장음표시 사용
461쪽
434 DE RE NETALLIc Atur.& ex torresaetis aes denuo conficitur. Sed recrementa, sue mox rutro demetallis missis detracta fuerint,siue cum ad catinum cinereum digiti crassitudine adhaeserint & eum angustiorem fecerint,postea spathis exessita dies noctes continenter recoquantur: quomodo panes duo uel tres conflant in prout multa uel pauca recrementa, de mistura aeris & plumbi liquefata de, tracta recoquuntur. Talis autem panis ad tria centumpondia pendere soleuin quorum singulis inest argenti semuncia. Quin uero panes simul in focinace in qua stannum secemitur ab aer collocentur: ex his fit plumbum cuisius centum pondiu argenti semunciam in se continet: panes Et hiscentes apis ponantur ad reliquos panes fathiscentes uiliores: ex quorum utris aestusteum conficitur. Spinae uiles tunc ortae cum paucis recrementis uilioribus recoquantur: ramento, ex cadmijs,aliis rebus facto ipsis insperso: quo mo. do 1ex uel septem panes conflantur: quorum quis pendit ad duo centura pondia eorum quin Q simul in fornace, in qua stannu ab aere secernitur,cob locentur qui stillant plumbo,quod pendit tria centumpondia: in quom singulis inest argeti semuncia. Spinae uilissimae tunc natae tantumodo cum paucis recrementis recoqui debent:aes mistum cum plumbo, quod e fornace defluit in catinum cinereum, cochleari etandatur in aereos catinos oblongos: hi panes cum uilibus panibus sathiscenti b. torrentur. Spinae tunc ortae,adhociantur ad spinas uiles, atque ex ipsis eo modo,quo dixi, conficiantur panes, sed ex panibus torrefaetis efficiatur aes: cuius exigua quaedam portio addutur ad optimos paries torreis sto chim ex ipsis aes conficitur: ut aes vile una cum bono permistum, sine de trimen to diuendi possit: recrementa secundo& tertio si fuerit utile recoquantur: panes inde facti torreantur: ex torrefas ctis conficiatur aes: quod aeri bono immisceatur. At recrementa,quae detra hit magister,qui aes ex panibus torrefaetis conficit,cribrentur qus ex cribro decidunt in uas subiectium lauentur: quae in eo remanent, in cisium estissi aduehantur ad primas sornaces,& recoquantur una cum aliis recrementis:quibus etiam inspergatur ramentum quod ex istis uel tunc natis cadmijs lauatis colligitur, aes quod e sornace defluit in catinum cinereu, etiam cochleariebfundat in aereos catinos oblongos: quo modo conflantur panes nouem uel decem: qui simul cum uilibus panibus iathiscentibus torreantur: ex torri Metis con ciatur aes luteum. Quinetiam cadmia apud nos uocata fit ex rem mentis quae detrahit magister qui aes ex panib. torrefactis conficit,una cum aths uili Sus recrementis recoetis. Etenim si panes aerei ex talibus recremen iis conflati,franguntur fragmenta nominant cadmiam: ex qua & aTe Iu Lyduobus modis fit aes caldarium: uel enim cadmiae duae portiones cum usὸ
aeris lutei in primis fornacibus colliquefacts permiscentur: uel contra aen. l. Lei dus cum una cadmiae: aes autem quod e sornace defluit in catinum ris reum,cochleari effunditur in s reos catinos oblongos ante calefactos,uI GAErr ia & ss luteum bene comisceantur: isdem catinis, priusquam ss cald3riRNfuturum in ipsos infundatur,puluis carbonum inspergatur,& eodem pyly re sS infusum supersipargatur, ne cadmia & ss luteum, anteaquariaene Vi sceantur,congelent: quen* panem ex catino effusum ministera puluer py get ligno adem eum in inciat in labra, in qua calida insit pulchrius enim fi R caldarium,
462쪽
in qua calida infit:pulchrius enim fit aes caldarium si calida restinguatur. Veriam quia saepe mentioriem feci de preis catinis oblongis, quales esse debeat, paucis dicam. Longi sint pedem & palmum: eorum pars caua superius lata
