장음표시 사용
161쪽
1ertim a magistratibus, qui tale Imperium haἡ
Estque similiter speciale & generale nimirum proportione totius aut partis, majoris aut minoris, Imperii Christiano Romani. Utrumque suis itidem gravibus subdistinguitur, ut 6c
Speciale illud, dicitur statutum: & aliquam dosipecialius est, ut in Regione aliqua Germaniae: aliquando specialissimum, ut in civitate Iiqua, sic enim Municipalia quoq; statuta stant. GeneraleJus scriptu modo generalius est, ut in tota Germania: quo pertinent Recessias imperii, ordinationes Politiae, & Camerae: modo generalissimum, videlicet in toto Christian Romano Imperio valens. Et hoc ipsum nunc jus commune dici solet. Et hoc aut Politicum aut Ecclesiasticum est. Quanquam hodie in iis, quae Politiae speciem habent, magis unum duntaxatJus quoddam Politicum viget.) CJus Politicum in Jurisprudentia Romana est Cesareum ac Civile.idque velJustinianeum, nempe prius & antiquius, vel aliud quoddam nempe posterius ac recentius, quippe in Jure Feudali,& Extravagantibus,quae dicuntur, con
Juris Politici, praesertim Justinianei, lanesciges imprimis,&constitutiones. Ecclesiasticum est Pontificale, seu Canoni-
162쪽
4 DE GENERI Bus Iu RIs cunae ubi itidem aliud prius& aliud recentius. Cujus generis sunt Canones & Capitula. t HactenusJus scriptum. P Jas quodammodo mixtum in Consuetudine scripta conlistit,argument. l. si aliena. b. I. de usucap &LI . de servitut. dc mixtum etiam videtur, cum quid sancitur sine scripto. Neque enim scriptura proprie ad substantiam legis peditinet, Sebast. Medices intract. de legib. pari.yquaest. It. Et haec deJure vere constituto. - Jus quasi constitutum, scilicet auctoritate Dpientum ac prudentum, ex si periore illo constituto, sed praesiertim generalissimo jure,de quo Paulo ante in jure scripto. Quod quidem amroritarem magis communi Christiano Romani Imperii consuetudine, quam Imperatorum sanctione, vel alia causa hodie videtur habere. Tale est jus interpretatum & ad consequentiam productum ; quod instar constituti est,posteaquam usu ac moribus comprobatum & receptum fuerit., J us quasi constitutum, praesumptum ac probabile est quod tantisper nimiru obligat, dum jus certius demonstretur. Praesumpta enim veritas dicitur. Hoc jus tape dubium & controver- sin esse accidit. Hujus generis est sententia&opinio quaedam. i. Iraque imprimis huc pertinent communes
163쪽
doctorum opiniones: a quibus sene judici non licet,etiam in soro co cientiae siuae, recedere, nisi evidentissimas hastat rationes . Eberard. in Topici legat. in loco ab autoritate,Bonacossa in Prooemio Comunium opinionum criminalium. Adde Emanuel. Soarea in receptis sentent. in littera A. D.&O.&Eberard. d.lib. in loco, A ratione legis. Hinc Plato in Hippia Majore prudenter ait, summae institiae argumentum esse,a sepientibus seu prudentibus dissentire. Jus quasi constitutum, deinceps tum inte
pretatum est,tum Tractatum. fInterpretatum, nempe tum ex alio, tum
praeserti m ex illo generalissimo com muni jure. Quanto autem jus aliquod a communi longius recedit,tanto strictius intelligendum, & ex illo communi magis illustrandum: ac fere contra. Sic enim jus vel restringitur,vel extenditur. Interpretati juris siunt tum Glosse ordinariae, tum aliae Doctorum interpretationes. Ordinaria juris, communis Glossa, inJure quidem Civili, praecipue est Accursit, in Canonico amtem Bernardi cujusdam. InterpretatioJurisprudentis est Comment rius,Lectura,Repetitio Ita opus Repetitionum
Tractatum deinde jus, est collectu aut comelusium.
Collectum,nempe generalius quoddam ju 3 ut Thesis,&Summa. Κ iiij
164쪽
Thesis, ut sententia generalis & Regula. Sententia, videlicet notata in textu Iuris: cu- jusmodi est axioma j ins quoddam, aut summarium quod vocant. Hujus generis thnt N tabilia ista, item Singularia. Hinc opus etiam Singularium Juris extat. Cujus generis etiam sun t que dicuntur vulgo Brocardica,u t AZonis, Damasi: cum quasi pugnantiaJura conciliantur & ad thesin aliquam revocantur.
