장음표시 사용
481쪽
DE RE METALLIc AHaisienus de nitri conficiendi rationibus,quae non minus ac salis uaris S multiplices sunt dixi: nunc dicam de ratione conficiendi aluminis quae nec
ipsa uniusmodi&simplex est. Etenim fit ex aqua aluminosa decocta usque dum densetur in alume uel ex diluto aluminolo, quod ex id genus terra, uel saxo uel pyrite, uel alio misto coscitur.Terra effossa primo tanta,quanta trecentis cisi is uehi potest con actatur in duo castella: deinde aquis in ea deritatis, S ,s atramenti sutorii particeps suerit urinis puerorum impubium sepususis diluatur. Operarii autem quotidie saepius uenam perticis oblongi
crassis comouean t ut cum aquis & urinis permisceatur: tum turbine ex uis. que castello extracto dilutum excipiatur lacu, ex una uel duabus arborib.
cauato. Si uero locus aliquis talium uenam copiam suppeditaverit, ipsitim non coniiciantur in castella sed primo convehantur in areas,at cum lentur: quanto enim diutius aeri & pluu is expositae fuerint tanto meli. O sunt. Nani in eiusnodi cumulis aliquot post mensibus quam uenae in λ λβ fuerunt congestae,nascuntur fibrae longe uenis bonitate praestantes: dclhq uehantur in sex, plura ue castella, longa & lata ad nouem pedes,ad quih y ta: mo X aquis,in ea derivatis, similiter diluantur: posteaquam aquae cψNy berunt alumen turbinibus extraelis, dilutum excipiat lacuna rotus -
482쪽
pedes quadraginta,alta tres: tum uenae ex his castellis medis eo niiciantur in alia castella,& aquis denuo in ea derivatis,at puerorum impubium urinis superfusis comoueantur perticis: quod dilutum turbinibus extractis eadem lacuna excipiat: siue uero haec, siue lacus dilutum contineat paucis post die. bus exanclatum caniculis infundatur in plumbeas cortinas quadrangulas,8c in eis coquatur,donec multo maximam aquae partem exhalari Latin terra ab eo secreta fuerit: qus in fundo cuiuis cortinae residens pinguis est & alas minois,ac ex minimis crus is constare solet: in quibus non raro candidissio mus & leuissimus amian ti,uel lapidis specularis puluis inest. Tum dilutu fa,rinae simile uidetur. Sunt qui modice coctum effundunt in cupam, ut limpia dum & purum fiatideinde in cortinam refulam recoquunt,u 3 dum farinae simile euadatrutro modo spissatum fuerit mox transfundatur in uasa lignea, in terra defossa ut res igescat: deinde re geratu effundatur in cupas, in quiabus surculi reeti 8c transuersam sunt inclusi, ad quos adhaerescens densatur in alumen: fiunt, cupi parui,& candidi,& translucidi: qui in hypocaustis repositi siccentur. Si uenae aluminosae atramenti sutorii participi,cum aquis di. lueretur,urinae superfusae non fuerint, eas in dilutum limpidum, & purum, cum recoqui tur,infundere necesse est. Ipsae enim atramentum sutori u ab alumine separant 'quo modo illud in fundo cortinae subsidet, hoc supernatat: utrun* seorsum effundere cduenit in uasa minora,& ex his in cupas,ut spisissetur. Si uero,dum dilutum recoquitur, separata non fuerint,mox ex minoribus uasis infundatur in maiora,ea conci udanturi in quibus item atramenatum sutorium separatum ab alumine concresci Cutrun excisum,& in hypocausto siccatum diuendatur dilutum, quod in uasis & cupis non concreuit, in cortinam refusium recoquatumsed terra que in fundo cuiuio cortinae rese dit abIata in castello una cum uenis,denuo aqua & urina diluatur. At terra, quae in castellis diluto postqua effluxit, superfuit egesta 8c coaceruata quoatidie rursus magis ac magis fit aluminosa,non aliter ato terra, ex qua halinio trum fuit cosectum, suo succo plenior fiti quare denuo in castella conqcitur, di aquae astuta ea percolantur.
