Caroli Rabbii Bononiensis ... De mathematicarum disciplinarum ad theologiam utilitate isparumque in ea usu dissertatio ad reverendissimum patrem d. Guidonem Grandium ordinis Camaldulensis ..

331쪽

tissime nulloque negotio exsufflantur Haec persequi esset nimium solliciti, imo otiosi. Ne Videamur tamen delicati nimis, ne forte aliquis suspicetur, Mathematicarum adversarios magni momemti argumenta pro se habere; quae λIent objicere dicemus paucis. Sunt aliqui notantes Mathematicas, quasi sint Scientiae steriles . Dicunt alii ex Aristotelis textibus nescio quibus, nihil boni illis inesse, contra id, quod apertissime ac dissertis verbis Ρhilosophus asserit Oui dicunt, Mathematicas Scientias nihil de bωno vel pulcro dicere , falsum dicunt. D, cunt etenim, V maxime ostendunt; nam etsi

non nominant, cum tamen opera D rationes Uendunt, nonne dicunt de eis Z Pulcri namque maxime species sunt ordo, commensuritio, V definitum; quae maxime Vendunt --

tbematicae scientiae s de cetera, quae ibi sequuntur, & quae a Philosopho accepta scripsit etiam Proclus . Videat qui volet egregium Philosophum Franciscum

Bona

332쪽

Bonamicum libro primo de motu . Nonnulli inveniuntur etiam, qui γpinentur, Mathesis studium decere fons an juvenes otiosos, & ad majora, Vel instituto, vel conditione, aut necessita.

te non tendentes: minime Vero gravi

ribus curis, ministeriisque destinatos; illos potissimum , qui divinarum rerum animarumque profectus, ac salutis aeter. nae ex munere institutoque unice satagere debent. Quae an ullam veritatis speciem praeseserant, an quicquam Vel levissimum valeant, ita puto clarissime γmnes cognoscituros, ut fidens securusque ne verbum quidem dignatus contra reponere, cuncta risu ac fastidio contemnam. XVIII. Haec habui, quae de utilitate Matheseon ad Theologiam, ipsarumque usu in supernaturalibus revelatisque rebus tractandis, deque earum laudibus adferrem: in quibus si quandoque longior, quandoque etiam morosior, quam par fuerit, alicui fuisse videar ; sciat ille, me conantem Omnibus modis palam

333쪽

DE MATREMAT. DISCIPLINAR.

facere veritatem argumenti scitu, ut adibitror, necessarii &, pene dixerim, plane novi, deque ea persuadere Lectores; voluisse , ut quicumque de hoc meo tentamine judicare poterunt, quidvis mihi potius, quam diligentiam agnoscant defuisse. Forsan alii doctiores & instructiores consilium & voluntatem probantes, ipsa operis imbecillitate excitabuntur ad hoc idem argumentum melius clariusque versandum. Quod , ut perficiant, obtestor ε, experianturque, si fieri possit, ut illi, qui Theologicis studiis

imperio & auctoritate praesunt, posthac Mathematicas Disciplinas tamquam Paodiam ad divinas Scientias aptissime conducentem ac maXime utilem existimare velint. Namque ego Vereor satis, ne huic meae Dissertationi tantum virium desit. Qui enim mihi blandiar, me posse, aut antiquam Scholarum consuetudinem immutare dicendo , aut ab animis eorum, qui se putant jamdudum in

fastigia Theologiae sine Mathematicis

ascein

334쪽

AD NEOLOCIAM UTILITATE. CAP. XVIII. 3 3 ascendisse, opinionem tam . penitus insitam evellere, atque e*sdem commovere, ut deinceps credant aliam Viam commodiorem ingrediendam esse ad eadem fastigia contendentibus p . Ad ingeniosos potius adolescenteS, multumque in Theologia proficere cupidos orationem conVertam, quos spero in meam sententiam facilius venturos; eosque monuero, ut perpendentes hactenus eXposita, agnoscant quantorum co. gnitione careat, qui Mathematicas ignorat , & quam aptior & instructior ad Theologiam accedat, qui ad ejus studium Mathematicas adfert. Neque me ipsis imponere putent, quia Videant, audiantque aliquos, multorum opinione doctissimos, hasce facultates ignorare Prorsus, ac parvi faceret, & saepe tamen acute de Theologicis rebus philosophari, atque acriter disputare; sed dissertationem hanc legant: nam ego, aut omnino caecus sum, aut certe evici, Mathesim prae omnibus naturalibus scien-Vu tiis

335쪽

tiis amorem studiorum & veritatis, ae

moderationem quamdam . animis infer re : acuere atque eXpolire mentes: sensimque evehere, & propius admove re ad rationes theologicas quae singula mirum quam iuvent Theologiae studium : eamdem etiam facultatem sug. gerere instrumenta tractandi res super. naturales & rationes eXponere, quas

Theologia adsciscit Quae, cum de auctoritatibus & rationibus, & exemplis atque allatis regulis clarissime, ut arbitror, ostenderim, & quae opponi solent dissolverim demonstrasse me puto Mathematicarum. Disciplinarum v. tilitatem ad Theologiam, & earum usum in Theologicis rebus exposuisse.