Regula ex similibus speciebus Juris colligitur. Sic enim exJure, quod est,fieri dicitur, t.1. ide Regul. Juris. Qine saepe dissimilibus quibusdam,id est,exceptionibus & distinctionibus no- itatis completur,&lificado ad similia transfertur ubi aliquando medie etiam distinctiones attingunturi Hinc opus Regularum Juris extat. Praesumitur autem pro regula, donec Exceptio Probetur. Eberardus in loco ab Explicatione ad
Summa est, tanquam secundum artis sor-' mam composita epitome. Quae totius quodam modo Juris,aut partis est. Totius, ut AZonis, Hostiensis,Speculatoris. Partis inJure, ut loci alicujus communiS: cujusmodi Tractatus aut liber dicitur. Hinc opus Tractatuum extat, quod OceanusJuris dicitur. Conclusium deindeJus, videlicet ex argumetis& consequentiis superioris illius, praesertim igeneralissimi J uris, sequitur. Quod nimirumo vel
165쪽
bus, vel ab uno aliquo di utatum est: sive id in com mentario, sive innsilio, sive alio scripti genere fiat. Cujusmodi magis nimirum Opinio & Doctrina dicitur; quae probabilis, inquam, est,&tantum praese tim valet, quantum rario addita, Eberarcin d. loco a ratione legis. Quae opinio ita comm nis,aut Singularis,&illa communis scit. deinceps f e conmunior,aut comunissima. Hi ne opus opinionum etiam extat. . Atque in his plerumque occasio disputandi ex Glossa sumtitur: ubi videlicet sedes ordinaria disputationis sic csse serturis. Cujus generis etiam est,quodatoto aliquo Sapientu Senatu conelusum: cinjusmodi Decisio dicitur,ut Rote Romanae,Capellae Tolo lanae, Concilii Neapolitani, Pari, menti Parisiensis se mem Imperialis,aut ali probabit cJus quoddam facit. Eberata.in d.loco Ab automate. Extant autem Decisionum i Sic ergo ad Jus conclusium, nem pe disputatum aut decisam,pertinent disputationes,consilia,opiniones,decisiones, Senatuu, Rotarum, Curiarum, Doctorum&Jurisprudentum. Saepe autem ejusmodi genera quaedam qu si constituti Juris in aliquo commentario, aut tractatu, aut alio scripto,inter se jungunturu t1 Hactenus Jus consuturum,nc e tum vere,
166쪽
1 2 DE GENERI Bus Iu RIs 'Jus deinceps constituendum, ex principiis juris de quibus stupra tum historicis, tum philosophicis, ac praesertim politicis cum Decalogo studiosie collatis, de novo incidente casu qui icit. nullo expresso eu constituto,sieu quasi comstituto jure decisus est) praecipue constituitur. HocJusint. I. cum similibus, Cod. dei ib. AEquiras, &a Dd. AEquitas non seripta vocatur:&in recta ratione squae aeterna lex est fundatur ac cernitur:qu & naturalis ratio, tit. 2. Inst. de jur natur. gent β 1.item naturalis justitia, l.scire. I
consequenS,de excus tutor. nuncupatur.
Hoc Jus facultatis est, ct ut loquuntur potentiaJus est. Et hoc Jus similiter ut & constitutum, aut proprie magis constituendum est, aut quasi. Constituendum scilic. ab iis, qui imperium habent: sive prorsius novustatui, sive quod jam statutum est, illustrari vel mutari necesse sit. Sic Imperator sibi servat interpretationem aequitatis, d l. 1.C. de legib. SicJus honorarium viva voxJuris civilis dicitur. l. s. de just&jur. Ubi ratio, ted recta ratio, domina erit 3 non voluntas praefracta aut temeraria. Non enim illud tyrannicu m convenit Sic volo,sic jubeo, sit pro ratione voluntas. Quo pertinent Lex IO. cum aliquot seqq. tit. d. ll. Quod Jus ita necessari
Jus quasi constituendum, nempe illa auctoritate
167쪽
ritate sapientum de prudentu constituendum, quae hodie generalissima Imperii consuetudine valet: de qua supra inJure quasi constituto si ve videatur novus casus quodammodo decidendus, sive Jus jam ante statutum illustramdum. Ubi ita scit ratio,anima & mens legis est; I. scire, deli. Glossa in l. a. C. quae sit long. consuet. Sic & ratio allegatur,cu lex nulla est, Glossa
creta l. sic cessante Ratione legis, cessat lex ipsa. Vide late Tira quellum in Regula,Cessante camsa,an verta Legis ratio, & ibidem in limitatione T. Quomodo ire pe etiam de novo aliquo casii Jus distingui let: Eberard. in loco, A servo admon hum,num .7. Nam quod alioqui dicitur; Distingui non oportere, ubi lex non distinguat: sicut notatur, in l. de pretio. de Publiciana ita intelligitur, ut distinctium a nobis autoritatem Juris necessarii non habeat. Hoc enim Jus ita praesiumptum etiam di probabile duntaxat cenietur. Si mile autem Juris illius constituti est, quod, Conventione partium, non tamen contra illud ipsium Jus constitutu, placet: ut foedus, pactum, transactio, contractus,t s. a.&7.de pactis: item quod ultima voluntate semim, ut Testamen
tum, Codicilli, L 3. de Testament. & LDC de λeros Ecclesiis. Haec enim legis instar habent: ut notatur in l. si in testamento, in fine, de vis
168쪽
u: DE GENERI Bus Iu RIs gari & pupillari substitutione. Quod etiam interpretationem quandam recipit: Et hic magis interpretandus actus,ita ut valeat,quam ut percal, l. quoties. de Uerb. oblig. Et ultima quidem voluntas semper plenius interpretanda,l. intestament.de RegulisJur. Deinde si mile Juris illius constituendi est, cum magistratus ratione imperii edicit, praecipit, mandat, Vetat item cum judex siententiam fert. QuodJus tamen in arbitrio scit.judicis p situm hoc est,prudentiae,fidei de conscientiae li- here judicantis relictum magis praesium tum quoddam Jus est. Tantisper enim valer, donec legi ti me retractetur. Et ita res judicata pro veritate. ripitur,l. reS j udicata. de reg. jur. Et hactenus de generibus Juris ipsis mei. Nunc porro de generii illorum inter sese Com. paratione,& Allegatione.