C.'eta A. Perticae B. Turbo c. Lacia D. Laratis M E. Canaliculus P. Cortista plumbea G. Vasa lignea
484쪽
n eis pars uacua copleatur tota Asdem saxis aluminosis:mox igni eontinenister urantur donec rubescat,&sumusulfureum exhalenti quod eis secundum diuersam ipsoru naturam spatio decem uel undecim uel duodecim, uel pluarium horaru accidit:hoeunuin magistro maxime cauedum est, ne saxa plus minus quam oportet, urat nam altero modo aquis cosperia non mollescui, altero uel duriora fiunt uel in cinerem resoluuturineutro ex eis alume copiosum eo ficitur,quia uires,quas habet,ipsa defici ut: deinde reseigerata extrahatur,&in aream c5uehantur,alia palijs superponatur, ut strues fiat longa ad pedes quinquagintadata Ocito, at ta quatuor: quibus aquae,cochliari esto haustae,inspergantur diebus quadraginta: uemis quidem mane Sc uesperi,aestio uis etia meridie: tanto temporis spacio madefacta caIcis instar restinctae resoluuntur, ritur q3 noua quaeda aluminis laturi materia,quae mollis est at siis millima liquidae medullae in saxis repertae:&quide candida, si saxa ante su eorunt candida quam urerentur:rosea, si rubor candore mistus eis insedit:ex illa fit alume candidu ex hac roseurtum sornax sit rotuda: cuius pars inserior.
ut uim caloris sustinere possit,fiat ex saxis.quae igni neque liquescuntinec in puluere resoluuntur,cratis instar construetis:ab his alte duobus pedibus in muro,hsde saxis ducto, collocetur grandis cortine fundu:quod constet e la minis aereis: eius fundi concaui & rotundi linea dimeties pedu sit octo: in Iocum uacuu,qui est sub fundu,imponentur ligna igni accedenda. Super margine fundi cortina saxis extruatur figura turbinata, ut eius fundi linea dimotiens fiat pedu septe oris deceripia alta octo: quae intus oleo perseicetur, deo inde malthetur, ut aquas bullientes cotinere possiti malitia fiat e calce receii, cuius gleba uino sit restincta e squama ferri,ex umbilicis cum albumine ovorum & oleo lusis at permistis: margini cortinae superponatur ligneus citaculus, crassus pede altus semipede:in quo excoctores reponat batilla lignea, quibus aquas a terreno 8c glebis saxoru non resolutis,qus residet in cortinglundo, purgant. Cortina sic praeparata sere tota copleatur aquis,in eam per canalicuiu infusis, quas acri igni coquere cGuenit us* dum bulliant: deinde materiae ex saxis ustis 8c aqua conspersis ortae, cisia octo paulatim a quatuor excoctoribus conficiantur in cortina: qui batillis, quae uso ad fundum peratingant, materia ab imo reuoluant& cum aquis misceatifisdem glebas faxorum n5 resolutas e cortina eximant: quo modo ter aut quater Omne materisam iniicient horis plus minus duabus uel tribus interpositis:quibus aque taxea illa materia re geratae,rursus incipiet seruere:aquas tandem satis purgatas &ad congelandu aptas altis cochlearibus effusas per canaliculos ducant in triginta lacus roboreos,uel querneos, uel cerreos: quorum pars uacua sit toga pedes sex,alta quinc , lata quatuor.In his aqvs congelant & in alumen densentur uerno tepore diebus quatuor,sstiuo sex. postea foraminibus que in laeuu fundo sunt,apertis,aqus n5 cogelatae excipiantur vasculis, & res
dantur in cortina,vel reseruetur in uacuis Iacubus, ut cu magistro excoctoruuisum fuerit eas ministri in cortina refundant. qus quia non carent alumine, meliores sunt aquis eius prorsus expertibus: tum alumen scalpro uel cultro
excindeturi quod crassum & praestans erit secundu saxi uires: candidum uel roseum secundu eiusdem saxi colore. At terrenus puluis,qui aluminis parti/ceps infundo lacuu residet crassias ad digitos tres aut quatuor,denuo cu Πομα χ uas
486쪽
. Sed ex pyritis crudis aliqέue mistis aluminosis alumen sic fiat. Primo in asreis uranturideinde aliquot mesibus aeri exponantur, ut mollescant: tum in cupas coniecti diluantur: posthaec dilutu in plumbeas cortinas quadrangustas inlusium coquatur donec spissetur in alumem sed pyritae alis lapides mi/ sti non aluminis modo,sed atramenti etiam sutorq participes fuerint, ut ples esse solent ex ipsis utru* eo,quo dixi,modo co fiat. Postremo si in pyritis athso mistis lapidibus dilutis fuerit metallu, siccentur,ia ex eis in fornace cossitis ipsum,siue auru siue argentu,siue ps fuerit,coficiatur. Atramentum uero sutoriu quatuor modis c6fici potest: duobus ex aqua atrametosa, uno ex melanteris &soryos,8 chalcitidis dilutontem uno ex terris uel lapidibus uel mistis atramento sis. Aqua au te atram Ptosam in lacunis collectam si inde derivari non potest operati, uel situlis haustam ex ipsis exportent, & in castidis regionibus aestiuo tempore in subdiales areas, ad aliquam altitudinem depressas infundant:uel machinis e puteis extraetam in canales fundant: per quos in areas influat,& in eis solis calore concrescat.
