Rhetoricorum ad C. Herennium libri 4. incerto auctore. Ciceronis De inuentione libri 2. De oratore, ad Q. fratrem libri 3. Brutus, siue, De claris oratoribus, liber 1. Orator ad Brutum, Topica ad Trebatium, Oratoriæ partitiones, Initium libri de opti

101쪽

B R, V Τ V S. Varius sua lege damnatus excesserat. Ego autem iudiri, civilis studio multum operae dabam Q - Scaeuolae P. F. qui quanquam nemini se ad docendum dabat ameconsidentibus restoniado studiosos audiendi docebat. atque huic anno proximus Sγssa consule ore Pompeio fuit. tum P. Sulpiti j in Tribunatu quotidie concionantis totum genlis dicendi penitus cognouimus. eodemq; tempore cum princeps Academiae Philo cum Atheniensu optimatibus Mithridatico bello domo profugisset, Romamq; uenisset ; totum ei me tradidi, admirabili quodam ad philosophiam studio cocitatus: in quo hoe

etiam commorabar attentius; etsi rerum ipsarum uaesrietas magnitudo summa me delectatione retinetabat; sied tame sublata iam esse in perpetun ratio iudiciorum uidebatur. occiderat Sulpitius illo anno, tresq; proximo trium aetatum oratores erant crudelis e interfecti, Catullis,m Antonius, C Iulius. eodem antino etiam Moloni Rhodio Romae dedimus operam , πactori summo causarum in magisti . haec etsi videnritis esse i proposita ratione diuersa , tamen idcirco ὰ me proferutur,ut nostrum cursem perlicere, quoniauoluisti, Brute possis, nam Attico baec nota sunt videre quemadmodum simus in istatio Q Horten in ipsius uestigiis persic ti. Triennia fere fuit urbs sine armis, sed oratorum aut interitu ut disicesss,aut fuisga nam aberant etiam adolescentes M. Crassus CrLentuli duo primas in causis agebat Hortensius, masgis magisq; quotidie probabatur. Antistius, Piso saepe

dicebat,minus saepe Pomponius,raro carbo, semel aut iteram Philippus. at uero ego hoc tempore omni nos

102쪽

B R V T V S. Iactes e T dies in omnium doctrinarum meditatione uersabar. eram cum Stoico Diodoto : qui cum habitaufuset apud me, mecumq; uixisse nur est domi meae mortuus. a quo cum in aliss rebus,tum studiosis me in dialectica exercebar,quae quasi contracta' ricta elouq entia putanda est: sitne qua,etiam tu Brute iudica, uisti,te illam iustam eloquentia, quam dialecticam dilatatam esse putant,consequi non posse. huic ego do actori, Cr eius artibus uariis atque multis ita eram taume deditus, ut ab exercitationibus oratorijs nullus dies Macuus esset. commentabar declamitans Fic enim nue loquuntur sepe cum M. Pisone,et cum Pompeio,

aut cum aliquo quotidie: idq; faciebam multum eti. ι Latine, sied Graece sepius: uel quod Graeca oratio pluira ornamenta suppeditans,cosiuetudinem similiter Lautine dicendi asserebat: uel quod i Graecis summis do αctoribu nisi Graece dicerem,neqκe corrigi possem, neαque doceri . tum lilius interim pro recuperanda repκαblica, crudelis interitus oratorum trium, Scaeuolae, Carbonis, Antimi: reditus Cottae,Curionis Crassi, Lenαtulorum,Pompeii: leges er iudicia constituta,recupera

rata rest. ex numero autem oraterum Pomponius, era

sorinus, Muraena sublati. tum primum nos ad causas Er priuatas publicas adire coepimus,non ut in foro disiceremus,quod plerique fecerunt , sed ut, uanilim nos efficere potuissemus,docti in forum ueniremus. eodem tempore Moloni dedimus opera . Dictatore enim Sylla Legatus ad senatum de Rhodiorum praemijs ueanerat . itaque prima causa publica pro Sex. Roscio diam tantum commendationis habuit,ut non ulla esset,