palmos tres S digitum,inferius rotundata. Fornax A. Catinus B. Catini oblongi c. Verum ranaentu duplex est preciosum & uile: illud fit aut ex cadira is priomarum fomacum ortis cum panes conflan tur, uel ex aere Sc plumbo, uel ex spinis preciosis,uel ex recrementis melioribus uel ex ramento pracstantiore: aut ex purgamentis & lateribus fornacum in quibus panes fathiscentes torrentur:quae omnia quibus modis tundenda & lati an Θ a sint, libro octauo explicaui. Uile uero ramentum conficitur ex cadm6s natis,cum panes conflaritur uel ex spinis uilibus uel ex recremetis deterioribus. Excocstor autem, qui ex ramento precioso conficiet panes, ad tria eius cista spumae argenti Sc mos vv Iybdaenae quatuor etfia,aeris cineret unum adiiciat: quo modo nouem uel decem panes conflantur: quorum quin Φ simul in fornace, in qua stannum ab aere secernitur,collocentur: centum pondium plumbi,quo stillanthi panes, argenti unciam in se continet: spinae seorsim locentur: quaru alueus cum spisnis preciosis recoquendis comisceatur. Panes iathiscentes una cuni atris hosnis panibus iathiscentibus torreantur. At spinae, quae de plumbo, cum in se
463쪽
43 s DE RE nLTALLIc Acundis sornacibus separatur ab argento, detrahuntur,at molybdsna quae in earundem fornacu media catini parte residet, ac secus, qui uitium secti &stannum combibit, simul cum paucis recrementis in primis .macibus co. quantum plumbum, siue potius stanum quod e fornace defluxum catinum. effundatur in catillos aereos,qualibuS utitur secretor. Talis plumbi centu pondium argenti uncias quatuo aut si secus uitium secerit plures in se corutinet: cuius exigua portio addatur ad aes S plumbum, cum ex eis conficium tur panes. Si enim magna adiiceretur, temperatura ditior, quam par sit, fieis
rei: qua de causa solertes officinae praesides spinas cum aliis spinis preciosis permiscent: molybdaenam, quae in media carini parte resedit, & secum, qui
stannum combibit, cum alia molybdena, quae in catino resedit. Attamen aliquot panes istiusmodi diuites una cum reliquis panibus stanneis quos secretor confecit, rursus in secundas fornaces in serri possunt. Sed incolae Carpa, thi montis, si abundauerint particulis amis tu si, aut plumbo ex recrementis consectio, uel in somace in qua panes lathiscentes torrentur,collecto aut spuma argenti,cauarijs modis temperant. Prima temperatura habet plumbi ex spinis conflati centum pondia duo,spumae argenti, spinarum ex molybdsnacosectarum: plumbi in sornace in qua panes fathiscentes torrentur colle54, aeris minuti singulorum dimidium centum pondiu: ex quibus conflatur pasnis: quo modo excoctores, cum debitam operam in coquendo consui rapitarint, panes id genus quadraginta conficiunt. Altera temperatura habet jusmae argenti centum pondia duo, plumbi depauperati, uel excrementis consflati unum & quartam partem, plumbi ex spinis consedit dimidium centum pondium, fris minuti tantundcm. Tertia spum s argenti centumpondia uia, plumbi depauperati, plumbi ex spinis consecti, aeris minute contusi singulorum dimidium centum pondiu utroq; modo conflatur panis.Excoctores cum munus coquendi persccc irit panes triginta consecerunt. Rationem autem, qua apud Rhetos panes fiunt, a quibus item stanum separatur libro nono explicaui. At argentu hoc modo a serro secernatur: scobis iam elim
tae & stibii pares portiones cossciantur in catinum ficctilem: qui operculὸ tu Sc oblitus imponatur in sornacem quae aura inspiraturi his liquefacts &mrsuS re geratis catinus frangatur. Massula, quae. in eius fundo residet exemPra,in Pulverem conteratu ad quem plumbi tantundem addatur: in almo catino fi stili cocta permisceantur: ad ultimum massilia injiciatur in causum cinereum, & plumbum ab argento separetur. Atque tot &tam uanae sustrationes, quibus metallum a metallo secemitur. Modos uero,quibus ead mmiscentur, partim in libro de natura fossilium ocitauo exposui, parum λlii . eXPOnam: nunc ad reliqua pergam.
