장음표시 사용
401쪽
Sed iam tempus est ut ad secundam operam ueniamus. Mane artifex prismo accipiens batilla prunam duo, ea inhcit in catinum iuxta fistulas narium per foramen: deinde per idem foramen imponit ligna abiegna uel piceastriparua, qualia solent ea esse, quibus pisces coquimus : tum machinae, depriis mentis tigilla follium, sores attollit ut uersari possit: at ita spacio unius horae plumbum mistum liquescit: quod cum factum fuerit quatuor ligna lon. ga pedes duodecim, per postremum operculi foramen imponit, & totidem Per canaliculum: quae ligna,ne catinum uitient, premendo utrinq3 sustinenticam narea sunt tigna longa pedes tresdata palmos duos & totidem digitos, crassa palmos duos:quibus utrino sunt duo pedes divaricati. Ad scamnum
praeterea ante canaliculum Iocatum apponit laminam ferream, ne spuma ara
genti, cum ipsam ex catino extrahit, ei in calceos insiliat pedes p& crura otifendat. quin etiam reliquos panes batillo uel surca ferrea lignis iam dictis imponit per postremu operculi soramen. At argentum rude purum aut plumbei coloris uel cineret, uel rubri uel denup alterius dilatatum &concisum atque calefactum in catinis ferreis, tunc in liquidum plumbum, cui argentu immistum est, quod, ut saepius dixi, nomina tur stanum, infunditur: ac sic quod impurum est ab co separatur. Ucrum quum ligna oblonga priore parte fuerint combusta, tum cuneos ferreos longos pedes quatuor, priore parte lastos digitos duos, deinde sesquidigitum latos & crassos, magister malleo in ea impellit, atque ipsis promouet: iacent uero cunei in scamnis. At alii cum separat metalla, duo eiusnodi ligna imponunt in catinu per foramen, quod est inter solles: totidem per postremum foramen unum per canaliculum sed his maiore lignorum numero nempe sexaginta opus est: cum illi lignis quadraginta operam perficere possint. Quum uerd plumbum duabus horis ita fia erit caleta tu, tum idipsum commouet conto uncinato, ut magis calefiat.
Quod si difficulter separatur ab argento, in stannum liquefactium iniicit aes&puluerem carbonum. Si uero mistura auri argentosi cum plumbo uel stannum ex uena contraxit impurum quiddam in id inhcit portiones aut pares,
uel ergo aridae uini secis & uitri Veneti, siue salis ammoniaci, uel uim Ue neti,& saponis item Veneti: au t impares, nempe aridae uini secis duas fermginis unam. Sun t qui singulis compositionibus admiscent halinitri particu lam. Ad misturae autem centum pondium adiicitur pulueris bes, aut libra retriens: prout magis uel minus impura fuerit. Pulvis certe id quod impurum est,ab ipsa mistura separat. nc uero plumbi cum carbonib. permisti,qu/sicutem quandam rutro per canaliculum extrahit: eam plumbum cum tale
fit,gignit,sed ut minus multam gignat, conto isequenter comouendum est: deinde ad horae partis quartae sp acium catinus combibit plumbum. Eo a tem tempore, quo penetrat in ipsum, salit & bullit: tum magister cochleari ferreo haurit paucum plumbum quod experitur at ex eo cognoscit, quδ' ta argenti portio in ea mistura tota insit. Cochleare uero latum est digii se Zinque: eius manubrii pars ferrea longa est pedes tres, lignea totidem PQ ea conto extrahit spumam argenti: quae sit ex plumbo & aere si id quQqς inerit in mistura,ustis: quare reditus spuma plumbi quam argenti dicereius Etenim uitium argenti tunc nullum est, sed plumbum Zc aes ab eo separatur
402쪽
L B ER DE cIMVS . 3τγVerum plumbu magis etiam in alterius sornacis catino in quo argentu pero purgatum fit purum. Quondam,Plinio autore,sub catini canaliculo alter earat catinus: defluebat spuma argenti ex superiore in inseriorem. ex quo uesviculo sublata conuoluebatur,ut esset modici ponderis: quocirca ex ea olim fiebant tubuli:nune, quia non conuoluitur veruculo, conficiuntur massae. Fornax A. Ligna B. Spuma argenti c. Lamina D. Magifer i ieiunus edit but rum, ne menenum, quod catinus exhalat, ei noceat feculiare
enim illius remedium est E . Si periculusuerit ne missura simul eum spuma argenti essiuat, magister in promptu habet lutum in cylindri, qui utrino acutus fit figuram formatu: id
ad contum uncinatu appones mistum ne essiuat opponit. At cum iam suus
