De orationibus et epistulis Taciti operibus intextis; dissertatio inaugralis quam ..

61쪽

Reliquae sunt formulae, quae in fine orationum positae abbre-Viationis Signa sunt. Et plerumque ,haec atque talia reperitur:

H. l, 16. 66 his et pluribus). II. 2. 48 talia). III, 3. 8 et alia huiuscemodi). 60. Α. I, 5. II, 38. IV, 7. 60. XI, 6. 17. 24. XlI, 11. 34. 65. XIII, T. 46. XIV, 3. 49. XV, 12. 25 talibus .

36. 63. XVI, 29. Αgr. 16. - Persaepe autem ,haec' tantum exlat,talia' Voce omissa, Sive quod script0r ad varietatem Spectavit Sive quod tantam diligentiam esse supervacaneam puta Vit: H. II, 44.

Orati0nes Senatoriae praecedunt, quod fidem historicam attinet, cetera S. Inter cetera S Ver0 primum fidei locum obtinent Caesarum 0rationeS, Secundum ducum Romanorum exhortati0nes, tertium barba-r0rum Serm0nes, ultimum reliquae sermocinationes. Nam quamquam auct0reS Taciti etiam de barbarorum verbis certum aliquid tradidiSSel JejS Supra allatis comprobatur, tamen certe eandem sidem iiS nec Tacitus habuit nec n0s tribuemus. Quin etiam Si quaSdam contemplemur conti0nes, velut Civilis Batavi ad praesectum quendam e0h0rtis Romanae ), cuius de verbis auetores vix fide dignas facere

gestis ), tales esse prorsus sietas suspicio fortasse iuSta m0Veatur. Sine dubio Tacitus auctorum relationibus usuS est. Ceterum Ver00rationes libere conscripsit. Sed cum iam auctoreS comp0SutSSe Statuendum Sit, quantum fidei relinquatur, patet. - Αd 90Stremum orati0nes extra senatum habitas, quaS TacituS inSeruit, enumerem,

ut quasi gradus fidei melius perspiciatur:

I caesarum et vir0rum in re publica insignium vel apud principes vel apud amicos orati0ues atque epistulae: Galbae Η. I, 15. 16), Pis0nis I, 29. 30), Othonis tres I, 37. 38. I, 83. 84. II, 47), Muciani ΙΙ, 76. 77) 0rati0nes, Antonii Primi literae ΙΙΙ, 53), Flavii Sabini ΙΙΙ, 70), Germanici A. I. 42.

63쪽

Appendi X.

Iam comparati0ne supra instituta Tacitum 0rati0nem e0nseriplurum in id potissimum incubuisse e0gn0Vimus, ut et rem, de qua δ geretur, ac rerum causas conexumque et Virorum memorabilium ingenia atque mores planius explicaret. Simul Vero nusquam esseetum rhetori eum neglegit. Nam non epice sed dramatice narrare Taciti est. lnterponere autem solet orati0nem, qu0tienS reS ad discrimen pervenit. Quaedam asseramus exempla: Quinque, quasi reS in scena ageretur, actibus Galbae exitium Videmus dispositum,

Galbae, tertio Pis0nis, quarto Othonis prima contio intexta eSt. Iam complures per men Ses Galba, ut erat SeVeruS quaeque reSp0Scerent ignarus, imprudenter et temere agendo Summum in odium jnciderat; neque iam multum abesse videbatur, quin denu0 de principatu belli lueendium exardeseeret, eum Galba Pis0nem Licinianum ad0ptavit. Η0e loco scriptor narrationem orati0ne Galbae in- Serta consistit. Quantum enim adoptio valere potuerit, si Caesar Virum id0neum sibi sueeessorem elegerit, in aperto est. - Galbae ante Palatium immolanti rumor Othonem prinei pom salutatum

64쪽

rapi in castrii' adsertur. Tali in discrimine, cum plurimum intererat cohortem, quae in Palatio stationem agebat, permanere fidam, Piso contundit et elaborat, ut id assequeretur: milites ad conti0nem vocat0s adloquitur d. l. 29. 30 . - oth0uis principis tres intextae Sunt orati0nes, quarum prima inter Galbae et Othonis principatum, ut quasi traducat narrati0nem ab illo ad hunc, l0eum tenet: Otho in discrimine milites exhortatur d. Ι, 37. 383. Neque sine c0nsilio et rati0ne seript0r praeter hanc duas alias Othonis interposuit. Miram enim Caesaris animi mutationem illustrare voluit. Nam cum prima Otho vilissimus atque ign0bilissimus h 0mo depingatur, tertia II, 473 virum patriae amantissimum, her0a, cernimus, qui sibi ipse mortem e0nseiseere malit quam denuo cives civili bello videre dilaeerat0s. Quomodo autem tanta animi e0mmutatio saeta sit, Seeunda I, 83. 84) oratione seriptor eXp0nere conatur, qua Otho imperium Scelere partum b0nis artibus Statim exerceri non posse intellegit. Anteeedit hvie animi descriptioni

ciscunt. Quod ut saetum sit, Muciani orati0ue ΙΙ, 76. 77) explanatur. Mucianus enim VeSpasianum cunetatorem persuadet, ne principatum arripere dubitet. - - Civilis Batavi quinque reperimus