In Mgidis aute regionibus &hyeme eade aqua atrametosa 8c dulcis, pari mensura primo in plumbeis cortinis quadrangulis decoquantur: deinde res frigeratae infundan tur in cupas, uel in lacus, Plinius uocat piscinas ligneas,
487쪽
DE RE METALLIc Aouibus quaeda quasi transtra superius Minclusa sint ut his vendat restes lapillis extetae ad quas humor spissus adho sces de
tur in traslucetes atrameti sutorii uel cubos uel acinos,qui uus specie mit. C M A. Laera B. Transtra c. RHes D. istilli E. Tertio modo atramentii sutorid coficitur ex melanteria &citis magis uero mist,si fodinae melateris & sory copia suppedita: Iono: quod ex eis praesertim ex mist atramentu
quibus no raro aes cossa tu qui in fundo cuparu resedera zpiluid in alias cupas,latas pedes noue altas tres fanssem SM , mia quae supernatat,elciantur scopis: PostquJ QNης. us1.1oncuparuc5sederit: dilutu infundatur in plumbςδm ςψ ' .5 his iiii gam Pedes octo lata' alta tres: in qua decoquatur usi du cratia tum in canaliculu effundatur,per que in alterd eo x Πδ p ' istis, ctae aequale&simile influat refrigeratum estundatur ins000ς .. .ilium. Ios:e quibus defluat in totide uala lignea, alta Pede. quδ V0 ,- ὸistinlata tres. His uasis imponatur transtra digi ros quatuor δ*Jς Τμ . 1 isnetia, quae perforata sint:at e foraminibus arudines graciles PR riis adactis depedeant ad fundu uscp pertinetes: ad quas Mrδως' mi, adhaerescens paucoru dieru spacio concrescit in cubos, qui adiδ rDisitigod .c Ora
488쪽
tur in coctaui: cuius solu asseribus ieetu decliue sit,ut humo quo atramentu torium stillat,in subieetu uas defluere possit: qui cu diluto recoquatur: utetia is, qui in duodecim illis uasis, propterea quod nimis tenuis & liquidus
esset non concreuit,at sic in atramentum sutorium conuersus non fuit. Vas ligneum A. Transtra B. Armidines c. Solam conclavi elixe D. Vaseisubiectum E.
Quarto modo atramentu sutorium fit ex terris aut lapidibus atramentos sis.Talis aute uena primo c5uehatur&coaceruetur,& imbribus uernis uel aut alibus, caloribus aestiuis pruinis & gelicidi js hybernis quin aut sex menses exponatur & aliquoties batillis ita subuertatur,ut ea, quae in fundo residebat, supremulo cum teneat:ita uentiletur, ut ref igescat: quo modo terara resoluitur at sermentescit,lapis ex duro mollis euaditideinde uena tecto operta, uel sub tedium uessita rursus in eo loco remaneat sex, aut septem, aut oeta menses:postea eius tanta portio quanta fatis est conticiatur in castellu, cuius dimidia pars aquis sit repleta:id longu existat pedes centu,latu quatuoor & uigin ti,al tu oesto: habeat ad fundu forem,ut ea aperta uenae, quae exuit atramen tu,seces eximi possint habeat a fundo alte uno pede, tria uel quatusor foramina,ut ipsis clausis aque contineri possint reclusis dilutum effluere, uena sic cu aquis mista, S perticis agitata in castello relinquatur, donec eius
489쪽
partes terrenae in sendo resederint, aquae succosas cobiberint: tum Aramiti bus reclusis dilutum ex castello efflues, excipiat castellum ei subiectit: quod eandem habeat longitudinem,sed latum sit pedeS duodecim, altu quatuor. ut dilutum capere possit:id si non fuerit sitis atrametosum, ipso uena receni . diluatur: sinatramen losum fiterit nec tamen Omne uenae diuitis atrametum exorbuerit,uena denuo aqua simplici diluere conuenit: dilutum quam prumum limpidu fuerisiin plubeas cortinas quadrangulas per canaliculos infit, sum coquatur,us dua quas exhalet: mox inssciantur tantulae ferri bracteae resoluedae quantulas diluti natura postulat inde rursus coetu bulliat, donee tam crassum fiat,ut refrigeratu in atramentu sutoriu spissari possit: posthaeeetandatur in lacus,aut cupas,aut alia uasa, in quibus omne duobus uel triιbus diebus congelat,quod ad congelandu aptum est,id uero quod non fierit congelatu uel statim in cortina refusum recoquatur, uel reseruetur ut eo uena reces diluatum nam aqua simplici longe praestat. Atramen tu uero divisatu excindatur,& denuo in cortina coniectu recoquatur & liquefactiqua,
tum infundatur in catinos ut ex eo pastilli stant: si primo non satis spissatur diluto inliso deniatu bis, uel ter, rursus in cortina liquefiat, & in catinos res fundatur: quo modo ex eo pastilli conficiuntur puri,& aspectis pulchri.