argento insidebit color, tum apparent maculae lucentes, & quasi quidam colores albar. Articulo temporis post prorsus fit candidusnox ni inister demittit seres, ut canali clauso rota non uersetur, & solles quiescant. Sed magister aliquot aquae vascula infundit in argentum ut refrigescat. Alrj insundunt cervisiam ut albidius fiat:sed hoc nihil habet momenti cum argentum adhuc sit perpurgandum postea serramento, i figura cunei data panem argenteum attollit, quod i Gguvi est pedes tres, latu digitos duos. In eius partem cauam
403쪽
37 sDE RE ΜETALLIc Anclusum es manubriu ligneum longum circiter pedes quatuor. Extractum uero ex catino panem argenteu lapids imponit,& altera eius parte molybdinam altera spumam argenti malleo decutiti Tum Orichalceis hiis colligati L& in aquam mimetis eum purgar. Cum autem plumbu separatur ab argenisto plus argenti plerunΤ reperitur, quam cum experimentu fieret: etenim si ante in centumpondio Inerant unciae tres, & totidem drachmar, inuentutisi inunciae tres 8c dimidia. Sed molybdaena remanenS in catino plerun* alta est palmum: qua sublata cinisTeliquus rursus cribratur: quod residet in crubro.Quia molybdaena est,ad molybdaenam adiicitur.Cinis uero qui decidit per cribrum,eundem,quem PriuS,Praebet usumquinetiam ex eo & puluere ossium catilli fiunt cineret.Postremd ad parietem ad quem semax est exi vita.pompholyx lutea adhaeret:ato etiam ad Operculi annulos, qui prope toramina sunt ea,postquam multa adhaeserit,abstergitur. Panis A. Opu B. Malis c. Atio ea D. . Vasquam continens E. Fornax ex quapanu exemptus eri,adhucIumans F. B ivlus panem ex Fcina deportans G. Sed grus, ut etiam hoc organum describam, quo operculum leuatur, 'se habet. Primo est statutus axis quadrangulus undique latus pedem,JOMPus DedcS π II. eius codax inferior uertitur in catillo aeneo inclitio in ali ra ς tignum
404쪽
tignum quernum:duo enim sunt sic transuersa locata, ut unius forma que in eius parte media est in alterius formam, quae item in eius parte media eli in . cludatur, crucis speciem praebeat: quorum tignorum utrun* longum est pedes tres latum & crassum pedem. At superius axis caput teres est: nam sic excisum ut latum sit palmos tres: id uertitur in dimidiata armilla, utrincν infixa in trabe, cui paries camini obliquus innititur. Ad axem uero ai ixum est Ioculamentum: etenim primo sursum uersus ad cubiti altitudinem in forma axis inclusum est tigillumdongum exceptis capitulis,cubitu Sc digitos tres, latum Ac crassum palmos duos: deinde iterum sursum uersus ad altitudinem Pedum quin ,alterum tigillum aeque longum, latum, crassum est inclusum an axe. Eorum autem duorum tigillorum altera capitula inclusa sunt in foramis tigni statuti longi pedes sex re palmos tres,lati S crassi dodrantei atq3 clauis ligneis transfixa: tum ab inferiore tigillo sursum uersus ad trium palis morum altitudinem in avis se is, quae sunt a lateribus, inclusa sunt iterum duo tigilla longa exceptis capitulis, pedem Sc palmum,lata palmum & digitos tres crassa palmu. Pari modo sub superiore tigillo sunt duo eiusdem ina, gnitudims tigilla: quinetia in statuti tigni formis totidem tigilla inclusa sunt eiusdem cuius proxima longitudinis, sed crassa digitos tres, lata palmum &digitos duos: & duo quidem inferiora supra inferius tigillum transuersum. superiora uero e regione duorum superiorum tigillorum in axis lateribus inclusorum. Exterius autem ad tigilla asseres sunt astixi: sed pars loculamenti prior fores habet: atque etiam posterior : quorum cardines infixi sunt in asseribus asi xis ad tigilla in lateribus axis inclusi: tum inferiori tigillo trans. uerso asseres sunt superpositi a quibus sursum uersus ad duorum palmorum aItitudinem est axiculus ferreus quadrangulus: cuius latera sunt lata digitos
duos: capitula quorum utrunque teres, in armillis aeneis aut serrcis uoluunis tur: earum altera est in axe, altera in tigno statuto inclusa. Circa uero axicuislum utrinque est orbis ligneus, altus palmos tres & digitum,crassus palmu, superius bractea serrea tectus : hi duo orbes inter se distant palmis duobus& totidem digitis r habet, i fusos quinq;: qui crassi digitos duos &dimiis dium distant in ter se digitis tribus: quomodo tympanum sui acneris efficiis tur: quod ipsum a tigno statuto abest palmum & digitum: longius uero ab
