi pro fuerat,di ratio quam in codem proposuit,& in tartio posuit, si ratio a pincriori, citenim sumpta, ut patet ex uialitate,qua ex positis dubitationibus consequuturi sumus. hae uero rones,quas ponit qualitate audaintatis explicata,a priora sunt, quare.l.1sint diib. tati s adducea. aeta ponit tres rones, quarum prima cst. Q uia homines qui quaeriint.si primo non dubitauerint persimiles his sunt, qui ignorat Quorsum pergere oportet. Secunda est. Et insuper iops id quocim ueteritur inuencrit tandem mc ne dis ruere ponunt, linis en in
his no patet, at ei, qui ante dubitauit,mani us est. Tertia uero ii .Propterea nactius ad iudicandum assectu cum m c vi, qui rationem ctiam colendcnies omn s pcrinde atq; aduersarios audivit. Ex quibus satis constat quo pacto dubitas in eo. III. libro posuerit,el in principio se allaturii propos iactahnon clauia solucridas proposuit sed tantum addurendas, id tamen conin odi nos consequuturos, cu sub dubio in caloe primi proposuiss hin principio proximi firmiter probando explicauit olutiones.s.coest qui nos ad dubitationcs,cum solucre nesciat qui uinculu ignorat Ex quo apertam atq; manifesana primi Metaph. cum Iecii mdo apud Craeeos, S apud Latinos tertio continuationem habemus,M iniuria primuna minorem apud Graecos Δ sccudu apud
7쪽
Latinos ut diximus interiectum ἀλεe defensionem ,qua innuit Μichael 5c latini asserunt,nullam prorsus esse, uidelicet quae imcalce primi maioris proponiatur quaestione disputari in primo minoriζquia.sula causarum infinitate disputatur, proponuntur enim dubitationes, ut cognato uinculo facultate soluendi comsequamur, di non ut soluamurn hoc ideo in tertio non solua. rur, sed ad utra 3 partem rationes adducuntur,ut paratioressimus adiudicandum in secundo autem seu minori primo dubitationes infinitatis causarum no ponuntur quidem, sed causas non procedere in infinitum probatur,aliud ut 3 est probare aliquid,'aliud est dubitationes ponere,ut quo pacto dubitatio Des se habeat animaduertatur, ut inde lacu statem acquiramus. Et licet aliquid probari non p. t. nisi praecesserit aliquo pacto dubitatio adminus intellecta,m fuit tamen haec in calce primproponendi ratio,ut satis constato cum in secundo seu minii primo non posta sit dubitatio,virum causae in infinitum procedant,nc. rationes ad utrant partem positae sint, ut in tertio seruariar ad executionem propositi in calce primi, sed proponDtur tam manifestum 5 explicatur ratio, dicitur enim. At vero .constat principium quoddam esse donem profestione recta, specie infinitas rerum causas esse , manifestum satis est alia ratione polita esse causam infinitate in secundo Q dubitati s proposne fuerint in calce primi, & propterea secundus hic ut a latinis inscribitur non est primo proximus,sed tertius,in quo eade ne dubitatiore ponutur qua εἰ in calce primi proponutur .Cu itam ex ipsis eisdE proponibus in calce primi propositis εἰ in principio rertii repetitis atm declaratis iure primo libro tertius eroximus esse uideatur,de in calce primi physicop aliud principiu se iacimrum eo iure pollicitus esse uidetur,ut qui ne artus est modus res transmutabiles inquirendi proprius proponeretur, transpositum hunc librum prorsus tartissime cognoscimus, praesertim cum ut diximus ita formula tu scp quidam secundi physicoμ
fit ut in cius expositiorie manismabimus, ut nihil in eo itus sit, ut iure cu rertio aut caeteris metaphysicalibus ti bris cotinuari possit. t aut inti tas haec manifestetur ad expone accedamus.
CONTEΜPLATIO veritati partim difficili partimo. facilis est.