De re Metallica libri undecimi finis.
464쪽
GEORGII AGRICOLAE DE RE METALL 1 CA
R A E c E p TA argenti discernendi ab aere, libro proximo tradidi superest ea pars qus ad succos concretos pertinetaquae, quum aliena a re metallica uideri possit, quid causae sit cur ab ea separari non debeat,
libro secundo explicaui. Succi autem concreti conoficiuntur uel ex aquis,quas natura,aut ars,succis insfecit uel ex ipsis succis liquidis uel ex lapidibus iniis sitis. Initio solertes homines cum uideret aquas quorundam lacuu, natura flacci plenas, solis ardorib. siecatas conspis Iari,aim ex eis fieri succos cocrctos, uerisimile est eos aquas assimiles aliis in locis infudisse uel corri uasse in areas, ad aliquam altitudine deo pressas, ut ipsas etiam solis calores condensarent. Deinde, quia uiderent ista ratione succos concretos tantum odo aestate cdfici po sse, nec tamen in omnibus regionibus, sed in calidis & temperatis solum,in quibus aestiuo tempos re raro pluit, eas quo in uatis igne subiecto coquere ad spissitudinem cceis pisse: quo modo omnibus anni temporibus in omnibus regionibus, etiam frigidistimis ex aquis succosis, siue natura, siue ars eas insecerit, coctis succi concreti confici possunt. Postea cum quosdam lapides ustos stillare succis uiderent, eos in ollis coxisse, ut etiam sic aliquos succos concretos csticerent. Sed quot & quibus rationibus, eorum quis confici possit; ope in ectum est cognoscere. Ita* ordiar a sile: qui fit aut ex aqua quae uel naturaliter falsa est uel talis hominu operis essessita: aut ex diluto salso,aut ex lixivio item salis . At aqua quidem naturaliter falsa, aut in salinis a solis ardore aut in corotinis uel ollis uel fossis, ab ignis calore consipistata uertitur in salem. Quae uero arte falsa est, igne densata in eundem salem mutatur. Salinae autem, si loci ratio ita fert ac ipsa res hoc postulat,sodiendae sunt: nec tamen plures quam utile sit. Tantum enim salem conficere debemus, quantum possumus diuendere. Si uero earum altitudo modica & planicies aequata, ut omnes aquae solis caloribus siccentnrin salem: quin etiam areae salinariae, ne combibant aquas, sale primum iacto crustentur. Uetus hoc est& multis in locis usitais tum aquas marinas infundere in salinas, siue in easdem derivare: non minus uetus sed minus usitatum aquas puteales in selinas ingerere: quod Babylo, ne iactum esse autor est Plinius: & in Cappadocia non modo puteales ingestas esse, sed etiam sontanas. Certe in calidis regionibus omnes aquae filiae, lacustres quoque, in tales silinas ductae, uel filiae, uel ingestae 8c solis ardois ribus siccatae in silem conuerti possunt. Dum autem aquae silis, quas contionent silinae sole coquuntur, si magni Sc crebri imbres effluxerint, spissitati sunt impedimento: si rari, sal seporem gratiorem contrahit ut etiam, quum salinae alia aqua dulci rigantur. Sed sal ex aqua marina hoc modo conficitur:
465쪽
44o D E RE METALLI caqua parte mare ad littus stagna uerit, & ampla fuerit ac aequata campi planicies in qua marini fluetus non infunduntur, ea uel tria,uel quatuor uel quinque, uel sex incilia fiunt, lata pedes se alta duodecim, longa sexcentos: ud longiora si planicies illa se extendit in longius spacium: eoriam unum ab altero distat ad pedes ducentos. Rursus inter ea fiunt tria incilia transuersa quin ossa principalis sic agitur, ut aquas euagno haustas, infundere possit in indlia atq; haec in salinas, quibus inter incilia planicies plena est. Salinat autem