axe, nempe palmia S digitos tres. Deinde ab hoc axiculo sursum uersus ad pedis & palmi altitudinem est alter axiculus ferreus quadrangulus, cuius quod latus est,tatum digitos tres. Ipse aeque ac prior in armillis aeneis uel ferreis uersatur: circa eum est tympania dentatum, duobus orbibus compaoctum, latum pedem & palmos tres, crassum palmum & digitos duos: cui in Bonte sunt dentes tres & uiginti, lati palmum, crassi digitos duos: cxtant clympano palmum: distant inter se digitis tribus: atque etiam circa eundem axiculum uersus tignum statutum ad duorum palmorum & totidem digitorum Iongitudine est alter orbis aeque ac tympani orbis latus, sed crassus palismum. Is uertitur in tigno statuto ea parte exciso. Ex hoc orbe & tympani orisbe fit alterum tympanum fusos habens item quin . Ab hoc altero praeterea axiculo sursum uersus ad altitudinem cubiti est axiculus ligneus : cui serrei sunt codaces, cuius capitula circulis serreis sunt cincta, ut odaces in cis fir
405쪽
so DE U METAL ea mi maneant: qui sque ae axiculi senes uoluuntur in armillis aereis ues sentia. Hic axiculus distat a superiore tigillo transuerse circiter cubitum: &prope tignum statutum habet tympanum dentatum, latum pedes duos & dum. m eui inhonte sunt 1entes septem & uiginti : at altera axiculi pars axem
uerius bracteis ferreis est tecta,ne a caten quae Orca eam uoluitur,exedatur.
Eius catenae annulus extremus inclusus est in fibula se I&in axiculum insκ ipsa catena ex loculamento exiens in orbiculo,qui est inter rostri tigna. uersarur Etenim a loculamento sursum uersus ad pedis et palmi altitudinem est m s rostrum: quod constat ex duobus tigni S inclusis in axe, longis podes uindecim lati, palmos tres, crassis duos: quae a ter8 axis eminciuciis bitum ibim fibulatur ligneo praeterea clauo, qui per pia & axem penetrat. connectuntur: is clauus altera parte capitulum habet latum, altera se nemin ouod infigitur paxillus ferreus ut tigna cum axc ariste constringaLEiuesro rostri tigna, sulciuntur & sustinentur alteris duobus tignis longis pedes sex & palmos duos, latis & crassis item palmos duos: quae inserius inclusa sunt in mis avis, superius ad ligna rostri, qua absunt ab axe circiter pedes. Quatuor, clauis serreis assixa. Post superiora horum tignorum G ta Vest fibula ferrea inserius in tigna rostri infixa ut ea coerceat 5. constrigat euis tigni caput prius in ciuium cst in lamina serrea quadrangui in er quas est erua lamina ferrea quadrangula intemes'ta : qua ratione di
on rostri neque dilabi possinti nec alterum in alterum incidere . quae tig Deriore parte bracteis serreis sunt tegia ad pedum sex longitudinem,uilingua in eis promoueri possit: quae lignum est ex ostria e dura factum longum cubitum alum pedem crasium palmos qutrinque ad altitudinem 5 latitudinem palmi pars insemus qua inter duo rostri tigna ire & redire possit. Prior autem parte medias a
V est ad palmorum duorum 8c totidem digitorum lonα
hiculus et neus, qui est circa axiculum krreum,m eo uolui possit. Habet p terea linaua prope angulos quatuor soramina: in quibus totidem orbicu
li circumacti promouentur in rostri tignis: sed quia lingua, quu& retrahitur, sonitum edit quodammodo similem latratui canu ,' nos ex eo nomen triuenit.Vecti quidem proinouetur catenar R': .cus est serreus, cuius annulus uertitur in fibula ferrea, in dextrum g tus infixa: qui uncus includitur in unum aliquem ferreum clauum, q
lamento, uoluitur: at per dorsum linguae LX au.xum pςης 'δ . , ...hiculum eius aeneum, in ipso circumacto uersatur, de eo dest ii Acus implicatur annulo, in quo inclusi sunt annuli suprςmix V . s. i,
long rum pedes sex, quae penetrant per tres annulos ferreos, q .minibus clauorum infixorum in meaio operculi annulo esse dixi. U magistet operculum grue uoluerit leuare, tunc minister in vectetedit axiculum ferreum inseriorem, qui extat e ligno statuto Palmum IOS duos: est ea parte axiculus etiam quadrangulus, latus iri quiuig
406쪽