103쪽

BRVT VS quae non nostiro digna patrocinio uideretur. deinceps inde multae; quas non minκs diligenter elaboratas, et tanquam elucubratas asserebamus. Nunc quoniam totum me non naeuo aliquo,alit crapnndijs, sed corpo αre omni uideris E esse cognossere,complectar nonnulla

etiam,quae fortasse uideantur minus necessaria. Erat eo tempore in nobis summa gracilitas, infirmitas corporis, procerum π tenue collum: qui bcbillis, eriqκα fgκra non procul abesse putat: r a uitae pericrito,

si accedit labor, laterum magna contentio. eos magis hoc eos,quibus eram charus,commoliebat, ' omnia sine remissione, sine uarietate,ui summa uocis, to tius corporis contentione dicebam . itaque cum me σamici, medici hortarentur, ut causas agere desisteα rem ,quodvis potius periculum mihi adeundam,qliam

a sterata dicendi gloria discedendum putaui. sed cum

censerem,remigione π moderatione uocis, commintato genere dicendi me periculum uitare posse, πtemperatius dicere; ut consilietudinem dicendi mutaurem,ea causa mihi in Asiam proficiscendi fuit . itaque cum essem biennium uersatus in ca is,et iam in foro celebratum meum nomen esset, Roma sum proferim cum uenissem Athenas, sex mensis cum Antiocho tiexteris Academiae nobilissimo prudentissimo philos αpho fui; studiumq; philosophiae n linqua intermissum, i primas adolescetia cultum, Ir semper alidium,hoc

rursus sium mo auctore π doctore renouani. eodem tamen tempore Athenis apud Demetrium Syrum,lierterem π non ignobilem dicessi magistrum , studiost exerceri solebam . post i me Asia tota peragrata est ,

104쪽

B RTV PΤ V S . frutum summis quidem oratoribus,quibuscum exercebar ipsis lubentibus: quoru erat princeps Menippus Strattonicensis, meo iudicio tota Asia illis temporibus disieriissimus: π si nihil habere molestiarum, nec ineptias rum, Atticorum est hic orator in illis numerari recte potest. Assiduissime autem mecu fuit Dionysius Maugnes,erat etiam Aschylus Gnidius, Adramytentis Tes des. bi tum in Asia rhetorum principes numeras bantlir. quibus non contentus,ctodum ueni,meq; ad eundem,qliem Romae audiueram,Molonem applicaui, cum actorem in ueris causis , scriptorem praestantem ,

tum in notandis animaduertendisq; viiijs, π instituedo docendoq; prudentissimum . is dedit operum, si modo id consequi potuit,ut nimis redundantes nos, 'perfluentes iuuenili quadam dicendi impunitate π licentia reprimeret, Rasi extra ripas diffluentes couerceret. ita recepi me biennio post, non modo exercistatior, sed prope' mutatus . nam π contentio nimia uocis recidera π quasi deferuerat oratio, lateribusq; uires,'corporis mediocris habitus accesserat. Duo tum excellebant oratores, qui me imitandi cupiditate incitarent, Cotta, ex Hortensius: quorum alter reo missus er lenis, eν propriis uerbis comprehendens βοηlate π facile sententiam: alter ornatκs,acer, π non talis,qκalem tu eum Brute iam deflorescentem cognotuisti, sied uerborum actionis genere commotior. itaque cum Hortensio mihi magis arbitrabar re esse, quod dicendi ardore eram propior, et aetate cc ninetior. etenim v ideram iuiijsdem carisiis, tit pro M. Caunuleio , pro Cn. Dρlabella consulari , cum Cotta

105쪽

A'RiVTΤVV S. princeps adbibitus esset, priores tame agere partes Hortensium. acrem enim oratorem,incensum,eT agente, Cr canorum concursus hominum, foriq; 'repitus desituderat, unum igitur annum,cum redilbemus ex Asia, causas nobileis egimus,cum Quaesturam nos, consul tum coit Aedilitatem peteret Hortensili. s. interim me Quaestorem Siciliensis excepit annus: Cotta ex confuditatu est profectus in Galliam princeps π erat, brabebatur Honesius. eum autem anno post e Sicilia me recepissem,iam uidebatur illud in me, quidquid esset, esse perfectum, habere maturitate qκandam sua. Nimis multa uideor de me, ipse praesertim : sed omni, huic sermoni propositum est, non ut ingeniκm π Hoqssentiam meum persticias, unde longe avum, sed ut laborem indulliniam. Cum igitur essem in plurimis causis, π in principibus patronis qκinquennium fere

uersatus,tum in patrocinio Siciliensi maxime in certamen ueni designatκs Aedilis cum designato Consente Hortensio. Sed quoniam omnis bie permo noster non

solum enumerationem oratoriam,verum etiam praecepta quadam desiderat: quid tanquam notandum σanimaduertendum sit in Hortensito, breuiter licet dicere. Nam is post consulatum credo quod uideret exeonsularibus neminem esse sicum comparadum, negligeret autem eo qui conpules non fuissent sium mum illud suum studium remisi quo a puero fuerat incenasus, atque in omnium rem abundatia uoluit beatius, ut ipse putabat, remisius certe uiuere. primus, π ρα eundκs annus,et tertius tantum quasi depicturae ueteris colore detraxerat, quantum non quinis unus eXPo

