Caroli Rabbii Bononiensis ... De mathematicarum disciplinarum ad theologiam utilitate isparumque in ea usu dissertatio ad reverendissimum patrem d. Guidonem Grandium ordinis Camaldulensis ..

321쪽

MATHEMAT. DIsCIPLINA .

semitas ingressum ad ceteras quascum. que vias capessendas, imo currendas aptissimum fieri, sed de hoc diximus supra

Juvat tamen hic ejus meminisse, quoniam ob eam utilitatem & honestatis speciem, ut vocat Tullius, Mathematicae disciplinae cum omnibus facultatibus conjunctionem habere censentur. XII. Illud pariter non omittendum puto, decere profitentem alias Scientias, Mathematicarum etiam aliquam cognitionem habere; nam turpe & indecorum videtur, Doctorem librum Mathematicarum aperientem , aut obstupescere , quasi Sinenses characteres, aut horrescere, quasi magicas notas viderit. Haec omnibus dicta velim, sed nostris, hoc est Eoclesiae ministris, in quorum gratiam hanc dissertationem institui, praeter supra relata , haec quoque commemoranda

censeo.

XIII. Notum quanti facienda sit Historia Ecclesiastica, cujus veluti Οculum

322쪽

An NEOLOGIAM UTILITATE. CAP. XVIII, 31slum laudant omnes chronologiam, qua tempora digeruntur, acta factaque suis singula aetatibus tribuuntur, magno claritatis, majori veritatis fructu. DUtingue, aiebat Augustinus, tempora, V veritatem habebis . Baronio ceteroquin Ecclesiasti. cae Historiae parenti Chronologiae sciemtiam deesse dolent eruditi In hoc, inquit Norisius noster dignitate non minus, quam doctrina eminentim mus

eximio ac summae eruditionis Hictorico edicto.

rum observatio passim desideratur , ex cujus defectu in anachron mos lapsus es, & ejusmodi lapsus plures laudatus Noris emendat tum dissertatione citata, tum in historia Pelagiana, aliisque in locis. Nihil hic de eruditissimo viro Ρ. Antonio Ρagio dicam, qui quatuor suis ingentibus

Voluminibus, ut eorum titulus praefert, totus est in erroribus Baronii chronologicis animadvertendis & corrigendis.

In Ρontificali libro juxta sanctae

Romanae Ecclesiae consuetudinem statuitur

323쪽

tuitur, Episcopum consecrandum non solum die Dominico, sed etiam alio quocumque festo. Nemo putet id prorsus alienum ab antiquae Ecclesiae disciplina ; fuit enim mos idem antiquissimis Ρatribus . Testatur Eminentissimus Noeris in Codice Vaticano signato ni mero 6. legi, Mennam C. Ρ. Episcopum factum tertio Idus Martias iterum post Consulatum Ρaulini Iunioris. Scimus ex Fastis Ρaschalis Victorii A. quitani hunc annum, juXta communem& vulgo usurpatam Epocham, esse a Christo nato 336. nam Paulinus iniit Consulatum anno 33 . , sequentibus Voro duobus annis creatus fuit Consul in occidente, ideoque annus iterum post Consulatum Paulini fuit s36. qui erat bissextus. Litera ergo Dominicalis illius anni, quae fuit F usque ad festum Samoti Mathiae, mutata est in antecedentem ProXime, nempe in E , tertiodecimo autem Martii assignata est litera B. Igbtur

324쪽

tur anno 336. dies II. Martii fuit dies Jovis, seu feria quinta. Non ergo so- .lis diebus Dominicis consecrabantur Episcopi. Aliud simile exemplum habemus in Eusebio relatum a laudato Norisio & similia non pauca occumrunt in historia Ecclesiastica, quae Chroe nologiae beneficio maxime illustratur. XIV. Convenit etiam Asteticae Theologiae cultores cognoscere Divorum diem natalis, aut obitus, alicujusve imsignioris facinoris. Fateor Ecclesiam poetissimum sategisse, ut mysteria Religionis, & memoriae Sanctorum Venerarentur a Fidelibus in fidei potius ac morum proVentum, quam ut designaretur illa ipsa dies, qua mysterium Deus inperatus est, aut Sancti obitus evenit; quippe Eccissa, ait eleganter Divus Potrus Damiani non tam constri itur lege temporum, quam eorum vices ad suum co-

rubet, nutum. Pluribus id ostendit Flo.

325쪽

rentinus. At nihilominus Ecclesia non omnino negligit hanc temporum designationem, & saepe refert annum,

diemque obitus Sanctorum, quorum memoriam Veneratur. Propterea stat decere Ecclesiae ministros & cultores Theologiae Asteticae perspectas habere hinjusmodi temporum designationes, tum ad veritatem historiae confirmandam, tum etiam ad pietatem excitandam de fovendam. Huic usui Μathematica disciplina, de qua modo diXimus, nem

ferunt hujus rei eXempla. Ego quoque edita paucis ab hinc annis Vita Beatae Ritae de Cassa, de cujus mortis anno historici dissident, notavi, eam objime anno I 36. juXta aeram Dionysianam, qui erat 1 37. stilo Pisano. XV. Sed cur exempla & auctoritates adferimus, cum habeamus ipsius Ecclesiae