tum est S longum digitos duos latum paulo plus quam digitum. Vectis autem semicirculus longus est pedem, palmos tres,digitos duoS,latus totidem digitos,crassus digitum. Manubrium uero eius rectum, & teres longum est palmos tres,crassum sesquidigitum. In axiculi capite foramen est in quo elaouus ferreus infigitur ne uec tis excidat. Hic autem grus, quia quatuor habet tympana, duo quibus sunt fusi, & totidem dentata, facilius mouetur quam alii, quibus tantum duo tympana sunt, alterum scilicet quod fusos habet,alo terum dentatum. Multis autem simplex est organum:cuius axis statuti codaces eo de modo uersantur, alter in catillo ferreo, alter in armilla. Ei axi transis uersum existit tignum quod obliquum sustinet. Ad caput transuersi ualidus annulus serreus est affixus, ex quo alter annulus ferreus, in eo inclusus emisnet: in quo ualidus uectis ligneus arete rursus est inclusus : cuius caput cinagit tertius annulus serreus: ex quo dependet uncus serreus, supremo catens operculi annuli iniectiis.Rd alterum uero uectis caput est catena: quae cum deprimitur, alteram uectis partem attollit,at ipsa operculum: cum relaxastur,eandem demittit simul cum operculo. Ogris flaturus A. Catilias B. Tgna quema Dimidiata armilla DTrabs E. Loculamentum F. T lia G. Tignum statutum Η. T-
Iilla qua μι malateribus axu I. Tigilla quaesunt a lateribus tigni tauuti c. fmpana qua erasis constant L. I mpana dentata M. Catena N. Orbiculus o. Resbi tigna P. Tigna quaesustinent rostri tigna L
minae quadrangula R. Ligna I. Operculumsmacu T. e nnudus V. Tres catena x. Rectu T. Alterias organi axis vitulus T. Tignum trans.esum A A. Tignum obliquum B B. Tigni transuersi annulus cc. Ater annulus D D. yectis E E. Tentius annulus G. 'μι GG. C tena operenti ΗΗ. Catena vectu II. ., At in nona
408쪽
het soramina duo uel tria: quorum primum a fronte est altum sesquipedem, latum pedem: ex quo effluit spuma argenti. Alterum,at etiam teritu, si tria fuerint a lateribus sunt alta sesquipedem,lata pedes duos 8c dimidiumrut is, qui catinum parat,in fornacem possitIrrepere: sed basis eius circularis ex ee. mentis effecta duas habet uias, halitum expirantes altas pedes duos latas num: quae ab una parte ad ei aduersam duelae ac direetie sic penetrant, ut alstera alteram transuersia secare, & soramina quatuor esse uideantur: es dem superius tedis sunt sexis latis, sed tantummodo palmum crassis: in quae & reliquam basis partem interiorem, ex cementis esse mim,ut etiam in prioris soronaeis orbem uel tabulas aeneas &saxa inqcitur lutum cum stramentis permistum, altum tres digitos. Tam autem id quam cinerem iniectum magi ster pisue minister, qui praeparat catinu, genibus innixus tundit curtis pilis ligneis, R marculis item ligneis. macis camera A. Susiam basis B. ne c. Pilum D.
Marculus E. e rasex Romano more ex argentustumare Ados conficit r. Canalculus G. rem, δώ- MCatinas inferior i. Heruculum Κ.
409쪽
At Polonis & Ungaris secunda fornax item superius lateribus contam rata fere fumo similis est: inferius autem basim habet solidam, dc halitu ceptaculo Diuitiaco by
410쪽
LIBER DE cINF3. 3ssceptaculo carctem. Sed ad eius alterum latus est murus inter quem ti basim catini uia receptaculi loco est superius bacillis ferreis ex muro pertinetibus ad catinum,& duobus digitis inter se distantibus tessita. In carinum pCaepat atum primo stramina inssciuntnn* ea panes stanneos imponui: in bacilla ucard Iigna, quae accese catinum calcfaciant,&panes, et gin ta modo centum pondia,modo centu pendentes,colliquefaciant.Deinde ignem leni sollium flatu excitantuum bacillis tam multa ligna superiniiciunt, ut tanta flamma fiat quanta sola in catinum pertinens,plumbum ab argento separare posisit. Sed argenti spuma detrahitur ex alterius lateris soramine tam amplo,ut masgister per id in catinu serpere queat. At Maraui & Carni,qui perraro plus quam argenti bessem uel dextantem conficiunt, ab eo nec in fornace fumo simili plumbum separan t nec in catino, qui ieetias est operculo,sed qui uenisto expositus eo caret,in quem panes stanneos imponunt, ipsis superimponunt arida ligna: quibus rursus crassa uiridia. Lignis autem accensis ignem primo sollis flatu e icitant.
Fornax furno similis A. Via B. Bacilla ferrea C. Foramen per quod curati 'ina detrabitur D. catim si operculo rarens E. Ligna eras. F. Fallis G.
Dixi de ratione,qua plumbum ab auro uel argeto separatur: nunc dicam, Κ de ea