An Vero aliquam earumdem . facultatum necessitatem etiam probaVerim, aequi

336쪽

CAPITUM

mediae alicullus I Ad quam non pereinera Mathe maticas Disciplinas opinantur multi II. III. IV. V. Per- . tinent tamen: quod osten ero os suscepti operis propos tum VI. ' Pag. IS.

CAPUT II.

Mathematicas Disciplinas ad Theologiam esse utiles sens re Plato I. II. Platonici III. Aristotelisi M. Aliique eximii Philosophi V. VI. Plures quoque Ecclesiae Patres VII. pag. 26.

CAPUT II

Paedia ad Theologiam requiritur L Nam pluribus impeditur , ct animus II. ct mens III. A quibus Scientia nos liberans utilis dicitur IV. Hoc praestat Mathesis pere tuo veritatem proponens V. placide VI. eamque amabilem ae allicientem VII. prae quacumque alia Scientia VIII. Instituit etiam ad modesyiam sum in dicendo, tum in sentiendo de nobis LX. Et ad veritates Theol gicas assensum parat X. pag. 43.

intellectum expeditum oe acutum reddant ad Milosopbandum I. Praeciso II. Ab ractio formalis III. Abstractio universalis M. Comparatio V. Pag. 6o.

ne vi Murbesis ad acuenda ingenia; quaelibet quidem ad quamlibet Scientiam , nam ea exercet praeciseonibus oec. I. II. III. IV. Specialiter autem rudias agit enim de

337쪽

VII. connanti VIIT. Et cujus aliquae veritates se ipso percipiuntur iv. resaliu3 adhuc ad Theologiam accessura, ad quam aptat menter acri Deculatisne X. lenique admotione A I. ρ . pag. 69.

T CAPUT VI

Mathesim in eradiendis ingeniis praestare P sicae oe M saph cae L ct Philosopbiae morum II. Et in iis pra parandis ad percipiendas rationes ab omni materia s eretas III. Audioritate Aristotelis Diui Thomae fimmatur explicatur /U. pag. 92.

CAPUT VII.

In dirigendis operationibus intellectus quamvis Lonea stra nare Mathesi videatur I oppostium tamen statuitur ex auctoritate Augustini II. Cujus sententia explicatione III. IV. ct expAιentia confirmatur V. pag. IO6.

Matissis Theologo suggerit in trumenta sciendi , Anab , Analogiam, Calculationem L π Metbodum II pag. I 26.

Mathematicas veritates aliquando Theologiam sibi sum re , et iliis uti. pag. Ia I.

interpretandam Scripturam necessaria Arithmetica Lirio a Patribus eo renaeata II. exempla ex Auguriino m. necessaria o Geometria, aliaeque Disciplinae M. exempla utilitatis Geograpbiae V. aEFortatio ad loca Mathematica Scripturarum colligenda N pag. Ir .

Theologo Dogmatico utilis Geometria, qua defenditur veritas Scripturae L DemonLirata capacitate Areae Noeticae II. Ex Chronologia oe Geograpbia aseritur Eccle-

338쪽

sae potestas Iussicanaei de haeresibus prἰvatἰve quantum ad Lateos III. orienditur extensio Puribrationis Romani Pontificis IV. Ex Doctrina Analogismi deridetur obiesitum Aven-rois contra Mundi incoeptionem, υMathematicarum usus ad alia innuitur V. pag. Is I.

Misthesis Juvat Theologiam Jeculatricem, quia exEonis assectiones quasdam quantitatis convenientes rebus quantis quantitare virturis; ει Eocet Erotas Analoximi es Calculationis I. Exempla AnaIogi mi II. III. IV. GLeulationis V. UL VII. VIII. Theorematis ex Euclide mpag. 17s

Regula utendi in Theologia Mathematicis rationibus I. -- rhematica Methodo II. De Analogi o Theoremata III. Regulae IV. Ubus V. Utilitas VI. De Analogia Sch Iarum VII. De Calculatione Theoremata VIII. Regu- De IX. Usus oe utilitas X. Momentum Mathos in Tθeologia XI. pag. I94.

sciae opponi solent referiantur, nempe; Mathematicas disciplinas ese captu dimiles I. II. suis illecebris a Theologya avocantes III. non habitas utiles a stimmis virisIV. plures sne illis in Theologiciρ proficere V. mae. . Mathesis docet ad Theologiam facientia, esse numero pauca , O levis momenti ut propterea illa ignorare minimum Ουι VI. pag. 236. CAPUT XV. Respondetur ad objecta capitis praecedentis. Matbematbcas non elle admodum aes iciles recto ordine eas addiscensibus I. Vindicatur Augustinvis a quorumdam irri-μηe R de paueitate Mathematicorum III. De moderatio-

339쪽

ratione adhibenda is studio Mathesis M. O aliartim

Fumanarum Selantiarum V. Principes Scbolarum M o. visse Mathesim aA-utilem VI. Non aecimus, absolute nece ariam VII. Eariem praenat Lobricae V II. conducit ad Fidem IX. θ - Pietatem A. pag. 244.