490쪽
LIBER DUODE cIHVs. 4 sed pyritae atrametosi qui in numero mistorum sunt, ut aluminosi urano tu aquis diluantur,dilutum coquatur in cortinis plumbeis donee densetur in atramentum sutorium Quanqua ex his alumen S atramentum sutorium plerun confiunt: nec mirum:succi enim sunt cognati, & in hac re solu differunt,quod illud minus hoc magis sit terrenum . illiusmodi autem pyritae siquid metalli in eis inerisiitem in fornacibus excoquantur. Eodem modo ex alios missis atramentosis at metallicis conficiatur atramentum sutorium &metallum. Quinetiam si uenae pyritis atramentosis abundauerint, quidam metallici non magnas arbores medias diffindunt, eascy mclus in partes se,
eant tam longas qua latae sunt sessae latentes 8c cuniculi, in quibus eas transiuerias eollocant: quoniam uero ipsas stabilitatis ergo sic humi stemunt, ut pars lata sit prona: teres,supina: inferius quodammodo comitti possi in L suis perius no possunt intermedium spacium uacuum pyritis coplent, & hsdem ae lignis pyritas c5minutos superinriciunt, ut ingredientibus & egredientio hu iter planum & aequabile explicem. Hi pyritae,cum fossae latentes uel euis nimIi stillant aquis, ipsis madelaeti ex se gignunt atramentu sutorium: ei cosnata:cum aquae cessant destillare, ipsum siccatur&durescit,& e puteis
una cum pyritis nondum aqua resolutis tractum uel e cuniculis euectu conahciunt in cupas uellaeus,&aquis sementibus supe fusis atramentum re Iauunt at pyritas diluuti quod dilutum uiride in alias cupas aut lacus transislandui ut limpidum 8c purum fiat:id deinde in cortinis plumbeis coquunt donee spisset imox in uasa lignea infundunt : ubi ad restes, uel arundines, uel surculos adorentis in atramentum sutoriu uiride concrescit. At sellae eonficitur ex aquis sulfurosis,ex uenis sulfureis ex missis item sulfurcis aqvs quidem ingerantur in cortinas plumbeas, & coquantur donec dententur in M .Ex hoc plerun dc squama ferri cocoetis, ac in urceos transfusis, at
postea facticio sulfure luteo obductis fit aliud sulfhr saeticium, quod caballinum nominamus. Uenae uero, quae fere constant ex sulfure dc terra, ex es is
stilibus raro coquantur in uentro sis ollis fietilibus. Ipse fornaces duarum capaces in tres partes sint distributae:quarum infima alta pedem a fronte haeis Mat os quo inspireturisu perius tecta sit laminis ferreis latera uersus per ratis:quas bacilla serrea sustineant, ipsiae uero ligna in sornacem imposita: meis dia pars alta sit sesquipedem: quae item os habeat a fronte,ut ligna in fornaaeem immitti possint: superius habeat bacilla,super qus fundum ollar cuius statuatur: suprema alta sit fere duos pedes:sed ollarum quae* item alta duos pedes 8c crassa digitum: quae sub ore habeat narem longam,uerum angus stam: qu scp tegatur operculo item fietili sic facto ut os ollae tegat & in eo aliquantum includatur. Ad binas quas id genus ollas opus est singulis ollis eiusdem magnitudinis & Hrmae cuius illae sunt:sed hae naribus careant, tria
uero habeant foramina:quom duo, quae sunt sub ore, duas duarum ollarum nares recipiant: ex tertio,quod est e contraria eius parte ad iandu essiuat sula lar: singulae sornaces binis ollis, quibus nares sunt,in eas impositis tegantur laminis serreis luto crasso digitos duos oblitis,ei totae concludantur, resise is tantummodo duobus uel tribus spiramentis:ollarum etia ora ex eis emineanLExtra quan tarnacem ad alterum eius latus collocetur olla, uacansnarean cuius foramina illarum duarum nares penetrent, ea lateribus, ut i