Genera illa, & Affectiones Iuris distinctae:
genera, inquam, illa comparantur inter se tum proxima,tum remota. In quibus ipsiis,licet multorum comparatio constare &cognosci possit
ex principiis illis naturat & rationis , de quibus supra: tamen quia de plerisque dubitari potest; singulatim ea persequamur: & ita quidem disponamus , sicut comparatio illa merito instituenda erat.
Proxima ergo genera, nempe ejusdem proximi generis, pariter di impariter conseruntur. Pariter:
169쪽
Pariter . quatenus parem vim unumquodqi in siuo genere habet. Quomodo in suo etiam soro seorsim. SicJus Canonicum in terris Ecclesiae, ut loquuntur:Jus Cariareum autem in terris Imperii, proprie obtinet; & ita convenienter parique analogia' Canonistam ac Legistarum opiniones, qua libet in suosofo ac territorio valent. Quanquam ubi in alterutro Jure plus aut minus fuerit pratione communis & generalis Imperii communicatur,ursupra. Deinde impariter comparantur pleraque
Atque ut primum perstringam affectiones generales illas,ita divinum Jus praestat humano, Ssic Biblicum omnino praesertur, nisi ad Politiam Issaelitanam proprie & specialiter pertineat.' M itaJus etiam Poli & Constientiae est elirissianis. - DeindeJus Ecclesiasticum secundum opini-6nem vulgi praestat Politico, Canonicum stiliacet Caesareo. vi simili: nempe cum hegotiuiri spirituale, aut mixtum quoddani est: cuius generis etiam putatur matrimoniu,notatur causa
secunda,quaest. 3. f. colligitur item cum occasio aliqua peccandi videtur subesse,ut in prςsicriptionibus, usiuris,& si milibus, Dd.communiter in cap. ult. de Praeseripi. Mynsing. Observ. Cam. Cent. q. Observat.6. item cum simpliciter aequitas spectatur, ut in actionibus, inpactis,&prin
170쪽
asa DE GENERIBUS I II R I ἔcessu judiciali: quod ita generalissima scit ..cona flsuetudine Imperii liquet.: Imprimis autem in illo conscientiae &peccati vitandj ratio ducitur. Deinde Jus publicum privato, cum nimirum salus populi totius, magis spe ctetur: Notatur in Authent.de non alienand.&permutand. s. oportet enim. collatione 2. Nam quod alioquin per mutitur Jure privato seorsim uti, non minus ad commune omnium & singulorum utilitatem pertinet.
DeindeJus poli,qu0d dicitur, quod ita divinum, Biblicum, Sconsicientiae est, praestat duri
fori. Ita enim communiter Dd. in c. Tua nos. α
in c. is qui fidem, De siponsalibus, ea quae tan: gunt conscientiam,sic dirigendavolun r, Vt nithil illam laedant. Hinc summatim , ni asem dum alteri,quod tibi nolis fieri: notatur iiDRubrica is Quod quisqueJuris. Hinc deciper alterum non licet in foro conscientiae, qui vi quadam tenus in Emptione& Vcnditione ure civili permittatur, Emanuel Soarea in Receptis siententant itera D. num.I7.Hinc in ordina' tione Camerae imponitur Judaeis jurament uni iacundum suam religionem. Quanquam alioquin etiamJussori,id est externum, humanum&positivum, quod dicitur, servandum in foro Conscientiae . nisi, inquam,peccatum attingat,