Omnes hune Librum non libriuta prooemium alicuius libri etiam noletes fatentur alictati m alicuius libri, sed ad oem cotempla iticem
8쪽
templatricem doctrinam prooenis' commune esse eotetulit.
Asclepius autem dc latini prooemiu dicere coguntur ad secundum seu tertiu metaphy.mopter ea qua cum eo libro cotinuationem faciunt,inquit crum in T .co,ii. Et ita 3 dubitatio prima de his quae in exordiis dubitauimus. virum unius an plurium scientiarum sit caulas contemplara . uae dubitatio proposita esse uidetur in calce minoris prim,inquit enim Et si unius facultatis an plurium sit causas principia 3 contemplari.Cum ergo dicat in tertio de his quae in exordias dubitauismus,sequitur hunc apud eos exordium esse ad tertium,sed hae nullam profecto esse cotinuatione suo loco manifestabimus Natura aute exordii est de more Aristotelis, ut proponatur dign1tas eu antecessio aliqua,& ipsa quatenus opus est declaraista,omnem declarationis sermonem ad proponedum substetit eius libri eu doctrinae cuius est procemium, proprium scietiae inquitiai modum,& subiecti principia a t. causas dirigern ut
patet ex prooemio ethico' prooemio Μetaphysices, ex primo Physicc auscultatiois prooemi ex libri de ala pro nil sc ira caeteris denisy, propterea de in hoc ea antecesice assumpta.veritatis conlepi itio partim difficitas partim facilis est,qua exactissime dcclara homnem declarariora scrmonem ordinat ad proinponendum. uid natura sit,perscrutandu, quae a naturali philosopho consideranda,horum causas,urum dem. trasmuta halium modum proprium inquirenda,ut ex calce prooemii haius patebit. uae singula in secudo physicin diligetissime tractari nemo est qui nesciat.Hanc uero digmtatem ea ratione assumpsit,ut antiquos quorum,de principiis rerum omn1il πυniones impugnauerat, quibusl etiam de principiis non recte sentientibus gratias erat relaturus,non prorsus is male dc deficieter dixerint, accusaret,sclut ingenuus philosophus potius excusaret Nempe si ueritatis conreptatio partim difficilis, partim p facilis est. uid miμsi primi philosophates in ipsa principiorum disquisitione arauerint ali defecerint: Et licet hac ratione prooemiu hoc metaphysicae aeque at 3 naturalis philosophiae esse posset, . in primo utrius. philolophiae principiorum opiniones adduxerit,& confutauerit. uia tamen ex fine
prooemia iudicanda sunt,in quo proponuntur quae tractanda sunt in scientia cuius sunt prooemia,& ad ea quae proponun/tur omnis prooemiorum sermo ordinatur ut diximus io cuPIOPonuntur in calce huius Procemii naturalia & metaphr.
9쪽
esia.naturale de non ni taphysteali nerestaris dicemus. N
ex hoc ueritatis concitatio metaphysicalis assumpserit propolitio metaphysicale iudicadums quoniam innuiusmodi prooemiis dignitates sumuntur,siue logicales sint ut ea,quae est primi physicomeu naturales, ut ea quae est primi inlaphysicae, nec propterea libri aut scietiae quorum sunt prooemia,ex illis sumptis dignitatibus iudicadae t unt, nec prooemia, non enim naturalis scientia logicalis, nec prooemium ipsius logicale, nec Metaphysica,aut prooemium eius naturaledicetur,sed ex finetur prius diximus,ad que dignitas quaec sumpta de dignitatis declarativus sermo dirigitur.Αdde Φ hoc loco nihil de ueritatis quiditatquihil 3 quod ueritati per se coperat tractatur, sed tantum de hoc quod ueritati accidit tum ex parte nostri,tum ex parte rei,Ps. difficilis sit ali facilis, notamen prorsus impossibilis captui intellectus nostri. Hanc autem antecessionem a contemplatione ueritatis, non a Veritate
tantum incepit eo st ucritas ab artifice quocum scientifico uel non scientifico inquiritur, scientifici tamen cotemplatio finis est,iaon sciuntifici operatio uel operacione actum at colaeta. Et licet propositio uniuersalis sinde cuilibet doctrinae contemplatrici csenauni non tamen ex hoc arguendum in prooemiuamad univcrsale esse ad quamlibet contempl atricem disciplina ut uoluit Μichael ed ab e ad quod uniuersalis haec proposiotis contracta est,eius quale sit ratio sumenda est. Universali iram propositione hac ratione proposita tanquam conclusione, clim ratione dignitatis a priori probari ipsa nequasi possit ueram eam esse a signo declarat dicens.