sunt areae ad modicam altitudinem depressae circa quas terrae, ex eis cum deprimerentur,ef ssae uel cum purgarentur, extraetae,aggerantur: al etiam inter areas sunt aggeres pedem alti qui retinent aquas m eas immissas. latalia habent ora per quae aquas primae quar areae recipiunt. Areae quo Habent ora, per quae aquae rursus ex alηs in alias permananti Praecipi tur autem libramento, ut aquae ex area in aream influere, θέ eam replere posivit. Hiscismnibus rei te & ordine factis, septo recluso aperitur os stagni, quod aquas marinas cu aqua pluuia uel fluuiali permistas continet: ac omnia incilia complentur. Deinde aperitur os primae cuius areae: quae reliquas talibus aquis replet: hae cum sal in que densantur, totas areas incrustaverint, ipsae dreuὀab omnibus rebus terrenis purgantur: tum rursus prima quaeque area in proxima repletur istiusmodi aquis: quae relinquutur, donec plurimis earum partibus tenuibus, ardore solis in halitum conuersis & dissipatis aliquatum crassescati mox aperto ore ex ea emittuntur in secunda ubi cum certo temporis spacio maserint, eius quo in os aperitur ut in tertiam aream influacin qua tande totae spis Iantur in Lalem. Areae uero iteruat iterumsale exempto, a. rinis aquis complentur. Veru sal rastris ligneis corraditur,batillis ei ci M. Mare R. Stagnum B. Septum c. incla D. M a E. Restrum P. Tauritam G.
466쪽
At aqua salsa coquitur in cortinis, quae sunt in casis prope puteos, ex qui bus hauritur: cui casi nomen alicuius animalis,aut alterius rei solet impooni,&
467쪽
442 DE RE NETALLI cani.& ad eam tabella picta illius emptem exprimes assigi. Cuius casae pane, tes uel ex terra sernacei sunt, uel cratich crasso luto illiti: quanqua etiam lapidei aut latericia fieri possun t: qui sunt in lateribus alti plerun* sunt pedes le decim: ita in si te mam in altitudinem pedum quatuor&uiginti assurgineo
qui in fronte & tergo existut altos este quadraginta pedes oportet: ut etiam interiorem parietem intermedium. Tectum autem constat ex tabulis Iongia pedes quatuordatis unum, crassis digitos duos:ad quas inserius, qua Iongis N anguis asserculis ad ligna in imo divaricata, & in summo coniumsta assimis imponuntur,stramina luto illita,&ad digiti crassitudinem coagmentata apponutumsuperius uerd eis item stramina luto illita,&ad sesquipedis cras. studinem coagmentata superimponuntur: ut casae ab incendio periculum non fit,& ab imbribus tuta esse,at calorem ad massas falis siccandas necessarium cotinere possit. Quae* autem casa in tres partes est distri hucian quarum prima ligna uel stramina collocantur: in media, inter quam & primam paries communis existit, secus est, super quem imponitur cortina : ad cuius dextram est cupa in quam salsa in casam a baiulis asportata,infunditur adii. nistram scamnu in quo salis masis plus minus triginta reponutur. Sed triplo Plemno plures in postrema casiae pari e quae,ex luto & cinere facta octo pes dibus altior est quam solum: quam altitudinem etiam scamnum habet: nam magister & ministri cum salis massas de cortina deportat ex illa in hoc eunt. In eam uero ad cortinae dextram ascendunt, non gradibus, sed terra diu instar aggerata. In summo postremi parietis sunt duae fenestellae, & tertia ibidem in tecto. per quas sumus eluctaturieum tam posteriore quam priore sesci parte emissum excipit operculum: sub quo progressus ad fenestellas ascendi t. Hoc operculum constat ex asseribus quorum aliud alio paululum est impositum: eos autem duae trabes paruae sustinent: quas trahes casar:interm