Serm0neS, qu0rum prim0 Η. IV, id) populares exstitat, alter0 IV, 17) Guli 0s allicit, terti0 IV, 32) praesectum quendam c0h0rtis R0manae c0rrumpit, quarto IV, 66) Trever0s iam cum Batavis pugnaturos in S0cietatem recipit, quinta V, 26) denique, cum spem eventus n0n esse intellegat, callide veniam petit vel 90tius p0Seit: Batavorum belli quinque gradus. Fastigium signifieat V0culae orati0 IV, 58 : 1 0rtem dueem Romanum milites deserunt. Tum Cerialis Gall0s rec0nciliando IV, 73. 74) bellum e0nsistit - - .

In Annalium pri0re parte e0nservata Tacitum Summa cum arte Tiberii animum depinxisse inter omnes constat. CuiuS principiSSeptem vel orationes Vel epistulas executus est, exempla SimulationiS, ut suam 0pinionem, quam sibi finxerat, de Tiberi0 probaret. Ceterum exequitur ,Sententias insignes per honestum aut notabili

dedoe ire es. A. li I. 65). Altera in Annalium parte non minus artifici is r quam Tiberii duseribit Neronis animum. Egregium initium

65쪽

illo ad hune Tacitus eximia arte describendi ii ibi S ante 0culos ponit. Gradatim cernimus Neronem a boniS c insiliis pedem reserentem: crudelitas et libidines nondum eruptae, dum Agrippina mater vivit, dum Burrus ac Seneca valent; quibuS 3m0tis furor immoderatus. Primum Vero mutati0nis gradum Signi sicut Agrippinae matris 0rati0

56). , Id postremum Ner0 virtutem ipSam excindere concupivit XVI, l): S0rauus et Thrasea accusantur XVI, 2I. XV l. 28). Nusquam sere Taciti ars dramatica clari0r elucet quam hae occasione. Ubique enim res agitur et celeratur, ubique animus legentis percutitur. Fastigium autem a Scendit, cum Serviliam, Sorani siliam, summa desperati0ne et metu et arm0re excitatam facit dicentem XVl, al). Nam cum narratio maximam consequitur agilitatem lum Soranus siliae amor ' artificiose depingitur.

Promiscue TacituS 0rati0nem rectam et obliquam adhibet. Quinetiam interdum sermonom ex forma indirecta sauit transeuntem in directam Η. ill, 2), rhetorici, ut videtur, uiseetus gratia . Velut Antonii in oratione: tranquillo tenore primum hostes esse eontemnendos explicat: nunc, m0x res alia erit. TreS interrogati0nes Significant summa prioris parti S. Iam lueipit altera pars. Iterum deliberatio initio temperata. Statim vero suror rui Sus erumpit. Orati0 sit recta. Deinde in Tiberii A. IV, 8): cuius , c0ntinuae' patres ut 0rte Drusi maeStDSerigentis Summam Scriptor p0Stquam rettulit serm0ne obliqu0, Tiberium Germaniel filios manu apprehendentem facit exorsum: ,Patre S 0011 Scripti, h0S, inquit, 0rbatos parente tradidi patruo . . . .' Allocutione princepS incipit: qu0d animi perculsi ac maerentis d0cumentum est a Script0re Scite adhibitum. E0dem

artis dio etiam Hortali A. II, 37) petentis patrumque auct0ritatem ι veriti animus depingitur. Contra Tiberius in sine demum dicendi l0rtale inserit Α. II, 38). 0u0d deinde ad dispositionem attinet, 0raliouus sive bifariam sive trifariam sive quadrifariam dispertitae

66쪽

sunt. Singulas partes script 0r interdum Significavit. Velut Galbae oratio Η. I, l5. 16) in duas divisa est, quarum utraque eadem Verborum c0mpositione incipit: i) si te privatus - nunc c. 15). b) si inmensum - nunc sc. l6). Item Oth0nis orati0nes prima et altera Η. 1, 37. 38. l, 83. 843:

utraeque partes ostendunt allocutionem: , comm ilitones . Plerumque nee pr00emium nec per0ratio neglecta Sunt.