INDICI v Μ aurem est neq; digne quin ipsam consequi
siqne 3 uniuersos etiam aberran.sed qu quam aliquid de natura di cere. Signo eo contemplationis ueritatis difficultatem ostendit, v adeo ea ipsa ueritas recodita atm occulta esse uidetur,ut qui in ea,ut comprehcndant contemplatione uersantunde ipsa pro rei dignitate no disscruerintutam pro magnitudine ac rei praestantia attingere potuerint,facit aut eo argumento cognoscimus, qui in eius studio perstant,non prorsus aberrare ani
maducrurnus, sed de ea qui recte aliquid dixisse uidetur de natura contemplatu dc de natura dixit, quasi ad philosophis
naturalem sermonem dirigere intenderet, licet de superioribus
10쪽
etiam natura nomen dici pestit,mθος tamen pro quo ad nos &secud si coem loquedi usum dc philosophatiu sidca propterea Aristotcles naturam diffiniuit per principium motus quietis,& naturalem a natura eam philosophiam nuncupar, quae de mobilibus,ut distinguitur ab ea quae de immobilibus
tractar, ut exprcsse habetur sexto Met.t.c. I.&.2. Et propterea ex huius nominis communitate analoga,aut impropria dixe/ri arguere hoc prooemium commune csse ad omnem cotemplatricem doctrinam ut innuit Alex.ille eius uenia dictum sit, latis rude esse uidetur,Et licet Aueroes in ultimo huius, pro defensione communis errori s affirmet hoc nomen naturae secudum se de supernis S abstractis magis dici,tame cum ex dissi nitione profecto notum de quibus dicantur argumdum si de mobilibus dici ex definitione naturae dicemus, praesertim cum in definitione principium motus passive potius graeci Q acti/Ue uelint. Et quamuis dicat de mobilibus naturam dici magis secundum famositatem non est tamen ratio quare hoc loco a famositate Arist.recesserit, ut intelligamus per natur a supernas substantiah aut commune quoddam mobilibus 5c immobilisbus, ut prooemium istud comune aut Metaphysicale potiusqnaturale dicatur,sed hoc ex his quae in calae proponuntur erit determinandum. uod uero sequitur dicens. iE T singulos quidem nihil aut parum ad telam conserre, ex
omnibus a utem congcstis magnitudine quada emergere. Videtur adiectum esse, nequis abstaeatur ab amplectenda philosophia, j nihil aut parum ueritatis in ea acquiri posset, quoniam licet singuli parum ueritatis asserat, ex multis tam di aruis in unum collectis fieri non aspernedum quidem cumuum predicat, quo comprehendimus uere prooemium csse, oratoria arte in eo usus hortatur nos, ne ipsa ut inquit Mi chael uelut omnino facilem negligamus,aut uicissim tanquaprorsus difficilem desperemus,quasi non possimus nihil aut partum quid ueritatis uri Iongo labore consequi. Quod uero se quitur dicens. icti v ARE si ita sese habere uidetur,ut dicere prouerbio consuevimus,quisnam ostium non attinge oc quide, ' pacto facilis erit. li. Facilitat creditionis uentatis exemplo sagittarii docerti ii.