dius paries e regione soci ianuam habet patentem, altam pedes octo, lῖtam quatuoriper quam lenis aura, quae fumum in postremam partem aga insipi ratur. Eiusdem altitudinis & latitudinis ianuam habet primus paries in si TO la tere: utraq; igitur tanta est,ut per eam ligna uel stramina, atque salis importari,salis massae exportari possint. Sed hsc cum uentus flauerit ne coctioni impedimento fit, laudenda est: quinetia in primi istius parietis senestr33
vitrea specularia sunt imposita ut uentum excludant umen transmittas cis A. Earum tabestae pictae B. Earundem, Prima pars c. Media D. Postrema E. D fenestella inpossiemopariete e Tertiasininen intecto G. Puteus Η. e sileriuuene tu reus I. ModU- Κ. Pertica L. Emulorum urca in quo
defatigati perticam imponunt M. Focum
469쪽
octo & dimidium latum septem & dodrantem,altum, si ligna cremantur sesre quatuor, si stramina,sex. Tum autem bacillum serreum, ad quatuor pedi, longu in soramine ferrei pedis qui in medii oris, lati pedes tres, solo insit includunt:& in ipsum intus procedens stramina inriciunt: at unaquan cortinam ex ferri uel plumbi nigri laminis,longis pedes tres,et totidem laus minus duobus digitis quadrangulam conficiunt,longam pedes octo latam stiptem altam semipedem: quae laminae iccirco non admodum crassae sunt, ut aqua citius igni calescat, & decoquatur : quo uero salsior fuerit, eo breuio. re tempore ciensatur in salem. Hanc cortinam, qua laminae clauis confixae pinguntur,maltha, quae habet taurinum iecur, taurinum que sanguinem Reinerem, oblinunt ne salsa effluat, aut exudet. Ad utrunque soci medii latus
bina tigilla quadrangula ad tres pedes longa ad se pedem lata & crassa fied odiunt in terra, ut alterum ab altero distet pede: utrunm sesquipede altiusquam cortina assurgat: quibus,postquam cortina fuerit in soci muris locita, immittuntur duo tigilla eiusdem latitudinis 8c crassi tudinis sed longa pedes
qua tu T quae, ne decidat, curta tigilla excavata continent. Illis autem longis tres perticas,longas pedes tres atas digitos tres cratas duos transiuersas imponunt: quarum alia ab alia distat pede. Singulis autem ternos bacillo serreoru uncos inriciunt, binos extra tigilla, singulos in eorum medio. Hac bacilla pedem longa utrinq; sunt uncinata: alter uncus dexteram, siter finis
stram spectat: inseriorem quenq3 inriciunt fibulis 'quae ut in clauis fundo
cortinae affixae in medio curuatae eminent. Sunt praeterea duae pertica lom
gae pedes sex latae palmum crassae digitos tres: quae priori tigillo subditae iaposteriore iacen nutriusi posteriori capiti iniiciunt uncum bacilli ferres,loagi pedes duos, & digitos tres: cuius caput inferius retortum cortinam susti net: nam eius posterior pars duobus posterioribus foci angulis non insistit, sed ab eis abest sere bessem ut flamma,& fumus eluet iri pollini: quae post rior soci pars semipedem cras a semipede altior est quam cortina:quam crabsitudinem & altitudinem etiam habet paries inter hunc & tertiam casae par tem medius & utrio coliguus ut haec ex terra & cinere factus non ut ille lupidibus salsis ducitus: sed cortina prioribus duobus soci angulis esus plὸi ribus insistit:quae ne flamma ex soco exiliat cinere obturatrii salsae silui λαε fusa in omnes cortinae angulos influit,redie est super socum impost Focus A. Os foci B. Cortina c. Tigilla in terra defossa P. Nigilla eu immissa E. Pertica breuiores p. Minora bacillas
rea uncinam G. fibula M. Pertica longiores i. Maiora, 'cilla sterrea incinata Κ.