Muciani orati0 Η. ΙΙ, 76. 773 pr00emii loco artifidiosam praebet partitionem. Haud ita raro adhortatio in sine partium p0Sita est, ut in Galbae H. I, I 5. l6), Agric0lae atque Calgaei Α gr. 30 32. 33-34) 0rationibus. vel partibus immiscetur, ut in Pisonis c0ntione

Simili modo incipiunt orati0nes Agric0lae Agr. 333: , Septimus annus est, commilitone S,

ex quo . . . .

Pis inis II. I, 29): . sextus dies agitur, commilitone S,

ex quo . . . .

annus e St, e X quo . . . .

Ad p istremum Taeiti artem animorum deseribendorum du0bus exemplis illustrare liceat. Prius praebet Antonii epistula Η. IV, 53 i. Cuius ducis amor Sui scitissime significatur pronomine personali SeptieS preSSO: ,Se egi S Se suis Stimuli S - Sua c0nStantia - Sui Operi S non se nuntiis - Sibi Salutem - Sui Sexhortationibus . Alterum reperitur in deseriptione Oth0nis animi. Eandem enim rationem, quae Othonem permoverit, ut imperium uSurparet, eandem impulisse Caesarem ad m0rtem V0luntariam scriptor n0s sacit Scientes: Id. I, 2l: , mortem oblivi0ue apud posteros vel gloriadi stingui . H. II, 47: hinc Othonem posteritas aestim et . Plutarchus qu0que soth0 15) Oth inem moriturum facit loquentem apud amicos. Neque sortasse Graecum auctorem praeter Tacitum hoc loco etiam alium scriptorem, qui Tacili quoque sons inter ali0S - suiSSe videatur, ante oculos habuisse a verisimilitudine

67쪽

abhorret. Cogitati ines enim u0n tam aliae Sunt quam aliter prolatae. Omnia, quae Otho apud nostrum loquitur, heroica Sunt atque speciem artis rhet0ricae prae se serunt. Tres extant in brevissima oratione sententiae communes , dissicilius est temperare se licitati, qua te n0n putes diu usurum .,plura de extremi S l0 qui pars ignaviae est . nam incusare deos vel homines eius est, qui Vivere velit . Apud Tacitum Caesar ,madet Socraticis sermonibus , apud Plutarchum multo magis rebuS Stat, exempla Sumit ex Vero.

69쪽

vita.

Natus sum Cur olus Fer di nandus Anacher idibus Iuliis a h. s. LXVlpatre Aemili 0, matre Malhilda e gente Rehi , qu0s adhuc vivos pia meritu veneror, Casselae, in urbe Call0rum, atque sidei evangelicae addictus sum. Ν0xem ann0s natus Gymnasium Hersset dense frequentare coepi. Post quinque annos ad Warburgensis Gymnasii discipul0s adscriptus qualiu0r iterum annis praeterlapsis maturitatis examen superavi vere a. h. s. LXXXV. Ad Literarum Academiam Lipsiens 'in antiquitatis studiis operam daturus prosectus per unum annum scholis

virorum doctissim0rum philol0gis Georgii Curtii, Lipsit, O. Ribbeckii, danssent, Crusii, Ilii Zelii, philos0phis dein rei, Germanicis Bulideri intersui. 310nachium

migravi, ubi enixe 0peram navavi studiis archae0logicis, quae mihi semper cordierunt. Qua in urbe praeter Brunnium audivi Berna istum, Woelsilinum, Sch0ellium, quorum ne seminariis quidem desui. Mox Berotinam ire contendi ibique maxime in res Scenicas incubui c0gu0scendas. Sch0lis ad sui M0muiseni. I ii chh0ssii, Steinthalii, Ε. Curtii, Paul seni. Postrem0 transii ad Marpurgensem Literarum Academiam Philippinam. Per du0deviginti in 'nses hac in urbe Catt 0rum situ pulcherrima antiquitatis et linguae Germanicae studia apud d0ctissim0s vir0s, L. Schmilitium, Th. Birtium, Wiss0Wam, Lucaeum, St0schium, Nieseum, Bergulannum, C0henum, Natorpium persecutus sum. Birtius etiam aditum ad privatissimas eX0rcitati0nes mihi aperuit. Praeterea seminariis Schmidi ii, Birtii, Lucaei h0c temp0re assui. Qu08 viros 0mnes 0ptime de me meritos grato semper anim0 pr0sitet 0r.