326쪽

clesiae legem Chronologiae studium cuilibet Sacerdoti praescribentem8 En eas 'Τ: Quae ipsis Sacerdotibus necessaria sunt ad discendum, ides Liber Sacramentorum, Lectimnarius, Antiphonarius , Bapticterium, Compitus, Cauon poenitentialis Uc. Ex quibus omnibus, fi unum defecerit, Facerdotis nomen Dixin eo conctabit. Canon in omnibus collectionibus exstat, in Burchardo, Yvone, Anselmo, Polycarpo, Pannormia,& ab omnibus, ut etiam a Gratiano, adscribitur Augustino. Monent tamen correctores Romani, ea fere omnia haberi in Poenitentiali Bedae, & in libro de ossiciis Ecclesiasticis. Glossa verbum illud Computus explicat quoad dies V menses: non apte mea sententia. Qtris enim putet, Ecclesiam ministros suos, & quidem praecipuos, nempe Sacerdotes, quos

tot statutis & sanctionibus, nisi essent docti

prohibuit consecrari, ut loquitur Synodus Romana non multo ante editas collectiones coacta, censuisse monendos, ut stude-T t rent

327쪽

DE MATHEMAT. DISCIPLINAR.

rent cognoscere dies& menses Θ Τanta inscitia non laborant rustici & mulierculae . Computus, cujus scientiam habere debet Sacerdos, & qui necessarius es: ipsi ad discendum, est scientia Kalendarii. quam mos erat docere Clericos adolescentes, ut probat Ludovicus Thomam nus Et sane si verba Canonis sunt Bedae, aliud non potest intelligi. Noverat enim doctissimus iste vir, quid esset Computus, de quo plura opuscula scripsit Multo melius Turrecremata

laudatum Canonem eXPonens, ad verbum Computus dixit: Ooad menses Πdies, ad festa mobilia invenienda. XVI. Iure autem merito lata est lex illa, & inter Canones posita. Con-Venit enim unumquodque genus hominum esse eruditum in iis, quae ad tale genus pertinent. At Chronologia ita administros Ecclesiae pertinet, ut vix ulla alia scientia magis pertineat: anni quippe emendatio semper inter res sacratio.

328쪽

res est habita, etiam ab Ethnicis. Ju.lius Caesar cum esset Summus Ρont, sex fastos correxit, annumque ad Solis cursum accommodavit. Augustus annum a Caesare redie ordinatum, sed postea negligentia eorum, qui praeerant sacris, confusum, ad pristinam rationem rursus redegit: verum id non praestitit

nisi postquam Summum Pontificatum sinscepit. Apud Maximum quoque Ρomtificem dicitur, asservatam fuisse tabulam, in qua Solis ili Lunae defectus, & anni

mensiumque, ac fastorum ratio continebatur. Scilicet verum est, Kalendarii scientiam inter res sacratiores habitam etiam ab Ethnicis , de haberi a nobis quoque constat ex Concilio Nicaeno,& ex aliis Ecclesiasticis monumentiS,

quae videri possunt apud Clavium Paulum Guldinum, aliosque. Hinc Beda Chronologiae scientiam appellat A-

329쪽

rithmeticam Ecclesiasticam. Mitto, ne Iongior sim, multa de jure fastos emendam di, dc novam anni formam introducendi; cum sciant omnes Catholici, jus hoc utpote res sacras respiciens, teneri a Pontifice Maximo, & ab Ecclesia: quicquid Bosius, aliique contendant. Quod si Ecclesia in fastos tantum potestatis habet , merito Canones statuunt Sacerdotes discere Computum . Dices, Legem hanc jamdudum esse antiquatam. Ego quoque idem dicam, sed dolens. Nam

desiderandum, ut renovetur dc Vigeat. Praesertim quoniam alia ratione aequum

Videtur . Cum namque , inquit doctissimus vir de insignis Mathematicus Thomas Pius Massaeus postquam pluribus ostendit determinationem celebritatis Paschalis Astronomiae jure committi, Philosophia Scholasticorim metaphysicis armata

spiculis, subtilis illa quidem, sed plerumque imutilis, in servitium admissa sit; reales sciem

330쪽

AD NEOLOGIAM UTILITATE. CAP. XVIII.

tiae ab obsequio D minineris erga Ecclesiam injuste deturbantur. XVII. Modo Adversarii repetant velim obtrectationem illam, qua disciplinis nostris ignobilitatis notam inurebant, & ad ultimum infimumque Scien tiarum gradum deprimendas dicebant. Illae Scientiae ergo omnium infimae habendae , quae jucunditate, admirabilita. te, ac certitudine ceteris tanto intervat. lo antecellunt 8 Illae vulgares & ignobiles, quae tantum adserunt rebus etiam maximis utilitatis, tantum hominibus honestatis p Quamquam nolim agere cum obtrectatoribus hujusmodi. Cum doctis aequisque lectoribus rem mihi esse malo , quos Iudices appello. Ferant ipsi sententiam , an Mathematicae Disciplinae censeri debeant ignobiles facultates,& aliarum Scientiarum infimae. Nunc vero piget supra promisisse

quaedam alia objecta me relaturum ;quid enim tempus teram, referenS ac diluens ea, quae eX modo allatis apertissime