106쪽

puto, sid existimator doctus, o intelligens posset coagnoscere. longius autem procedens, π in caeteris elonqκentiae partibus, tum maxime in celeritates continuatione uerborκm adhaeresicens, sui disimilior uide, batur fieri quotidie. Nos autem non desistebamus,cum omni genere exercitationis, tum maxime stylo nos strum illud,quod erat,augere, quantumcunque erat . atque ut multa omittam in hoc statio, cr in bii post Aedilitatem annis Praetor primus, et incredibili populari uoluntate sum factus . nam cum propter a iuduitatem in causis eν indu biam tum propter exquisitius, minime uulgare orationis genus animos hos minam ad me dicendi nouitate conuerteram. nihil de me dicam : dicam de caeteris: quorum nemo erat, qri

uideretur exquisitius,quam uulgus hominu, studuisse literis,qκibus fons perfectae eloqMentiae contineturi, nemo, 3 i philosophiam coplexus esset, matrem omniubene factονκm benes dictorum ; nemo, qui ius ciuile didicisset, rem ad priuatas calisas,o' ad oratoris prκα

dentiam maxime necessariam; nemo, qui memoriam rerum Romanarum teneret, ex qua , si quando op sesset,ab inferis locupletissimos testes excitaret; nemo, ni breuiter argutes inclusio aduersario laxaret iudia cum animos, atqκe i seueritate paulister ad hilaritatem,rictumq; traduceret; nemo,qui dilatare posset,ataque a propria ac definita distulatione hominis,ac temporis, ad communem quaestionem uniuersi generis orationem traducere; nemo, qui delectandi gratia digraudi parumper i causa, nemo, qui ad iracundiam maagnopere iudicem, nemo qui ad fetum posset adduce.

107쪽

N ', nemo, qssi animum eins, quod unum est Oratoris maxime proprissm, quocunque res postulare impelleret . itaqne cum iam pene euanuisset Hortensius ; πego anno meo, siexto autem post illum conpulem Cona

sulfactus essem,reuocare si ad indis triam coepit, ne ,

cum pares honore essemus,aliqua re superiores uidereamur. sic duodecim post meum conpulatum annos inmiximis causis,cum ego mihi illum , sibi me ille antea ferret,coniunctisime uersati fumus .ciosulatusq; meus, qui illum primo leuiter perstirinxerat,idem nos rerum mearum gestarum,quas ille admirabatur, laude conta iunxerat. maxime uero perstecta est utriusque nos,lim exercitatio paulo ante,qκam perterritum armis

hoc studium Brute nostrum conticuit subito, π obmutuit; cum lege Pompeia ternis horis ad dicendum dotis,ad causas simill imas inter se, uel potius easde noui ueniebamus quotidie. quibus quidem causis tu etiam Brute praesto fuisti,complureis nobiscum,'solus egisti: ut qui non satis diu uixerit Hortensius, tamen

hunc cursum confecerit. annis ante decem causas Mere coepit, qκam tu es natus: idem 3κarto π se αxagesimo anno perpaκcis ante mortem diebus una tecum socerum tuum defendit Appium . Dicendi alite genus quod fuerit in utroque, orationes utriusqlle etiam posteris nostris indicabunt. Sed si quaerimus, cur adolescens magis floruerit dicendo , quam senior

Hortensius: causas reperiemus uerissimas duas: priανηκm , quod genus erat orationis Asiaticum , adoα

locentiae magis concessum , quam senectuti . genera autem Asiaticie dictionis duo sent: unlim sententio:

108쪽

B R V Τ V S. S sum argutum, sententiis non tam grauibus Ur se; Meris , quam concinnis π uenustis: qualis in historia

Timaeus,in dicendo autem pueris nobis Hierocles Aldubandeus, magis etiam Menecles frater eius fuit: quo rum utriusque orationes sunt in primis, ut Asiatico in genere laudabiles . aliκd autem genus est, non tam sententijs frequentatum , quam uerbis uollicra atque incitatum : quali est nunc Asia tota, nec fumine μαlum orationis, sed etiam exornato e faceto genere uerborum : in quo 'it Aschγlus Gnidius, meus aequassis Milesius Aschines. in his erat admirabilis orationis cursus, ornata sententiarum concinnitas non

erat. haec autem, ut dixi,genera dicendi aptiora sunt adolescentibus,in senibus grauitatem non habent. itauque Hortensilis utroque penere florens, clamores faciebat adolescens. habebat enim era Meneclium illud staudium crebraram uenustarumq; sententiarum: in qui sus, ut in illo Graeco , sic in hoc erant qκaedam magis venustae dωlcesq; sententiae, quam aut necessariae ,

aut interdum utiles: erat oratio cum incitata eLTvibrans, tum etiam accurata ta' polita . non prος

bantur haec sinibus. sepe videbam cum irridentem , tum etiam irasientem stomachantem Philippum: sed mirabantur adolescentes, multitAdo moliebatur. erat excellens iudicio uulgi, e facile primas tenebat adolescens. etsi enim genus illud dicendi auctoritatis habebat parum, tamen aptlim esse aetati uidebatur:

π certe quod e intenti quaedam forma lucebat,

π exercitatione persedia erat, uerborumq; Urietacomprehensio , summam bominlim admirationem

109쪽

B R V T V S. excitabat. sed cum iam bonores, illa sienior ductοαritas grauiκs quiddam requirere remanebat ide, nee decebat idem. quodq; exercitationem studiumq; dimiuserat,quod in eo fuerat acerrimum,concinnitas ili crebritasq; siententiarum pristina manebat, sed ea uestitu

illo orationis,quo consueuerat, ornata non erat. hoc

tibi ille Brute minus fortasse placuit,quam placuisset, si illu flagrantem studio, ceν florentem facultate audire potuisses. Tu Brutus, Ego uero,inquit,s' ista,quae dicis,uideo qualia sint: π Hortensium magnum oractorem siemper pκtant,maximeq; probaui pro Messalla dicentem,cum tua uilli. Sic ferunt,inquam. idq; declarat totidem, quot dixit,ut aiunt, scripta uerbis oratio. ergo ille a crasso consule π Scaevola usi κe ad Paulum er Marcella Coss. floruit: nos in eodem Grasu fuimus a S γ a Dictatore ad eosdem fere consules. sic Hortensῆ uox extincta fato suo est, nostra ρκα

blico. Melius quaeso ominare,inquit Brutus. Sit sane ut uis,inquam; CT id non tam mea causa, quam tua:

sed fortunatus illius exitus,qui ea no uidi cum fieret, quae prouidit futura. sepe enim inter nos impendens res casius defleuimus, cum belli ciuilis causas in priuatorum cupiditatibus inclusas,pacis stem a publico consitu Iio esse exclusam uideremus.sed illum uidetur felicitas ipsius,quassemper est Uus,ab eis misieriis, qliae cosiclitae

sunt, morte vindicasse. Nos autem Brute, quoniam post Hortensiij clarissimi oratoris mortem orbae eloquetiae quasi tutores relicti fumus, domi teneamus eam septam liberali custodia,er hos ignotos autem impudentes Procos repudiemus, tueamurq; ut adultam utra

110쪽

B R V.TTV S. Syginem ea te, ab amatorum impetu, quantum possumus, prohibeamus. equidem etsi doleo me in uitam paulo sierius tanquam in uiam ingressum , prius, quam cofectum iter sit,in hanc re . noctem incidisse: tamen ea consolatione sustentor, quam tu mihi Brute

adhibuisti tuis suauissimis literis; quibus me forti animo esse oportere cessebas, qκod ea ge Gissem,quae de me

etiam me tacente ipsa loqueretur, mortuoquineret 'quae, si recte esset, sesule re . sin secus, interitu ipso

testimoniu meorum de rep.considiora darent. sed in re intuem Brute doleo , cuius in adolescentiam, per meradius laudes quasi quadrigis uebetem,transiuersa incurrit mistra fortuna re . hic me dolor tagit, haec me Curasolicitat, bκnc mecum, socium eiusdem amoris in iudicii. tibi fauemus: te tu frui uirtute cupimus P tibi optamus eam remp. in qua duorum generuemplissimorum renouare memoriam , atque augere posis. tuum enim forum,tuum erat illud curriculu: tu illuc ueneras.unus,qui non linguam modo acuisses

exercitatione dicendi , sed π ipsim eloquentia locus pletavisses grauiorum artium instrumento, π iisdem artibus decus omne uirtutis cu summa eloquetiae lauade iunxisses. ex te duplex non afficit solicitudo,qκod ipse rep. careas, Cr illa te. tu tamen, etsi cκrsum ingenii tui Brute premit haec importuna clades ciuitastis,cotine te in ruis perenibus studijs, effice id, κοdium propemodum,uel plane potius effeceras, ut te eripias ex ea,quam ego congesi in huncsermonem, turaba patronorum . nec. n. decet e omatum uberrimis artibus,q as cam domo biurire non posses, accesiuisti