Enoclopaediam decere Theolostum orienditur ratione LUatigitoritate II iam mi comparare non est maxime dissicile III. Scie arum ad cendarum series o ordo IZ ad ineptos fuis studio monitum, ad aptos adhortitatio V. Pag. 264.

CAPUT XVII.

Ad relata capite primo responsio I. Mathos iuvat Hyutas PFilosophiae partes: Logicam II. MetῆΘsicam III. Posteam IV. Ex ejus sudio nullus Ianus , errorve timemaeus contra Coelium V. UL VII oe Ioannem Picum VIII. Conricis ad Philosopbiam morum IX. Pag. 273.

suae adfersus Mathematicas adferri soleant refelluntur ostendendo, has facultates non esse quiddam leve L non tractari bola pisantasia II. esse veras Scientias III. Ηmbere multas demonLyrationes potissimas M. Inteν Sciem rias non halere ultimum locum V. Qin antecedere mnibus Bumanis Certitudine VI. Admirabilitate VII. V Iuptate VIII. Use maximae utilitatis M. ad omne; f re Scientias ρο Artes , ac decere ingenuae conditionis homines X. XL XII. Deciatim de Chronologiae utilitate ad historiam Ecclesiasticam XIII. Ad Pietatem XIV. Canon de computo discendo XU. XVI. uuaedam obfecta in Mathematicas relerita XVII. Peroratio XVIII. pag.

FINIS.

340쪽

DE mandato eximit ae praestantissimi P. Petri Pauli Q fini de Ta

rino Sac. Theologiae Lin. Emeriti Congregationis FF. Erem. Ord. S. Augustini Vie. Gen. Librum hunc inscriptum De ΜathematDcarum Disestinarum ad Theologiam utilitate, rumque In ea usu - ab Adm. R. P. Carolo Rabbio de Bononia Sac. Theol. Lech. Em. ejusdem Congregat. ΛIumno compositum attente & accurate perlegi, ubi nil morum integritati, nil Sac. Teol. dissonum reperi, quinimo tanta eruditione efficacibusque rationibus praeditum, ac Sanctorum Patrum auctoritatibus suffiitium ac roboratum, ut iure merito censeam ipsium dignum, ut typis ad uberri im Studentium ac Eruditorum prosectum mande tur . In quorum &c Conventu S. Blasii Bononiae 13. Decemb. I et29. F. Eugenius Stiatici de Bononia S. T. L. E. dict. Congr. Ex-vie. Gen. ac praefati Convent. Prior Deputatus ut sup. aEr. manu prin

greg. nostrae de observ. Lombardiae S. Τ. L. E. cui titulus est-Demimemat earum Disciplinarum ad Theologiam utilitate, ipsarumque In ea usu - perlegi, illumque non solum tali doctrina praeditum vidi, ut dignum duxerim ad publicam lucem typis demandari, verum tanta eruditione, tamque euicacibus argumentis procedentem inspexi, ut iudicaverim erudito cuique placiturum, nulli quod probat non persuasurum, o F. Franciscus Antonius Bertelli de Bononia ordinis S. Λugustini Congregationis observantiae Lombardiae S. T. L. E. F. Petrus Paulus suartinus de Taurino s. Τ. L. E. Fratrum Erem. Orae. S. Augustini Congreg. Obser. Lombard. me. Generalis . CVΜ librum, cui titulus est: De Mathematicarum Disciplinarum ad TheologIam ut uitare, tuarumque in ea usu - ab Adm. R. P. Car Io Rabbio de Bononia ejusdem Congreg. S. T L. E. compositum, duo ex nostris, quibus commissum fuit, recognoverint, dc in lucem edi posise probaverint, ut typis mandetur nos facultatem concedimus, si iis, ad quos editio bbrorum spectat, videbitur. In quorum fidem &c. Darimi Taurini in Conventu nostro S. Ausustini die a g. Decemb. 1719. F. Petrus Paulus Q aglinus qui uipra manu propria.

Vidit P. Ioannes Brandesinus Soe. Iesu pro Illustrissimo & Reverendisi si mo D. D. Episcopo. I Ussu Rmi P. Inquisitoris Generalis Faventiae Librum, cui titulus

- Carois RabbII Bononiensis De Mathem.itIcarum Ddsciplinarum ad Theologiam utilitate in perlegi, nec in eo quicquam offendi. quod ejus editionem impedire posse videatur; quinimo typis dignum censeo, cum